Letsel en aansprakelijkheid
Personeel
Schade door letsel?
Bescherm uw medewerkers en voorkom kosten
Schade door letsel?
Bescherm uw medewerkers en voorkom kosten
DAS Wijzer (VOOR ONDERNEMERS)
Nummer
9
Inhoud
1. Wie is aansprakelijk bij letsel?
De veiligheid van het personeel is voor iedere werkgever een grote verantwoorde- lijkheid. Maar wat verstaat men nu precies onder zorgplicht en wat zegt de wet hier- over? En hoe zit het als een werknemer letsel oploopt, terwijl alles erop wijst dat diegene zelf onachtzaam of onvoorzichtig heeft gehandeld? En wat te doen tegen beroepsziekten als RSI of burn-out? U kunt zich tegen schade door aansprakelijkheid verzekeren! Dit en meer op pagina 3.
2. Uw zorgplicht gaat verder dan u denkt
Niet iedere werkgever weet dat zijn zorgplicht verder reikt dan het naleven van de wette- lijke regels. Hierdoor kunt u bij ziekte of letsel van uw werk- nemer voor vervelende verrassingen komen te staan. In dit hoofdstuk wordt onder meer beschreven waar de werkomstandigheden in uw bedrijf aan moeten voldoen. Maar wist u dat er ook regels gelden voor de werk- plek thuis? En dat u ook aansprakelijk bent tijdens woon-werkverkeer en bedrijfsuitjes?
Op pagina 4 leest u waar u zoal op moet letten.
3. Zo kunt u geleden schade verhalen
Een werknemer die door ziekte of letsel uitvalt, kan u veel geld kosten. U moet het zonder zijn of haar productiviteit stellen, terwijl u bijvoorbeeld wel verantwoordelijk bent voor de door- betaling van het salaris en eventuele re- integratiekosten. Daartegenover kunt u op uw beurt de schade vaak verhalen op een andere betrokken partij, bijvoorbeeld degene die een verkeersongeluk heeft veroorzaakt.
Welke kosten u kunt verhalen, leest u op pagina 5 en 6.
3
4
5
Intro
Een ongeluk zit in een klein hoekje en meestal willen we daar liever niet aan denken. Als goede ondernemer sluit u echter niet graag de ogen voor de werkelijkheid. Daarom deze DAS Wijzer over aansprakelijkheid en letsel.
Voorkomen is beter dan genezen
Welke voorzorgsmaatregelen moet u nemen?
En ook al heeft u die genomen en loopt een van uw werknemers toch nog letsel op, hoe moet u dan handelen? Waarmee moet u rekening houden? Zonder een goede beroepsaansprakelijkheidsverzekering loopt u als ondernemer grote risico’s. Wanneer u aansprakelijk wordt gesteld voor letsel van een medewerker, kan deze verzekering u veel ellende en kosten besparen.
In deze DAS Wijzer gaan we vooral in op het verhalen van schade wanneer uw werknemer letsel oploopt en daardoor niet meer kan werken. In welke gevallen kunt u dan die schade verhalen?
Een aansprakelijkheids- verzekering is geen
overbodige luxe.
1. Wie is aansprakelijk bij letsel?
Als betrokken werkgever zorgt u van- zelfsprekend voor de veiligheid van uw personeel. Toch kan een werknemer tijdens zijn werkzaamheden voor uw bedrijf letsel oplopen. De kans is dan groot dat u uit- eindelijk opdraait voor de schade die uw werknemer door het bedrijfsongeval heeft geleden.
U heeft een zorgplicht
Uw werknemer hoeft alleen te bewijzen dat hij tijdens zijn werkzaamheden letsel heeft opgelopen. U moet dan kunnen aantonen dat u alle mogelijke voorzorgsmaatregelen heeft genomen om het ongeval te voor- komen. Dit wordt de zorgplicht van de werk- gever genoemd.
Wat zegt de wet?
Omdat de werknemersbescherming in Nederland ver gaat, is het vaak lastig aan te tonen dat u aan uw zorgplicht heeft vol- daan. Kunt u dit inderdaad niet aantonen, dan bent u aansprakelijk voor alle schade die uw werknemer door het ongeval heeft geleden. En die schade kan aardig in de papieren lopen.
