En nu . . . . de FEITEN ter tafel I

LASSEX"

"

Bevordert deugdelijke las

N.V. EERSTE VLAARDINGSE VERFFABRIEK

VLAARDINGEN Telefoon 3692

Se Jaargang No. 6 Juni 1956

MAANDORGAAN

Voor

"ROM ME DE GROTE''

(Zie pagina 3)

VAN DE JONGEREN ORGANISATIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Liberale stabiliteit 1n

sterk verschuivend verkiezingstront

De jongeren wacht thans wel een zeer bijzondere taak

Zij, die tot taak hebben een maandblad te verzorgen, verkeren zeer vaak in een nadelige en daardoor weinig benij- denswaardige positie, vooral als het gaat om het leveren van commentaar op be- langrijke actuele gebeurtenissen.

Een periodiek, dat maandelijks verschijnt, loopt nu eenmaal in zekere zin achter de feiten aan.

Daarom is het zeker niet eenvoudig nog iets "nieuws" te zeggen over de resultaten van de achter ons liggende verkiezingen, temeer niet, daar vele dag- en weekbladen deze zaak op de meest uitvoerige wijze hebben belicht.

Wij kennen de uitslag en het wel bijzon- dere totale beeld, waardoor die uitslag is gekenmerkt.

Wellicht is het daarom wel het meest doeltreffend, ons op deze plaats bezig te houden met de resultaten, die door de ons zo nauw verwante V.V.D. zijn behaald.

Wij kunnen over deze resultaten ongetwij- feld tevreden zijn. De liberalen hebben hun positie in het deze keer wel zeer be- weeglijke verkiezingsfront volkomen kun- nen handhaven.

De grote zuigkracht, die de socialisten dit- maal op de kiezers hebben uitgeoefend, is aan de V.V.D. voorbijgegaan, zulks in tegenstelling tot de positie van de C.H. en AR.

De meest positieve kant van deze uitslag is o.i. voor de V.V.U., dat zij beschikt over een vaste en betrouwbare aanhang, die niet wordt geïmponeerd door het zoete ge- fluit van de rode vogelaar. Er blijkt uit, dat de kiezers van de V.V.D. niet dobbe- ren op de golven van de politieke en economische conjunctuur, doch trouw blijven aan het liberale beginsel. Dit is ongetwijfeld van een zeer grote betekenis en daarom kunnen wij tevreden zijn.

Tevr~den. Maar, wij laten er onmiddel-*

lijk op volgen: niet enthousiast. Het enorme positieve en principiële werk door · de beide Kamerfracties van de V.V.D. in de afgelopen vier jaren verricht, had zeker tot nog betere resultaten. bij de jongste verkiezingsstrijd moeten leiden.

Laten wij er vooral geen doekjes om win- den: dit was de verwachting, die niet alleen in liberale kring werd gekoesterd, doch eveneens in kringen van de politieke tegenstanders.

Waarom werd de toch wel verwachte tiende zetel niet behaald?

Het is uiteraard enorm moeilijk om op deze vraag een juist antwoord te geven,

omdat talloze factoren in vereniging hier hun invloed hebben doen gelden.

Toch willen wij proberen één van deze voornaamste factoren op te sporen en wij vragen ons daarbij meteen af: zijn de Ne- derlandse kiezers wel voldoende op de hoogte met hetgeen door de V.V.D. in het parlement is gedaan en wordt gedaan?

Wij menen deze vraag beslist in ontken- nende zin te moeten beantwoorden.

Om elk misverstand te voorkomen: dit ligt zeker niet aan de V.V.D. zelf. Welligt het aan het feit, dat de V.V.D. sterk in het nadeel verkeert met betrekking tot het beschikken over propagandamiddelen, die haar beginselen in alle .i .. weken Ván het land kunnen uitdragen. zulks in tegenstel- ling tot andere politieke partijen, met name de P.v.d.A. en de K.V.P.

Wij denken hier in het bijz::mcl.Pr aan het zo berucht geworden radio\'L·ag:,:t.dz.

Ook wat de voorlichting in de dagbladen betreft, wordt de V.V.D. veelal stiefmoe- derlijk bedeeld. Wij doelen hier zeker niet op de grote liberale bladen en nog andere neutrale bladen, die voornamelijk de grote steden bestrijken. Integendeel. Het is dan wel ook zeer opvallend, dat de positie van de V.V.D. in de grote steden veelal een verheugende vooruitgang vertoont.

Bijeenkomst van hel kader

Wij vestigen hierbij nogmaals de aan, dacht van onze leden op de bijeen, komst, die het Centrale Kader van de J.O.V.D. op zondag 1 juli a.s. te Amers~

foort organiseert.

Prof. mr. N. E. H. van Esveld uit Rotter, dam zal spreken over het onderwerp :

"De achtergronden van de liberale sociale politiek".

Een belangrijk en actueel onderwerp voor, waar, behandeld door een bij uitstek des- kundig en tevens boeiend spreker.

Gelijk op de Kaderbijeenkomst te Scbie, dam, zal weer met discussiegroepen worden gewerkt, een experiment, dat te Schiedam zo bijzonder geslaagd bleek.

Reiskosten boven de f 5.- worden vergoed.

De bijeenkomst vangt aan om half twaalf en wordt gehouden in restaurant Frank, dat vlak tegenover het station is gelegen.

Wij re kenen op een flinke opkomst!

