6
no
v
e
m
be
r
1
9
9
3
DOCUMENTATIECENTRUM
NEDERLANDSE
POLITIEKE
p a r t ij e nI
Asielbeleid
Onlangs maakte minister d'Ancona (PvdA) van W V C het voornemen bekend de verantwoordelijk heid voor de opvang van asielzoekers te verschuiven van het Rijk naar de gemeente. Deze uit spraak heeft grote beroering gewekt. Dat is begrijpelijk. Over de toelating van vluchtelingen wordt immers niet door de gemeenten beslist maar door de nationale overheid. De minister heeft keer op keer beweerd dat wij het immigratievraagstuk vooral niet moeten overdrijven. Nu is zij in paniek geraakt en belast zij de lokale autoriteiten met het probleem.
De VVD vindt dat dit probleem in een internationaal kader moet worden geplaatst. In Europees verband moeten afspraken worden gemaakt over vluchtelingenopvang. Het is noodzakelijk dat de Nederlandse wetgeving dezelfde beperkingen stelt als die in de ons omringende landen. Als dat niet gebeurt verplaatst de vluchtelingenstroom zich in onze richting en groeien de problemen ons boven het hoofd. Daarom moet de recente aanscherping van de vreemdelingenwet zo snel moge lijk door de Eerste Kamer worden goedgekeurd.
Maar daarmee zijn we er nog niet. Er moeten ook plannen komen voor de langere termijn. Opvang van vluchtelingen in hun eigen werelddeel, zoals bijvoorbeeld mensen uit Joeslavië in Europa, lijkt ons in dit verband een goede gedachte.
De VVD is steeds de discussie ingegaan met drie uitgangspunten: bevorder integratie, beperk immigratie, bestrijdt discriminatie. Alleen zo kan de problematiek verantwoord worden aangepakt. Nederland moet zich blijven inspannen om werkelijk politieke asielzoekers op te vangen. Ik ben er van overtuigd dat het Nederlandse volk daartoe ook bereid is, zolang de instroom te overzien blijft. Maar het probleem is niet te overzien, want het is een bende in de wereld. West-Europa kan het probleem van de asielzoekers niet aan. Daarom hebben wij een ander beleid nodig.
Frits Bolkestein
Adviesplicht SER
Constructieve oppositie betekent voor de VVD initiatieven nemen, leiding geven in de discussie en alternatieven aangeven. Afgelopen woens dag verdedigden de Kamerleden FritsBolkestein, Len Rempt en Robin Linschoten hun initiatief-wetsvoorstel om het artikel 41, lid 2 van de W e t op de Bedrijfsorganisatie te laten vervallen.
In het betreffende artikel staat dat ministers verplicht advies moeten vragen aan de Sociaal Economische Raad (SER) voor alle belangrijke maatregelen op sociaal of economisch gebied. Dit betekent dat in de praktijk vrijwel altijd een advies gevraagd wordt. Het wetsvoorstel dient er nu toe om de verplichting, het automatisme uit de wet te schrappen: om de slagvaardigheid van de overheid te bevorderen en de stroperig heid aan te pakken. Ook de mogelijkheid voor de regering om de SER als schuilkelder te gebruiken voor wetsvoorstellen die gevoelig liggen (zoals bij de W A O ) verdwijnt dan. Aanvankelijk leek het wetsvoorstel te worden aanvaard, omdat alle grote partijen op het CDA na voor waren.
M o t ie
De voorgeschiedenis. In 1990 diende Frits Bolkestein een motie in, waarin dezelfde maat regel werd bepleit. De fractieleider van de PvdA, Thijs Wöltgens lanceerde in datzelfde jaar een aanval op de overlegeconomie. Hij vroeg Bolkestein de motie aan te houden in afwachting van het rapport van de commissie De Jong waarin de rol van de adviesorganen wordt besproken. In dit rapport werd afschaffing van de adviesplicht zonder enig voorbehoud bepleit. De PvdA steunde deze aanbeveling. Bij de indiening van het
VVD-initiatief gaf de PvdA in de schriftelijke behan deling te kennen achter de strekking van het wetsvoorstel te staan.
