Discussie/praatstuk
Op zoek naar (lokale) meerwaarde door samenwerking
Hardinxveld- Giessendam, Sliedrecht en Zwijndrecht
11 maart 2019
1. Aanleiding/stand van zaken
_____________________________________________________________
Op 30 juni jl. hebben de drie gemeenteraden een symposium georganiseerd onder de naam 'De rekenkamerfunctie in de toekomst'. Doel van het symposium was ondersteuning te bieden bij de oriëntatie op de toekomst van de rekenkamer(commissie). Het symposium heeft geleid tot groenlicht om een mogelijke samenwerking van deze gemeenten gezamenlijk verder te verkennen. Zie bijlage 1.
Op 26 november 2018 is er een vertegenwoordiging van de gemeenteraad en de griffies bijeen geweest. Ter voorbereiding op de tweede bijeenkomst is deze notitie geschreven.
De gemeente Alblasserdam is wegens het vertrek van de voorzitter ook op zoek naar de manier waarop ze rekenkamerfunctie in de toekomst willen vormgeven. Via de griffie is aangegeven dat ze betrokken willen worden en wellicht willen aansluiten.
2. Situatie regiogemeenten
______________________________________________________________________________________
Een korte schets van de achtergrond van de Drechtstedengemeenten:
Hardinxveld-Giessendam: slapende rekenkamer, budget € 20.000
Sliedrecht: Vertrek voorzitter van de rekenkamercommissie, budget € 20.000.
Zwijndrecht: Vertrek voorzitter van de rekenkamercommissie, budget € 47.000
Hardinxveld-Giessendam heeft een slapende rekenkamer. In Sliedrecht en Zwijndrecht is de
voorzitter vertrokken. Daarnaast zijn er een voldoende andere aanleidingen om een verkenning met elkaar uit te voeren: (mogelijke) veranderende wetgeving, de wens om regionaal onderzoek te kunnen doen maar ook het werken aan een professionele en efficiënte rekenkamer.
In bijlage 2 treft u een overzicht aan van de huidige situatie van de rekenkamers in alle zeven Drechtstedengemeenten.
3. Een visie op de rekenkamer
____________________________________________________________
De gemeenteraad bepaalt wat er in de gemeente moet gebeuren. Het college van burgemeester en wethouders vormt het dagelijkse bestuur van de gemeente. Zij moeten er voor zorgen dat de plannen van de gemeenteraad worden gerealiseerd. De gemeenteraad controleert periodiek of het college wel doet wat ze hebben beloofd om te doen.
Bij die controle wordt de raad geholpen door de rekenkamer. De rekenkamer onderzoekt de doelmatigheid en doeltreffendheid van het gemeentelijk beleid. Deze taak ligt vast in de
gemeentewet. Zijn de voorbereiding en de uitvoering van dat beleid efficiënt verlopen? Worden de doelen van het gemeentelijk beleid bereikt?
De Rekenkamer laat in haar onderzoeken zien wat er mogelijk niet goed is gegaan, maar doet vooral aanbevelingen over hoe het anders en beter kan. De rekenkamer als critical friend. Met de
rekenkamer heeft de gemeenteraad een instrument – naast andere – om zijn controlerende taak tegenover het college van burgemeester en wethouders goed te kunnen uitoefenen.
Door onafhankelijk onderzoek naar de doelmatigheid, de doeltreffendheid en het integer functioneren van de gemeente worden de prestaties van het gemeentelijk bestuur getoetst en verbeterd. Daarvoor voorziet de Rekenkamer de Raad van op zorgvuldig onderzoek en
onderzoekservaring gebaseerde informatie. Deze bestaat uit openbare onderzoeksbevindingen, oordelen, conclusies en aanbevelingen over organisatie, beheer en beleid.
De rekenkamer biedt hiermee inzicht aan de raad over de uitvoering en effecten van gemeentelijk beleid. De Rekenkamer heeft een beïnvloedende rol. Het in gang zetten en uitvoeren van
verbeteringen is niet aan de Rekenkamer.
Wel is het de taak van de Rekenkamer om zijn bevindingen, in welke vorm dan ook, op een open transparante manier beschikbaar te stellen zodat Raad, college van burgemeester en wethouders en de burgers daar optimaal gebruik van kunnen maken. De rekenkamer varieert in wijze van
rapporteren om de impact daarvan te vergroten.
4. Rekenkamermodellen
________________________________________________________________
Een rekenkamer(commissie) kan organisatorisch gezien – verschillende vormen aannemen. De twee uitersten een externe rekenkamer of een rekenkamercommissie met alleen raadsleden. Tussen deze twee uitersten zijn diverse mengvormen mogelijk. Verder biedt de wet de mogelijkheid om een gemeenschappelijke rekenkamer(commissie) in te stellen. Tot slot is het mogelijk om de
rekenkamer(commissie) met één persoon te bemensen (directeursmodel). Op 4 juni 2018 is het wetsontwerp "Versterking decentrale rekenkamers" uitgebracht. Meer informatie over het wetsontwerp treft u bijlage 3 aan. In bijlage 4 wordt verder in gegaan op verschillen tussen een rekenkamerfunctie en rekenkamer.