Neen, wij hebben vooral de voorlichting in de provincie op het oog, waar de grote pers, die de liberale gedachte welgezind is, of althans hieromtrent enige objectieve voorlichting geeft, weinig invloed heeft.

Opvallend is dan ook weer in dit verband, dat de positie van de V.V.D. vooral ten platte lande veelal wat achteruit is ge- gaan.

De V.V.D. had in deze verkiezingsstrijd *

toch waarlijk heel wat doeltreffen- de pijlen op haar boog.

Wij denken o.m. aan haar principiële hou- ding met betrekking tot het mandement, aan haar sterk gefundeerd standpunt bij het crematie-debat, aan haar voortvaren- de onderwijspolitiek, aan haar succes tij- dens het jongste radiodebat en aan haar felle verzet tegen de aanpassingsartikelen bij de wet op het ouderdomspensioen.

Het is bekend, dat al deze feiten, velen, die tot dusverre nog niet op de V.V.D.

hadden gestemd in ernstige mate hebben aangegrepen en tot nadenken hebben ge- bracht.

Maar wij komen nogmaals tot de slotsom:

deze belangrijke feiten zijn niet in vol- doende mate tot het Nederlandse volk doorgedrongen.

Wat hieraan te doen? *

Het is wel uiterst moeili.ik voor een jongerenorganisatie als de onze, die zich niet in eerste instantie met de praktische politiek bezighoudt, hierop een afdoend antwoord te geven.

Maar toch hebben wij in deze een taak en wij kunnen er zeker niet mee volstaan bovengenoemde feiten slechts te consta- teren en de zaak verder maar blauw blauw te laten.

Deze taak is en blijft het uitdragen van de liberale beginselen, zoals deze in onze organisatie vorm hebben gekregen en nog steeds krijgen.

Wij haken daarbij meteen aan bij de be- schouwing van onze mede-redacteur Peter Boevé, wiens belangrijke bijdrage

APOLLO PAVILJOEN

APOLLOLAAN 2 - AMSTERDAM - TELEF. 712i10

•

Restaurant: iets aparts .,Franse Zaal" voor partijen uniek Terras: een dorado aan het water

~---

men elders in dit nummer aantreft en wiens betoog wij volkomen kunnen onder- schrijven.

Juist, omdat het in vele opzichten ernstig wordt gehandicapt zal het liberalisme militanter moeten worden dan het was en het ligt zeker op de weg van de jongeren.

zich meer dan ooit als voorvechters voor een dergelijk militant liberalisme op te werpen.

rale kern bleef onaangetast in een ditmaal wel uiterst woelige politieke branding.

Men doordringe zich vooral van de bete- kenis hiervan.

één man achter de liberale beginselen staat. Aan ons mede de taak, om dat storende woordje "bijna'' zo spoedig mo- gelijk te doen verdwijnen.

Men versta ons vooral niet verkeerd. *

Met andere woorden: een hechte basis bleef behouden. Een basis. die allerminst op drijfzand is gebouwd, waarop het een vreugde moet zijn om er op voort te bou-

\Ven. Rondom ons zijn ernstige klappen gevallen. Wij staan nog ongeschokt en zijn daarom dubbel zo sterk om tot een hernieuwde aanval over te gaan.

Het valt buiten het bestek van dit artikel, de wegen aan te geven, waar langs de nieuwe aanval moet worden geleid.

Wellicht bieden onze zo nuttige Kaderbij- eenkomsten de gelegenheid deze zaak praktisch nader uit te werken.

Daarom ten aanval! Onze wapenrusting is voortreffelijk en ons leger onverzwakt.

Meer dan ooit is thans de liberale zaak ook Uw offer waard! STEMPHER Deze beschouwing wil niet zijn van

pessimistische aard. In tegendeel! De libe-

Laten wij niet vergeten, dat bijna het tiende deel van het Nederlandse volk als

En nu . . . . de FEITEN ter tafel I

Vree1nde houding van P.].C.R.-bestuur deed televisie:forumavond mislukken

Er is enig gerucht ontstaan rond het te elfder ure afgelasten van een tclevi- sieuitzending, waarin een forum, bestaande uit de frakticleiders der vijf gTotc politieke partUen, aktucle vraag·stukken zou bespreken.

~nkele dagbladen hebben naar aanleiding van het niet doorgaan van deze uitzending zelfs s,~herpc aanvallen op de J.O. V.D. menen te moeten lan- ceren, en onze organisatie verantwoordelijk g·esteld voor de mislukking.

Het heeft daarom zin volledig opening van zaken te geven. De feiten, die wel voor zichzelf spreken, laten wij hieronder volgen.

1. Ons H.B.-lid Ferry Hoogendijk 6. Op 26 mei nam de voorzitter der legde in februari kontakt met de P.J.C.R. telefonisch kontakt op met A.V.R.O. over door hem voor de T.V. vice-voorzitter Jacobse en selueta- af te nemen interviews met de frak- !"is Gosterveld van de J.O.V.D. met tie voorzitters der vijf grote politie- het H•rzoek ondanks de gerezen ke partijen. Hoogendijk had de moeilijkheden toch op :31 mei aan- basis voor deze uitzending gelegd wezig te willen zijn.

tijdens zijn interviews met de f1·ak- ··Huub .Jacohsc en l.ukas Gosterveld tieleiders voor Elsevier's Weekblad. deelden mede, d;lt bepaald nog niet De A.V.R.O. accepteerde; de inter- tot \n~gblijven was besloten. maar views zouden worden uitgezonden dat overleg noodzakelijk werd ge- onder de titel ,.Jeugd en Politiek". oordeeld. Zij zeiden het optreden 2. Kort daarop deelde de A.V.R.O. van het P.J.C.R.-bestuur weinig mede bij de Nederlandse Televisie <nntrekkelijk te vinden, en in ieder Stichting op moeilijkheden te zijn geval door overleg naar een oplos- gPstuit. De N.T.S. bl'n·iddt• namdijk sing h· \\·illt'n zot•kt•n.

