Leiden
Hoe kunnen we de mantelzorgers op een gedeelde eerste plek krijgen?
kennis
op maat
Lokale praktijk
Leiden
Positief Kernthema
Met betrokkenheid tijdig samen de goede dingen doen.
Ontwerpvraag
Hoe kunnen we de mantelzorgers op een gedeelde eerste plek krijgen?
Lokale kennisrugzak
Deze kennisrugzak is gemaakt in het kader van In voor mantelzorg-thuis. Binnen dit programma zijn 11 lokale lerende praktijken aan de slag gegaan om de samenwerking met en voor
mantelzorgers te verbeteren. Hiervoor is per praktijk een positief kernthema geformuleerd:
waar willen we meer van? Vervolgens zijn hierbij ontwerpvragen bedacht die bijdragen aan het realiseren van het positieve kernthema. In experimenten gaan de praktijken vervolgens aan de slag met deze ontwerpvraag. Om dit goed voorbereid te kunnen doen, zijn kennisrugzakken gemaakt. Ze bevatten lokale en landelijke kennis, tools en praktijkvoorbeelden die kunnen bijdragen aan het realiseren van de ontwerpvraag. Meer informatie: www.invoormantelzorg.nl
Inleiding
De mantelzorger op een gedeeld eerste plaats staat bij deze ontwerpvraag centraal. Hoe zorgen we ervoor dat mantelzorgers worden gesignaleerd en goed worden ondersteund? Hoe kunnen we professionals daarbij ondersteunen? En hoe kunnen we dit in de verscheidenheid van alle organisaties toepassen?
Wat is de huidige situatie?
Landelijke cijfers over belasting van mantelzorgers
Positieve gevolgen voor de mantelzorger:
• 82% geeft aan dat het helpen een goed gevoel geeft.
• 53% geeft aan dat de helper en de hulpvrager dichter bij elkaar komen.
• De mantelzorger ervaart het geven van hulp positief als de hulp wordt geboden aan mensen met een verstandelijke beperking, of als iemand niet lang alleen kan zijn.
• Hulp wordt ook positief ervaren als de hulpvrager laat merken dat hij de hulp waardeert.
• Langdurig helpen wordt positiever ervaren dan intensief helpen.
Wie ervaren het geven van hulp als (overwegend) negatief?
• 17% ervaart dat de hulp te veel op zijn of haar schouders terecht komt;
• 9,5% is te moe om iets te ondernemen;
• 6% is ziek of overspannen geraakt als gevolg van het helpen.
Wie ervaren eerder een hoge belasting?
• mantelzorgers die lang en intensief zorgen;
• vrouwen;
• 35-44-jarigen;
• personen die niet in de zorg hebben gewerkt;
• mantelzorgers met ernstige belemmeringen;
• mensen die zich niet zo kundig voelen;
• partnerhelpers;
• centrale verzorgenden;
• mensen die hulp bieden om professionele hulp uit te stellen;
• mensen die hulp bieden omdat er geen alternatieven zijn;
• mensen met een betaalde baan van meer dan 12 uur per week.
Wat weten we al?
Lokaal
Onderzoek LVVm: Kwaliteit Leidse Mantelzorgondersteuning (geprinte versie aanwezig)
De Leidse Vereniging van Mantelzorgers (LVvM) heeft behoefte aan inzicht in de ervaringen van mantelzorgers in het zorgen voor hun naaste; wat gaat goed, wat kan beter en hoe kan men (nog) meer ondersteund worden? De LVvM brengt aan de hand van de resultaten de kwaliteit van de mantelzorgondersteuning in kaart om de kwaliteit verder te verbeteren. Deze samenvatting beschrijft de belangrijkste resultaten en conclusies.
Mantelzorgakkoord Leiden 2018
Evaluatie van het mantelzorgakkoord (geprinte versie aanwezig)
Een rapport met de evaluatie van het mantelzorgakkoord dat in 2013 is opgesteld. In de samenvatting is een duidelijke schets gemaakt van knelpunten en actiepunten.
Onderzoek Libertas Leiden naar Mantelzorg in de wijk Mors (geprinte versie aanwezig)
Tussen maart en mei 2016 hebben medewerkers van de sector Thuiszorg van Libertas Leiden in het Morsdistrict mantelzorgers van cliënten de vragenlijst voorgelegd. De vragenlijst omvat 32 vragen (de volledige vragenlijst is te vinden op pagina 7 tot en met 12).
