Samen spelen en ontmoeten
Toegankelijke speeltuinen en inclusief spelen
Speeltuinen Bentinckmarke en Gerenpad – Zwolle Zuid Versie 09102020
2
Inhoud
Inhoud ... 2
Project: Spelen is ontmoeten! ... 3
Huidige situatie Bentinckmarke ... 5
Huidige situatie Gerenpad op heuvel ... 7
Huidige situatie Gerenpad naast woningen ... 8
Input vanuit schouwingen en meedenk-sessies ... 10
3
Project: Spelen is ontmoeten!
Aanleiding
Spelen is ontmoeten, in je eigen buurt. Maar hoe doe je dat als je niet in de speeltuin kan komen, omdat je bijvoorbeeld in een rolstoel zit? En hoe doe je dat als de speelelementen niet (zelfstandig) door jou te gebruiken zijn, omdat je een beperking hebt? Of hoe doe je dat wanneer je een
meervoudige beperking hebt en je blijft genieten van speelelementen, terwijl je lichaam volwassen wordt? Of wanneer je de weg naar de speelelementen niet kunt vinden, omdat er geen duidelijke looproute of gidslijn is? Dan is het samen spelen met en het ontmoeten van buurtkinderen moeilijk.
In september 2019 meldde zich een ouder met een dochter in een rolstoel bij Toegankelijk Zwolle. Zij wilde zich inzetten voor een toegankelijke speeltuin aan de Bentinckmarke, dat het inclusief spelen mogelijk maakt. Een speeltuin waarin kinderen met en zonder beperking samen kunnen spelen. Geen aparte plekken of aparte speelelementen. Maar een speeltuin die (zoveel mogelijk) voor iedereen te bereiken en te gebruiken is.
In diezelfde tijd meldde zich ook een andere ouder met dochter in een rolstoel bij de Gemeente Zwolle. Met dezelfde vraag, maar dan voor de speeltuinen aan het Gerenpad.
Inmiddels zijn er drie actieve ouders betrokken bij dit project dat Toegankelijk Zwolle heeft opgezet.
En zijn er nog een aantal ouders indirect betrokken. Allen ouder van een zoon of dochter met een beperking (onder andere fysiek, meervoudig, visueel). En allen woonachtig in Zwolle-Zuid, in de buurt van de Bentinckmarke en het Gerenpad. Zij bundelen hun kennis en ervaring, en zetten zich nu gezamenlijk in voor drie toegankelijke speeltuinen en inclusief spelen in Zwolle-Zuid. En dat dit project als voorbeeld kan dienen, om ook andere plekken in Zwolle (gefaseerd) gerealiseerd kan worden. De contactgegevens van deze ouders zijn bekend bij Toegankelijk Zwolle.
Voor Toegankelijk Zwolle is een speeltuin niet alleen een plek waar kinderen elkaar kunnen ontmoeten. Ook voor (groot)ouders, met en zonder beperking, kan het een ontmoetingsplek zijn.
Om andere (groot)ouders te treffen en om (op een actieve manier) in contact te zijn met eigen (klein)kinderen. Een toegankelijke speeltuin is daarbij ook prettig bij het gebruik van een rollator, kinderwagen of buggy.
In een toegankelijke, inclusieve speeltuin leren kinderen al vroeg dat verschillend zijn geen
belemmering hoeft te zijn om mee te kunnen doen. Daardoor wordt inclusief doen en denken al op jonge leeftijd gestimuleerd, waar in de toekomst de vruchten van geplukt kunnen worden. Iedereen hoort erbij. Ongeacht je achtergrond of de (on)mogelijkheden die je gezondheid met zich meebrengt, tijdelijk of permanent. Daardoor kan een speeltuin een basis leggen voor inclusief denken en doen, zowel voor het kind met als zonder beperking.
Doelstelling
De speeltuinen aan de Bentinckmarke en het Gerenpad zijn toegankelijke speeltuinen waar alle kinderen samen kunnen spelen en alle buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten.