- aldu,.; werd gezegd - zelf l'L'Il 7. FL'lTY Hougendijk diende diezelf- soortgelijke uitzending voor, waarbi.i de d;.~g. na overleg met Hein Roet- de politici zouden optreden voor een hof, l~en compromisvoorstel in. dat zaal met jongeren. De A.V.R.O. behelsde, d:1t hd voorzitterschap moest daarop van haar plan afzien. \'an de T.V.-avond door Jonker zou 3. De N.T.S. nam kontakt op met worden waargenomen. terwijl Hoo- Ferry Hoogendijk en informeerde gendijk als discussieleider zou op- naar de mogelijkheid Ferry's aan- treden.

vankelijke plan met de N.T.S.-opzet te kombineren. Dat bleek zeer wel mogelijk, en de N.T.S. wees Hoogen- dijk aan als voorzittet· van het forum.

4. N.T.S. en Ferry Hoogendijk heb- ben daarop verschillende politieke jongerenorganisaties uitgenodigd in de zaal aanwezig te willen zijn en vragen aan het forum voor te berei- den. A.R.J.O.S., Christelijk-Histori- sche Jongeren, Nieuwe Koers en J.O.K.V.P. gaven echter te kennen alleen via de P(olitiek) J(ongeren) C(ontact) R(aad) hun medewerking te willen verlenen.

5. Op 22 mei, ruim een week voor de uitzending, die op 31 mei was be- paald, vond een vergadering plaats van N.T.S., P.J.C.R. en Ferry Hoo- gendijk, waar de P.J.C.R.-vertegen- woordigers het voorstel lanceerden niet Hoogendijk, maar de voorzitter der P.J.C.R. Jonker het forum te laten presideren. De N.T.S. deelde echter mede. dat dit onmogelijk was, daar reeds met Hoogendijk te dien aanzien een overeenkomst bestond.

De P.J.C.R. deelde daarop mede niet aan het forum te zullen medewer- ken wanneer dit door Ferry Hoogen- dijk zou worden voorgezeten.

Pogingen daarna om tot een compro- mis te geraken, waarbij o.m. Kamer- voorzitter dr. Kortenhorst werd in- geschakeld, faalden. Hierop kapitu- leerde de N.T.S. en deelde Ferry Hoogendijk mede helaas niet in staat te zijn de gemaakte afspraak na te komen.

8. Op 28 mei deelde prof. Oud de N.T.S. mede geen zitting in het fo- rum te zullen nemen indien met de aanvankelijke afspraak over de leiding van de discussie geen reke- ning werd gehouden.

9. Op de avond van die dag stelde Huub Jacobse zich telefonisch met P.J.C.R.-voorzitter ,Jonker in ver- binding om hem te vragen waarom er nog geen antwoord was op het voorstel Roethof-Hoogendijk. dat toch wel uiterst redelijk moest wor- den geacht.

Jonker deelde toen mede, dat van een dergelijke oplossing geen sprake kon zijn, een antwoOi·d niet nodig was, en er zijnerzijds geen enkele behoefte tot verder overleg bestond.

Huub Jacobse stelde daarop, dat onder die omstandigheden vanzelf- sprekend bezwaarlijk op de J.O.V.D.

kon worden gerekend, en wees bo- vendien op de door prof. Oud voor deelneming zijnerzijds gestelde konditie.

Ondanks Jonker's mededeling daar- mee de zaak als "afgedaan" te be- schouwen, drong Jacobse andermaal met klem aan op overleg, en zei bereid te zijn waar en wanneet· dan ook met de P.J.C.R. te komen pra- ten teneinde alsnog een oplossing te vinden. Daarvoor bleek echter geen belangstelling te bestaan ... . Uit de bladen vernam het J.O.V.D.- bestuur tenslotte, dat de gehele forum-avond geen doorgang kon vinden.

Es,oentiëel in deze onverkwikke- lijke, klein-politieke affaire is de weigering van de P.J.C.R. mede te werken aan het T.V.-forum in de oorspronkelijke opzet (waaraan alle andere betrokken partijen wèl hun fiat hadden gegeven), en het eisen

\'an de .. verwijdering·• van Ferry Hoogendijk als conditio sine qua non voor haar deelneming.

De weigering van de P.J.C.R.-voor- zitter om in laatste instantie nog met de J.O.V.D. in overleg te treden

sloot bovendien alle kans op o\·er- eenstemming buiten de deur.

Dat. gegeven deze feiten. van \·er- schillende zijden pogingen zijn ge- daan om de schuld van de misluk- king op de J.O.V.D. te schuiven, schijnt eenvoudig ongelofelijk.

