POLITIEKE PARTIJ DEMOCRATEN '66 JAARGANG 14- NR. 4- APRIL 1981

POLITIEKE PARTIJ DEMOCRATEN '66 JAARGANG 14- NR. 4- APRIL 1981

Partijsecretariaat: Bezuidenhoutseweg 195, 2594

AJ

HOOP DOET LEVEN

De enige partij die tot nu toe duide- lijk heeft aangegeven welke koers zij bij de kabinetsformatie zal voeren, is D'66 geweest.

Eerste keus een kabinet van PvdA/

CDA/D'66, tweede keus een kabinet van PvdA/VVD/D'66. Met een grote meerderheid heeft het D'66-congres zich voor deze opties uitgesproken. Ik neem aan dat deze congresuitspraak duidelijk op de kiezer zal overkomen.

Des te verbazingwekkender is het dan te moeten vaststellen dat dit kennelijk niet het geval is wat de kopstukken van de andere drie grote partijen be- treft.

de partijvoorzitter

HENK

ZEElt4LKI NG

De heer Wiegel ziet ondanks alles wat daarover van onze kant is gezegd toch nog kans naar ons te lonken toen hij op het laatste JOVD-congres stelde dat hij een toekomstige samenwerking CDA/VVD/

D'66 best ziet zitten. Alleen Terlouw blok- keert een dergelijke combinatie, volgens Wiegel. Dat ons congres een duidelijk de- mocratische uitspraak deed, kan de heer Wiegel bekend zijn. Maar de heer Wiegel stookt graag, dat is bekend. Met Gruijters en Lammers zou hij best in een kabinet willen zitten. Zo tracht hij D'66-ers tegen elkaar uit te spelen en op te zetten.

Het zal hem niet lukken, want zowel Ter- louw als Gruijters zijn democraten, dat wil zeggen mensen die zich houden aan con- gresuitspraken.

Ook bij het CDA doet men net of onze congresuitspraak er niet is. Ook daar hoopt men in zijn hart - want duidelijk kan men zich daarover natuurlijk in die partij niet uiten- op een voortzetting van dit kabinet, aangevuld en versterkt met D'66. Tussen de regels lezend en tussen de woorden luisterend naar wat verschillende CDA-ers

schrijven en zeggen, komt dit beeld meer en meer naar voren. Het CDA-bloed kruipt hier waar het eigenlijk niet gaan kan.

En dan de PvdA. Daar blijft men maar hameren op een links kabinet, inclusief D'66. Een ieder kan al neuzen tellende tot de slotsom komen dat zo'n kabinet er niet zal komen, ten eerste omdat een linkse meerderheid zonder de CPN of zonder 0'66 er niet inzit- met CPN en 0'66 heeft ons congres verworpen - ten tweede om- dat zo'n kabinet in ieder geval een meer- derheidsbasis in de Eerste Kamer zal ont- beren, en ten derde omdat wij een dergelijk kabinet als steunend op een te smalle basis niet wenselijk achten.

Maar ondanks onze duidelijkheid blijven de anderen maar doordrammen over hun voorkeuren waarvan zij weten dat het her- senschimmen zijn.

Hoop doet leven, zullen we maar zeggen, en dat leven gunnen wij ook onze politieke te-

genstanders. •

DEMOCRAAT JAARGANG 14- NR. 4- APRIL 1981

verschijnt lO x per jaar

IN DIT

NUMMER

Nijmegen in opstand 3

Bangemann te gast 6

Uit de fracties 7

Partijganger Veldhuizen 9

De pers over D'66 12

Democraatjes 13

Democraten schrijven 18

CAMPAGNENIEUWS

vanaf 21

Bestelbiljet 23

Bij deze Democraat zit voor de leden een exemplaar van het D'66 verkiezingsprogramma, zoals dat op onze laatste alge- mene ledenvergadering in Amersfoort op 20 en 21 februa- ri is vastgesteld.

zaterdag 25 april, 14.00 uur

Start verkiezingscam- pagne

Casino, Den Bosch (zie achterpagina) zaterdag 9 mei Adviesraad, Trianon Oude Gracht, Utrecht yrijdag en záterdag 13 en 14 november 1981

31ste Algemene Ledenvergadering De Flint, Amersfoort

RADIO",..,

&Tv~ ...

Radio:

D'66 is eens in de veertien dagen op dinsdag te beluisteren op Hilversum 2 tussen 18.50 en 19.00 uur, en wel op:

dinsdag 21 april dinsdag 5 mei dinsdag 19 mei TV:

D'66 is op de TV te zien op

woensdag 20 mei a •. s.

via Nederland I.

Contributie

1 april a.s. is de datum waarop u volgens ons huis- houdelijk reglement aan uw contributieverplichtin- gen moet hebben voldaan.

Tenminste als u aanspra- ken wilt maken op het lid~

maatschap van de partij.

Nu worden er dezer dagen méér dingen van u ge- vraagd ••.

v~rgeet u de contributie niet!

Beeld van een partij

D'66-Beeld van een partij.

De documentaire ge- schiedenis van D'66 door Vivian Voss.

Dit boek verschijnt medio april bij Uitgeverij De Haan. Leden van D'66 ontvangen dit boek onder speciale condities. U ont- vangt hierover na nader bericht.

Wacht dus nog even met uw run op de boekhandel!

Kandidatenlijst Eerste Kamer

Het hoofdbestuur van D'66 maakt de uitslag van de schriftelijke leden- stemming voor de kandidatenlijst van de Eerste-Kamer-verkiezingen bekend.

Heden heeft de Landelijke Verkie- zingscommissie de uitslag vastge- steld op basis van de 1767 ingezon- den stembiljetten.

De volgorde ziet er thans als volgt uit:

1. Jan Frederik Glastra van Loon, Den Haag

2. Jacob Jan Vis, Eext

3. Suzanne Caroline Bischoff, Den Haag

4. Marie-Louise Tiesinga-Autsema, Zaandijk

5. Norhert F. I. Schwarz, Den Haag

6. Jacqueliene Soetenhorst-De Sa- vornin Lohman, Oegstgeest

7. Win Dik, Helvoirt

8. Marcus Paul Gans, Bloemendaal 9. Jan Fokko van Tuikwerd, Delf-

zijl

10. Johannes Wessel, Oegstgeest 11. Hendrik Jacob van Ouwerkerk,

Lieshout

12. HendrikJohan Rang, Rotterdam 13. Jan Pool, Leiderdorp

14. David Jacobus Hissink, Wage- ningen

15. Martina Aletta van Dedem-van der Does Drimmelen

16. Philip Christiaan Pieters, Dor- drec·ht

17. Adrianus Lambertus Maria Zetz, Den Haag

18. Levi Velleman, Amsterdam 19. Arend Arie Redeker, Amster-

dam

20. Jan Hendrik ter Horst, Amster-

dam •

Alle naamlozen die hun weekend hebben opgeofferd om de verkiezingscom- missie te helpen tellen wordt daarvoor op deze plaats van harte dank gezegd.

