Dienst uitvoering en toezicht Energie
BESLUIT
Nummer: 101855-11
Betreft: Besluit op de aanvragen van Elsta B.V. & Co en Delta Netwerk bedrijf B.V. om een
bindende aanwijzing te geven als bedoeld in artikel 5, zevende lid, van de Elektriciteitswet 1998 voor het betalen van systeemdiensten
I.
Inleiding
1. Per brief van 20 september 2004 is namens Elsta B.V.& C0. (hierna: Elsta) bij de directeur van de Dienst uitvoering en toezicht Energie (hierna: DTe) een aanvraag gedaan om een bindende aanwijzing op te leggen aan Delta Netwerkbedrijf B.V. (hierna: Delta). Elsta is van mening dat Delta ten onrechte aan haar kosten in rekening brengt voor systeemdiensten voor het gebruik van elektriciteit door Dow Benelux B.V. (hierna: Dow).
2. Bij brief van 28 december 2004 is namens Delta een aanvraag gedaan om een bindende aanwijzing op de leggen aan Elsta. Delta vindt dat Elsta gehouden is tot het betalen van de kosten voor de kosten bedoeld onder 1.
3. Beide partijen zijn over en weer belanghebbend bij elkaars verzoeken. De verzoeken zijn uitgebreid gemotiveerd. Vanwege de onderlinge samenhang tussen beide verzoeken worden zij in dit besluit gezamenlijk behandeld. Van de zijde van de directeur DTe is contact gezocht met beide partijen, om hen te laten overwegen een verzoek tot geschilbeslechting (artikel 51 E-wet 98) in te dienen. Omdat Elsta daar niet voor bleek te voelen zijn beide verzoeken in behandeling genomen. De directeur DTe geeft hieronder eerst aan welke rechten en plichten partijen over en weer op grond van de wet hebben, vervolgens worden beide aanvragen afgewezen. Daarbij heeft de directeur DTe afgezien van het horen van partijen overeenkomstig de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
II.
Feiten
4. Beide partijen geven aan dat Elsta een warmtekrachtcentrale beheert, die is aangesloten op het net van Delta. Een deel van het vermogen van de centrale wordt rechtstreeks aan Dow geleverd via een rechtstreekse koppeling tussen de centrale en Dow, die zelf geen
aansluiting heeft op het net van Delta.
III.
Onderbouwing van het verzoek van Elsta
6. Elsta is van mening dat zij niet gehouden is deze kosten te voldoen. In de eerste plaats is Elsta van mening dat Dow geen kosten voor systeemdiensten is verschuldigd omdat Dow geen aansluiting heeft op een net dat wordt beheerd door een netbeheerder. In de tweede plaats is de positie van Dow vergelijkbaar met die van een “eilandbedrijf”. Eilandbedrijven zijn geen systeemtarief verschuldigd.
7. Indien er wel kosten voor systeemdiensten door Dow verschuldigd zouden zijn dan zou Delta ze rechtstreeks bij Dow in rekening moeten brengen en niet bij Elsta. Dit zou volgen uit het feit dat de AMvB die genoemd is in artikel 30 lid 4 van de Elektriciteitswet 1998 (hierna: E-wet 98) nog niet is uitgevaardigd en uit de Memorie van Toelichting bij dit artikel die stelt dat systeemdiensten bij eindverbruikers in rekening zullen worden gebracht. Dow verbruikt elektriciteit terwijl Elsta alleen elektriciteit invoedt.
IV.
Onderbouwing van het verzoek van Delta
8. Delta geeft aan dat zij geen verzoek kan doen om geschilbeslechting als bedoeld in artikel 51 E-wet 98, daarom ziet zij zich genoodzaakt tot het indienen van een aanvraag tot het opleggen van een bindende aanwijzing.
9. Tot 19 februari 2002 had Dow een aansluiting op het net van Delta, en was om die reden kosten voor de systeemdiensten verschuldigd. De aansluiting is op 19 februari 2002 uit bedrijf genomen. Dow maakt evenwel via Elsta nog steeds daadwerkelijk gebruik van systeemdiensten.
10. Delta kan dit tarief niet innen bij Dow, omdat Dow geen aangeslotene op een net van een netbeheerder meer is (artikel 4.5.1. TarievenCode). Elsta is dat wel en er is bovendien een directe (contractuele) band tussen Delta en Elsta. De betreffende systeemdiensttarieven moeten dus bij Elsta in rekening worden gebracht.
V.
Juridisch kader
111. Artikel 30, eerste lid, van de E-wet 98 bepaalt:
”Het tarief voor het verrichten van systeemdiensten heeft betrekking op: · a. het reservevermogen en regelvermogen b. de black-start-voorzieningen en
c. de overige systeemdiensten.”