Het wordt misschien iets begrijpelij- ker wanneer we ons realiseren, dat het verkiezingstijd was. Dan zijn de politieke zenuwen wat strakker ge- spannen, en is blijkbaar álles moge- lijk... HET HOOFDBESTUUR

( Oost-Groningen ontvangt op 14 Juli a.s. Duits bezoek

'

Dr. Kcrthals zal het woord voeren

In februari van dit jaar heeft de afdeling Oost-Groningen van de J.O.V.D. een bezoek gebracht aan de Duitse Jung Dernokraten in

\Villemsha ven.

Op 14 juli a.s. brengen deze Duitse vrienden een tegenbezoek aan onze afdeling in Veendam.

Het is ons een genoegen U, J.O.V.D. vrienden, uit te nodigen voor deze Hjt>cnkomst. wclkt' gehoutlt'n zal wortlt'n, H juli a.s. in llotcl dt' Vrics tt' \'centlam, waar om 3.30 uur drs 11 . .'\. Korthals, lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal een inleiding zal houden in het· Duits Gver de Algemene Politiek, waarop na een korte pauze een discussie volgt.

De gezamenlijke koffiemaaltijd, die hierop volgt, zal er zeker wel in- vallen. Kosten hieraan verbonden zijn f 4.50 per persoon.

Onder een gezellig· samen zijn en bal zal de verdere avond doorge- bracht worden.

Opgave vóór 1 juli 1956, wenst al of geen gebruik te maken van de koffietafcl, aan de secretaresse mej. T. Weissenbach, Egypteneind 3,

\,_Veendam.

Onze redacteur G. Dorsman gemeenteraadslid van Vlaardingen Het verheugt ons, op deze plaats be- kend te kunnen maken, dat het lid van onze redactie, de heer G. Dors- man, is benoemd tot lid van de ge- meenteraad van Vlaardingen.

Als wij ons niet vergissen, is Dors- man de eerste J.O.V.D.'er, die thans tot een college van vroede vaderen gaat behoren.

Wel kennen wij enige oud- J.O.V.D.'ers, die lid van een gemeen- teraad zijn, doch bij ons weten gaat het hier alleen om "oud"-J.O.V.D.'ers.

Mochten wij abuis zijn, dan houden wij ons voor op- of aanmerkingen gaarne aanbevolen.

In elk geval wensen wij collega

Dorsman van harte geluk met deze benoeming en wij hopen van harte, dat hij thans in de praktijk zal mo- gen ervaren van welk een onschat- bare waarde de politieke scholing in de J.O.V.D. is.

Gab, wij w.ensen je veel succes en zijn eigenlijk wel een beetje trots

op je. St.

( VERLOO-FD :

Tineke Buter

('11

L. D. Oosterveld,

Drs. Ec.

W ormcr, Zaandammerstraat 33 Amsterrlam, llotticellistraat 8

VAN DER VORM's

AANNEMINGSBEDRIJF N.V.

ROTTERDAM

Kantoor: COOLSINGEL 75 Telefoon 27700

DE DRIEMASTER

MARGINALIA

De kleren van de kei~er

B ij het verschijnen van dit blad liggen de verkiezin- gen enige weken achter ons.

Wij zijn er al weer aan gewend door de straten te gaan zonder onophoudelijk de vaderlijke glimlach van dr Drees en het vertrouwen inboezemende ge- laat van prof. Oud om ons heen te hebben, wij hoeven niet meer iedere morgen te bukken om de schone beloften van nij- vere partijmannen b~j de voor- deur op te rapen. Toch zijn deze verkiezingen mitsgaders de lawaaierige entourage dermate interessant, dat de verleiding hier nog even over te medite- ren te sterk is om weerstand aan te bieden.

Vele geleerden zijn het er wel over eens, dat de doorbraak thans een feit is. Het Vrije Volk schrijft: "Doorbraak op alle fronten". Een zin met nare reminiscenties, maar niet voor tweeëerlei uitleg vatbaar.

"Doorbraak: een feit", vindt Vrij Nederland. "Doorbraak nog sterker dan in 1952", deelt Het Parool mee. Zelfs de voor- zichtige Tilanus constateert:

"Doorbraakverschijnselen in de C.H.-hoek".

Inderdaad, als men de terug- gang ziet van de A.R. en de C.H.U., als men in aanmerking neemt, dat de P.v.d.A. er in slaagde in Limburg 17.5°/IJ van de stemmen te behalen en in specifiek katholieke steden, zoals Maastricht en Tilburg zelfs respt. 31.8° o en 24.5°/o, dan moet men hen, die de triomf van de doorbraak uit- dragen schijnbaar in het gelijk stellen.

Schijnbaar. Al zijn er "leugens, grote leugens en statistieken", zelfs zonder vrijmoedige inter- prètatie der c~jfers, blijken het enthousiasme in het ene en de zorg over de doorbraak in het andere kamp toch op minder stevige fundamenten te be- rusten.

Natuurlijk zijn er vele katho- lieken en. andere sterk-kerke- lijk georiënteerden, die hun stem op een niet-confessionele partij uitbrachten. Doch een vergelijking der cijfers leert, dat er zeer zeker geen funda- mentele wijziging in de samen- stelling van het kiezerspubliek is gekomen.

Sedert de bevrijding heeft "de doorbraak" zo'n goede tien jaar de tijd gehad om op dreef te komen. In 1946 nu behaalde de C.P.N. 10.56°/o van' de stemmen en de P.v.d.A. 28.310/o. Het overgrote deel van de commu- nistische achteruitgang is, naar men veilig aan mag nemen, bij de P.v.d.A. terecht gekomen.