D'66 op de beurs

Tot en met zondag 12 april a.s. staat D'66 - als enige politieke partij - op de In- ternationale Huishoud- beurs in de R.A.I. in Am- sterdam.

Zaterdag en zondag open van 10 tot 17 uur. Andere dagen óók van 19 tot 22.3cf uur.

U treft daar partijgenoten, kamerleden en kamerkan- didaten om met u - en vooral met anderen - van gedachten te wisselen.

Zegt het voort! Huishoud- beurs R.A.I. Europahal- Stand 270 A.

Op 1 maart 1981 had D'66:

16.152 leden in 324 afdelingen

284 raadsleden, waarvan 17 wethouders 31 statenleden

2 eerste kamerleden 8 tweede kamerleden 2 leden Eur. Parlement

8 burgemeesters •

DEMOCRAAT JAARGANG 14- NR. 4- APRIL 1981

COLOFON

De uitgave van de Democraat ge-. I

schiedt onder verantwoordelijk- · heid van een door het Hoofdbe- stuur benoemde redactieraad die als volgt is samengesteld:

Piet van Baarse!. Mieke van Wa- genberg. Marie-Louise Tiesinga, Ad van Tiel. Stijn Yerbeeck. Jan Goeijenbier.

Als secretaris is aan de redactie- raad toegevoegd: Mat Ringers.

Correspondentie, copy e.d.

richten aan het redactiesecreta- riaat van:

De Democraat, Bezuidenhoutseweg 195, 2594 AJ Den Haag.

Verantwoordelijkheid

De redactieraad draagt de eindver- antwoordelijkheid voor inhoud en op- name van publikaties in de Demo- craat. Het moet duidelijk zijn dat deze verantwoordelijkheid zich niet uit- strekt tot bijdragen van het Hoofdbe- stuur, fracties in vertegenwoordigen- de lichamen, het SWB-bestuur, het PSVI-bestuur, de Adviesraad en an- dere officiële partijorganen. Al deze bijdragen zijn als zodanig herkenbaar aan liet rubriekshoofd.

Ook de inhoud van ingezonden brie- ven, die steeds de naam van de schrij- ver vermelden. valt buiten de verant- woordelijkheid van de redactieraad.

Voorzover er enig misverstand om- trent de redactionele verantwoorde- lijkheid mocht dreigen, worden de ti- tels van bijdragen die buiten die ver- antwoordelijkheid vallen, voorzien van een*

De Democraat

De Democraat wordt gratis toe- gezonden aan alle leden van D'66. Niet-leden kunnen zich abonneren voor f 25,- per jaar.

Losse nummers zijn verkrijgbaar bij het secretariaat voor f 3,- per stuk.

Wanneer verschijnt de Democraat?

De Democraat verschijnt IO.maal per jaar.

Democraat nr. 5 verschijnt 14 mei 1981

Sluitingsdatum copy: 20 april 1981

Advertentietarieven per 1-2-1981 1/1 pagina: f 850,-

1/2 pagina: f 500,- l/3 pagina: f 425,- 1/4 pagina: f 340,- 1/6 pagina: f 250.-

Steunkleuren zijn mogelijk;

meerprijs op aanvraag verkrijg- baar.

Contractprijzen op aanvraag verkrijgbaar.

Plaatsing van advertenties is me- de onderworpen aan de goedkeu- ring van de redactie.

Oplage: 19.000 ex.

Druk en Lay-out:

Brouwer Offset BV/Utrecht

SECRETARIAAT

Partijsecretariaat Bureau SWB D'66 Bureau PSVI D'66 Bezuidenhoutseweg 195 2594 AJ Den Haag Telefoon: 070-858303

OPINIE

- Thom de Graaf, geboren op 11 juni 1957 te Amsterdam, is doktoraal stu- dent rechten aan de Katholieke Uni- versiteit van Nijmegen en medewer- ker aan het Centrum voor Parle- mentaire Geschiedenis. Hij is sinds 1977 aktief lid, nu als voorzitter van de afdeling Nijmegen.

- Hans van Oerle, geboren op 8 au- gustus 1954 te Breda, is doktoraal student geschiedenis aan de Katho- lieke Universiteit van Nijmegen. Hij is sinds 1976 aktief lid, nu als fraktie- assistent van de tweekoppige ge- meenteraadsfraktie en als lid namens D'66 van de raadskommissie voor woonbeleid en werkgelegenheid.

DE NIJMEEGSE VOLKS·

OPSTAND EN HET

LANDELIJK PERSPEKTIEF

door Th om de Graaf en Hans van Oerle

Nijmegen, 26 februari, na een nacht vol geweld maken 2133 manschappen van politie en ma- rechaussee met tanks, honderden traangasgranaten en de wapen- stok een eind aan het bestaan van de krakersveste Vrijstaat De Eenhoorn. Het massale verzet te- gen de atbraak van 14 woningen voor de bouw van een door bijna niemand gewenste parkeergara·

ge wordt met even massaal over-

heirlsgeweld voorlopig gebroken.

Nu, een maand later, zijn de emoties in Nijmegen nog steeds niet geluwd. De verontwaardi- ging over met name het harde optreden van de marechaussee brengt nog steeds vele honderden Nijmegenaren de straat op. Wat is er aan de hand in Nijmegen?

Een verslag en een analyse van twee direkt betrokken Nijmeegse demokraten.

Voorgeschiedenis

De plaatselijke politiek heeft een bedenke- lijke rol gespeeld in de Zeigelhof-affaire.

De behandeling van de parkeerproblema- tiek in de gemeenteraad is aanleiding en deels ook oorzaak voor onvrede en ver- vreemding geweest. Al lO jaar houdt het parkeerbeleid de politieke gemoederen be- zig, inklusief een slepende Kroonprocedu- re.