Aspecten die centraal staan in het project:
▪ De speeltuinen vormen een ontmoetingslek
▪ De speeltuinen stimuleren het inclusief spelen
▪ De speeltuinen stimuleren tot samen bewegen in de buitenruimte
4
▪ De speeltuinen zijn fysiek toegankelijk en bespeelbaar voor iedereen met of zonder beperking
▪ De speeltuinen zijn tot stand gekomen in samenspraak met betrokken ouders en kinderen
▪ De speeltuinen zijn tot stand gekomen in samenspraak met de buurtbewoners
▪ De speeltuinen bevatten elementen voor zowel jong als oud, voor mensen met en zonder beperking
Acties tot nu toe
▪ Schouw door (volwassen) ervaringsdeskundigen van Toegankelijk Zwolle op fysieke toegankelijkheid.
▪ Schouw door kinderen met en zonder beperking door middels van Speeltuinbende-checklist.
▪ In verschillende klassen van basisschool de Ark (dichtbij de Bentinckmarke) is zijn er meedenk-sessies geweest, aan de hand van filmpjes van de Speeltuinbende. De kinderen hebben tekeningen en maquettes gemaakt, waarin zij aangeven wat er volgens hen nodig is voor een toegankelijke speeltuin en inclusief spelen.
▪ Er is een petitie onder buurtbewoners van de Bentinckmarke geweest waarin gevraagd wordt hoe zij tegenover een toegankelijke, inclusieve speeltuin zijn. De reacties hierop waren positief. Enkele buurtbewoners waren eventueel in een later stadium ook bereid om mee te helpen.
▪ Travers Welzijn (Sandra van der Velde, Cindy Boerema), SportServiceZwolle (Loes Boetes) en Bureau Vers Bestuur (Gooitske Zijlstra) zijn ingelicht over de plannen. De plannen worden gesteund.
▪ Meedenk-sessies met de zeven betrokken ouders om kennis en ervaringen te delen over (on)toegankelijke speeltuinen en inclusief spelen.
▪ Opgehaalde wensen en behoeften zijn besproken met architect, Kathinka Hoek. Zij heeft een voor elke speeltuin een ideeënschets opgesteld. Als een basis, een eerste ontwerp.
▪ De ideeënschetsen zijn gedeeld en besproken met aannemer DonkerGroen om een offerte te kunnen opstellen, ter prijsindicatie.
Informatie over de speeltuinen
▪ De speeltuinen zijn in beheer van de Gemeente Zwolle
▪ De speeltuinen zullen de komende jaren blijven
▪ De huidige speelelementen zijn niet aan vervanging toe Handige sites en handreikingen rondom inclusief spelen
▪ https://toegankelijkestad.zwolle.nl/ontwerprichtlijnen/specifieke-locaties
▪ http://www.samenspeelakkoord.nl/nl
▪ http://www.speeltuinbende.nl
▪ https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2018/06/01/programma-vn-verdrag- onbeperkt-meedoen
▪ https://www.natuurzonderdrempels.nl/images/documenten/samen_op_pad_totaal.pdf
▪ https://vng.nl/publicaties/inspiratiebundel-aan-de-slag-met-samen-spelen
5
Huidige situatie Bentinckmarke
Fysieke toegankelijkheid
Het pad naar de speeltuin is voorzien van hekjes, waar (een volwassen) iemand in rolstoel of met kinderwagen moeizaam doorheen kan. En bij nat weer is het pad drassig en daardoor minder toegankelijk.
Het pad loopt ook wat steil af, maar voldoet waarschijnlijk wel.
Er is geen invalideparkeerplaats aanwezig. En de dichtstbijzijnde bushalte ligt op 260m. Ook is er geen openbaar toilet in de buurt.
6
In de speeltuin zijn er twee plekken met speelelementen. Beiden plekken zijn alleen over het gras te bereiken en daardoor minder toegankelijk voor iemand in een rolstoel, met rollator of kinderwagen.