1 De E-wet 98 is gewijzigd met ingang van 14 juli 2004. Indien in de tekst van wet of regelgeving in de genoemde periode
12. Artikel 1, eerste lid, onder p bepaalt wat onder het begrip systeemdiensten moet worden verstaan: “de diensten die de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet uitvoert om het transport van elektriciteit over alle netten op een veilige en doelmatige wijze te
waarborgen, om grootschalige onderbrekingen van het transport van elektriciteit op te lossen, en om de energiebalans op alle netten te handhaven of te herstellen.”
13. Artikel 30, tweede lid van de E-wet 98 bepaalt dat het systeemdienstentarief in rekening wordt gebracht bij iedere afnemer die elektriciteit verbruikt en een aansluiting heeft op het net dat wordt beheerd door een netbeheerder.
14. Artikel 31, eerste lid onder c, van de E-wet 98 bepaalt dat de gezamenlijke netbeheerders aan de directeur DTe een voorstel voor de door hen jegens afnemers te hanteren voorwaarden met betrekking tot de wijze waarop de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet enerzijds en afnemers en de overige netbeheerders anderzijds zich jegens elkaar gedragen ten aanzien van de systeemdiensten.
15. Een dergelijk voorstel is conform het bepaalde in artikel 36 van de E-wet 98 door de directeur DTe vastgesteld en neergelegd in de Tarievencode. Hoofdstuk 4 van de
Tarievencode “Tariefstructuur voor de systeemdiensten” vult nader in wat systeemdiensten zijn, wie ze zijn verschuldigd, hoe het tarief is opgebouwd en hoe het tarief wordt bepaald en geïnd.
16. Artikel 4.3.1“ van de Tarievencode luidt: “Het systeemdienstentarief is verschuldigd door een aangeslotene2 die elektriciteit verbruikt en een aansluiting3 heeft op een net dat wordt beheerd door een netbeheerder. Onder het verbruik dient in dit verband te worden verstaan het totale verbruik, dus zowel afname van elektrische energie van het net alsmede het verbruik dat wordt gedekt door het bij de aangeslotene opgestelde eigen productiemiddel, doch exclusief het bedrijfsverbruik van dit productiemiddel.”
Artikel 4.4.1. van de Tarievencode bepaalt hoe het systeemdienstentarief wordt vastgesteld. 17. In de toelichting bij lid 2 van artikel 30 van de E-wet 984 is vermeld: “Uitsluitend in die
gevallen waarin de voor eigen gebruik producerende afnemer geen aansluiting heeft op een net dat wordt beheerd door een netbeheerder (een zogenaamd “eilandbedrijf”) is het
2 Een aangeslotene is een natuurlijk persoon of rechtspersoon, die beschikt over een aansluiting op een net. Artikel 1.2.2.
van de Tarievencode bepaalt dat tenzij anders blijkt, in deze regeling onder aangeslotene mede wordt verstaan de netbeheerder wiens net is aangesloten op een net van gelijk spanningsniveau.
3 Artikel 1 aanhef en onder b van de Elektriciteitswet 1998 bepaalt het begrip aansluiting als volgt: één of meer verbindingen
tussen een net en een onroerende zaak als bedoeld in artikel 16, onderdelen a tot en met d, van de Wet waardering onroerende zaken, dan wel tussen een net en een ander net op een ander spanningsniveau.
redelijk dat niet wordt meebetaald aan de systeemdiensten, omdat deze afnemer ook geen voordeel daarvan kan5 hebben.”
IV.
Beoordeling
18. Op grond van artikel 30, tweede lid van de E-wet 98 wordt aan iedere afnemer die elektriciteit verbruikt en een aansluiting heeft op een net van een netbeheerder het
systeemdienstentarief in rekening gebracht. Op grond van artikel 4.5.1 van de Tarievencode wordt het systeemdienstentarief door alle netbeheerders geïnd bij aangeslotenen niet zijnde overige netbeheerders. Op grond van artikel 4.4.1 van de Tarievencode wordt onder verbruik van elektriciteit ook de voor eigen verbruik opgewekte elektriciteit verstaan. Voor de
beantwoording van de vraag of, en zo ja hoeveel Elsta en/of Dow het systeemdienstentarief verschuldigd zijn aan Delta dienen de volgende deelvragen beantwoord te worden.
Hebben Elsta en/of Dow een aansluiting op het net van een netbeheerder?
19. Partijen zijn het erover eens dat Elsta een aansluiting op het net van Delta heeft. Delta is een aangewezen netbeheerder met wiens aanwijzing de Minister van Economische Zaken heeft ingestemd (artikel 12, tweede lid van de E-wet), Elsta heeft dus een aansluiting op het net van een aangewezen netbeheerder. Elsta is geen aangewezen netbeheerder met wiens aanwijzing is ingestemd. Omdat Elsta een aansluiting heeft op het net van Delta en Elsta zelf geen netbeheerder is, is zij systeemdienstentarief verschuldigd aan Delta.