Het probleem spitste zich toe op de lokatie voor een parkeergarage in het hart van het Nijmeegse centrum. De grootste partijen, CDA en PvdA, stonden in deze kwestie lijnrecht tegenover elkaar. Tot 1974 zaten beide partijen samen met de VVD in een afspiegelingskollege. In deze raadsperiode stippelden zij een parkeerbeleid uit dat voorzag in een parkeergarage-gordel in de Nijmeegse binnenstad. Een garage onder het centrale Plein 1944 was hierbij uitge- sloten. In de periode 1974-1978 vormden CDA en PvdA een programmakollege. De konflikten verdwenen uit de raadszaal, maar kwamen in volle hevigheid terug in het kollege. Toen een besluit moe.st vallen over de lokatie van de centrale parkeerga- rage, koos het CDA met steun van de VVD toch voor Plein 1944. De PvdA vond dat onaanvaardbaar en kwam als kompromis- voorstel met de lokatie Zeigelhof. Dit voorstel riep direkt bezwaren op bij de wijkbewoners, die bevreesd waren voorde sloop van hun huizen en de aantasting van het woonmilieu. Het CDA ging echter mokkend akkoord. In 1977 kwam het CDA op de zaak terug, omdat het door de wijk aangespannen Kroonberoep een voor haar te grote vertraging inhield. De Nijmeegse binnenstad begon een lobby voor een gara- ge onder Plein 1944 die door CDA en VVD werd opgepakt. De breuk in het kollege die volgde werd gelijmd met een nieuw onder- zoek naar de mogelijkheden van beide lo- katies. Dat viel" uit in het voordeel van de Zeigelhof, waarna het CDA "met enige te- genzin" akkoord ging. De PvdA zag geen enkel argument meer om deze lokatie los te laten.

Dit bleek bij het aantreden van een nieuw kollege in 1978 anders te liggen. De politi- sering van het bestuur had in Nijmegen, in navolging van de landelijke tendens, geen duidelijkheid maar polarisatie tot gevolg.

PvdA en CDA bestreden elkaar harts- tochtelijk. VVD en D'66 namen de plaats van de PvdA in het kollege over, met blijde instemming van het CDA. De PvdA ver- bonden met klein links ging de oppositie in.

De raad splitste zich in twee blokken op met tevoren vaststaande stemverhoudin- gen. Tegen de wil van D'66 overigens, dat tijdens de kollegeonderhandelingen steeds gepoogd had het kollege te verbreden en met ambivalente gevoelens haar wethou- derszetel betrok. Links sloot zich aaneen en bestookte het kollege. De tegenstellin- gen maakten een breed gedragen beleid onmogelijk. De PvdA trok, onder invloed van een radikalisering binnen de fraktie en uit rancune jegens het CDA, haar handen af van het parkeerbeleid en verklaarde zich in september 1978 tegen de bouw van par- keergarages, inklusief van de Zeigelhofga- rage. CDA en D'66 hielden uit armoede vast aan de lokatie Zeigelhof, omdat er

....

...

Ook het uitzicht op een gewelddadige ont- ruiming van de gekraakte panden aan de Picrsonstraat. nodig voor de bouw van de garage. en de groeiende weerstand bij de bevolking. konden de politieke loopgraven- oorlog niet doorbreken. Een doorbraakpo- ging van links en D'óó (alsnog besluiten voor een Pleingarage in ruil voor afstel van de gedwongen ontruiming) leed schip- breuk op het wantrouwen van CDA en VVD. Pas na de ontruiming, een ware veldslag, bleken zij bereid tot praten. De bouw van de Zeigelhofgaragc was door de enorme maatschappelijke weerstand on- mogelijk geworden.

Werkeloosheid en woningnood Met het schetsen van de politieke voorge- schiedenis en de krakkemikkerigc besluit- vorming heb je echter nog geen vcrklaring voor het feit, dat het protest van een kleine groep krakers tegen een parkeergarage uit- groeit tot een komplete volksopstand.

Er is meer aan de hand in Nijmegen. De woningnood heeft er grote vormen aange- nomen. Op een bevolking van nog geen I 50.000 staan meer dan I 5.000 mensen in- geschreven als woningzockcnd. Onder- zoek toont aan, dat er vooral behoefte is aan kleine goedkope huurhuizen en aan jongerenhuisvesting. Nijmegen is echter bijna volgebouwd en vcrdichting en stads- sanering bieden onvoldoende soelaas. De buurgemeenten willen wel bouwen, maar staan niet te springen om Nijmeegsejonge- ren en studenten te huisvesten. Speculatie in woningen, absurde prijzen en kamerhu- ren, weinig leegstand en veel nood, niet alleen bijjongercn, maarook bij bejaarden, gastarbeiders, onvolledige gezinnen enz.

zijn ook in Nijmegen het gevolg. U nick is Nijmegen door het feit, dat die woning- nood gekombinecrd wordt met een hoge werkloosheid. De Nijmeegse regio zit. met 12r;;, werkloosheid bij de mannelijke be- roepsbevolking, bóven de percentages van erkende rampgebieden als Oost-Gronin- gen en Zuid-Limburg. In de stad Nijmegen ligt het percentage nog wat hoger: I yy,, bij de mannen en 18</r. bij de vrouwen. Het gaat daarbij niet om één of twee speciale katcgorieën. Zowel in de houw en de in- dustrie, als in de dienstverlening, het wel- zijn en het onderwijs heerst in bijna gelijke mate werkloosheid. Grote groepen van de N ijmeegsc bevolking zitten onder een slecht dak, met weinig uitzicht op inko- mensvcrbetering zo er al sprake is van be- roepspcrspckticf en geen reden om de toe- komst met veel vcrtrouwen tegemoet te zien. Een frustrerende situatie.

Patriarchen en politiek

Op de grens van Brabant en Gelderland gelegen heeft N ij me gen veel gcmeen met Braban he steden. Een katholieke bevol- king, een patriarchaal ingc~tcld bc~tuur , van christcn-dcmokratcn. machtige on- dernemers met familiebedrijven en een zwak ontwikkelde arbeidersbeweging.

Ook nu nog is het CDA in Nijmegen de grootste partij in de raad. Ook nu nog is de verstandhouding met de plaatselijke on- dernemers en industriëlen hartelijk, /oals vooral blijkt bij karnaval. de Ni.pnccgsc vicrdaag<.;c en de voetbalidub N I·:t '. De PvdA en de FNV zijn in N ijmcgcn /.V\ aken niet in de samenleving geworteld. l>L' on- dernemers, met de heren Vroum ( VOtll1it- tcr van de Kamer van Koophandel) en Drccsmann (voorzitter van het Dmkrnc- mcrsvcrbond) voorop. vormen de krach- tigste maatschappelijke prcssicgmL·p. Ik- ze traditionele vcrhoudingen in de stad hebhen er _jarenlang borg voor gco.taan. dat er onvoldoende aandacht was voor de groeiende nood. unvrcdc en frustrat ie. In tegenstelling tot de Brabantse steden heeft N ijmcgcn een universiteit. Eerder en ook sterker dan elders in het landkwam hier op het einde van de 60-er jaren de studenten- bcweging op. Oorspronkelijk stonden de studenten ver af van de rc-,t van de N ij- mecgsc bevolking. Aktics voor de dcmo- kratisering van de universiteit en tegen het autoritaire beleid van de vermaarde rector magnificus Dui.Jnstcc, hadden evenmin als de Vietnamdcmunstratiö veel van doen ' met de noden van de andere N ijmcgcna- ren. In de loop van de jaren is die <tf\tand echter belangrijk minder geworden. Het i

mislukken van de dcmokratisering van de universiteit deed de aandacht voor de uni- versiteit vcrslappen. De dagelijkse kon- frontatie met de groeiende woningnood en een snel vervagend beroepsperspektief deed de aandacht voor de plaatselijke poli- tiek groeien. Partijen als SP. PSP. PPR.