Het ware niet geheel reëel het communistische verlies bij de protestants-christelijken, ka-

tholieken of liberalen te zoe- ken. Wanneer men om een ver- gelijking mogelijk te maken de in 1946 door P.v.d.A. en C.P.N.

behaalde percentages samen- trekt komt men op 38.870/o. In 1956 leverde deze combinatie 37.44°/o op, een teruggang dus van 1.43°/o.

Maakt men anderzijds een som- metje van de door de rechter- zijde behaalde resultaten, dan blijkt, dat de K. V.P., A.R. en S.G.P. tesamen in 1946 53.70°/o behaalden en in 1956 52.29°/o.

Voegt men hier de dissidente gereformeerden van het G.P.V.

aan toe, dan stijgt het totaal zelfs tot 52.94¹¹/o, ofwel, een achteruitgang in tien jaar tijds van 0.76°/o. Zonder in een waar- dering van het verschijnsel als zodanig te treden kan toch moeilijk van een desastreuze afbrokkeling der op religieuze overtuiging stoelende partijen gesproken worden.

Het ware onjuist te pretende- ren, dat met deze enkele cijfers voor eens en voor altijd met het doorbraakfenomeen is afgere- kend, doch er ligt voor hen die de doorbraak een voldongen feit achten een opmerkelijke strekking in.

Het gepraat over de doorbraak doet wel eens denken aan An- dersens sprookje: "De nieuwe kleren van de keizer". Iedereen zegt hetzelfde, omdat men zich bij het beweren van het tegen- deel tot paria stempelt. Naakt is echter naakt, dit geldt ook voor slagzinnen die de omkle- ding der feiten missen.

Romme de Grote

De radio heeft zich bij de recente verkiezingspropa- ganda niet onbetuigd gelaten.

Enige malen hebben w~j een liberaal geluid gehoord en on- eindig vele malen hebben we vrijwel alle dagen socialistische of katholieke geluiden gehoord.

Een onmiskenbaar hoogtepunt in het rendement van ons luis- tergeld vormde echter het klankbeeld "Portret van Rom- me". Zelfs de overhaaste in- schakeling van rudimentaire stenografische kennis was niet bij machte alle omschrijvingen van de heer Romme op papier vast te leggen, zij volgden elkaar op als kogels bij een machinegeweersalvo. Latere geschiedschrijvers zullen onge- twijfeld putten uit de analen van de K.R.O., wij moeten het voorlopig stellen met een sum- miere bloemlezing.

Romme dan bleek te zijn: een- voudig, hartelijk, intelligent en evenwichtig.

Hij is een geboren leider en wijst meer dan enig ander po- liticus de weg naar welvaart.

Hij munt uit in sociale bewo- genheid, onovertroffen inzicht, .fijngevoeligheid en redelijk- heid. Een jongere uit de K.V.P.

stelde vast, dat Romme "zó is"

en een bewogen omroeper deel- de mee, dat men zich bij deze mededeling niet één doch beide duimen geheven voor diende te stellen.

Romme is een staatsman, een weergaloos politiek leider, een combinatie van intelligentie, geheugen, werkkracht, inspi- rerende leiding en waardering voor ieders mening. En zo gij het nog niet voelde aankomen, Romme bleek ook te zijn: eer- lijk, idealistisch, strijdbaar, knap, vroom, deskundig en deugdzaam.

Bij het beluisteren van dit naar waarheid geschilderde beeld voelden wij ons kleiner en klei- ner worden en van al onze ver- meende goede eigenschappen bleef alleen de vroomheid over.

Dit restant hebben wij echter uitgebuit en buigende voor de luidspreker hebben wij vroom gemompeld: "Romme is groot en de K.R.O. is zijn profeet".

Stunts

0 p de morgen van de stem- ming vonden vele kiezers in hun b-rievenbus een kaartje van dr W. Drees, minister- president, Beeklaan 502, Den Haag. In het handschrift van dr Drees stond op dit kaartje gedrukt: Wat ook Uw politieke richting is, ik verzoek U in ieder geval vandaag te gaan stemmen. Het is van belang dat heel ons volk zich uitspreekt."

Er is die morgen van de der- tiende juni veel over dit kaart- je gepraat.

Sommigen waren ten onrechte van mening, dat de kosten van deze propaganda met over- heidsgelden betaald werden en waren deswegen zeer verbol- gen. Anderen huldigden de, overigens .1uiste overtuiging, in dit kaartje de laatste propagan- dadaad van de P.v.d.A. voor de verkiezing te moeten zien, een stunt, die wel degelijk uit de partijkas betaald werd. Allen waren het er echter over eens, dat dit simpele kaartje de beste manoevre was uit de waarlijk toch niet ideeënarme verkie- zingscampagne van de P.v.d.A.

Toch valt tegen dit oprechte. in kalme bewoordingen gestelde kaar.tje een bezwaar aan te voeren. Het was niet de lijst- aanvoerder van de P.v.d.A., die zich tot de kiezers wendde, maar een minister-president, die op deze prettig aandoende manier de naam van een lijst- aanvoerder nog eens met over- tuigingskracht naar voren wist te brengen.

Men kan deze stunt uit propa- gandistisch oogpunt bewonde- ren, in het kader van een eer- lijke verkiezingsstrijd over- schrijdt deze stunt op bedenke- lijke wijze de streep.

