We gebruiken onze invloed als aandeelhouder om bij te dragen aan de
toekomstbestendigheid van ondernemingen en goed ondernemingsbestuur. En van ondernemingen en hun aandeelhouders vragen wij een steeds grotere verant-woordelijkheid bij de aanpak van maatschappelijke problemen zoals
klimaatverandering, de afname van biodiversiteit en toenemende ongelijkheid.
Aandeelhoudersbetrokkenheid omvat twee basis elementen:
• het voeren van dialoog met de onderneming
• het uitbrengen van een stem op aandeelhoudersvergaderingen.
Voor ons is betrokkenheid bij de ondernemingen waarin we beleggen een fundamen-teel uitgangspunt bij het invullen van onze taak als belegger. Ook verwacht steeds meer wet- en regelgeving dat wij ons als een betrokken aandeelhouder opstellen, zoals de EU-richtlijn lange-termijn-betrokkenheid van aandeelhouders en de Nederlandse Stewardship Code. Voor ons vormt de Nederlandse Stewardship Code
46/188 het belangrijkste kader om invulling te geven aan betrokken aandeelhouderschap.
Deze code bevat 11 principes rond engagement en stewardship, en is op 1 januari 2019 in werking getreden. In het strategisch plan 2020 – 2025 is vastgesteld dat wij de betrokkenheid bij ondernemingen in onze beleggingsportefeuille willen
intensiveren en verbreden. We zien dat als fundamenteel uitgangspunt van onze rol bij de verduurzaming van de economie en maatschappij.
EOS
Eind 2020 besloten we om naast onze uitvoerder MN – die namens ons de dialoog voert met ondernemingen op onze prioriteitsthema’s leefbaar loon, energietransitie en biodiversiteit – nog een tweede partij aan te stellen om de verbreding en verdie-ping van engagement met ondernemingen uit te voeren. Equity Ownership Services (EOS, onderdeel van Federated Hermes) voert namens ons engagement met onge-veer 550 bedrijven in onze beleggingsportefeuille. Deze engagement spitst zich toe op de onderwerpen milieu, sociaal, ondernemingsbestuur en de strategie van de onderneming.
Met de dienstverlening van EOS kunnen we onze betrokkenheid bij ondernemingen vergroten, leren we de ondernemingen in onze portefeuille beter kennen en hier-door kunnen we onze invloed als aandeelhouder beter aanwenden om onderne-mingen aan te zetten tot een duurzame strategie en bij zoveel mogelijk algemene vergaderingen een geïnformeerde stem uitbrengen.
5.3.1 Dialoog
De bereidheid om met ondernemingen in dialoog te treden is één van de uitgangs-punten van de Nederlandse Stewardship Code. Ons dialoogprogramma is erop gericht ESG risico’s binnen de portefeuille te mitigeren; potentiële en daadwerkelijke negatieve effecten van activiteiten van bedrijven op de maatschappij en op het beleggingsresultaat te voorkomen, stoppen of te beperken. Ook stimuleren wij bedrijven waarmee wij in gesprek zijn herstel en/of verhaal te bieden aan benadeelden van de negatieve effecten van hun activiteiten. We trekken in ons dialoogprogramma zoveel mogelijk samen op met andere beleggers in samenwerkingsverbanden zoals Eumedion, Climate Action 100+, Nature Action 100+ en Platform Living Wage Financials om zo de invloed van de dialoog te vergroten.
Ons dialoogprogramma is opgebouwd uit drie typen van dialoog die elk bestaan uit een of meerdere onderliggende programma’s.
• Toezicht houden op Nederlands beursgenoteerde ondernemingen
• Thematisch engagement (leefbaar loon, energietransitie en biodiversiteit)
• IMVB-cases
Om de voortgang bij bedrijven waarmee we in gesprek zijn te beoordelen, stellen we doelen op. Als de dialoog niet leidt tot voldoende resultaat bij een bedrijf, of
wanneer een bedrijf niet met ons in gesprek wil, kunnen we besluiten niet langer in deze onderneming te beleggen. Het heeft echter onze voorkeur om eerst de dialoog meer kracht bij te zetten. Zo kunnen we een publieke verklaring publiceren waarin we onze zorgen uiteenzetten, kunnen we een aandeelhoudersresolutie indienen, of steunen we aandeelhoudersresoluties wanneer de strekking van deze resoluties overeenkomen met onze uitgangspunten.
Eind 2021 startte wij met een nieuw dialoogprogramma voor het onderwerp biodiversiteit. Biodiversiteitsverlies is, net als klimaatverandering, een systeemrisico.
Het is van belang om de risico’s voor PME beter in kaart te brengen. Ook onze achterban hecht waarde aan inspanningen om biodiversiteit te beschermen. In het laatste deelnemersonderzoek gaf 75% aan natuurbehoud en biodiversiteit een (heel) belangrijk thema te vinden. De hoofddoelstelling van het dialoogprogramma is het mitigeren van biodiversiteitsrisico’s in de portefeuille en het bijdragen aan een leefbare wereld. Dit doen we door de traceerbaarheid en rapportage van de toeleveringsketen in kaart te brengen en ontbossing in de toeleveringsketen te verminderen. Met Unilever, Nestlé, The Hershey Company, BASF en Mitsubishi Corp.
is een dialoog opgestart op dit thema. In 2022 breiden we de groep ondernemingen verder uit.