maar ook PvdA en D'66 wnrdcn in belang- rijke mate gevoed door studenten cnjongc akadcmici. Daarnaast werd V<lOral de anti- kernenergiebeweging groot. mede door de nabijheid van Dodewaard en Kalkar. Stu- dentenbeweging. klein linh en de antikcr- ncncrgickomitccs organiseerden in ILJt\0 een massale en succesvolle gcwcldlo/c blokkade van de Dodcwaardccntralc. Dui- zenden brachten. op radikaal-dcmokrati- , schc wij;c georganiseerd in .,basisgroc- , pen". de prij.1cnswaardigc zclfdi~ciplinc

op waardoor een gewelddadige konfronta-

tic met de m.c. achterwege bleef. Dezelfde mensen. met het zelfde idealisme en de zelfde basisgrocpcnorganisatic. zaten tij- dens de ontruiming van Vrijstaat De Een- hoorn als .,geweldloze blokkade" tussen m.c. en krakers in de vrieskou op straat.

Het feit. dat zij hardhandig uiteen zijn ge- slagen, impliceert het levensgrote gevaar, dat zij de geweldloosheid inruilen voor een meer gewelddadige opstelling.

Nijmegen i~ een moeilijke stad en het gaat er slecht. Vooral op het gebied van de so- ciale woningbouw en van de onderstcunif1g van de werkgelegenheid is naast goed be- leid ( IYóó levert de wethouder voor woon- heleid en wcrkgclcgcnhcid) Rijkssteun no- dig. Aandacht voor de regio Nijmegen is er evenwel praktisch niet in Den Haag. Nij- megen wordt er direkt vertegenwoordigd door twee van haar inwoners: premier Dries van Agt en Ad Lansink, kamerlid en tevens frakticvoorzitter van het CDA in de N ijmccgsc raad. Dat de stad weinig voor- dcel heeft gehad van die vertegenwoordi- ging mag nauwelijks verbazingwekkend heten. Ook voor de andere parlementariërs is N ijmcgcn niet interessant genoeg geble- ken. Met Oost-Groningen en Zuid-Lim- burg is een groter elektoraal gewin te he- halen. Mensen als Den Uyl en Terlouw reageren verstoord als plaatselijke partij- afdelingen hun pmblcmcn op tafel leggen in plaats van een triomfale rondrit te orga- niseren. Van Agt refereert enkel aan Nij- megen als de woonplaats van het vrouwtje.

Enkel Wiegel springt direkt in op de Nij- meegse problemen . . . Met een pleidooi vonr het vcrsterken van de politie.

Vertaling

.. N ijmcgcn" kan voor wat betreft een aantal aspcktcn. in een landelijk perspek- tief worden gezet. Zowel de gcbcurtcnis-

~cn die aanleiding hebben gegeven tot de onlusten, de onlusten zelf. de aktics van politic en leger. de houding van de burge- meester en ook de steeds duidelijkere kloof tussen burger en bestuurder, manifest in Nijmegen. Lijn tekenend voor de Neder- landse samenleving anno ILJt\1.

Wat na de turbulente gebeurtenissen in N ij me gen het meeste stof tot diskussic gaf.

is het optreden van de sterke arm. V oor het handhaven van de orde treedt de burgc- mccslèr op als hoofd van de politie. Als hij bijstand wenst van politictroepen uit ande- re regio's of van militair personeel en ma- terieel dient hijLichte richten tot de Kom- missari~ van de Koningin en de minister

van binnenlandse zaken. In Nijmegen heeft burgemeester Hermscn dit vcrzoek gedaan. Het betekende, dat van de ruim 2000 man grote troepenmacht in Nijmegen bijna de hclrt militair was. Deze militaire bijstand van personeel en matcricel (er werd o.a. gebruik gemaakt van lcopard- tanks) roept vragen op. Daar het duidelijk is geworden dat de Nijmeegse burge- meester in vm,rtdurcnd konlakt stond met de minister, lijkt de vcmnderslclling ge- wettigd, dat ook hij volgende ontruimings- aktics militairen niet buiten spel zullen blijven. Zo gaat de Koninklijke Marc- chaussee steeds vaker optreden als op- roerpolitie en ontstaat er een vcrmenging van de taken van leger en politie. Als de assistentie, zoals in Nijmegen, zo groot is, dat de militairen de politic getalsmatig cvenaren. kan dat geen bijstand meer ge- noemd worden. Voorzichtigheid is gebo- den bij deze inzet van het leger. De Ko- ninklijke Marcchaussee i> in haaropleiding niet gericht op het handhaven van de orde en is ook psychologisch hier niet op ge- traind. Dat kan betekenen, dat zij minder dan de reguliere politic in staal is om vreedzaam en deëscalerendop te treden.

De genadeloze aktics kgen de geweldloze blokkades in N ijmcgcn kwamen juist van de kant van de marechaussee. Het vcrdient aanbeveling dat de Tweede Kamer deze militarisering van de orde-handhaving nauwlettend in hel oog houdt.

Een andere zaak is de vcrani woordeliik- heid van de burgemeester voor het gevoer- de politicbeleid. In Nijmegen 1ijn op dit moment nogal wal pmblcmcn gerezen.

Vóór de ontruiming nam burgemeester Hcrmscn een uitermate formele houding aan. Hij wenste zich niette bemoeien met de politiek en ondernam derhalve geen en- kele poging om de politieke partijen lot elkaar te brengen en zo een geweldloze oplossing naderbij te brcnt;cn. In het huidi- ge stelsel van de benoemde funktionaris kan hij hier politiek ook niet op worden aangesproken. Tijdens de raadsvergade- ring van donderdag 26 februari legde hij een vcrklaring af die de intentie had "de raad uitgebreid te informeren over het be- leid rond de handhaving van de openbare orde en veiligheid in de stad". In die vcr- klaring liet hij blijken vol'itrckt niet op de hoogte Ie zijn van de ondernomen akties van m.c. en marechaussee. De vcrklaring was, zo waren alle partijen het met elkaar eens. volstrekt onvolledig, eenzijdig en op sommige punten onjuist. De linkse oppo·

sitic eist nu het ontslag van de burgemees- ter en bereidt daarloc een petitie aan de Kroon over. Een ontslagprocedure is echter volledig al11ankclijk van de luimen van de minister van binnenlandse zaken.

