Acties van het Centrum

Het afgelopen jaar ging veel aandacht naar het opstellen van het bestek en de beoordeling van de offertes voor de Diversiteitsbarometer Huisvesting (zie verder onder ‘In de steigers’). Dat gebeurde in nauw overleg met de verschillende regionale ministers bevoegd voor huisvesting en met de nationale en regionale diensten voor statistiek. Hieronder wordt kort ingegaan op een aantal andere acties uit 2012 die het Centrum ondernam in het domein van huisvesting.

Sensibilisering van de welzijnsactoren

Zoals eerder al aan bod is gekomen, hebben de meeste meldingen over weigeringen om te verhuren betrekking op het inkomen van de kandidaat-huurder. Mensen die een beroep doen op het OCMW, mensen met een werkloosheidsuitkering en bij uitbreiding mensen zonder arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur, krijgen het steeds moeilijker om een betaalbare woning te vinden.

Discriminatie op de huisvestingsmarkt heeft een grote impact op de werking van diensten en

organisaties die zich richten tot de meest kwetsbare groepen in onze samenleving, zoals de CAW’s en OCMW’s. Zij worden immers geconfronteerd met de directe gevolgen van de uitsluiting van hun doelgroep op de huisvestingmarkt. Daarom werkt het Centrum graag mee aan initiatieven die de welzijnssector versterken in de strijd tegen discriminatie.

Zo ondersteunt het Centrum vormingen over de antidiscriminatiewetgeving voor organisaties uit de welzijnssector. Dit helpt hen om gemakkelijker een onderscheid te maken tussen een geoorloofd verschil in behandeling (op grond van relevante criteria zoals solvabiliteit) en ongeoorloofde discriminatie (op grond van criteria die er niet toe doen zoals de seksuele geaardheid).

Lokaal overleg

Een belangrijke pijler in de strijd tegen discriminatie op de huisvestingsmarkt is het overleg met de verschillende lokale actoren: zowel de privésector als het middenveld en de openbare diensten. De verschillende actoren kunnen dan op een constructieve manier zoeken naar oplossingen voor lokale probleemsituaties.

Eigenaren en vastgoedmakelaars zijn niet alleen begaan met hun winstmarge, maar hebben vaak ook oog voor hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Bovendien kan een samenwerking met

plaatselijke welzijnsactoren leiden tot een win-winsituatie. Als voorbeeld kan verwezen worden naar

een Limburgs initiatief waarbij vastgoedmakelaars aangesloten bij de Confederatie van Immobiliënberoepen (CIB) zich engageren om een woning te vinden voor jongeren in

probleemsituaties. Youth at Risk Vlaanderen staat in voor de begeleiding van de jongeren en stelt zich borg.

In 2012 gaf het Centrum een insteek voor het lokaal overleg georganiseerd door de integratieraad van de provincie Vlaams-Brabant. Het overleg resulteerde in enkele concrete pistes: werken aan de beeldvorming van huurders die nog vaak gestereotypeerd worden, positieve ervaringen belichten met huurders die gewoonlijk als problematisch bestempeld worden, huurders begeleiden in hun contact met verhuurders, … Op basis daarvan zal de integratieraad aanbevelingen formuleren voor het provinciaal beleid, waarbij het oog zal hebben voor de concrete inbreng die de verschillende provinciale diensten kunnen hebben.

Aanbeveling sociale huisvesting Brussel

Personen met een handicap die in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest op een wachtlijst staan voor een sociale woning, lopen het risico om van die lijst geschrapt te worden wanneer ze een woning weigeren die niet aan hun handicap is aangepast. De weigering kan weliswaar gemotiveerd worden, maar men blijft overgeleverd aan de goodwill van de sociale huisvestingsmaatschappij die wel of geen rekening kan houden met die motivatie. Het Centrum richtte een aanbeveling aan de Brusselse minister van Huisvesting om garanties in de regelgeving in te bouwen zodat personen met een handicap niet kunnen worden geschrapt wanneer ze een niet-aangepaste woning weigeren.

Modelvragenlijst vastgoedmakelaars

Het Centrum ontvangt geregeld meldingen over gevoelige informatie die gevraagd wordt in de inlichtingenformulieren van vastgoedmakelaars. Vragen naar geboorteplaats, nationaliteit, handicap,

… kan een inbreuk betekenen op de privacywetgeving en verhoogt het risico op discriminatie.

Bovendien zijn de volledige identiteitsgegevens pas nodig bij het afsluiten van het huurcontract.

Daarom werkte het Centrum in overleg met het Belgisch Instituut van Vastgoedmakelaars (BIV) en de Privacycommissie aan een modelvragenlijst. Die zal in 2013 ter beschikking van de vastgoedmakelaars worden gesteld.

