Aard van de werkzaamheden

Zoals gezegd, bestaat er geschikt materieel voor elke soort van te verwerken product. Bij dit geschikte materieel zijn er machines die zich beter lenen voor een bepaalde soort van markeringswerk. De regels voor de keuze van een machine zijn vaak ingegeven door gezond verstand.

De knowhow van de aannemer stelt hem in staat de voordeligste keuze te maken uit het materieel waarover hij beschikt.

Figuur 5.18 Enkelvoudig nastrooien

Figuur 5.19 Dubbel nastrooien

Aan sommige factoren die doorslaggevend zijn voor de duurzaamheid van de markering wordt echter nog vaak voorbijgegaan. Bij werken naar prestatie-eisen kan iedereen er baat bij hebben een balans van deze factoren op te maken.

5.7.1 Gesteldheid van het te markeren oppervlak

De gesteldheid van het te markeren oppervlak geeft het vaakst aanleiding tot betwisting. Het is dus verstandig tevoren een en ander duidelijk vast te leggen, om verrassingen en discussie na de ondertekening van de overeenkomst te vermijden.

5.7.1.1 Macrotextuur

De laatste jaren hebben leidende ingenieurs de neiging asfaltmengsels met een steenskelet in toplagen toe te passen.

Door dit steenskelet is de toplaag veel minder gevoelig voor spoorvorming, maar vertoont zij ook – en vooral – meer macrotextuur dan de klassieke mengsels die totnogtoe werden gebruikt.

Zeer open asfalt (ZOA) is hét typische voorbeeld van een asfaltmengsel met een steenskelet. Andere voorbeelden zijn RMD («revêtement mince discontinu» – in Brussel en Wallonië) en SMA

(steenmastiekasfalt).

Hoeveel macrotextuur de toplaag bezit, hangt van de korrelgroep van het gebruikte steenslag af. Hoe grover het steenslag, hoe meer macrotextuur.

In principe is er een verband tussen de macrotextuur en de stroefheid van een wegdek, maar ook andere parameters – zoals de steensoort en de korrelvorm van de aggregaten – spelen een rol.

De relevantste factor is echter veeleer de gemiddelde diepte van de holten in de macrotextuur, bepaald uit de zandvlekproef.

Wanneer een wegdek voor het eerst gemarkeerd wordt, gaat een deel van het product in die holten verloren. Dit resulteert in een minder dikke film op de toppen van aggregaten, met de gevolgen vandien voor de levensduur van de markering. De diepte van de macrotextuur volgens de zandvlekproef moet dus bekend zijn om te bepalen in welke dosering het product voor een duurzame markering moet worden aangebracht.

Dit aspect is nog belangrijker als met dunne lagen wordt gewerkt. 5.7.1.2 Netheid

De netheid van het wegdek is vaak een aandachtspunt.

Stof op het wegdek vormt zeker een gevaar voor de duurzaamheid van de markering, en nog meer als men waterverdunbare verf wil aanbrengen. Dit stof is namelijk vermengd met koolwaterstofresten en bijgevolg zeer vet, waardoor het zeer moeilijk te bevochtigen is en de hechting van de markering op het wegdek belemmert.

De weg moet dus worden geveegd voordat hij gemarkeerd wordt. Dit geldt des te meer als het in de periode net vóór de aanbrenging van de markering weinig geregend heeft.

Bij wegen die met New-Jerseybarriers zijn beveiligd, hopen zich onderaan tegen deze constructies allerhande residuen op die van het wegdek zijn opgespat.

Er moet nog een onderscheid worden gemaakt tussen vegen en reinigen, dat veel zwaardere middelen vergt.

Dit is een zeer omstreden punt, want de grens tussen stof en vuil is niet erg duidelijk. Als er ophoping is, volstaat vegen niet en moet er zeker worden gereinigd.

Ten slotte zij nog opgemerkt dat het niet logisch is te eisen dat de wegmarkeerder kwaliteitswerk levert als de markering niet geregeld wordt gereinigd om voor de weggebruikers behoorlijk zichtbaar te blijven. 5.7.1.3 Constructieve staat

Ook de staat van de wegconstructie (afbladdering, steenverlies, kippennesten, enz.) kan de levensduur van een markering beïnvloeden.

De feiten kunnen alleen worden geconstateerd. Een verkeerde situatie is zeer moeilijk te verhelpen, tenzij het wegdek vervangen wordt.

5.7.2 Soort van film

Ook de soort van film kan van invloed zijn op de duurzaamheid van de markering.

Meer bepaald bij dunne films rijst er het eerder aangehaalde specifieke probleem met de juiste dosering van het product op een nieuw wegdek. Zoals toen gezegd, moet bij deze dosering rekening worden gehouden met de diepte van de macrotextuur van het wegdek (volgens de zandvlekproef ).

Wegenverven hebben doorgaans een zeer lage viscositeit. Een deel van de verf vloeit in de holten in het wegdek en hoopt zich daar op. Dit gaat te koste van de dekking van de toppen van de aggregaten, waar de film zeer dun en dus bijzonder schadegevoelig wordt.

Bij dicht asfaltbeton type I met een 0/14-gradering, zoals het vroeger werd toegepast, zijn de holten in de microstructuur tussen 0,65 en 0,90 mm diep. Voor deze wegdeksoort is de hoeveelheid natte verf die nodig wordt geacht om de markering één jaar te doen meegaan vastgesteld op 700 g/m2_.