De gemeenteraad heeft geen zelfstandige sanktics en is ook voor een herbenoeming afhankelijk van de Kmo11. Kortom: de ge- kozen burgemeester met dircktc politieke verantwoordelijkheid wordt node gemist' De andere keerzijde

Een ander aspekt is hel krakers verzet. Het lijkt cmp, dat er binnen de krakersbewe- ging vcrschillende geledingen zijn. De dis- kussic daarlussen gaal niet zozeer over de akticbcrcidhcid, maar meer over het doel van de aklics en de middelen die gehan- teerd worden. ( )pmcrkelijk mag het heten, dal de kraak van de panden aan de Picrson- straal niet gericht was op leegstand of spe- kulatie, maar tegen de sloop van woningen ten bate van een parkeergarage. Men zette de grote woningnood in N ijmcgen af tegen de houw van parkeergarages. Al blijft de vraag of een dergelijke weergave van het overheidsbeleidjuist is (er wordt in Nijme- gen fors gebouwd en parkeerakkommoda- tie in de binnenstad is nodig), duidelijk is wel geworden dat het huisvesling>- problecm dermale grote vormen heeft aan- genomen, dat er voor de sloop van be- woonbare panden overtuigende argumen- ten nodig zijn ten opzichte van de bevol- king. Wanneer er na de ontruiming maar liefst 17.000 N ijmegenarcn onder de leus

"Zcigclhof nee, wonen ja" de straat op komen, is er immers niet langer sprake van alleen maar wat krakers.

Ook de middelen staan ter diskussie. Bij de ontruiming in Amsterdam van de Prins Hendrikkade vcrlieten de krakers vrijwil- lig de huizen en weigerden geweld te ge- bruiken. In Nijmegen bleek, dat grote groepen uit de kraakbeweging aktief ge- weld niet langer schuwen en dat de kraak- heweging gezien het opwerpen van barri- kadcs en een min of meer landelijke orga- nisatie zich lijkt Ie radikaliseren. Dit mag ons inziens er niet toe leiden, dat ook de overheid drastischer geweld gaat gebrui- ken, zoals dat in Nijmegen het geval is geweest. De m.c. en de marcchaussee zijn in bepaalde situaties overgegaan tol stenen gooien Ierwijl de krakers al voor de ont- ruiming te horen kregen. dat de politie hij gebruik van nwlotov-cocktails zou schie- ten. De wijze waarop arrestanten zijn aan- gehouden en geweldloze blokkades uiteen

111-:MOl'RAAT .IAAR(iANCi 14- NR. 4 -·\!'Ril I'IXI

ZIJn gcslagen kompleteert het beeld van een overheid die ;ware tut t.cer /.ware middelen gebruikt om de openbare of rechtsorde te verdedigen. Een nntrui- mingsaktic kan noodzakelijk zijn. maar dat wil niet 7.eggcn, dat de overheid ongestraft het proport ionalitcitshcgin~el (gewcldgc- bruik moet redelijk zijn) en het suhsidi;lri- tcihhcginscl (geen 1warc middelen luc- passen als minder ingrijpende aktie~ nok toereikend zijn) op;ij kan /.ellen. l·:cn der- gelijk beleid kan enkel tot gevolg hebben.

dat de kraakbeweging hij de volgen<k grok knnfronlalie nog massaler en beter bewa- pend het ~lagvcld betreedt. Daarmee vol- trekt ;jch een gewcld>spiraal die nood/a- keiijkerwijs hij de eerste dode uitkomt. In Nijmegen heeft het al weinig gc>chccld.

Eenlaaisic aspekt ten slotte. In Nijmegen is gebleken. dat een demokratisch geno- men raadsbesluit eenmateriële legitimikit kan nntbcrcn. Dat gebeurt indien het de instemming van de meerderheid van de bevolking mist. Van de ondervraagde Nij- meegse burgers -;prak 1.ich na de nntrui- ming XY/r uit tegen de houw van de par- keergarage, in een lntnmartolllkrzoek.

Het kan lx'tckcncn, dat de in~praakpmce­

durcs die de gemeente N ijmcgcn hedt ge- hanteerd ontoereikend zijn geweest. Al- leen de direkt aanwoncnd~n werden hij de planning van de Zcigelhofgaragc gehoon!.

Bij dergelijke ingrijpende beslissingen ;ou ons inziens de inspraak moeten worden uitgebreid, vooral als er twijfel hc-;taat over het oordcel van de bevolking. Dil t<HI in bepaalde gevallen kunnen gl'lwuren in de vorm van een konsultatiefgemeentelijk rcfcrcnd11m. Ik uiteindelijke verantwoor- delijkheid blijft waar ;ij moet ;.ijn, hij kul- lege en raad, maar een uitspr;1ak van de burgers /.al hen kunnen bchocdcil voor

kwalijke stappen. •

Er zijn leden die denken dat de acceptgirokaart voor het ver- kiezingsfonds (giro 1.000.000) niet uit de enveloppe mag.

LIBERAAL ZIJN IN EUROPA

Met genoegen geef ik gehoor aan uw uitnodiging om in kort bestek de akti- viteiten en doelstellingen van de Libe- rale en Democratische Fractie in het Europees Parlement toe te lichten.

Allereerst in het kort enige gegevens omtrent de samenstelling van onze fractie. Elf liberale partijen uit acht landen - het ontbreken van onze Britse zusterpartij is voor ons een anomalie waarop ik nog terug wil komen - wer- ken samen in het kader van· een ge- meenschappelijk beginselprogramma dat als het ware het liberale credo vormt waaruit onze Europese identiteit glashelder naar voren komt. Kort sa- mengevat vcrbindt dit programma ons liberalen tot het bevorderen van een echte Europese Unie met de daaraan verbonden duidelijke en democratisch uitgeoefende bevoegdheden.

Onze inspanningen om de beginselen van dit programma in concrete politiek om te zetten heslaan een breed ~eala van onder- werpen die voor iedere Europese burger- welke ook zijn politieke overtuiging moge zijn- van direkt belang zijn.

Terugblikkend op het afgelopen anderhalf jaar menen wij in het algemeen tevreden te mogen zijn met de wijze waarop onze frac- tie actief is geweest op de gebieden bcho- rende tot onze prioriteiten: uniform Euro- pees kiesstelseL financiering van het land- bouw-beleid, de problemen rond de ener- gievoorziening, werkgelegenheid en een doelmatig Europees imlustriehcleid.