Maar ook minder toegankelijk voor iemand met een visuele beperking, omdat er geen gidslijnen zijn.
Alle speelelementen staan in het zand. En daardoor niet of moeilijk te bereiken voor kinderen met een beperking (fysiek of visueel)
Prettig is dat er in de speeltuin een bankje is om uit te rusten. Ook is de speeltuin ruim opgezet, waardoor het overzichtelijk is.
Inclusief Spelen
De speelelementen zijn niet inclusief en zijn alleen te gebruiken door kinderen zonder beperking. De speelelementen voor kleine kinderen kunnen door kinderen met een beperking gebruikt worden, maar alleen met hulp van een ouder én totdat ze er fysiek te groot voor worden. Tot een leeftijd van 5 à 6jaar lukt het tillen door ouders nog. Kinderen met een beperking helpen vaak niet mee,
waardoor het tillen zwaarder is. In deze speeltuin is er geen mogelijkheid tot inclusief, samen spelen.
7
Huidige situatie Gerenpad op heuvel
Fysieke Toegankelijkheid
Doordat de speeltuin op een heuvel ligt en alleen via gras te bereiken is, is de speeltuin
ontoegankelijk. Dit geldt voor iemand in een rolstoel, met kinderwagen of rollator. Maar ook voor iemand die een visuele beperking heeft of moeilijk ter been is. Er is geen duidelijk looppad of looproute naar de speelelementen. En de heuvel is te steil.
De dichtstbijzijnde bushalte is op 550m afstand.
Er is geen invalideparkeerplaats in de buurt. Bij de fysio in het schoolgebouw de Zuidster in een mindervalidetoilet aanwezig, mogelijk dat in overleg deze openbaar kan zijn tijdens openingstijden.
Daarbij is er bij deze speeltuin geen bankje waar plaats genomen kan worden, om uit te rusten.
Inclusief Spelen
Ook in deze speeltuin geldt dat geen enkel speelelement te gebruiken is door kinderen een beperking. En het inclusief spelen daardoor niet mogelijk is.
Alle speelelementen staan in het zand. En daardoor niet of moeilijk te bereiken voor kinderen met een beperking (fysiek of visueel)
8
Huidige situatie Gerenpad naast woningen
Fysieke Toegankelijkheid
Naar deze speeltuin gaat een verhard pad en is er direct bij de speeltuin een bankje om toezicht te kunnen houden of uit te rusten.
Ook deze speelelementen staan in het zand en dus niet (zelfstandig) te bereiken in een rolstoel.
De dichtstbijzijnde bushalte is op 550m afstand.
Er is geen invalideparkeerplaats in de buurt. Bij de fysio in het schoolgebouw de Zuidster in een mindervalidetoilet aanwezig, mogelijk dat in overleg deze openbaar kan zijn tijdens openingstijden.
9 Inclusief Spelen
De speelelementen zijn niet te gebruiken voor kinderen met beperking. In ieder geval niet zonder hulp van een ouder. Wanneer de kinderen klein zijn, kunnen ouders hun kind nog tillen, maar na een leeftijd van 7jaar wordt dit lastiger. Tevens nodigen de speelelementen niet uit tot samenspel tussen kinderen met en zonder beperking.
De wipwap lijkt ook voor kinderen zonder beperking aan de hoge kant.
Alle speelelementen staan in het zand. En daardoor niet of moeilijk te bereiken voor kinderen met een beperking (fysiek of visueel)
10
Input vanuit schouwingen en meedenk-sessies
Schouw Toegankelijk Zwolle
▪ Zorg voor verharde paden naar de speeltuin en naar de speelelementen, zodat in een rolstoel de speeltuin makkelijk te bereiken is. Ook bij regenachtig weer. Deze paden vormen duidelijke looproutes en gidslijnen voor mensen met een visuele beperking.