20. Dow heeft geen aansluiting meer op het net van Delta. Ook daarover zijn partijen het eens. Gevolg hiervan is dat Dow op grond van artikel 30, tweede lid, van de E-wet 98 geen systeemdienstentarief aan Delta verschuldigd is. Wel heeft Dow een of meer verbindingen met Elsta, maar Elsta is geen netbeheerder, dus Dow is geen systeemdienstentarief verschuldigd aan Elsta.
Hoeveel elektriciteit verbruikt Elsta?
21. Elsta verbruikt elektriciteit in de zin van het bepaalde in artikel 4.4.1 van de Tarievencode. Onder verbruik wordt het totale verbruik verstaan, dus ook het verbruik dat wordt gedekt door het bij de aangeslotene opgestelde eigen elektriciteitsproductiemiddel. De afname van het net wordt bepaald bij de aansluiting van Elsta op het net van Delta. Het verbruik van zowel Elsta als Dow wordt dus voor de bepaling van het systeemdienstentarief
meegenomen. Daarnaast dienen alle achter de aansluiting van Elsta op het net van Delta opgestelde productiemiddelen bij de productie meegenomen te worden.
22. Een systeemdienst moet gezien worden als een verplichte verzekering, alleen wanneer het risico waartegen men zich zou verzekeren zich nooit zou kunnen voordoen is er geen plicht de premie te betalen. Dat is het geval hij een zogenoemd eilandbedrijf. In het onderhavige geval doet deze uitzondering zich niet voor. Ook producenten van energie of zelfopwekkers
hebben baat bij systeemdiensten. De aansluiting op het netwerk stabiliseert namelijk de zelf opgewekte energie.
23. DTe is van oordeel dat Delta Elsta mag aanspreken voor het systeemdienstentarief dat verschuldigd is over het verbruik achter de aansluiting van Elsta.
24. Vervolgens staat het Elsta en Dow vrij een en ander met elkaar te verrekenen, afhankelijk van hun onderlinge civiele rechtsverhouding. Op die rechtsverhouding zien de
bovengenoemde artikelen niet.
25. Nu er op de installatie van Elsta verbindingen met derden zijn, kunnen deze verbindingen ook gekwalificeerd worden als een net. In dat geval moet Elsta een netbeheerder aanwijzen en moet bij de Minister van Economische Zaken een instemmingsverzoek worden
ingediend (artikel 12, tweede lid van de E-wet). Elsta is dan niet langer systeemdiensten aan Delta verschuldigd. De verbinding tussen Dow en Elsta wordt in dat geval een aansluiting, Dow wordt een afnemer en is dan systeemdiensten aan Elsta verschuldigd, die deze namens TenneT int bij de aangeslotenen op zijn net. Op grond van artikel 15 van de E-wet 98 kunnen ontheffingen worden aangevraagd van de verplichting tot het aanwijzen van een netbeheerder.
26. DTe ziet geen aanleiding om een bindende aanwijzing op te leggen aan Delta, omdat er geen sprake is van overtreding van de E-wet 98 door Delta. Het verzoek van Elsta wordt dan ook afgewezen.
27. DTe ziet evenmin aanleiding om een bindende aanwijzing op te leggen aan Elsta. DTe vindt in deze zaak van belang dat partijen blijkbaar behoefte hadden aan verheldering en
verduidelijking van hetgeen uit de wet voortvloeit. Dat is met het onderhavige besluit gebeurd. Met deze verduidelijking zijn partijen zelf in staat hun onderlinge
rechtsverhouding te regelen. DTe ziet vooralsnog geen reden handhavend op te treden. Van een geschil als het onderhavige ligt het meer voor de hand dat Elsta de weg van
geschilbeslechting (civielrechtelijk dan wel op grond van artikel 51 E-wet 98) had gekozen. Het gaat immers om de verschuldigdheid van tarieven die uit de wet voortvloeit. Bovendien zijn beide partijen geen kleinverbruikers en in staat goed voor hun belangen op te komen. 28. DTe heeft ervan afgezien partijen te horen. De afwijzing van beide verzoeken steunt
VI.
Besluit
De directeur DTe wijst het verzoek van Elsta B.V. & CO om een bindende aanwijzing aan Delta Netwerkbedrijf B.V. te geven af.
Den Haag, Datum:
De directeur van de Dienst uitvoering en toezicht Energie, namens deze:
Drs. P.J. Plug
Plv. directeur van de Dienst uitvoering en toezicht Energie