Ook het kabinet bereide in deze periode een wetsvoorstel met ongeveer dezelfde inhoud voor. Dit ontwerp ging voor advies naar de Sociaal Economische Raad. Frits Bolkestein vergeleek dit met het praten met een kalkoen over de samenstelling van het kerstdiner. Er volgde - zoals te verwachten viel - een negatief advies. Daarna pleegde het kabinet overleg met de sociale partners. Na dit overleg besloot het kabinet weliswaar het voorstel te handhaven, maar de verplichte advisering door de SER bleef overeind. 1 juli jl. werd in de Tweede Kamer over dit overleg gedebatteerd, waarbij de ene PvdA woordvoerder aangaf het gewijzigde kabi netsvoorstel te steunen. Op dezelfde dag gaf een ander PvdA-kamerlid in het Eindverslag aan de strekking van het initiatief-Bolkestein c.s. te steunen.
D e b a t
De PvdA ging problemen met het kabinet en de sociale partners uit de weg door een voorstel te doen, dat er op neer komt het initiatief Bolkestein zo te wijzigen dat het dezelfde inhoud krijgt als het kabinetsvoorstel. Het CDA wees het initiatief af. De CDA-woordvoerder stelde dat de afschaffing van de adviesver plichting er toe zou leiden, dat het maatschap pelijk draagvlak voor de wetgeving zou verdwij nen. Frits Bolkestein gaf het CDA het antwoord dat het maatschappelijk draagvlak niet blijkt uit een advies van de SER maar uitsluitend tot uitdrukking kan komen in een meerderheid die ontstaat in de Tweede Kamer.
De VVD steunt samen met Groen Links en D'66 het initiatief.
Inlichtingen: Henk van Hoof, 070-3182885
112
Begroting EZ
Net als bij andere begrotingen werd ook de behandeling van die van het ministe rie van Economische Zaken van minister Andriessen (CDA), aangegrepen voor een terugblik op het beleid van de afge lopen vier jaar. VVD-woordvoerder Len Rempt toetste de (concurrentie-)positie van het Nederlands bedrijfsleven aan de hand van het totale kabinetsbeleid en dat van de prestaties van EZ zelf. Het bedrijfsleven is absoluut niet beter af na vier jaar CDA/PvdA-beleid. De minister van Economische Zaken heeft (te) weinig gedaan om de lasten voor het bedrijfsleven in de hand te houden. De hoge loonkosten in Nederland maken dat bedrijven naar elders vertrekken. De minister sprak daar vol zorg over, maar heeft er nooit iets aan helpen doen. "Vluchten naar lage lonen landen verhult niet alleen de eigen inefficiency, zoals een groot bedrijf in het zuiden des lands heeft aangetoond, maar ook het falen van de overheid," aldus de woord voerder.De economische concurrentie-positie is gevolg van totaal kabinetsbeleid, het ministerie van EZ kan daarentegen speci fieke dingen voor het bedrijfsleven doen. Zo is het technologiebeleid een belang rijk instrument van EZ. De woordvoerder waaarschuwde voor de versnippering van programma's en geldbedragen. De VVD vindt het nog steeds gewenst dat er een evaluatie van de effectiviteit wordt gemaakt. De door het kabinet bepleite fiscale aftrekbaarheid van re search & development-kosten vindt de VVD een stap vooruit. M aar de woord voerder zei meer te zien in andere gene rieke maatregelen, zoals meer inzet van en betere toegankelijkheid tot tech nische ontwikkelingskredieten. D66 wil
daarentegen meer geld voo r r&d naar
sectoren als de electronica en de chemie via een speciaal Fonds. De VVD-woord voerder vatte dat standpunt samen als directe overheidssturing, ipv het begelei den van de marktwerking via kredieten. De minister van EZ is het afgelopen jaar nogal in het nieuws gweest wegens zijn betrokkenheid bij steun aan bedrijven als DAF en Fokker. Volgens de VVD is hij blijkbaar nogal gefixeerd op die grote bedrijven. Toch bestaat het Nederlands bedrijfsleven grotendeels uit midden- en kleinbedrijf. "Zo kan menig middelgroot bedrijf te gronde gaan; EZ steekt geen hand uit. Maar voor DAF werden alle registers opengetrokken."