▪ Zorg voor een toegankelijk hekwerk bij de Bentinckmarke. Een kissing-gate zoals bij de Schellerdriehoek zou een beter hek zijn, dat ook werend is voor fietsers.
▪ Zorg voor invalideparkeerplaatsen.
▪ Zorg voor minimaal één bankje met een armleuning per speeltuin.
▪ Zorg voor speelelementen die inclusief spelen mogelijk maken en de zintuigen van kinderen op verschillende manieren prikkelen. Denk daarbij ook aan een speelhuisje of -hutje waar kinderen met bijvoorbeeld autisme zich terug kunnen trekken.
▪ Zorg voor een toegankelijk, verhard pad met juiste helling bij het Gerenpad – speeltuin op de heuvel.
▪ Zorg voor een toegankelijke ondergrond, zoals kunstgras of rubberen grastegels, waardoor de speelelementen goed direct of vanaf het verharde pad te bereiken zijn.
Schouw Speeltuinbende Checklist
▪ De speelelementen zijn niet (zelfstandig) te bereiken voor kinderen met een fysieke of visuele beperking.
▪ De speelelementen zijn niet door alle kinderen (met en zonder beperking) te gebruiken.
▪ De speeltuinen bieden geen mogelijkheid tot inclusief spelen, samenspel tussen kinderen met en zonder beperking wordt niet gestimuleerd.
▪ Zorg voor verharde paden naar de speelelementen, zodat deze makkelijk en zelfstandig te bereiken zijn.
▪ Zorg voor speelelementen die uitnodigen tot samenspel en inclusief spelen.
Meedenksessies Basisschool de Ark
▪ In elke groep kwam de wens voor een schommel naar voren. Denk aan een schommel waar een rolstoel in kan
▪ Ook kwam in elke groep de behoefte voor een speelhuisje of beschutte chillplek aan de orde
▪ Zandbak op hoogte en zandbak op de grond met een pad er door heen
▪ Pad met verschillende ondergronden, om met blote voeten op te lopen, om met de rolstoel als soort hindernis
▪ Tafel op hoogte om te tafeltennis, om op te tekenen
▪ Wateraanleiding (combinatie van zand en water)
▪ Rolsysteem vlot over/in gras heen en weer met touw kunnen trekken, die ook rolstoeltoegankelijk is
▪ Rolstoel-wipwap
▪ Verkeerstuin met paden en hellingen, waar kinderen met fietsen/skelters en rolstoelen kunnen rijden en uitgedaagd worden
▪ Het gebruik van rubberen tegels of kunstgras voor het vallen (en geen zand of houtsnippers)
▪ Het plaatsen van een bankje of een zitje om te kunnen rusten
▪ Voelborden, -dozen of voelmuur
▪ Klankborden of -buizen
11
12 Meedenk-sessies betrokken ouders
▪ Zorg voor verharde paden naar de speeltuin en speelelementen
▪ Zorg voor een toegankelijke ondergrond, zoals kunstgras of rubberen grastegels
▪ Bestaande speelelementen kunnen aangepast worden door een zitje met rugsteun op een wipkip, schommel of wipwap te plaatsen. Of door een trap te vervangen door een luie trap.
Of een glijbaan te voorzien van een langer, horizontaler uiteinde (en kinderen niet direct op de grond terecht komen)
▪ Het zand hoeft niet helemaal uit de speeltuinen gehaald te worden, omdat kinderen zonder beperking hier graag mee spelen. Wel is het belangrijk dat er dan ook zandbakken op hoogte komen met aangrenzend pad, zodat ook kinderen in een rolstoel met zand kunnen spelen.
Het spelen met zand stimuleert inclusief spelen, álle kinderen vinden dit leuk.
▪ Zorg voor kunstgras onder de speelelementen. Wanneer kinderen jong zijn, kunnen ouders hun nog wel een afstand tillen naar het speelelement. Wanneer kinderen ouder worden (na 5 à 6jaar), is het prettig/noodzakelijk om met de rolstoel dichtbij het speelelement te kunnen om niet of weinig te hoeven tillen.