Gezien ons besluit om niet langer in bedrijven in de olie- en gassector te beleggen kreeg het dialoogprogramma voor klimaatengagement in 2021 een ander karakter.
Om te beginnen werd de naam van het programma aangepast naar
‘energietransitie’. Omdat dit programma nu inzet op de grootverbruikers van fossiele energie, zijn, naast de nutssector, de sectoren staal, chemie, cement en maak-industrie toegevoegd aan dit programma. De nutssector was reeds onderdeel van het programma en wij voeren nog dialoog met RWE en Engie. Hoewel deze
ondernemingen stappen zetten, is er nog ruimte voor verbetering. Doorgaans willen we binnen twee jaar voldoende vorderingen zien bij een bedrijf. Als verbetering uitblijft of als een bedrijf niet met ons in gesprek wil gaan, dan kunnen we besluiten niet langer in de onderneming te beleggen. Op deze wijze gebruiken onze invloed als aandeelhouder. Als gevolg van het betrekken van andere sectoren in het dialoog-programma worden nu dialogen opgestart met China Steel, Martin Marietta Materials, BASF en Caterpillar.
Een overzicht van alle dialogen die we voeren publiceren we op de website.
Casus: Engie
In 2021 sprak onze uitvoerder MN verschillende keren met Engie. Engie liep inmiddels achter op het gebied van klimaatdoelstellingen, aangezien het één van de laatste nutsbedrijven was dat nog geen net zero doelstelling had. Engie was niet eerder bereid een commitment af te geven.
In 2021 werd met Engie gesproken over:
• het formuleren van net zero doelstellingen
• het uitfaseren van kolen
• het publiceren van de klimaatlobby-review
In aanloop naar de aandeelhoudersvergadering bereidde MN een resolutie voor, die mede namens PME is ingediend. In aanloop naar de aandeelhouders-vergadering werden de gesprekken geïntensiveerd en onder druk van deze resolutie en de mogelijke negatieve publiciteit, besloot het management van Engie om vlak voor de AVA een nieuwe strategie te publiceren. Engie heeft een net zero doelstelling voor 2045 afgegeven voor alle bedrijfsactiviteiten
wereldwijd. Hierop is de resolutie weer ingetrokken.
Daarnaast heeft Engie een publiek commitment afgegeven dat alle kolen worden uitgefaseerd in lijn met de aanbevelingen van het laatste IPCC-rapport.
Omdat nog niet helemaal duidelijk is hoe deze uitfasering gaat plaatsvinden, blijven wij in dialoog met Engie.
5.3.2 Stemmen
Het stemrecht is één van de belangrijkste zeggenschapsrechten van een houder. Wij hebben eigen stembeleid en brengen een stem uit op vrijwel alle aandeel-houdersvergaderingen van bedrijven waarvan we aandelen hebben. Zo tonen we onze betrokkenheid bij deze bedrijven en bevorderen we verantwoord ondernemen en goed ondernemingsbestuur. Voor het uitvoeren van het stembeleid maken we gebruik van Institutional Shareholder Services (ISS). Op onze website is per jaar, per sector, per thema informatie te vinden over hoe we hebben gestemd tijdens de algemene vergaderingen. De richtlijnen voor ons stemgedrag zijn vastgelegd in het stembeleid van PME. Wij beoordelen of voorstellen van het ondernemingsbestuur, bijvoorbeeld over beloning, passen binnen onze richtlijnen. Zo niet, dan stemmen we tegen.
In 2021 is namens PME op 1.550 vergaderingen gestemd met in totaal 18.734 stempunten. Van die stempunten heeft PME in 2.753 gevallen tegen het voorstel van het management gestemd of zich onthouden van stemming.
48/188 5.3.3 Juridische procedures
Als er sprake is van fraude of misleiding bij bedrijven waarin we beleggen en het fonds daarvan financiële schade ondervindt, nemen wij deel aan juridische procedures. Met juridische procedures proberen wij de verliezen terug te halen.
Tegelijkertijd streven wij daarbij ook naar verbetering van het ondernemingsbestuur en het risicomanagement bij beursgenoteerde ondernemingen.
In actieve zaken nemen wij als eisende partij deel aan de aangespannen rechtszaken.
In dergelijke zaken leveren wij een bijdrage aan het aansturen van advocaten en het nemen van tactische en strategische beslissingen. Ook leveren wij informatie en documentatie aan om de zaak te onderbouwen en de claims te bewijzen.
Wij zijn betrokken bij drie actieve zaken: Volkswagen / Porsche, BP en Fortis. Wij nemen tevens deel aan vijftien zaken als passieve participant. In 2021 is er geen noemenswaardige voortgang in deze zaken geboekt.