De steun aan een bedrijf als Fokker werd indertijd beargumenteerd met het belang van dat bedrijf in een cluster. De minister vindt dat bepaalde sectoren zich
(moeten) clusteren rond een groot bedrijf. "Tot op heden heeft de VVD nog niet kunnen ontdekken op welke manier, met welke instrumenten, de minister zijn clustergedachte vorm wil geven," vroeg de woordvoerder zich hardop af.
De woordvoerder vertolkte wat het kabi net volgens de VVD moet doen in de huidige verslechterende conjunctuur. W a t ligt expliciet in de macht van de overheid? "Lastenverlichting! Minder regelgeving! Infrastructuur!" Het kabi netsbeleid is daar helaas niet op gericht. De woordvoerder gaf voorbeelden. Zogenaamde milieu-heffingen (zonder opbrengst voor het milieu, alleen voor de schatkist) drijven de lasten op. Wetten als die voor de bodemsanering verslechteren de rechtszekerheid (vanwege de terugwerkende kracht). Verhogingen van de benzine- en diesel- accijnsen zijn een klap voor de trans portsector. Verbetering van de infra structuur komt voor rekening van het volgend kabinet. De woordvoerder verwees bovendien naar het feit dat de overheid de inspectiekosten van de warenwet af wil wentelen op het bedrijfsleven. En het ministerie van V R O M wil statiegeld gaan heffen op batterijen. "De grootste grief van bedrijven is het toenemend gevoel van rechtsonzekerheid. Steeds maar nieuwe eisen, nieuwe normen en nieuwe lasten."
De woordvoerder vroeg zich af of de minister in de ministerraad ooit met zijn portefeuille heeft gezwaaid om het tij voor het bedrijfsleven te keren. Zoals bij de miljarden kostende wet op de bodemsanering (waar de VVD als enige tegen heeft gestemd in de Tweede Kamer). De minister gaf een vreemd antwoord: hij antwoordde dat het positief was dat nu in de Eerste Kamer de bezwaren zo duidelijk naar voren kwamen.
Inlichtingen: Len Rempt- Halmmans de Jongh, 070-3182889
Bezuinigingen
In de Miljoenennota 1994 heeft het kabinet bezuinigingen aangekondigd ter grootte van 16 miljard gulden. Daarvan werd tot op heden 11 miljard ingevuld. W aar de resterende 5 miljard gulden moest worden gevonden was nog niet door het kabinet aangegeven. Financieel woordvoerder Rudolf de Korte vroeg hierover opheldering aan minister Kok (PvdA) van Financiën tijdens het monde linge vragenuur. Om een goede analyseVAN B IN N EN H O F
te kunnen maken vulde het Centraal Planbureau de bezuinigingen alvast zelf in het CPB-model in. De VVD wilde weten of minister Kok het met deze invulling eens was, nl. defensie 700 mln; onderwijs (1,1 mld); openbaar bestuur en openbare orde (1,5 mld); zorg (900 mln), en overig (800 mln). Dit vertaalt zich onder meer in het schrappen van 18.000 ambtelijke arbeidsplaatsen.
A m b t e n a r e n
Minister Kok antwoordde dat de bezuinigingen niet mogen leiden tot ontslagen of vermindering van arbeids plaatsen. Een deel van de uitgavenbe perking van 5 miljard moet volgens de minister in de komende kabinetsperiode opgebracht worden door het overheids personeel. Dat moet uiteindelijk 2,4 miljard gaan opleveren. De VVD (zie het concept-verkiezingsprogramma) is het daar mee eens. Dit zal betekenen dat de ambtenarensalarissen bijna 3 % moeten achterblijven bij de marktsector. De resterende 2,6 miljard wil Kok invullen door de begrotingen van de ministeries niet aan de inflatie aan te passen. Hoe de lasten die dat met zich meebrengt verdeeld moeten worden weet de minis ter nog niet. Hij wil dat pas bespreken
bij de opstelling van de begroting van
1995, ruim na de a.s. landelijke
verkiezingen. De V V D wil dat de nadere invulling niet wordt afgeschoven naar de politieke partijen die in de volgende periode regeringsverantwoordelijkheid dragen. Het kabinet moet nu aangeven hoe ze de pijn wil verdelen. Doet het kabinet Lubbers-Kok dat niet, dan bete kenen de 2,6 miljard bezuinigingen in de praktijk grotere klassen in het onderwijs, en het riscio van onuitvoer baarheid van de prioriteitennota (defensie) en werkgelegenheidsuitbrei- ding in de zorgsector.
