Aanbevelingen per doelgroep

2. Aanbevelingen per doelgroep

Studenten

1. Rondleidingen voor studenten

Studenten kunnen regelmatig in de UB een kleine rondleiding van een half uur krijgen over de Groningse academische geschiedenis. Er kan iets worden verteld over de kaart van Beckering op de derde verdieping, het academiegebouw, de tentoonstelling bij de ingang van de BC en op de zaal of eventueel de collegekamer kunnen één of twee stukken uit de collectie worden getoond met een korte uitleg. De rondleiding over de geschiedenis van de Groningse universiteit in een notendop is bij voorkeur in het Engels om zo ook aantrekkelijk voor de vele internationale studenten die de bibliotheek bezoeken. Studenten kunnen in de pauze genieten van geschiedenis en erfgoed en hebben zo een korte afleiding van hun eigen werk. Dit is een ideale kans voor de universiteit om zichzelf met haar erfgoed te profileren, de UB biedt een leuke dienst aan haar gebruikers aan en de BC maakt zich zichtbaar in de bibliotheek door naar buiten te treden met een regelmatige activiteit. Uit de gebruikersenquête die gehouden is in 2011 bleek dat studenten de UB niet altijd een inspirerende omgeving vonden.11 Het aanbieden van een activiteit als een rondleiding zou eraan kunnen bijdragen om de bibliotheek een bruisende en inspirerende plek te maken.

2. Stages en scripties

Op de website van de BC kunnen enkele stages en scriptieonderwerpen voor bachelor of masterstudenten staan. Bijvoorbeeld het uitzoeken en inventariseren van archieven of het schrijven van een scriptie over een deel van de collectie. Via het stagebureau van de faculteit letteren kan hier reclame voor worden gemaakt.12

3. Scriptieprijs of prijsvraag

Een jaarlijkse of tweejaarlijkse prijs voor studenten die een bachelor of masterscriptie hebben geschreven over een onderwerp uit de BC. Nog beter lijkt mij een scriptie over het Gronings universitair erfgoed in het algemeen, samen met het UM. Op een middag of avond mogen de genomineerden hun scriptie presenteren en wordt de winnaar bekend gemaakt. Eventueel kan worden samengewerkt met studieverenigingen om publiek te krijgen voor de presentaties van de scripties. Een ander idee is om voor studenten en andere geïnteresseerden een prijsvraag uit te schrijven voor bijvoorbeeld een tentoonstellingsplan.

4. Culturele middag/avond

In samenwerking met het universiteitsmuseum een culturele middag of avond organiseren voor studenten én buitenlandse (phd-)studenten waarbij ze thee en Groninger koek krijgen, er een half uur tot uur iets verteld wordt over een collectiestuk waarbij het verhaal ook een internationaal karakter krijgt. De studenten kunnen daarna in gesprek met elkaar gaan over het onderwerp en hoe zich dat verhoudt tot hun eigen land en hun eigen ideeën. Deze activiteit is vooral recreatief van aard en heeft als doel om het Groningse academisch erfgoed te gebruiken om Nederlandse en internationale (phd-)studenten met elkaar te verbinden. 11 http://www.rug.nl/bibliotheek/news/libqual-infographics-results.pdf (geraadpleegd 08-11-2016). 12In Leiden worden op de website van de Bijzondere Collectie stages aangeboden met een korte beschrijving en de begeleider. Zowel bachelor als masterstudenten uit verschillende richtingen kunnen zich voor de stage aanmelden. Ook hebben zij een interessante pagina met mogelijke scriptieonderwerpen voor allerlei vakgebieden. Zie bijvoorbeeld http://bibliotheek.leidenuniv.nl/bijzondere-collecties/praktisch/stage.html (geraadpleegd op 19-10-2016).

29

5. Keuzevak academisch erfgoed

In samenwerking met het universiteitsmuseum en de faculteit letteren een vak ontwikkelen over academisch erfgoed. De BC in Leiden hebben bijvoorbeeld een vak dat geheel ingaat op de BC. Het zou een vak kunnen zijn binnen de minor Erfgoed of een keuzevak met één hoofddocent en verschillende gastsprekers. Allerlei thema’s en aspecten kunnen aanbod komen zoals het vormen van collecties het onderzoeken daarvan en het presenteren aan publiek.13 Docenten 1. Docenten persoonlijk benaderen en contact onderhouden Medewerkers van de BC zijn actief in het benaderen van docenten. Ideaal gezien kennen zij deze ook een beetje en weten ze waar ze college over geven en wat ze onderzoeken. Ze enthousiasmeren docenten om materiaal te gebruiken voor colleges en nodigen deze uit eens langs te komen als er iets nieuws is wat eventueel interessant is. Daarvoor is het nodig dat medewerkers met de collectie bezig zijn en weten wat er in de collectie zit. Eventueel gaat dit via tussenpersonen maar het is erg belangrijk dat docenten weten van de collectie en dat de collectie regelmatig wordt gebruikt voor het onderwijs.14 Grotendeels zal deze taak terecht komen bij de conservator en collectiespecialisten, die veel van de collectie afweten. De UKB-commissies Gedrukte Werken, Handschriften en Kaarten zien dit als een belangrijk aspect voor de (toekomstige) conservator: Het is van wezenlijk belang dat de conservator niet uitsluitend wacht op een vraag vanuit de wetenschap of het onderwijsveld. Hij bepaald ook niet meer zelf wat er bestudeerd en beschreven wordt maar gaat naar de wetenschappers toe om het gebruik van de collecties actief te stimuleren.15