U kunt zich verzekeren
Sluit altijd een goede aansprakelijkheids- verzekering af. Bij letselschade van uw werknemer kunt u de zaak aanmelden bij uw verzekeraar. Die neemt namens u een standpunt in over de aansprakelijkheid en voert daarover discussie met uw werknemer, als dat nodig mocht zijn. Daar heeft uzelf dan geen omkijken naar. Blijkt u werkelijk aansprakelijk te zijn? Dan vergoedt uw aan- sprakelijkheidsverzekeraar de schade van uw werknemer.
Let op!
Stel, een werknemer van uw bedrijf loopt letsel op doordat hij ondoordacht heeft gehandeld. Toch wordt u als werkgever aansprakelijk gehouden voor zijn letsel.
In de praktijk maken wij dit helaas maar al te vaak mee. Denk dus niet te gemakkelijk over uw aansprakelijkheid!
Arbeidsomstandigheden en ziekte
Als werkgever kunt u ook aansprakelijk worden gehouden voor het ontstaan van beroepsziekten zoals RSI, burn-out of de zogenoemde schildersziekte. U bent dan aansprakelijk als de arbeidsomstandigheden een rol kunnen hebben gespeeld bij het ont- staan van de ziekte. Uw aansprakelijkheid vervalt pas als de ziekte van uw werknemer heel duidelijk het gevolg is van zijn eigen gedrag en nauwelijks te wijten valt aan de arbeidsomstandigheden op de werkplek.
Gewond door hoog spel
Een voorbeeld uit de praktijk: vader en zoon Van Doorn*, beiden in dienst bij dezelfde aannemer, krijgen opdracht een ladder naar de bouwplaats te brengen.
Zij moeten deze in de laadruimte van een pick-up vervoeren. Er is echter niets voor- handen om de ladder vast te maken, maar daar weten ze wel iets op. Vader Van Doorn neemt plaats in de laadruimte en houdt de ladder vast. Dat gaat een poosje goed, totdat de ladder onderweg door de rijwind wordt gegrepen. Van Doorn senior wordt met ladder en al uit de laadbak geslingerd en raakt hierbij zwaargewond.
Is de werkgever hiervoor aansprakelijk?
‘Ja’, zegt uiteindelijk de hoogste rechter.
Ook al namen vader en zoon Van Doorn zelf een onverstandige beslissing, de werkgever is aansprakelijk voor het letsel van vader Van Doorn.
*De naam is gefingeerd.
2. Uw zorgplicht gaat verder dan u denkt
Welke gevaren leveren de werkzaamheden op voor uw werknemer? Dat moet u als werkgever onderzoeken volgens de zo- genoemde onderzoeksplicht. Voor iedere arbeidsorganisatie geldt de verplichting om een risico-inventarisatie en -evaluatie uit te voeren. Dit verslag moet u ook bekend- maken aan uw werknemers.
Waaraan moet de werkomgeving voldoen?
• De arbeidsomstandighedenwetgeving
• De veiligheidsregels
• De cao-afspraken en arboconvenanten
• De ongeschreven zorgplicht voor een veilige werkomgeving
Let op!
Iedere werkgever is verplicht zich te laten bijstaan door deskundigen op het gebied van arbeidsomstandigheden.
Ik heb de regels nageleefd, dus ik zit goed?
Het naleven van alle regels biedt niet de garantie dat u nooit aansprakelijk kunt worden gesteld. Uw verplichtingen reiken verder dan het aantonen dat u zich aan de vastgestelde regels heeft gehouden.
Aansprakelijkheid bij thuiswerk
U kunt zelfs aansprakelijk zijn voor beroeps- ziekten die thuiswerkers oplopen. Bij struc- tureel thuiswerken stelt u als werkgever materiaal ter beschikking: bijvoorbeeld een computer, bureau, bureaustoel enzovoort.
De zorgplicht van de werkgever is helder.
Uw werknemer heeft thuis zijn eigen werkplek
met het meubilair en de apparatuur en hulpmiddelen die u als goede werkgever ter beschikking heeft gesteld. Hierbij kunt u wel degelijk uw invloed uitoefenen op de veilig- heid van uw medewerker op de thuiswerk- plek. Ook dit behoort tot uw zorgplicht.