3

Een soortgelijke ingekapselde propaganda was de door minis- ter J.G. Suurhoff ten departe- mente georganiseerde perscon- ferentie, om de pers voor te lichten over het door hem ge- durende vier jaar gevoerde be- leid.

Meerdere bladen hebben voor deze uitnodiging bedankt, om- dat een minister zich nu een- maal alleen tegenover de Sta- ten-Generaal te verantwoorden heeft. De pers is zeer wel bij machte aan de hand van de be- schikbare stukken en verslagen zelf een oordeel over het ge- voerde beleid te vormen.

Het is begrijpelijk en zelfs goed, dat personen uit het kabinet aktief aan de verkiezingsstrijd meedoen en hun ware of ver- meende prestaties niet onder stoelen of banken steken. Wan- neer zij het verkiezingspact be- treden dienen zij dit echter te doen als privé-persoon en niet het volle gewicht van hun ge- zaghebbende functie in de schaal te werpen.

Afdelinosnieuws

DWINGELOO EN OMSTR.

Interessante voordracht resul- teerde in ledenwinst.

De J.O.V.D. afdeling Dwingeloo en omstreken hield op donderdag 7 juni een openbare vergadering in Hotel Wesseling. Het slechte weer had wel enigszins zijn invloed op deze avond maar de trouwe leden der J.O.V.D.

trotseren ook wel een buitje.

Zelfs van de afdeling Steenwijk waren leden aanwezig.

De heer dt· K. v. Dijk uit Groningen vulde deze avond geheel met het onderwerp: "Het liberalisme nu".

Spreker zette het onderwerp duide- Iijk uiteen.

Belangrijke punten als: Onze gees- telijke vrijheid, onverdeeld lager on- derwijs, vrijere loonvorming, gelijke rechten voor man en vrouw, zowel in het privé- als in het publieke leven, kwamen natuurlijk ter sprake.

Na d2 pauze werden nog enkele vra- gen naar voren gebracht. Hierna sloot de voorzitter de vergadering.

We konden deze avond 3 nieuwe leden noteren.

BLOEMENDAAL

& LAAN N.V.

WORMERVEER

Rijst, Havermout, Rijstvlokken, Mais-flakes

•

C.V. OLIEFABRIEKEN .,DE TOEKOMS"T

WORMERVEER

Veevoeders, Technische oliën

"Smaragd" Slaolie

N.V. KATOENSPINNERIJ BAMSHOEVE

.. _ENSCHEDE

Spinners en Twijners van katoenen

Weef- en Tricotgarens

Fa. ,,METABO"

Scheepsreparatie en constructie

Zwarte Paardenstraat 69 ~ Rotterdam ~ . Telef. 28836

Zeeschepen van elk type

5 Bouwhellingen tot 200 m lengte

C. VAN OER GIESSEN

& ZONEN's SCHEEPSWERVEN N.V.

Krampen aan den Ussel tel.: 244 ·Rotterdam: 110460

P. KOUTSTAAL

BOLNES - Ringdijk 540 - Telefoon K 1896 - 598

Scheepslimmerwerk

Isolatie en betimmering van Koelruimen en Koelhuizen

~---·---

Ankersruit's Textielfabrieken N.V. - Deventer

Spinnen

Verven

Weven

Bleken

K. MAC-LEAN Jr.

,.DE FINEERHANDEL"

Gevestigd sedert 1921

I

\..Rotterdam-Noord - Tel. K 1800 - 40735-88508.

Drukken

Laat Uw schepen varen met Ferwerda 's vlees, vleesconserven en vleeswaren.

IMPORT EXPORT

H. FERWERDA

SCHEEPSLEVERANCIER

Oranjestraat 1 E, Tel. 83357, ROTTERDAM Noord

Rotterd. Werktuigen- en Machinefabriek "WEES IE"

Machinale bewerking - Constructiewerk

Autog.-Eiectr. en Argon-Are lassen Apparatenbouw Leidingwerk

HOOFDWEG 95-99 - TEL. 22577 • ROTTERDAM

SIM ONS'

SCHEEPSSLOOPERIJ N. V.

BUIZEN· en ST AALHANDEL

<> Oud ijzer

<> Sloopobjecten

<> Non-ferro metalen

<> Nieuw- en bruikbaar ijzer

<> Nieuwe en gebruikte buizen

Hoofdkantoor: American Radio Service

UITSLUITEND Feijenoorddijk 90

Rotterdam · Telefoon 77910 (4 lijnen) Beukelsdijk 157c - Rotterdam

I

Telefoon 51539

H~,

I I I

Er is haast bfj . . .

I

Uw exportdocumenten moeten vooral tijdig op de plaats van be- stemming zijn. Vaak is de termijn van inklaring van goederen ná aankomst van de boot zeer kort.

De HBU zorgt in voortdurende samenwerking met luchtvaart- eo scheepvaartmaatschappijen dat Uw documenten prompt en tijdig aan- komen.

I I I

I

I

1

HOLLANDSCHE BANK-UNIE N.V.

L

.J

---

DE DRIEMASTER 5

.,Kabinetten op brede basis behoeven niet verslappend Ie werken~

op de democratie. mits het parlement in zijn geheel· de regering controleert"

Interessant vraaggesprek tussen Prof. Oud en onze redacteur Ferry Hoogendijk

Tegenover ons zit prof. mr P. J. Oud, fractie-voorzitter van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

De liberale staatsman bleek bereid ons jongeren voorlichting te willen geven, draabij puttend uit zijn grote ervaring op parlementair gebied.