Uit proeven op verschillende wegvakken met verschillende verhardingen is gebleken dat de functionele levensduur van een markering duidelijk verband houdt met de diepte van de macrotextuur volgens de zandvlekproef.

Er bestaat inmiddels een methode om de extra dosering die nodig is om een te waarborgen levensduur te bieden, vooruit te berekenen. Het is echter verstandig wegenverf hoger te doseren als de diepte van de macrotextuur volgens de zandvlekproef boven het normale variatiegebied ligt.

Voor werken naar prestatie-eisen zou de leidende ambtenaar verplicht moeten zijn de diepte van de macrotextuur van het te markeren wegdek mee te delen. De wegmarkeerder zou dan in zijn prijsopgave met dit gegeven rekening moeten houden.

5.7.3 Keuze van het materieel

Er bestaat voor elk markeringsproduct een reeks machines om het te verwerken: van de gewone handgeduwde machine over een heel assortiment zelfaangedreven machines – al of niet met een bestuurderszitplaats – tot zware markeervrachtwagens.

De inhoud van de kuip, en bijgevolg het bereik van de machine, is zeer groot en gaat van enkele tientallen tot verscheidene honderden liters.

De besturing is steeds meer automatisch. Dat geldt niet alleen voor het openen en sluiten van pistolen, maar ook voor de registratie van gegevens over de verwerkingsomstandigheden.

Er is echter geen universele machine die voor alle markeringswerk geschikt is. Het materieel moet dus oordeelkundig worden gekozen, met het oog op het uit te voeren werk.

De basiscriteria voor de keuze van materieel zijn: - het bereik van de machine;

- de snelheid van uitvoering van het werk; - de regelmaat bij de uitvoering van het werk. 5.7.3.1 Bereik van de machine

In de veronderstelling dat de machine voldoende energiereserves heeft, is het bereik ervan afhankelijk van de inhoud van de kuipen met het markeringsproduct en de glasparels.

5.7.3.2 Snelheid van uitvoering van het werk

Het spreekt vanzelf dat het rendement van de machinist groter zal zijn naarmate de machine sneller voortbeweegt. Snelheid mag echter geen overhaasting worden. Zolang deze regel in acht wordt genomen, verhoogt de voortbewegingssnelheid het rendement van mens en machine.

5.7.3.2.1 Grootte van de machine

In stedelijke gebieden gaat de voorkeur naar machines die weinig plaats innemen, om het verkeer minder te hinderen. Goede manœuvreerbaarheid is evenzeer belangrijk, om gemakkelijk obstakels te kunnen mijden.

Een vrachtwagen die met een grote snelheid kan werken, is handiger om autosnelwegen te markeren. Handmatig markeren blijft in een aantal situaties het meest aangewezen.

Op de markt zijn voorgevormde producten verschenen waarmee verzorgd en snel werk kan worden geleverd, zonder ingewikkeld materieel. Ook de prestaties van die producten zijn goed. Zij verdienen dus aanbeveling.

5.7.3.2.2 Bevoorrading van de machine

De snelheid van uitvoering is ook afhankelijk van de kwaliteit van de bediening van de machine. Het zal duidelijk zijn dat elke stilstand om de machine te bevoorraden het rendement van mens en machine naar beneden haalt.

Naargelang van het uit te voeren werk en de soort van machine gaat de voorkeur naar blikken of containers. Ook de afstanden om de machine te bevoorraden moeten worden beperkt.

Bij thermoplasten is het voordelig een smeltketel te gebruiken, die het product gebruiksklaar maakt. Deze ketel moet op een zorgvuldig gekozen plaats worden opgesteld, om de afstanden beperkt te houden.

Doeltreffende warmte-isolatie van de leidingen voorkomt dat een product in een leiding gaat stollen. Een krachtig verwarmingssysteem kan onbeschermde machinedelen (slof, pistool) op de gewenste

temperatuur brengen of houden.

5.7.3.3 Regelmaat bij de uitvoering van het werk 5.7.3.3.1 Homogeniteit van het product

De kuipen met markeringsproduct zijn voorzien van roerwerk om het product homogeen te houden en ontmenging van de vulstoffen te voorkomen.

5.7.3.3.2 Regelmaat van de doseringen

De druk in de kuip en de verstuiverdruk bepalen het debiet van het markeringsproduct. Een voldoende krachtige, afzonderlijke compressor is een nuttig hulpmiddel voor de luchttoevoer naar het

pistoolsysteem.

De andere bepalende factor is de voortbewegingssnelheid en de regelmaat ervan. Als de machine niet met een automatisch systeem voor snelheidsafhankelijke dosering is uitgerust, moet de

voortbewegingssnelheid worden aangepast aan de verstuiverdruk of (bij airless aanbrenging) aan het debiet van de doseerpomp.

5.7.3.3.3 Doeltreffende geleiding

Voor doorgetrokken of onderbroken strepen wordt het geleidesysteem aangepast aan de

voortbewegingssnelheid van de machine. Camerageleiding komt nog niet zoveel voor, maar verdient aanbeveling voor zware machines.

5.7.3.3.4 Gelijkmatigheid van onderbroken strepen

Onderbroken strepen worden aangebracht met behulp van nokken die (handmatig of met een systeem zoals in een handbediende versnellingsbak van een auto) kunnen worden verwisseld. Van module veranderen kan automatisch en sommige machines zijn uitgerust met een inrichting voor elektronische besturing van op de bestuurdersplaats.