V lu c h t g e d r a g
Ook bij dit debat bleek andermaal dat het kabinet de financiële problemen voor zich uitschuift. Daarnaast wordt de oorspronkelijke taakstelling voor het financieringstekort (3" % van het Netto Nationaal Inkomen) voor 1994, zelfs in 1998 niet gehaald. Dat zorgt er voor dat het nieuwe kabinet met nog eens 5 miljard aan extra ombuigingen wordt opgescheept.
Inlichtingen:
TO T BU IT EN PO ST
EBI'S
In een mondeling overleg met de staats secretaris van Justititie, Kosto (PvdA) over de extra beveiligde strafinrichtin gen (EBl's) heeft VVD-woordvoerder Benk Korthals ingestemd met de instel ling van een tijdelijk EBI in Vught. De VVD is een voorstander van het uitbrei den van het aantal EBl's om het onts nappen van vluchtgevaarlijke, zware criminelen te voorkomen. Op korte termijn is uitbreiding echter niet reali seerbaar, vandaar dat de VVD instemt met de tijdelijke voorziening in Brabant. Hoewel de VVD een verscherping van het regime in de EBl's bepleit is de grens van het aanvaardbare bij deze tijdelijke inrichting wel bereikt.
De VVD is een tegenstander van het afluisteren van gesprekken tussen advo caat en cliënt dit is in strijd met het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens.
De woordvoerder verwacht grote problemen bij het werven van personeel voor deze vorm van bewaring. Hij pleitte daarom voor een extra toelage voor bewaarders die in EBl's werkzaam zijn. Bovendien moet dit personeel regel matig rouleren omdat het risico bestaat dat zij een te nauwe band krijgen met de gevangenen. Mocht het ministerie er niet in slagen geschikte mensen aan te nemen dan moet een beroep worden gedaan op particuliere beveiligingsbe drijven. De staatssecretaris deed een toezegging voor een ruimer budget. Inlichtingen:
Benk Korthals, 070-3182902
C o lo f o n
De VVD-Expresse is een uitgave van de "M r Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting", onder redactie van Clemens Cornielje, hoofd afde ling Voorlichting van de VVD- Tweede Kamerfractie, Ernst van Splunter, Arno Visser en Dominique Peters, medewerkers afdeling Voorlichting.
De VVD-Expressewordtgedrukt bij Roeland Druk te Scheveningen. Een jaar-abonnement kost ƒ 75,- en issch rifte lijk a an tevra g en b ijd e VVD-fractie, Tweede Kamer der Staten-Generaal,
postbus 20018, 2500 EA Den Haag (telefoon 070-3182879).
Vraagpunten (1)
Deze week maakte de Tweede Kamer een begin met de debatten in het kader van de bestuurlijke en staatkundige vernieuwing. Dit is een gevolg van de 2 jaar geleden verschenen vraagpunten nota opgesteld door de commissie Deetman. Op de agenda stond de orga nisatie van de rijksoverheid. In de komende weken zal er nog worden gesproken over Decentralisatie en de relatie kiezer-gekozene. Defractievoorzitters ronden de reeks af met een slotdebat over de hoofdpunten.
O u d e k o e ie n
Tijdens het debat kwamen de vorm van ons staatsbestel en het functioneren van het overheidsbestuur ter sprake. Woordvoerder Jan Kees Wiebenga bena drukte dat de gekozen minister-presi- dent, afschaffing Eerste Kamer enz., 'oude koeien uit de staatsrechtsloot' zijn. In dit verband werd ook de positie van de minister-president besproken. CDA, PvdA en D66 willen de positie van de minister-president verzwaren. Zij pleitten voor de mogelijkheid dat de minister president een punt op de ministersver- gaderingsagenda kan zetten. De VVD heeft hier tegen geen enkel bezwaar mits het geregeld wordt in het Reglement van Orde van de Ministerraad en niet in de Grondwet. W el bezwaren bestaan er tegen een aanwijzigingsbevoegdheid van de minis ter-president. Hierdoor krijgt de premier de mogelijkheid ministers of staatsse cretarissen te ontslaan. De VVD wil geen kanselier in de Nederlandse coalitiever- houdingen.