Uit de resultaten kwam ook naar voren dat de vakreferenten of de library liaison hierin ook een rol kunnen vervullen. Of dat het geval is en hoe dat zou moeten is waard om te onderzoeken. Als dit op deze manier uitbesteed wordt zou iemand van de BC hier wel steeds van op de hoogte moeten worden gehouden en het belang van de samenwerking steeds onder de aandacht moeten brengen. 2. Bibliotheekinstructie Er zou contact opgenomen kunnen worden met medewerkers van de UB die bibliotheekinstructies voor Letteren en Religiestudies geven. Dat komt niet heel geregeld voor, maar wel af en toe. Aan de medewerkers die de instructies geven wordt geregeld gevraagd ook met eerstejaars studenten langs te komen op de zaal van de BC. Op de algemene website met bibliotheekinstructies kan worden aangeven dat ook een aparte instructie kan worden aangevraagd voor de afdeling BC. Ook op de eigen website van BC wordt dat aangegeven.16 13 https://studiegids.leidenuniv.nl/courses/show/58025/Sources-of-Knowledge-Leiden-University-Libraries-Special-Collections 14 Dit is een recent agendapunt bij de BC van de UvA. Conservator Reinder Storm noemt dat er sinds een paar jaar een verandering waar te nemen is in het aantal bezoekers vanuit faculteiten. De oorzaak daarvoor is volgens hem allereerst de inkorting van het curriculum en als tweede de veranderende informatiebehoefte van mensen. Reinder Storm in een e-mail correspondentie 25 tot 31 oktober 2016. 15 Over de toekomst van het vak van conservator: een notie van de UKB-commissies Gedrukte Werken, Handschriften en Kaarten (april 2006). 16 Pagina van de website van de universiteitsbibliotheek met informatie over instructies: http://www.rug.nl/bibliotheek/support/library-of-arts/

30

3. Oproep op website

Op de website kan een oproep staan dat de conservator en de medewerkers van de BC graag nadenken met docenten over hoe en welke bronnen uit de collectie voor een college zouden kunnen worden gebruikt en dat er in overleg altijd een gastles kan worden verzorgd. Onderzoekers 1. Inventarissen en collectiebeschrijvingen online Voor de onderzoekers moet het duidelijk zijn wat zij aan de BC zouden kunnen hebben. De collectie is op de website bijvoorbeeld ingedeeld per vakgebied of thema. Er is een lijst beschikbaar van wat er allemaal te vinden in de collecties en idealiter met een collectiebeschrijving en inventaris in pdf. Voor de duidelijkheid zouden ook de topstukken apart vermeld kunnen worden met een klein verhaaltje en een directe link naar het digitale bestand. Ook staan er allerlei links met publicaties over de collectie van de BC op de website. 2. Onderzoekszaal promoten Onderzoekers weten dat zij op de zaal van de BC (en op den duur in het postzegelpand) mogen zitten om aan hun eigen onderzoek te werken, ongeacht of zij gebruik maken van de BC. Om te beginnen kan dit gecommuniceerd worden door dit op een duidelijke plek op de website te zetten. Daarnaast zou dit op de zaal zelf en bijvoorbeeld via een e-mail aan de medewerkers kunnen worden gecommuniceerd. De hoeveelheid promotie die hiervoor nodig is zou moeten worden afgewogen.

Geïnteresseerd publiek 1. Workshop

Een workshop van bijvoorbeeld drie keer twee uur over onderwerpen die bij een breed publiek spelen en te maken hebben met de BC. De workshop hoeft niet bijzonder specialistisch te zijn, maar interessant voor een breed scala aan geïnteresseerden. Voor de workshop kan een bepaald bedrag gevraagd worden en aan het einde krijgen deelnemers een certificaat van deelname aan de cursus van de BC. o Historische cartografie vinden veel mensen een interessant om meer over te weten. o Brieven als historische bron o Een geschiedenis van het boek in een notendop o Een geschiedenis van de Groningse universiteit aan de hand van bronnen uit de BC o Zoeken en vinden in de BC Groningen Deelnemen aan de dag van de Groningen Geschiedenis De dag van de Groninger Geschiedenis, georganiseerd door RHC Groninger Archieven, gebruiken om ook een deel van de academische geschiedenis te promoten. De rondleidingen die de Archieven die dag organiseert door de stad en door het depot zijn erg in trek. Je moet je van tevoren aanmelden en soms zijn er geen kaartjes meer beschikbaar. Het is waarschijnlijk dat een rondleiding door het magazijn van de Universiteitsbibliotheek met een bezoek aan de BC met wat klaargelegde stukken die te maken hebben met het thema van het evenement veel belangstelling zal trekken.