Woon-werkverkeer en bedrijfsuitjes
Uw zorgplicht voor de veiligheid van uw werknemers heeft ook betrekking op het vervoer van en naar de ‘echte’ werkplek, bedrijfssporten en bedrijfsuitjes. Van teambuildingssessies tot survivaltochten.
Ook hier gaat het om ‘werk’ waarvoor u als werkgever de gelegenheid biedt, materiaal ter beschikking stelt, deskundigen inschakelt, enzovoort. Tijdens dergelijke activiteiten buiten de ‘normale’ werktijden kunt u ook aansprakelijk zijn voor eventueel letsel bij uw werknemers.
Tip!
De hamvraag is of u als werkgever tekort bent geschoten in uw zorgplicht. Dat is niet altijd eenvoudig vast te stellen en het komt vaak voor dat een rechter hierover moet oordelen. Voorkom dat u ten onrechte aansprakelijk wordt gehouden en laat u juridisch bijstaan! Zeker als u geen aan- sprakelijkheidsverzekering heeft.Als werkgever
heeft u een
zorgplicht én een
onderzoeksplicht.
3. Zo kunt u geleden schade verhalen
U kunt nog zo uw best doen om uw werk- nemers in een veilige omgeving hun werk te laten doen, toch kan er altijd iets fout gaan.
Een werknemer raakt bijvoorbeeld betrok- ken bij een verkeersongeval waaraan hij geen schuld heeft en raakt hierdoor, al dan niet tijdelijk, arbeidsongeschikt.
Doorbetalen salaris
U bent als werkgever wettelijk verplicht om gedurende twee jaar minimaal zeventig procent van het salaris van de zieke werk- nemer door te betalen, zolang het arbeids- contract duurt. Deze loondoorbetaling is een prijzige verplichting. Daarnaast betaalt u vaak gedurende de ziekte een aanvulling op het loon, op grond van een cao of een individuele arbeidsovereenkomst.
Let op!
Als werkgever kunt u ervoor kiezen eigen- risicodrager te zijn. In dat geval hoeft u minder premie af te dragen, maar moet u wel rekening houden met een financieel risico. Wanneer uw werknemer ziek wordt en (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt blijft, dan kan uw doorbetalingsverplichting, na de wettelijk verplichte twee jaar, nog tien jaar doorlopen.
Schadevergoeding voor de werkgever
Stel, uw werknemer raakt betrokken bij een ongeluk waaraan hij geen schuld heeft en het is ook niet het gevolg van de arbeids- omstandigheden. Wat betekent dit dan voor het verhalen van de schade? Naast de schade die uw werknemer lijdt, heeft u als werkgever zelf ook te maken met financiële schade. Deze is vaak verhaalbaar op de veroorzaker van het ongeluk.
Welke schade is verhaalbaar op de veroorzaker?
• Doorbetaald nettoloon
• Werkgeversdeel pensioenpremie
• Vakantiegeld
• Opleidingskosten
• Vaste bonussen
• Rechtsbijstandskosten
Let op!
Er bestaat geen absolute overeenstemming in de rechtsspraak over de verhaalbaarheid van alle schadeposten.
De weg terug naar het werk
Houd er rekening mee dat u in veel gevallen wordt geconfronteerd met kosten die voort- vloeien uit de Wet Verbetering Poortwachter.
Op www.wettenoverheid.nl vindt u de tekst van deze wet. Samengevat komt deze erop neer dat u als werkgever de plicht heeft er- voor te zorgen dat uw zieke werknemer weer aan het werk komt. De kosten die u daarvoor moet maken, kunnen ook worden verhaald op de veroorzaker van het ongeluk.
Welke kosten kan ik zeker verhalen op de veroorzaker?
• Administratiekosten
• Re-integratiekosten
• Aanpassingskosten
Onder administratiekosten wordt verstaan:
• Kosten voor het bijhouden van documentatie
• Gesprekken met de zieke werknemer
• Het schrijven van een plan van aanpak en een re-integratieverslag van de zieke werknemer
• De kosten voor de bedrijfsarts en/of arbodienst
Hoe bereken ik de administratie- kosten?