R ij k s o v e r h e i d
Veel belangrijker is het bewerkstelligen van een doelmatiger overheidsbestuur en het verbeteren van de kwaliteit en het functioneren van de rijksoverheid. In dit verband stemt de VVD in met de voorstellen van de commissie Wiegel om ministeries in te krimpen tot kernde partementen. Eerdere voorstellen lagen in de lijn van een departementale herin deling. Dit kost meer geld, tijd en ener gie dan het oplevert. Kernministeries van elk ongeveer duizend ambtenaren en grote zelfstandige uitvoerende diensten kregen brede steun in de Kamer. De Kamer wil wel bij iedere verzelfstandi ging de parlementaire controle waarbor gen.
De VVD bepleit ook een proef met 'projectministers'. Dit zijn ministers die orde op zaken stellen op terreinen waar zich grote problemen voordoen, bijv. crimininaliteitsbestrijding, werkgelegen
heid en migratie. Binnen een kabinetspe riode moet er dan orde op zaken worden gesteld.
Inlichtingen:
Jan Kees Wiebenga, 070-3182904
Liberaal reveil
Onlangs is een nieuw nummer van "Liberaal reveil" verschenen; met onder and ere artikelen van: U .: Rosenthal!( " Toekomst politiek partijen” ) Th, E, Korthals Altes : : ("D e VVD in het Nederlandse politieke landschep") I M . Visser ■
(" De lijst en haar trekker. Enige kanttekeningen bij het Wiegel- effect"). :
Daarnaast in hetzelfde nummer ook de discussie over de positie van de Sociaal Economische Raad tussen VVD-fractievoorziüer Flits Bolkestein en SER-voorzitter Th. Quené.
Dit nummer is te bestellen doof PI. 9,50 over te maken op giro 24020Ö tnv de Stichting Liberaal : Reveil te Wageningen. onder vermelding van 'Liberaal Reveil, nr. 5 1993’.
m
112
De vergrijzing van Nederland
Toespraak Frits Bolkestein voo r de Nederlandse M aats ch ap pij voo r N ijv e rh e id en Hand el te Apeld oorn (samenvatting)
De liberale afkeer van hokjesgeest neemt niet weg dat ook de V V D van mening is dat de positie van de ouderen in onze samenleving veel belangstelling verdient. Het beleid ten aanzien van senioren zal in Nederland de komende decennia immers aan fundamentele veranderingen onderhevig zijn. De vergrijzing van Nederland betekent voor de politiek een enorme uitdaging. Ten eerste vormen de senioren een groep van groeiend electoraal belang. De ouderen nemen niet alleen in aantal toe, zij stemmen tevens steeds minder traditioneel. De zelfbewuste senioren van nu behoren steeds vaker tot de groep van de zwevende kiezers om wie de partijen zo hard moeten knokken. Dat is een majeur politiek feit waarom geen enkele partij meer heen kan lopen. Tegelijkertijd betekenen de groeiende kosten die met de vergrijzing samenhan gen dat het voor politieke partijen buitengewoon riskant is de ouderen gouden bergen te beloven. Partijen die (Jat wel doen, komen zichzelf vroeg of laat tegen.
De enige uitweg uit dit dilemma is een fundamentele verandering van onze kijk op de rol die de seniore burger in onze samenleving heeft. W e moeten de oudere niet langer primair zien als een onderwerp van overheidszorg, maar juist als een ervaren burger die nog veel voor de maatschappij kan betekenen.
Leeftijd mag geen reden meer zijn om mensen uit te sluiten van deelname aan het maatschappelijk leven, in actieve noch passieve zin. Nog afgezien van het feit dat wij ons dit niet meer kunnen veroorloven, zou het een ergerlijke vorm van verspilling van kennis en kunde zijn.
A O W
De verhouding tussen de draaglast, dat wil zeggen het aantal uitkeringsge rechtigde niet-actieven en het draagvlak, dat wil zeggen het aantal werkenden, zal moeten worden verbeterd. De werkenden in ons land betalen nu al AOW-premie voor meer dan twee miljoen 65-plussers. Daarnaast moeten zij ook de lasten opbrengen voor meer dan 900.000 arbeidsongeschikten, 700.000 werklozen en 300.000 mensen in de ziektewet. Het is duidelijk dat de A O W alleen betaalbaar kan blijven als ingrijpende maatregelen in de sociale zekerheid niet worden geschuwd. W ie dat ontkent, draait zichzelf én de kiezer
een rad voor ogen.