Een aantal van deze punten wil ik kort toelichten en ik sta daarbij allereerst stil hij de noodzaak om een in alle lidstaten gel- dend uniform kiesstelsel tot stand te bren- gen. Op liberaal initiatief is een sub-com- missic uniform kiesrecht opgericht, voor- gezeten door een liberaaL die deze politiek delicate kwestie behandelt. Het is voor ons liberalen natuurlijk Vlllkomcn onaan- vaardbaar dat de Britse Lihcral Party door het in het VK geldende en voor ons funeste distriktenstelsel dusdanig gedupeerd wordt dat zij op geen enkele vertegen- woordigin~' in het Europees Parlcment kan bogen. Ter illustratie diene het feit dat de liberalen met 11 miljoen Europese stem- men op slechts 40 zetels aanspraak kunnen maken terwijl de 7 miljoen stemmen van de Britse Conservatieven hen 60 zetels heb- ben opgeleverd. Een dergelijke discrepan- tie is niet meer democratisch te noemen: de stem van iedere kiezer dient te worden gc- hllnorcerd.

Voorts hebhen de liberalen in plenum aan- gedrongen op een overeenkomst aangaan- de de tewerkstelling van jongeren op Eu- ropees niveau en op de harmonisatie van nationaal beleid op het vlak van de sociale wetgeving. Met betrekking tot het bran- dende vraagstuk van de energievoorZie- ning kreeg onze politieke wil om een ge-

meenschappelijk energiebeleid tot \land te brengen in november jl. hij Lk hegmting\- behandcling ennerele gestalte vi;t een voorstel tot vorming van een algemene re- serve (I 'iO miljoen r.e.) ter financiering van investeringen in de energiesectm. Dit voorstel werd in eerste lc1.ing met grote meerderheid doLJr het Parlcment aanvaard.

TEG~

door Dr. Martin Bangemann, voor- zitter van de Liberale en Democrati- sche Fractie in het Europees Parll·- ment

Later hebben de liberalen ab enige fraetie tegen de aanvullende hegroting 'XO ge- stemd, omdat hier via een twijfelachtige . ,truc'' de begrnting vnnr ll)X I lang~ een achterdeur werd verhoogd, waarhiJ dan hovendien nog de prioriteiten die wij had- den aangegeven en die ook dnnr veleande- re fractie~ waren aanvaard (energiebeleid en ontwikkelingshulp) plntseling v. eer overboord werden gezet.

De door onze fraetic georganiseerde auto- mobielhearing met Japanse en Europese producenten bleek een primeur die een enorme weerklank vond in de pers. Van politieke durf getuigend vind ik tevens de recente oprichting van twee werkgroepen die de opdracht hebben twee vraagstukken te bestuderen die tot op heden althans op

Europee~ niveau op z'n zachtst gezegd stiefmoederlijk zijn behandeld: de defensie en de situatie in Noord-Ierland.

Tenslotte is nnzc fractie 1.ich blijven in- zetten voor de problemen die nauw hij het dagelijks wel en wee van de Europese bur- ger betrokken ;.ijn, 1.oals het Europese paspoort, dito rijbewijs en postzegel. het recht op vrije vestiging, taalcursussen voor kinderen van gastarbeiders, Europese in- validiteihkaart, erkenning van studietijd in het buitenland, de Kanaaltunnel en .het- zelfde alarmnummer in alle lidstaten, om er slechts enige te nnemen. Naar nnzc me- ning zijn dit ;aken die de Europese be- wustwording van de burger dienen. Zn vinden wij ook dat in een Europa dat vuur (minstens) 50'/i uit vrouwen bestaat, met

de haar eigen, specifieke problematiek, het

<lrnzcttcn in een permanente parlementaire cummissic van de in 1979 opgerichte ad hoc commissic voor de rechten van de vrouw, wier mandaat in februari a.s. af- loopt, geen overbodige luxe is. Naar het er nu uitziet 1.ijn \\ij thans de enige fractie in het Europees Parlcment die ;.ich voor een dergelijke permanente vrouwencommissie inzet.

De op hou\\ van Europa is een onderne- ming op lange termijn.

1 Wij doen dan ook liever niet mee aan echt- tante allies "voor de Europese tribune"

' die misschien een kortstondig sueees oog- sten maar op den duur de verwezenlijking van de Europese doelstellingen geen stap verder brengen. Ik denk hier bijvoLJrbeeld aan de niet allalende stroom resoluties waarvoor tiJdens iedere plenaire zitting om urgentverklaring wordt verzocht. De libe- ralen hebhen herhaaldelijk getracht duide- lijk te maken dat dergelijke verzoeken vaak slechts eiTcetbcjag beogen en een grondige arbeid in de parlementaire com- missies saboteren en aldu~ het aanzien van het Parlement schaden.

Wij hetreuren het dat juist ook de socialis- tische fractie er '>leeds weer toe neigt on- solide te v.crken en met woorden goede voornemens belijdt die het Parlement daarna. bij gebrek aan voldoende voorbe- reiding, niet in staat is in daden om te zet- ten.

Wij liberalen z.oekcn ons heilliever in een

\\eldourdaehtc hesluitvorming en een pragrnatisehc benadering van de proble- men.

Samenwerking met anderen om een par- lementaire m~crdcrheid voor onze stand- punten te vinden is voor een betrekkelijk kleine fractie als de onze een politieke im- peratief. Aan de;e werkwijze danken wij echter zeer ten onrechte onze reputatie als een "met rechts heulende" fractie. Ten onrechte, omdat un~ streven naar een con- strueticve samenwerking met alle krachten die de Europc'>e dLJclstellingen Llnder- 'ichrijvcn regelmatig stukloopt Llp de ver- deeldheiddie binnen andere fracties- en ik denk hierhij met name aan de socialistische fractie- heerst. Hl'! ontbreken van Euro- pese hegin-,elprogramrna'-; zoals het onze, blijkt in vele fraetie' veelal een onoverko- melijke hinderpaal te vormen vonr een homogeen optreden binnen die formaties, die dan ook naar mijn mening nauwelijks de benaming Europese partij vcrdienen maar eerder een eonglomcraat van sterk nationaal gegroepeerde belangen vormen.

De liberale fractie heeft natuurlijk ook bo- ter op haar hoofd.

Ook hij on~ - hne kan het Llok anders bij nnathankelijk liberaal denkende mensen- vinden intern felle discussies plaats en ook ons '>lcmgcdrag is ten aanzien van afzon- derlijke beleidsonderdelen niet altijd ho- mogeen. HL'! kardinale punt is echter dat van het beginselprogramma eigenlijk nooit wnrdt afgeweken.