5. Inventarisatie van wensen
________________________________________________________________
Inrichting
De drie gemeenteraden van Hardinxveld-Giessendam, Sliedrecht en Zwijndrecht willen op zoek gaan naar een één voorzitter om de rekenkamerfunctie voor de gemeenten Hardinxveld-Giessendam, Sliedrecht en Zwijndrechtop te zetten. Samen met een klankbordgroep van raadsleden en de directeur/voorzitter wordt per gemeente gekeken naar de verdere invulling van een lokale
begeleidingscommissies/klankbordgroep uit de raad. De werkwijze wordt per gemeente vastgelegd in een verordening.
Uitgangspunten
De wens van de gemeenten is een directeur/voorzitter voor deze 3 gemeenten in de Drechtsteden te benoemen. De directeur krijgt de opdracht de samenwerking met de drie gemeenten verder vorm te geven waarbij elke gemeente een eigen rekenkamerfunctie/begeleidingscommissie in stelt aan de hand van de lokale wensen.
De voorbereidingsgroep van de 3 gemeenten spreken zich uit voorstander te zijn van:
Een onafhankelijk rekenkamer
Een lerende rekenkamer
Een rekenkamer gericht op samenwerking, niet op afrekenen
Een rekenkamer die jaarlijks door een ronde te maken langs de fracties van elke gemeente de onderwerpen ophaalt en met de rekenkamerfunctie per gemeente een
onderzoeksprogramma opstelt dwarsverbanden legt en zoekt mogelijkheden om gezamenlijk onderzoek op te pakken
Dat de rol van de raadsleden in de vorm van een klankbordgroep/begeleidingsgroep op basis van de wet, vorm en inhoud krijgen.
Elk gemeente is zelf verantwoordelijk voor de ondersteuning van de rekenkamerfunctie door hun eigen griffie
Ondersteuning
Deze rekenkamerfunctie per gemeente wordt vooralsnog ondersteund vanuit hun eigen griffie. Over eventuele wenselijkheid van verdere ondersteuning van de voorzitter wordt advies van de
toekomstig voorzitter afgewacht.
Budget
De kosten van de voorzitter worden verdeeld over de drie gemeenten. De drie deelnemende gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor de hoogte van hun eigen onderzoeksbudget.
6. Profiel voorzitter
________________________________________________________________
Drie gemeenten in de Drechtsteden: zijn op zoek naar een inspirerende voorzitter/directeur van de rekenkamer die zowel voorzitter van de rekenkamer in Hardinxveld-Giesendam, Sliedrecht als Zwijndrecht wordt.
Uitgangspunt is een directeur/voorzitter voor deze 3 gemeenten in de Drechtsteden te benoemen.
Dit heeft als voordeel dat gezamenlijk onderzoek in de regio gemakkelijker wordt en de gemeenten van elkaar kunnen leren.
Eisen:
Enthousiast, vernieuwend, iemand die het een uitdaging vindt de rekenkamerfunctie in deze drie Drechtstedengemeenten verder vorm te geven
Deskundigheid en relevante ervaring
Een WO werk- en denkniveau
Ervaring liefst op gemeentelijk niveau met het opzetten, uitvoeren en begeleiden van onderzoek naar doelmatigheid en doeltreffendheid
Affiniteit met het werkgebied in de Drechtsteden
Niet werkzaam zijn bij of verbonden zijn aan instellingen of organisaties die een relatie hebben met deze drie gemeenten
Politiek-bestuurlijke antenne en oog voor onderwerpen die zich lenen voor onderzoek.
Maatschappelijke betrokkenheid
Gevoel voor politieke en organisatorische verhoudingen: Het kunnen opereren in de driehoek gemeenteraad- college- ambtelijk apparaat
Externe contacten/relevant netwerk
Leiderschap
Bestuurlijke ervaring
Contacten met de pers kunnen onderhouden
Onderzoeksresultaten om kunnen te zetten in beleidsaanbevelingen voor de raad
Draagvlak kunnen creëren voor onderzoeksresultaten
Een kritische instelling en in staat zijn tot objectieve oordeelsvorming te komen
Bereid en in staat zijn om voldoende tijd vrij te maken voor het werk van de
Rekenkamercommissie in combinatie met andere functie(s), ook overdag. Flexibiliteit hierin is vereist.
Zittingsperiode 4 jaar
Vergoeding
€ 800 per maand voor de voorzitter plus reiskosten (nader te verdelen over de gemeenten)
Over eventuele wenselijkheid van verdere ondersteuning van de voorzitter wordt advies van de toekomstig voorzitter afgewacht.
Voorbeelden van vacatures treft u aan in bijlage 5.
7. Advies
________________________________________________________________
1. Deze voorzet vast te stellen in voorbereidingsgroep rekenkamer Hardinxveld-Giessendam, Sliedrecht en Zwijndrecht
2. Deze voorzet ter instemming voor te leggen aan de raden van de gemeente Hardinxveld- Giessendam, Sliedrecht en Zwijndrecht
3. Alblasserdam de gelegenheid bieden zich hierbij aan te sluiten.
4. Bij instemming te starten met het werven van een voorzitter voor alle drie (of 4) gemeenten 5. Deze voorzitter de opdracht geven het model rekenkamer in deze gemeenten verder te uit
werken
Bijlagen
Bijlage 1 Opbrengsten "De rekenkamerfunctie in de toekomst" van 30 juni 2018
Bijlage 2 Vergelijking van de situatie van de rekenkamer van de regio gemeenten
Bijlage 3 Informatie over het wetsontwerp Versterking Centrale rekenkamers
Bijlage 4 Verschil rekenkamer- rekenkamerfunctie
Bijlage 5 Voorbeelden van vacatures voorzitters rekenkamers