De V V D is van mening dat de A O W zo veel mogelijk in zijn huidige vorm moet worden gehandhaafd. De A O W is voor de meeste mensen een belangrijke zekerheid waarop zij, voor hun oude dag, aanspraak moeten kunnen maken. Zij moet een waardevast, geïndividuali seerd basispensioen blijven, gefinancierd via een omslagstelsel.
De V V D kan die keuze voor een waarde vaste A O W waarmaken omdat wij een ingrijpende hervorming van de sociale zekerheid niet uit de weg gaan. In ons verkiezingsprogramma stellen wij voor de afstand tussen uitkeringen en loon te vergroten om mensen aan te sporen actiever naar werk te zoeken.
K e u r s l ij f
Om de broodnodige arbeidsdeelname van ouderen te vergroten, zullen wij ons moeten ontdoen van het keurslijf van de doorgeschoten verzorgingsstaat. Daarvoor is een aantal maatregelen noodzakelijk.
1) Verhoging van de VUT-leeftijd 2) Flexibilisering van de pensioenleeftijd 3) Flexibilisering van de loopbaan
(hoogtepunt van een carrière hoeft niet het eindpunt te zijn)
4) Wijziging van de pensioensystema- thiek
(De grondslag van het pensioen wordt niet langer het eindloon, maar bijv. het gemiddeld loon van de laatste 10 jaar)
Z o rg
De zorg van de toekomst moet gericht zijn op een respectvol en menswaardig bestaan. Daarbij moeten de knelpunten in de zorgsector, zoals de de wachtlijsten voor ouderen, worden aangepakt. Door toevoeging van een tiende punt aan ons verkiezingsprogramma hebben wij de prioriteit van deze problemen beklemtoond.
De huidige bejaardenoorden waarbij aan iedereen een algemeen zorgpakket wordt aangeboden, moeten worden gemoderniseerd. Let wel: gemoder niseerd, en niet gesloten, zoals onze minister van W V C aanvankelijk voor stond. Bejaardenoorden moeten dusda nig worden aangepast, dat zij een ''zorg pakket op maat" kunnen bieden. Huisregels die de individuele rechten van de bewoners beperken, zouden moeten worden opgeheven. Daarvoor in de plaats zouden er regels moeten komen die, meer toegespitst op de individuele mens, ruimte laten voor bijvoorbeeld het
hebben van een huisdier of het 's avonds later binnenkomen. Deze bejaardenoorden "nieuwe stijl" kunnen dienen als zorgvoorziening tussen thuiszorg en verpleeghuis in, en dus een onmisbare functie vervullen.
Het vreemde is dat minister D'Ancona aan de ene kant wil bezuinigen op de bejaardenoorden maar aan de andere kant 200 miljoen ter beschikking stelt voor werkgelegenheid in de zorgsector. Tegen dit rondpompen van geld: bezuinigingen doorvoeren zodat er ont slagen vallen en tegelijkertijd geld vrij maken voor het scheppen van nieuwe banen, hebben wij ons fel verzet. Dat hebben wij bij monde van een motie duidelijk gemaakt. En wat blijkt? De motie werd verworpen maar de regering voert haar achteraf toch uit. De druk vanuit het veld werd de bewindslieden Kok en D'Ancona kennelijk te groot. Ook moet er in intramurale zorgvoorzie ningen meer rekening worden gehouden met het recht op privacy van ouderen. Waarom geen twee gevangenen in één cel, maar wel vier ouderen dag in dag uit op één kamer, waar het recht op privacy ophoudt bij het nachtkastje?
Door de toenemende vergrijzing zal er een groter beroep gedaan worden op de gezondheidszorg. Dat er een opwaartse druk op de kosten van de gezondheids zorg zal zijn, mag zonder meer duidelijk zijn. De VVD ziet dan ook weinig moge lijkheden om per saldo op de gezond heidszorg te bezuinigen. Om de auto nome stijging in de kosten te kunnen opvangen moet daar wel wat tegenover staan.
Een gezond financieringsstelsel door
efficiëntievergroting en doelmatigheids- I prikkels zijn daarbij de sleutelwoorden.