Een duidelijker stemgedrag van met name de socialistische fractie op basis van der- gelijke vaste uniforme beginselen mu mijns inziens in vele gevallen een samen- werking in breder politiek spectrum moge-

lijk kunnen make11. •

UIT DE FRACTIES

HET GAT, HET KIND EN DE NOTA

Na de persconferentie .over de finan- ciële invulling van het D'66-nmcept- verkiezingsprogramma in februari, maakten de media melding van een gat van ongeveer 6 miljard gulden in dat programma. Die 6 miljard gulden vormden de kosten van de D'66-wen- sen voor de komende kabinetsperio- de.

door .Jan Goeijenhier

Tweede Kamerlid Maartl:n Engwirda heeft de [)'66-Adviesraad ur 21 maart een nade- re invulling van dat , .gat" vuorgdcgd. De Adviesraad is met die financieringswijze akkoord gegaan. Weer doken de media or de D'66-voorstdkn en rikten er in veel gevallen de bezuiniging van I miljard gul- den or de ambtenarensalarissen uit. Kop- ren in kranten zoals: "D'66 haalt I miljard hij ambtenaren weg" en een boze Abva/

Kabo-voorzitter .Jan Dutman. Dutman in

e~:n reactie op de 1)'66-voorstellen: "Wan- nen het redelijk alt~:rnatief van IY66 blijft betekenen, dat de jacht or ambtenaren en trendvolgers open is, dan hebhen wc ook van die club de huik echt goed vol".

Een naden' blik

Wil D'66 de ambtenaren, ;oals sommigen suggereren, nu pakken om de knsten van het eigen verkiezingsrwgramma te kun- nen dekken? Een nadere blik orde voor- stellen van de Tweede Kamerfractie leert beter. Het 1)'66-vcrkieziagsprogramma is eror gericht d~: arbeidsvoorwaarden van gelijkwaardige banen bij overheid en in het bt:drijfslevcn zoveel mogelijk gelijk te trekken. De voorstclkn tol h~:rzicning van de ambtcnar~:nsalariss~:n komen wat 1)'6(>

betreft dus niet uit de lucht vallen.

In 1976 al heeft de Tweede Kamerfractie op een studie aangcdmngen, waarin een

"pakketvergelijking" Ztllt moeten worden gemaakt. De uitkomsten van die ~tudic zijn nog st~:cds niet beschikbaar. Desondanks wil de Tweede Kamerfrac1 ie toch al tot een verdere gelijkberechtiging van ambtenaren en mensen in het bedrijfsleven komen.

Wat houden de IY66- voorskliL'n concreL'l in'> Op de eerste plaats is lT de inlHHtw van de resterende 20';( AOW in de ;llnhtélijkc pensioenen naar het voorbeeld van de hij de particulier<..' PL'nsiocnen vrijwel algc- meen gevolgde praktijk. Ge V< lig hiervan is een ombuigmg van 37\ miljoen gulden in

19X2, oplorcnd 101 400 miljoen in 19X'i.

Daarnaast wil LY66 de intet im-rcgeling ziektekosten belastbaar maken; dat ge- beurt in het hcdrijfskven ook al. Weer een omhuigingsbedrag: 350 miljoen in de jar~:n

19X2 tot èll met 19X'i. Als derde onderdeel wonJen d~: gevolgen van hel carrii:rcvcr- loop op de ambtelijke pcn-;ioenaansprakell beperkt. Dit 111<ll't volgens de .wgenaarndc ,Jinal-pay" formule gebeuren. Ook ,k

p~:nsioencornmissil' van de Stichting van de Arbeid hl'eft een dèrgclijkc maatregel aanvankelijk bepleit. liet tïnal-pay-princi- re hetekent voor ambtenaren, dat ;jj een pem:ioen ontvangen op basis van de laag- ste (en hoogsk dus) rang, die zij bekleed hebben. In de praktijk bekkent dat, dat ambtenaren, ongeacht de lcngk van de pe- riode, waarin ;.ij lagne rangen vervuld hebben, een zodanig pcnsi,H:n <lntvang<:n.

als zouden ~,ij hun hele carrii.Te dczelfdè rang gehad hebben.

Als de amhknare11 qua pCilSio,:ncn gcli_ik- gcschakeld n1uden worden met "hel be- drijfsleven'' zou dat in 19X3 'i() miljoen op brengen, met een 11itlonr naar 250 milj,>en in 19X'i. Als genoemde voorstellen/ouden worden doorg~:vol:rd. /.oals !)'()(, l.l' be- pleit, levert dat in l9X5 een hewiniging van

I miljard guldenop l'n dat 1.ou een duiddij- kc stap Lijn op weg naar de gelijkberechti- ging van overheidsdienaren en l,>tmtrek~

kers in het bedrijfsleven.

HET NIEUWE

OMGANGSRECHT EN 0'66

Na een echtscheiding ontstaan in Y/Î van de gevallen moeilijkheden tussen de l'X- oudcrs over de <lingang met de kinderen.

Om die r~:den wordt hel sclwidingsproccs··

rcd1t en het omgangsrecht in verhand ml'l scheiding herzien.

Lssentic is de bevoegdheid, die de rechter krijgt tussenbeide te komen, als er tussl'n de ex-partners onenigheid onhtaat over de omgang met hun kinderen. De rechter krijgt de bevoegdheid een persoon ofhulp-

<lrganisatic opdracht te geven om de ou- ders hulp en skun te verlenen. Daarnaast

(),1-<:MOCRAAT JAAIHIAN(i 14-NR. 4 Al'l<Jl lllXJ

kan de reehier het kind onder loCI.icht -;tellen, omdat de "tot-gezag-bevocgdL'"

ouder het omgangsrecht van het kind en de andere ouder ernstig belemmert.

Het huidige rcchi /.orgt vaak vom onbe- vredigende situat i~:s. Ik omgang met het kind na een -.;chciding is een gun'it, die lk nict-vetB>rgende ouder door ;ijn/haar V<H>rmalige rxtrtner of eventueel door de rcchll'r k;"m worden verleend. J·:en gun-;!, diL· de rechln hem/haar in een aantal ge- vallen niet vcrleent, omdat de omgang met het kind niet haalhaar is. ( )f, ~tndns gL'- /.egd: op grote he; waren stuit hij de ouder die het kitdijk gL'Zag uitoefent ova het kind.

Het kind komt~:r in die situatie nauwelijks aan te ras. Hij de nieuwe regeling staan de belangen van het kind- lcrL·eht Wl~l op de

ccr~tc plaats. Uitgangspunt is. dal hel kind n;, de echtscheiding in principe met heide

Elida Wcss(·I~Tuinstra

ouders mod kunnen omgaan. I Iet wel'i- ont wnp legt de bevoegdheid tot omgang tussen kind ,:n nict-vcr;orgemk ouder (in de meeste gevalkn de vader) als een l"l'Cht vast. De ouders moeten 1.elf zien uit te vinden hoc er tussen henzelf en hl'! kind een lx·vr~:digcndc oplossing ontslaat over de manier waarop zij hun hev<>egdhetd in praktijk hrcnge11.