3.3.4 In de steigers

Op het vlak van huisvesting is er nog heel wat werk aan de winkel. We gaan in op drie facetten waaraan we in 2013 bijzondere aandacht besteden.

Diversiteitsbarometer: Huisvesting

Het Centrum buigt zich al enkele jaren over discriminerende fenomenen en de problemen die ermee gepaard gaan. Om ze beter het hoofd te kunnen bieden, moeten de omvang en de frequentie van deze fenomenen worden gemeten. Daarom nam het Centrum het initiatief voor het

Diversiteitsbarometerproject. In 2012 verscheen een eerste Diversiteitsbarometer over de arbeidsmarkt en in 2014 volgt een tweede die zich toespitst op huisvesting.

De context voor dit project is bijzonder zorgwekkend. De spanningen op de huur- en woonmarkt nemen almaar toe. De prijs van vastgoed – zowel huur- als koopwoningen – is het afgelopen

decennium sterk gestegen. In combinatie met de grote vraag in bepaalde delen van het land en met de gevolgen van de economische crisis is deze situatie bijzonder nefast voor bepaalde lagen van de bevolking die het soms al erg moeilijk hebben. Sommige categorieën mensen of gezinnen die wegens hun herkomst of van een handicap als een 'risico' worden beschouwd, lopen nu nog meer gevaar om het slachtoffer te worden van discriminatie.

Andere organisaties zoals het Minderhedenforum hebben al op kleinere schaal initiatieven genomen om de gevallen van discriminatie waarmee vreemdelingen op zoek naar een woning te maken krijgen, op een objectieve manier in kaart te brengen. Dit levert interessante informatie op. De barometer wil de zekerheid bieden van een wetenschappelijk onderzoek naar discriminatie op basis van

verschillende criteria, die werden uitgekozen na analyse van de meldingen die bij het Centrum binnenlopen: etnische afstamming, vermogen, een handicap, seksuele geaardheid, gender⁸⁹ en leeftijd. We hebben twee offertevragen verstuurd: een voor de particuliere huurmarkt en een andere voor de openbare huurmarkt. Twee consortia zijn geselecteerd om de twee onderzoeken uit te voeren.

De onderzoeken nemen heel 2013 in beslag en we verwachten de resultaten begin 2014. Tijdens deze periode verzekert het Centrum de follow-up van de procedures door onder meer

begeleidingscommissies op te richten, door te zorgen voor een goede communicatie tussen de beide onderzoeksteams, door de publicatie te plannen en door een seminarie voor te bereiden waarop de publicatie wordt voorgesteld. De verspreiding van de resultaten wordt dan verder gewaarborgd door de organisatie van presentaties en gerichte debatten voor organisaties die direct bij het thema betrokken zijn: lokale besturen, beroepsverenigingen, huurdersverenigingen enzovoort Al dit werk zal uiteindelijk uitmonden in het formuleren van adviezen en aanbevelingen.

Woonomstandigheden van Roma

Een tweede facet zijn de woonomstandigheden van Roma. Het Centrum heeft kennis genomen van de veroordeling van België in maart 2012 door het Europees Comité voor sociale rechten. Dat veroordeelde België voor het niet respecteren van het recht op huisvesting van Roma na een collectieve klacht van de Internationale Federatie van Liga’s voor Mensenrechten.

Het Comité veroordeelde België voor de volgende feiten:

- het niet erkennen van caravans als 'woning' door het Waalse Gewest;

- het bestaan van kwaliteitscriteria voor woningen (hygiëne, veiligheid, comfort) die niet van toepassing zijn op caravans of op kampeerterreinen in het Vlaamse en het Brussels

Hoofdstedelijke Gewest;

- het te beperkte aantal terreinen voor Roma en de nalatigheid van de overheid om hieraan iets te doen;

- onvoldoende rekening houden met het specifieke karakter van Roma-gezinnen in stedenbouwkundige wetgeving en de toepassing ervan.

Het Centrum wil deze beslissing aangrijpen om aanbevelingen voor de overheden te formuleren om de huisvesting van Roma te verbeteren.

Regionalisering van de huurwetgeving

Het Centrum wil de aandacht vestigen op de gevolgen van de nakende regionalisering van de

huurwetgeving en het effect daarvan op de strijd tegen discriminatie. De regionalisering zou namelijk leiden tot een depenalisering van raciale discriminatie bij de toegang tot huisvesting. Het Centrum zal bestuderen welke middelen kunnen toegekend worden aan de regionale overheden zodat

discriminatie beter kan bestreden worden.

89 Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen werkt mee aan de Barometer en meer in het bijzonder wat