Stadsenquête Leiden – Leiden in cijfers
Omnibusonderzoek: over diverse onderwerpen wordt de mening van inwoners van Leiden gevraagd.
Landelijk
Onderzoek: Evaluatie van de wijkverpleging: ervaringen van cliënten, mantelzorgers en zorgprofessionals – 2017 Nivel.
Dit rapport gaat over de evaluatie van de wijkverpleging die het NIVEL in 2016 en 2017 uitvoerde. Deze evaluatie omvat twee onderdelen: een deel over de ervaringen van cliënten en mantelzorgers en een deel over de ervaringen van de zorgprofessionals die wijkverpleging leveren.
Onderzoek: Hoe thuiszorgorganisaties samenwerking organiseren: visies, praktijken en dilemma’s. – 2014 VU
Welke tools kunnen we gebruiken?
Lokaal
Caregiver Strang Index (CSI) (geprinte versie aanwezig)
In deze toolkit staat als voorbeeld de Caregiver Strain Index (CSI) genoemd. CSI staat voor Caregiver Strain Index, een vragenlijst waarmee overbelasting door mantelzorg gemeten kan worden. Het instrument is ontwikkeld in de Verenigde Staten in 1983 door B. Robinson. De
Caregiver Strain Index (CSI) is één van de meest gebruikte (internationale) meetinstrumenten om belasting door mantelzorg te meten.
POM-gesprek – onder andere bij GGZ rivierduinen (geprinte versie aanwezig)
Een gesprek op maat om mantelzorgers te ondersteunen. Hier kunnen zij 3x gebruik van maken.
Verschillende trainingen van GGZ Rivierduinen waar informatie wordt gegeven over mantelzorg
• Psychische problemen in de familie
• Omgaan met psychose
• Omgaan met borderline
• Ondersteuningsgroep voor nabestaande van zelfdoding
Landelijk
Sofa model – Movisie/Vilans
In het samenwerken met mantelzorgers heb je als zorgprofessional aandacht voor vier rollen van de mantelzorger. Dat noemen we ook wel samenwerken volgens het SOFA-model.
Vragenlijst Ediz (ook Ediz plus beschikbaar)
EDIZ staat voor Ervaren Druk door Informele Zorg. Dit wetenschappelijk gevalideerde
meetinstrument helpt de belasting van mantelzorgers van mensen met dementie in kaart te brengen.
Spel: in gesprek over mantelzorg - Movisie/Vilans
Het spel is speciaal ontwikkeld voor zorg en welzijnsprofessionals in wijken, buurten en dorpen, maar kan ook in het onderwijs worden ingezet om de discussie over mantelzorg op gang te helpen.
Ken je mij – Movisie
Dit spel helpt de beroepskracht om een goed gesprek aan te gaan met cliënt en mantelzorger MantelScan – Movisie/Vilans
Welke tools kunnen we gebruiken?
te ondersteunen. De kwaliteitsstandaard Overbelaste mantelzorg wordt op basis van
wetenschappelijke literatuur en kennis uit de praktijk ontwikkeld. (is nog niet beschikbaar) Toolkit mantelzorg voor de huisartsenpraktijk – LHV
Deze digitale toolkit biedt u informatie en concrete handvatten over hoe u en uw medewerkers kunnen bijdragen aan de ondersteuning van mantelzorgers, zodat zij goed voor hun naaste kunnen blijven zorgen en niet overbelast raken
Welke inspirerende praktijkvoorbeelden kennen we?
Lokaal
Salontafelgesprekken (Wonen met Zorg) Libertas Leiden (zijn notulen van, hetzij niet openbaar).
Suggesties van de projectgroep:
• Tijdens intake naar mantelzorg vragen.
• In EPD vragen opnemen die zich richten op mantelzorgers – denk aan de meldcode + het al bestaande veld in het zorgleefplan.
• Samenwerking zoeken met Mantelzorg platform van Eva.
• Contact leggen met (ex) mantelzorgers.
• Familieraad van GGZ Rivierduinen betrekken (https://www.rivierduinen.nl/familie-en- naasten/algemeen).
• Werkgroep Triadisch werken .
