Aanleiding en doelstellingen

6.3.1 Aanleiding samenwerking

De aanleiding om de samenwerking aan te gaan is voor beide gemeenten een andere geweest. Voor beide gold dat de decentralisatieoperaties van het Rijk en toenemende

bezuinigingen een belangrijke rol hebben gespeeld in de beslissing tot samenwerking. De gemeente Ommen in 2011 had als taak ongeveer € 3, - miljoen te bezuinigen en de gemeente Hardenberg zelfs € 7, - miljoen over een periode van vier jaar. De gemeente Ommen is, mede door eigen inzet op zelfstandigheid, buiten de herindelingsprocedures van eind jaren ’90 begin 2000 gebleven. Maar langzamerhand heeft de gemeente moeten constateren dat men te klein is voor het tafellaken en te groot voor het servet (Persoonlijke communicatie, projectleider Ommen op 9 juli 2012). Als onderdeel van het project Organisatieontwikkeling, dat in 2010 in

Ommen is uitgerold, was de gemeente opzoek naar slimme vormen van samenwerking. Een dergelijke vorm van samenwerking zou de kwaliteit van het ambtelijke apparaat verder kunnen doen toenemen.

Voor de gemeente Hardenberg gold ook dat zij in 2009 geconfronteerd werden met grote bezuinigingen. Eén van de zoekrichtingen om deze bezuinigingen te kunnen bewerkstelligen was het zoeken van samenwerking met een andere publieke en private partners. Door deze vormen van samenwerking zou een bedrag van € 300.000, - gerealiseerd moet worden in de begroting van 2014. Van dit bedrag dient €150.000, - (50%) gerealiseerd te worden middels een intensivering van de samenwerking met de gemeente Ommen. Hardenberg wilde een samenwerkingspartner zoeken die zowel op uitvoerende taken als op beleidsmatige taken bereid was tot samenwerking. Door beleidsmatig een groter draagvlak creëren kan een grotere ambtelijke organisatie de vraagstukken die in de komende periode voorliggen beter aan. Daarnaast kan er door efficiënt te werken geld verdiend worden. Door een versobering en harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden door te voeren streeft Hardenberg er na een bezuiniging €200.000, - te behalen in 2014. Voor Hardenberg zijn de effectiviteit en efficiency de twee sleutels (Persoonlijke communicatie, gemeentesecretaris Hardenberg op 20 augustus 2012). De gemeente Ommen had, in tegenstelling met Hardenberg, in haar eigen bezuinigingspakket geen maatregelen opgenomen die na de ambtelijke integratie nog behaald diende te worden.

‘Langzaam heeft Ommen moeten constateren dan men te klein is voor het tafellaken en te groot voor het servet’

De twee belangrijkste aanleidingen voor de samenwerking zijn kwaliteitsverbetering en

efficiencywinst. Ook speelt op de achtergrond de bezuinigingsdruk een rol. In het plan van aanpak - dat opgesteld is door beide gemeenten - worden de twee aanleidingen omschreven als (‘Plan van aanpak, collegebesluit’, 2011, p.6):

1) Het verhogen van de kwaliteit van de dienstverlening aan inwoners en bedrijven en beleid op elkaar af te stemmen. Klanten van de gemeente willen waar voor

hun geld en inwoners, bedrijven en centrale overheid eisen een bedrijfsmatige service, concrete resultaten en goed op elkaar afgestemde bedrijfsprocessen (kwaliteit).

2) Het verhogen van de efficiency van de ambtelijke organisatie mede in het licht van het toenemend takenpakket vanuit Den Haag (inclusief een flinke efficiencykorting), een teruglopende uitkering in het gemeentefonds, noodzakelijke bezuinigingen als gevolg van de economische situatie en dalende eigen inkomsten (efficiency).

De gemeenten zijn kaders overeengekomen waar binnen de samenwerking gestalte dient te krijgen. Deze kaders zijn als volgt omschreven:

6.3.2 Doelstelling samenwerking

De samenwerking tussen Ommen en Hardenberg heeft een aantal gezamenlijke doelen, waar de intensivering van de samenwerking in ieder geval toe moet leiden (‘Plan van aanpak collegebesluit’, 2011, p.6):

1) Versterken kwaliteit en integraliteit in beleidsontwikkeling, beleidsuitvoering en dienstverlening.

2) Vermindering bedrijfsvoeringskosten.

3) Het versterken van samenwerking op beleidsmatig en uitvoerend niveau met andere partners, met in het vervolg daarvan: het gezamenlijk ontwikkelen van beleid.

“Colleges en raden hebben geconcludeerd dat samenwerking van beleidsontwikkeling tot beleidsuitvoering en bedrijfsvoering voor beide autonome gemeenten voordelen biedt. Beide gemeenten kunnen elkaar hierin versterken. Kaders daarbij zijn:

 Maatwerk per gemeente is altijd mogelijk (de gemeenten blijven immers autonoom);  De gemeenten erkennen ieders eigenheid en verschillen;

 De in de afzonderlijke gemeenten in te richten frontoffices zijn qua dienstverlening allesomvattend;

 De samenwerking ondersteunt sterk de externe oriëntatie van de ambtelijke organisatie;  In het proces naar de samenvoeging wordt gestart met zogenaamd laaghangend fruit” (‘Plan

Het streven van de colleges is om in januari 2014 drie Klanten Contact Centrums (KCC) te realiseren in Dedemsvaart, Hardenberg en Ommen die voor de afhandeling zorgen van alle vragen van burgers. Deze centra dienen allen eenzelfde dienstenpakket aan te bieden. Vanaf 2015 staat de één- loketgedachte centraal en moet de klant in 80% van de klantcontacten in één keer geholpen zijn, waarbij het niet uitmaakt of dit telefonisch, fysiek dan wel digitaal gebeurt (‘Plan van aanpak, collegebesluit’, p.19). Het samenvoegen van beide ambtelijke organisaties zal op lange termijn moeten leiden tot flinke

efficiencyvoordelen. Aanvankelijke zullen er implementatiekosten gemaakt moeten worden voor ondermeer ICT en personeel, maar op de lange termijn moeten deze een positief resultaat opleveren. “Beide gemeenten hebben aangegeven dat de nieuwe ambtelijke organisatie geen cent meer mag kosten dan de oude afzonderlijk bij elkaar opgeteld”, aldus de gemeentesecretaris van Hardenberg (2012).

De gemeenten zien het belang van samenwerking in om op deze wijze te komen tot kwaliteitsverbetering, kostenvermindering en een verkleining van de kwetsbaarheid, ook wel de 3 K’s genoemd. Bijkomend argument is dat Noord- West Overijssel landschappelijke gezien een eenheid is, gevormd rondom de rivier de Vecht. Door gezamenlijk op te treden is het wellicht mogelijk grotere projecten, zoals een

windmolenpark, in de toekomst op te zetten.