▪ Zorg dat er verschillende speelelementen in de speeltuinen staan, een divers aanbod.
▪ Het gaat om het ZELFSTANDIG SAMEN kunnen spelen in een speeltuin
▪ De kinderen geven aan behoefte te hebben aan een speelhuisje – of hutje. Daarbij dient rekening gehouden te worden met de zorgen om veiligheid en jongeren die er zijn in de buurt van het Gerenpad
▪ Zorg dat de speelelementen ook te gebruiken zijn voor kinderen die niet uit een rolstoel kunnen. En dat deze speelelementen ook te gebruiken zijn voor kinderen zonder beperking, zoals een rolstoeldraaimolen of een rolstoelschommel
▪ Een brede glijbaan geeft de mogelijkheid om als ouder samen met je kind van de glijbaan te gaan en zo nodig te ondersteunen
▪ Zorg ervoor dat verschillende zintuigen van kinderen geprikkeld worden
▪ Een speeltuin is niet toegankelijk of inclusief wanneer er ‘slechts’ één speelelement (zoals een nestschommel is) die te gebruiken is voor kinderen met een beperking
▪ Speeltuinen hebben nu vaak toestellen met een te grote opstap en het trapje is te moeilijk/
te smal: dus het zou helpend zijn als de treden van een trap breder zijn en minder steil
▪ Handvaten/steunen bij opgang van speelelement, zodat het makkelijker is om er op te klimmen en ook in het speelelement zelf
▪ Niet een te kleine plaat bovenaan een speelelement, maar wat groter, zodat kinderen die minder stabiel zijn ook veilig kunnen staan
▪ Goede grip op de speelelementen om vast te kunnen pakken
▪ In/rondom speelelementen rustzones en/of ruimtes waar in alle rust gespeeld kan worden (bijvoorbeeld een huisje met tafeltje in het midden)
▪ Geen drempels of verhogingen, om struikelen te voorkomen
▪ Speelelementen waar het klimmen niet te lastig is
▪ Geen sloot in de buurt van de speeltuin, voor kinderen met wegloopgedrag
▪ Een hek om de speeltuin heen, bij voorkeur met één toegang. Bankjes bij de ingang, zodat ouders hun kind in de gaten kunnen houden. Een hek helpt ook om duidelijke afspraken te maken: bijvoorbeeld binnen het hek blijven. Een hek is beter dan bijvoorbeeld een heg, omdat daarin doorgangetjes gemaakt kunnen worden
▪ Een lage (nest)schommel met rugleuning en gordels, wanneer de schommel laag hangt kan een kind die nog een paar passen kan zetten er zelf inkomen.
▪ Een skate ramp waar kinderen in een rolstoel, met step of skatebord kunnen rollen. Ook om rolstoelvaardigheden te vergroten.
13 Ideeënschets, eerste ontwerp – Kathinka Hoek
Kathinka Hoek heeft alle input vanuit de schouwingen en meedenk-sessies verwerkt tot een ideeënschets, een eerste ontwerp. Deze is als bijlage meegestuurd.
Belangrijk om te vermelden is, dat er voor de verder uitwerkingen van deze ontwerpschetsen uitgebreider aandacht besteedt kan en moet worden aan buurt-, ouder- en kinderparticipatie. Zodat het hele proces met en door betrokkenen gedaan wordt.
Speeltuin Bentinckmarke
Speeltuin Gerenpad op de heuvel
Speeltuin Gerenpad bij de woningen
14 Speeltuin Bentinckmarke
Veerkip Zandtoestel Multikorf Combinatietoestel
Speelpaneel Skate Pyramide
Speeltuin Gerenpad op de heuvel
Spreekbuis Tankstation Taludglijbaan Muziekpaneel
Speeltuin Gerenpad bij de woningen
Nestschommel Rolstoelcarrousel Taludglijbaan met kruipbuis Speeltoestel Dom