In 1917 kwam prof. Oud reeds in de Kamer.

Hij was toen het jongste Kamerlid. Toch had hij toen al een tienjarige poli- tieke ervaring, want op 7 april 1907 hield de heer Oud in Giesendam zijn eerste politieke redevoering.

In 1933 werd hij minister van Financiën en in 1938 burgemeester van Rot- terdam. En nu kennen wij prof. Oud als leider der V.V.D.

Behalve de faam, die de heer Oud ::Is staatsman heeft is hij ook staats- rechtsgeleerde. Zes dikke dden parlementaire geschiedenis getuigen daarvan.

\Vij rekenen het ons daarom toi een grote eer met prof. Oud te hebben mogen spreken over actuele politieke vraagstukken met het doel de jeugd voor te lichten op dit terrein.

Wij hebben uiteraard in het bijzonder vragen gesteld, die liggen op het staatsrechtelijke gebied.

l¹rof. Oud was zo vriendelijk in te gaan op de volgende vragen.

VRAAG: U bent gedurende vier jaar leider van een oppositie-partij geweest. \Vat is naar Uw mening de taak van een oppositie in een parle- ment?

ANTWOORD: Naar mijn mening kan men onder oppositie in het Nederlandse Parlement het beste verstaan: geen geestverwanten heb- ben in de Regering.

Er is ten onzent geen scherpe schei- ding tussen twee groepen in het parlement, zoals bijvoorbeeld in Engeland, waar in feite een twee- partijenstelsel bestaat. Wanneer één van deze beide partijen de meerder- heid heeft, vormt ze automatisch de regering.

De minderheid - althan::; nil't een al te kleine - heeft daar echter een nodelijke kans, dat zij bij de volgen- de verkiezingen de meerderheid kan behalen en op haar beurt een rege- ring vormt. Het is normaal bij zulk een stelsel, dat er om de zoveel jaar eens van plaats verwisseld wordt.

Wij hebben vóór de invoering van de evenredige vertegenwoordiging hier te lande tot op zekere hoogte ook twee groeperingen gekend, nl.

de rechtse coalitie en de verenigde vrijzinnige partijen, waarbij de so- ciaal-democraten toen nog een te verwaarlozen factor waren.

Wij kenden toen regelmatige wis- selingen van rechts naar links en omgekeerd.

In 1913 veranderde de situatie radi- caal. De sociaal-democraten gingen sterk vooruit en gingen één derde van de linkerzijde uitmaken. De verhouding links rechts was toen 55-45. De linkerzijde was toen ech- ter niet meer homogeen en kon niet meer als een gesloten linkse groe- pering optreden.

En sedert 1918, toen de evenredige vertegenwoordiging werd inge- voerd, hebben wij een rechtse meer- derheid in de Kamers.

Er ontstond tussen de beide wereld- oorlogen ook geen gelegenheid voor de linkse partijen om een meerder- heid te gaan vormen. De sociaal- democraten gingen wel steeds voor- uit, maar de andere linkse groepe- ringen liepen in stemmental terug.

Pas na de laatste oorlog is daar weer verandering in gekomen.

De regeringsmeerderheid kan in de huidige tijd practisch alleen nog maar veranderen door verschuivin- gen, niet door de één of andere to- tale omslag. Zoals bijvoorbeeld bij de vorige Kabinetsformatie toen de V.V.D. uit de regering ging en de A.R. er in kwamen.

De taak van de oppositie is nu dan ook veranderd in die zin, dat deze niet meer een regeringsprogramma

kan opstellen, dat zij aan de kiezers kan voorleggen, en wel omdat het ten enemale onmogelijk is, dat die oppositie de meerderheid in het par- lement zou krijgen.

Prof. Mr. Oud

.... eens het jongste kamerlitl ....

VRAAG: Waarom vormt men in ons land na de oorlog steeds kabi- netten op de zgn. brede basis?

Werkt dit niet verslappend voor de democratie?

ANTWOORD: Men vormt in Neder- land graag kabinetten op een brede basis, omdat de Katholieke Volks- partij dit graag wil. De Katholieken willen niet uitsluitend met de socia- listen samenwerken. Zij stellen tot eis, dat er ook nog twee of drie an- dere groeperingen aan de regerings- tafel moeten aanzitten. Dit om te vermijden, dat zou blijken of en in hoeverre zij in socialistisch vaarwa- ter komen!

De kabinetten op een brede basis behoeven niet verslappend te wer ken op de democratie - en wat ik nu ga zeggen sluit mooi aan op Uw vorige vraag - mits het parlement in zijn geheel de regering contro- leert.

Ook al heeft men geestverwanten in het kabinet dan behoren alle par- tijen kritiek te uiten als dit nodig is.

In onze tijd is het echter wel een gevaarlijke zaak, dat de regering van te voren reeds alles binnenska- mers pleegt te beklinken en dat het parlement het alleen maar voor het slikken heeft.

Daarom omschrijf ik de taak van de oppositie ook wel eens zo, dat zij mede het geweten van het parle- ment moet zijn.

VRAAG: Zou er een kiesstelsel te ontwerpen zijn voor Nederland, waarin de evenredige vertegenwoor- diging niet in gedrang komt, maar de kiezers meer dan nu het idee kan geven, dat de politici die zij kiezen, werkelijk hun vertegenwoor- digers zijn?