2. Lezingen

Onderzoekers, masterstudenten of docenten die iets uit de BC hebben onderzocht kunnen uitgenodigd worden daarover te spreken. Dat kunnen ook twee of drie kleine flitslezingen zijn, of een lezing in samenwerking met het centrum voor universiteits- en wetenschapsgeschiedenis van Klaas

31

van Berkel (CUW). Een promovendus die vaak op de zaal komt kan al lang van tevoren worden gevraagd om over een jaar een lezing te komen geven. Wel is het van belang dat er nagegaan wordt gedaan of de betreffende persoon wel aansprekend kan vertellen. Lezingen bij de BC of de sector Erfgoed verschillen van lezingen bij de universitaire lezinginstelling Studium Generale. In tegenstelling tot deze laatste organisatie staat bij de BC altijd de collectie en een thema rondom het academisch erfgoed centraal. Geregeld samenwerken met het organiseren van een lezing en profiteren van de ervaring van Studium Generale is aan te raden.

3. Rondleidingen

Op de website kan worden aangeven dat de BC ook rondleidingen voor groepen op aanvraag kan verzorgen voor een bepaalde prijs. Er kan dan contact worden opgenomen met een bepaalde medewerker van de BC. Het loopt dan waarschijnlijk geen storm, maar het is wel vriendelijk naar publiek.

4. Colleges in samenwerking met HOVO

Overleggen met de HOVO (seniorenacademie) over de invulling van één college of een reeks over een bepaald onderwerp. Een eerder college van een medewerker van de BC bij de HOVO was een groot succes. Wellicht willen de cursisten daarna de bronnen van de BC zelf gaan bekijken of enthousiasmeren zij anderen. Cursisten van de HOVO kunnen immers ook een gratis UB lenerspas aanvragen wat al een drempelverlagend aspect voor hen is.

5. Educatief project

Op de website wordt duidelijk gemaakt dat een docent altijd contact op kan nemen als hij met een klas een bezoek wil brengen aan de BC. Voorbeelden wat eerdere klassen hebben gedaan, zoals rekenen met zeventiende-eeuwse sommen, kunnen op de website worden gezet. Het is niet aanbodgericht, maar vraaggericht. Wil een docent dit eventueel, dan kan hij na overleg langskomen. Daarnaast kan de BC samen met het UM één eenvoudig educatief project aanbieden en promoten. Een medewerker van de BC kan samen met Linda Tijsma, hoofd educatie bij het UM een project bedenken. Een voorbeeld is een verhalend programma. De schoolgroep gaat eerst naar het UM om hier met een ‘cliffhanger’ vandaan te komen en op zoek te gaan naar het antwoord bij de BC te gaan zoeken. Het programma is van tevoren al helemaal gemaakt en de kinderen gaan in groepjes naar kopieën van documenten uit de BC kijken. Een medewerker van de BC kan bijvoorbeeld één of twee voorbeelden in het echt laten zien. Daarna kunnen die documenten weer terug en kan een medewerker van het UM verder met de kopieën en de groep leerlingen. De leerlingen van het winnende groepje krijgen bijvoorbeeld een potlood met het logo van de BC erop.

6. Colleges voor professionals over een specifiek onderwerk

De BC kan een kleine collegeserie voor professionals regelen. Bijvoorbeeld terugkerende zomercolleges of wintercolleges over een paar aansprekende thema’s. De Anne Frank stichting doet dit ook, bijvoorbeeld over het omgaan met vooroordelen, discriminatie of antisemitische opmerkingen in de klas. De BC doet dit niet helemaal zelf, maar verzorgt dit in samenwerking met anderen. BC kan bijvoorbeeld met een geschiedenisdocent colleges geven over het gebruik van primaire bronnen in de klas en iemand anders een college over het nut en nadeel van het bezoeken met je klas van erfgoedinstellingen. Om te kijken wat op dit gebied mogelijk is kan contact opgenomen worden met bijvoorbeeld vakdidacticus geschiedenis in Groningen, Tim Huijgen, om ideeën hierover uit te wisselen.

32

7. De Bijzondere Collecties en de Scholierenacademie

De BC kan een college verzorgen via de scholierenacademie van de RuG. Zij organiseren vervolgens zelf alles, de BC levert een spreker. Onderwerpen kunnen handschriften, boekgeschiedenis of historische cartografie zijn. Dit is een mooie en gemakkelijke kans om scholieren te enthousiasmeren voor brononderzoek en om voor de BC bekendheid te genereren.17 Huidige leeszaal afdeling Bijzondere Collecties.¹⁸ 17 http://www.rug.nl/education/scholierenacademie/ (Geraadpleegd op 8-11-2016) 18 Tenzij anders aangegeven zijn de foto’s zelf genomen.