Vraag nr. 77 van 5 maart 1996
van de heer ETIENNE VAN VAERENBERGH Aquafin – Diverse kosten
Het blijkt dat, inzake de overeenkomst die het Vlaams Gewest afsloot met de NV Aquafin, geen criteria zijn bepaald voor het gedeelte van de diverse kosten (de "redelijke kosten" in de terminologie van de overeen-komst) die het Vlaams Gewest ten laste kan nemen. Het ontbreken van een dergelijk toetsingskader maakt elke controle onmogelijk.
Is er ter zake met de NV Aquafin nu een overeenkomst of een consensus ?
Moet de vergoeding van Aquafin zonodig niet decre-taal worden vastgesteld ?
Antwoord
Artikel 43.1 van de overeenkomst bepaalt dat Aquafin voor het vervullen van haar taken overeenkomstig de overeenkomst, zijnde de totstandkoming en exploitatie van rioolwaterzuiveringsinfrastructuur, recht heeft op een vergoeding vanwege het Vlaams Gewest die alle gemaakte redelijke kosten moet dekken en, rekening houdende met het genomen risico, een minimum vaardbaar rendement moet waarborgen voor de aan-deelhouders.
Deze vergoeding dekt alle effectief door Aquafin reëel gemaakte redelijke kosten.
De overeenkomst bepaalt de kostenstructuur voor de respectievelijke vergoedingen, maar geeft niet aan op basis van welke criteria redelijke kosten vergoed moe-ten worden.
Hiervoor werd een specifieke controleopdracht aan de bijzonder gevolmachtigde toegewezen, die op basis van artikel 38 controle uitoefent op alle bestedingen van Aquafin, en op basis van artikel 5bis adviseert over het budget en over het financieel verslag.
In algemene zin wordt redelijkheid van kosten getoetst aan de uitvoering van de overeenkomst (opportuni-teitscontrole) enerzijds en aan kostenefficiëntie (doel-matigheidscontrole) anderzijds.
Meer specifiek gebeurt de toetsing en controle per kos-tensoort.
Aquafin is verplicht de wetgeving inzake overheidsop-drachten conform toe te passen bij de uitvoering van taken onder de overeenkomst (artikel 25). Na de inwerkingtreding van Boek I van de wet van 24 decem-ber 1993 betreffende de overheidsopdrachten en som-mige opdrachten voor aanneming van werken, leverin-gen en diensten, zal Aquafin deze wetgeving voor de daarin bedoelde opdrachten volledig moeten naleven. Zij is immers opgenomen in de lijst van publiekrechte-lijke instellingen vastgesteld bij koninklijk besluit van 8 januari 1996 betreffende overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen van diensten. Deze conclusie geldt nu reeds voor de rechtstreeks werkende
bepalingen van de EEG-richtlijnen inzake overheids-opdrachten.
Dit betekent dat alle kosten door Aquafin gefactureerd aan derden, en dit zowel met betrekking tot aannemin-gen als met betrekking tot aankopen, leverinaannemin-gen en diensten, getoetst en gecontroleerd worden op zorgvul-dige toepassing van de regelgeving inzake overheidsop-drachten.
De toetsing en controle door de bijzonder gevolmach-tigde beoogt de vaststelling van de marktconformiteit van deze kosten.
Door zorgvuldige toepassing van de regelgeving inzake overheidsopdrachten wordt gewaarborgd dat de prijzen van deze leveranciers in een concurrentiële omgeving tot stand komen. Met andere woorden : de redelijkheid van deze kosten wordt getoetst aan marktconformiteit. Voor de personeelskosten – niet-personeelskosten (diverse kosten) wordt een toetsingskader ontwikkeld. Met dit toetsingskader dient de produktiviteitsontwik-keling te worden getoetst, waardoor de redelijkheid van deze kostensoorten kan worden bepaald op basis van input-output ratio's (produktiviteitscoëfficiënten). Redelijkheid wordt hier benaderd als kostenefficiënt. De ontwikkeling van dit toetsingskader vereist als voorafgaandelijke voorwaarde dat Aquafin een analy-tisch kostencontrole- en kostenbeheersingssysteem implementeert op basis van kostensoorten/kostenplaat-sen/kostendragers, op basis waarvan kan worden over-gegaan tot een budgettering van standaardkosten. Stan-daardkosten zijn kosten gebaseerd op standaarden (performanties). Hierdoor kunnen afwijkingen op stan-daardkosten worden beoordeeld als onvermijdbare kosten of verspillingen (inefficiënties).
Mede op vraag van de bijzonder gevolmachtigde wordt een dergelijk kostencalculatiesysteem ontwikkeld. Het toetsingskader dat door de bijzonder gevolmach-tigde wordt ontwikkeld op basis van dit kostencalcula-tiesysteem beoogt een regulerende toetsing op kosten-efficiëntie.
De principes zijn de volgende.
Als referentie (Z) worden de feitelijke kosten van het voorgaande jaar genomen, gecorrigeerd op basis van een verschillenanalyse budget (standaard) – feitelijke kosten.
Deze kostensoorten worden voor investeringsafdelin-gen, exploitatiezones en hoofdkantoor gehergroepeerd naar directe kosten, indirecte kosten, algemene kosten (overhead), structurele kosten.
Op deze kostenhergroeperingen worden coëfficiënten toegepast volgens volgende formule :
Z + INF ± Q - X waarbij
Z = referentiekosten jaar n-1 INF = indexcoëfficiënten
Q = ontwikkeling van de output -(±) of performan-tieratio's
X is een regulerende factor en kapt als het ware de groei van de kosten af tot een redelijk niveau van kos-tenefficiëntie.
Dit toetsingskader voor de diverse kosten zal in de loop van 1996 voldoende uitgetekend zijn, zodat de redelijk-heid van deze kosten op basis hiervan in het advies over het financieel verslag 96 kan worden getoetst. Voor 1995 zal de redelijkheid van de diverse kosten worden getoetst op een meer algemeen beoordelings-kader, zijnde een opportuniteitsbeoordeling volgens de uitvoering van de overeenkomst en een doelmatig-heidsbeoordeling, een globale beoordeling van kosten-efficiëntie.
Over het bovengenoemde toetsingskader wordt welis-waar overlegd, maar het is evident dat de beoordeling van de redelijkheid van deze kosten onafhankelijk en autonoom gebeurt door de bijzonder gevolmachtigde. Het decretaal vastleggen van de vergoedingen is niet aangewezen. De overeenkomst bepaalt de vergoedings-structuur en de voorwaarden en modaliteiten van toe-kenning van deze vergoedingen, evenals de controle hierop.
Een decretaal vastgelegde vergoeding nodigt immers uit tot kostenconsumptie, omdat elke incentive tot kos-tenefficiëntie ontbreekt.