ANTWOORD: Zeer zeker. Als men maar breekt met het tot het uiterste doo1·gevoerde lijstenstelseL Er zijn een oneindig aantal varianten om het kiesstelsel voor de kiezers aan- trekkelijker te maken.

Ik voor mij zou een stelsel prefere- ren, waarbij de lijst van candidaten een zeer subsidiaire plaats zou gaan innemen. Tegenwoordig heeft men lijsten, waarop door het gehele land dezelfde mensen staan. De kiezer :-;temt thans automatisch op de lijst- aanvoerder. De andere candidaten worden door stemmen-overdracht gekozen.

Dit systeem werkt dodend voor de belangstelling.

Neen, de andere candidaten moeten ook door het venverven van eigen stemmen gekozen kunnen worden.

La:..lt ik een voorbeeld geven. Men deelt Nedé!l'iand in tien kieskringen en honderd kiesdistricten in. Tegen- woordig levert men voor de verkie- zingen een lijst met namen in, die bijna \·oor allp kieskringen gelijk- Lidend is.

In het !;y;;il~0m Wa<tl':tan ik de voor-

;,~_n 1.1 !;<,::1', zou per district in plaats v:m dat iedcore partij een lijst in- stuurt, per partij één naam moeten

"' 'rden opgegeven.

Stel, dat een kieskring bestaat uit negen districten. Partij A kan dan voor iedere drie districten één can- didaat stellen. Als ze gezamenlijk het vereiste aantal stemmen halen zijn ze alle drie gekozen. Wannee1:

de drie candidaten niet genoeg stem- men behalen valt degene, die de minste stemmen verkreeg, af.

De stemmen, die men over heeft be- hoeven niet verloren te gaan. Want de evenredige vertegenwoordiging kan in zoverre gehandhaafd blijven, dat men de uitslag over het gehele land bepaalt. Naar het totaal aantal stemmen, dat een partij heeft be- haald kent men de hoeveelheid ze- tels toe.

Om als candidaat zo'n zetel te kun- nen bezetten moet men in zijn district voldoende stemmen hebben gekregen.

VRAAG: Zijn in dit systeem nog tussentijdse verkiezingen nodig bij het uitvallen van één der candida- ten?

ANTWOORD: Neen, dat behoeft niet. Onder elke naam van de candi- daat, die men kan kiezen moeten bijvoorbeeld vijf plaatsvervangers opgegeven zijn. Het stembiljet wordt in dit systeem veel eenvoudi- ger. Als er acht partijen aan de ver- kiezingen meedoen, dan staan er acht namen op het stembiljet met er onder de vijf plaatsvervangers.

Door het invoeren van dit systeem ontneemt men de partijen de gele- genheid om niet in alle kieskringen dezelfde populaire candidaat num- mer één te plaatsen.

Als candidaat moet men dus op eigen kracht gekozen zien te wor- den. Dan krijgen de kiezers ook meer dan thans het idee, dat de ge-

kozenen inderdaad hun vertegen- woordigers zijn.

Ferry Hoogendijk

.... vra~en ~laat vrij ....

VRAAG: Hoe staat U tegenover de Kameruitbreiding van 50°/o?

ANTWOORD: Ik achtte de Kamer- uitbreiding niet zo urgent, dat ik er weer een Grondwetswijziging voor zou willen doorvoeren. Ook de an- dere punten, waarop de Grondwet gewijzigd wordt, waren bepaald niet zo dwingend.

lVIaar het is tegenwoordig gewoonte geworden om iedere vier jaar de Grondwet eens te veranderen.

Ik vind dit beslist verkeerd.

Verder moet door het groter wor- dende aantal Kamerleden het ge- bouw van de Kamer worden uitge- breid. Aangezien wij een bouwstop hebhen voor niet al te dringende za- ken, li.i~;t h<.:t mij onjuist dit niet voor de Kamer te laten gelden.

VHAAG: Acht U het mogelijk dat in de toekomst grotere verschui- vingen bij verkiezingen zullen gaan voorlu.men dan bij de laatste ver- kiezingen ~tceds het geval is ge- weest?

ANTWOORD: Bij het kiesstelsel dat wij nu hebben acht ik het niet mo- gelijk dat er zeer grote verschuivin- gen zullen gaan optreden. Toch kan men uit kh~ine verschuivingen be- langrijke conclusies trekken.

Bij de laatste verkiezingen ging de Partij van de Arbeid drie zetels vooruit en de V.V.D. één.

Over iets langere termijn gezien

f})e f})riemasler

Maandorgaan van de Jongeren Organisatie Vrijheid en Democra- tie (J.O.V.D.)

Hoofdredacteur: G. Stempher.

Leden van de redactie!

P. C. Boevé G. Dorsman

Ferry A. Hoogendijk (secretaris) Ger van Schagen

Redactie-adres:

Graaf Florisweg 40, Gouda Adres Administratie:

Prinsengracht nr. 1079, Amster- dam, Telefoon 35343

Abonnementsprijs minimum f 2.- per jaar. (Voor leden gratis).

Abonnements- en advertentie- gelden uitsluitend aan G. Stempher Amsterdam, Postgiro 244397 of op bankrek.en.in.g, Holla.n41che Bank- Unie N.V., Herengracht 434-438.