Administratiekosten worden in de praktijk vaak niet opgevoerd, omdat dit nogal wat rompslomp betekent. Welk uurtarief moet u als werkgever hanteren en hoe berekent u de werkelijke kosten? Dat is vaak moeilijk vast te stellen en bovendien kost het bij- houden ervan meestal onevenredig veel tijd.
In de praktijk worden deze kosten dan ook vaak uitonderhandeld.
Onder re-integratiekosten vallen:
• Kosten re-integratiebureaus
• Kosten van her-/om-/bijscholing
• Kosten sollicitatietraining
• Bevordering terugkeer naar het werk
Verhaalbare aanpassingskosten zijn bijvoorbeeld:
• Kosten aanschaf braillecomputer
• Kosten rolstoeltaxi
• Kosten doventolk
• Kosten persoonlijke hulp werkplek
• Aanpassen/bereikbaar maken werkplek
Niet verhaalbaar, en dus onder- nemersrisico, zijn:
• Kosten voor een vervanger
• Gemis aan omzet
• Werkgeverslasten
Let op!
Als de gemaakte kosten zijn vastgesteld, vindt er altijd een beoordeling plaats of die kosten wel redelijk zijn. Bijvoorbeeld: kuren op Bali kan erg bevorderlijk zijn voor de te- rugkeer naar het werk, maar is dit redelijk?
Er zijn argumenten voor en tegen. Waarom zou een werknemer van buitenlandse af- komst niet geholpen zijn met een vliegticket naar zijn familie om in zijn geboorteland te herstellen? Maar een vakantie naar Bali om weer beter te worden, kan wel eens anders worden beoordeeld.
Tip!
Zorg ervoor dat u het dossier van uw werk- nemer op orde heeft. Verzamel contact- gegevens van de belangenbehartiger van uw werknemer, loonstroken en berichten van de arbodienst.Droom in duigen
De 48-jarige Wibia* werkt begin oktober 2012 hard aan de afronding van haar Bachelor of Music-opleiding. Na haar geplande afstuderen in juni 2013, wil zij als zelfstandig pianodocente aan de slag, met een mooi inkomen in het vooruitzicht. Op 15 oktober 2012 valt Wibia’s muzikale droom echter in duigen, als zij in een parkeer- garage tegen een glazen wand aanloopt.
Haar gebroken neus en hersenschudding zijn pijnlijk, maar de gehoorbeperking die zij door dit ongeluk oploopt, betekent voor Wibia een regelrechte ramp.
Op het moment van het ongeluk is de par- keergarage schaars verlicht en stickers die naar de uitgang verwijzen, ontbreken op de glazen wand. Voor de garage-exploitant is de kous af met een bos bloemen en vergoeding van de tien euro parkeerkos- ten, maar Wibia laat het er niet bij zitten.
Omdat zij geen rechtsbijstandverzekering heeft, doet zij een beroep op DAS Letsel- schadehulp. Nadat de AVB-verzekeraar (Aansprakelijkheidsverzekering Bedrijven)
de schade heeft erkend, verhaalt DAS de kosten van Wibia op de garage-exploitant.
Die kosten zijn fors, want door Wibia’s gehoorbeschadiging heeft zij haar opleiding moeten staken en loopt zij veel inkomsten mis, doordat zij niet meer als zzp’er aan de slag kan. Toch is zij blij met het behaalde resultaat, na een moeizame aansprakelijk- heidsdiscussie met de garage-exploitant.
*De naam is gefingeerd.
Deze DAS Wijzer wordt u aangeboden door uw adviseur.
Wilt u meer weten over de financieel-juridische oplossingen van DAS?
Uw eigen adviseur vertelt u er graag alles over en voorziet u van een advies op maat.
Met deze DAS Wijzer voor ondernemers hebben wij in algemene zin rechten, regels en valkuilen benoemd rond aansprakelijkheid en letsel. De weergave beperkt zich tot hoofd- zaken en per geval kunnen specifieke regels gelden. Bij twijfel doet u er verstandig aan een jurist te raadplegen.
Disclaimer
Niets uit deze uitgave mag zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever worden vermenigvuldigd en/of verspreid. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
Eindredactie: Linea Recta, Textpliciet Vormgeving: Van Santen Productions
1404