Bezwaren van het kind

P<Js als onderling overleg nil'l lot een rege- ling leidt, moet de rechter een van de /.o- e ven genuemde regelingen treffen. Al-; de rechter redenziel omgang met het kind niet lol' te staan, kan hi.i dt: inwilliging van l'Cll vcrznek een regel vast te stellen achtcrwL'- gc laten. Ik ontzegging kan alleen gl'ill'll- ren, als de omgang in strijd is met de belan- gen van het kind. Ook kan het kind, ;lis hel twaalfjaar of oudn is, ;elf hc1.waren aan·

voeren tegen de omgang met een van de ex-partners. Bovendien is de ouder-ge- zagsdrager vcrplicht aan de omgangsrege- ling mee te werken.

De Tweede K<~mcrfractie heeft hij motH!c van Elida Wcssel de voorskllen ml'l in- skmming begroet. omdat zij er va11 nver~

...

~

tuigd is, dat zij hijdragen tot het wegnemen van een groot maatschappelijk knelpunt.

De fractie vindt evenweL dat de belangen van de nid-verzorgende ouder nog heter moet worden gewaarborgd. Om die reden stelde zij voor het ouderlijk gezag ook na de scheiding 1c laten voortbestaan. Argu- ment daarvoor is, dat het ouderlijk gezag een van de uitdrukkingsvormen i' van de ouder-kind-relatie. die niet behoort op te houden na de nnibinding van het huwelijk.

Recht op informatie

Er is nog een vcrschil in benadering tussen de regering en de 1)'66-fraetie, namelijk de te geringe mogelijkheden, die het ontwerp volgens de fractie biedt om de regeling daadwerkelijk in praktijk te brengen.

Vcrder vindt IY66. dat de niet-verzorgen- de ouder een recht op informatie moet hebben omtrent belangrijke /.aken voor het kind. Daarbij wordt gedacht aan school- keuze, vcrhuizing en geneeskundige hulp.

Om de nieuwe regeling voor iedereen Dl toegankelijk mogelijk te maken, heeft Eli- da Wc'iSel gevraagd om een brochure, uit- gegeven door het Ministerie van Justitie.

In die brochure moet in ;:o duidelijk moge- lijke taal uitgelegd worden, wat de gevol- gen van echtscheiding V<lOr ouders en kin- deren volgens de nieuwe wet zullen zijn.

Minister De Ruiter /.egde dat toe. Het wetsontwerp heeft veel weg van de voor- stellen die de Tweede Kamerfractie de af- gelopen tijd naar vor-en heeft gebracht. In de nota van wijzigingen heeft minister De Ru i ter alle IY66-voorst ellen overgenomen.

DE NOTA

"OP WEG"

.. De weg naar een gelijke behandeling voor de loon- en inkomstenbelasting van de ge- huwde vrouw en haar man en van tkclge- notcn aan vormen van samenleving en sa- menwonen blijkt een lange en moeilijke weg te ;ijn".

Zo begon Maarten Engwirda op 16 maart aan zijn bijdrage aan het debat over de nota

"Op Weg".

Die lange, moeilijke weg blijkt duidelijk als wc eens terugkijken naar de ontstaansgc- schicdcni'i van de nota. Eind 1974 vcrzocht de Tweede Kamer het toenmalige kabinet- Den Uyl een dergelijke nota te produceren.

Daarna werd in 197.'i, hij de behandeling van het hclas<:ngplan 1976, aangekondigd, dat de nota vóór Pasen I 'J77 zou verschij- nen. Dat gebeurde in werkelijkheid pas in oktober 1979. Nu. anderhalf jaar daarna wordt de nota eindelijk in de Tweede Ka- mer besproken.

De Nederlandse Vrouwenraad stelde in een commentaar op de nota de vraag of de opstellers naar het vcrleden in plaats van naar de toekomst hebhen gekeken. In de nota wordt namelijk gesteld: ,.In het kader van de fiscale gelijkstelling van de gehuw- de man en de gehuwde vrouw zou een vol- ledige individualisering van alle inko- mensbcstanddelcn. positieve en negatieve bestanddelen, pa'isen. De nota gaat echter die weg niet in, omdat de tijd hiervoor nog niet rijp wordt geacht. Als argument daar-

Maarten Engwirda

')

I

voor wordt onder meer aangevoerd dat in Nederland slechts in :_y.; van de huweliJ- ken de vmuw betaalde arbeid vcrridlt.

Engwirda stelde tijdens het debat dat alle signalen Cl'<lP wij!L'll, dat steeds meer ge- huwde Vl'llU\\Cll gaan werken. De Twcctk Kamerfractie vindt dat een gewenste llnt- wikkeling. Engwirtl<t betreurde het dan ook dat de nota onvoldocmlc op die lllc- komstigc ontwikkelingen heeft weten in te spelen. Een tweede belangrijk be;:waar ziet de fractie in het 'itccds ingewikkelder worden van het belasting-,ystccm. al-, de voorstellen uit de rwta /lludcn \\orden in- gevoerd. De jurist Langercis schrecfinltL·t Nederlands Juristenblad van 19 april v;lfl vurigjaar al: .. Zoals de rwta het voor-,tclt.

levert de verdere fi-,cale vcr;clt\tandigrng van de gehuwde \TOU\\ niet alleen een

DE!\10CRAAT J:\AIHi·\:-..J(I I ..I.-~k. -1.-·\PRil l'~:-.1

kluwen op die -,lechts door deskundigen kan worden ontward. maar er ontslaat tc- ven 'i een vaak volkomen inconsistent beeld. In ieder geval i-, het beeld van de wel en niet hij elke huwelijkspartner belaste arbeidsinkom-,tcn volstrekt ondoorzichtig;

het lijkt eerder een -,chrikhccld".

Bedenkingen

Dat muctcn '' e nu net niet hebben. In een tijd, waarin ;owcl vanuit de Kamer als d~Hlr de bcwind'iliedcn van financiën in toenemende mate \\ ordt aangedrongen op een eenvoudiger en doorzichtiger belas- i ting-,y-,tccm. hebben wc aan voorstellen,

die het systeem nog ondoorzichtiger drei- gen te maken, zeker geen behoefte. Eng- wirtJa voerde een derde belangrijk bezwaar tegen de nota aan, urndat in de nota gepro- beerd wordt t<ll een gelijkere behandeling qua loun- en inkumstcnhclasting van ge- huwden en samen\\ oncndcn Ie komen.

De Emancipatie-Kommissic heeft in een advic-, al bedenkingen geuit tegen het cr- kennen van relatievormen up een manier, mdat de financiële athankclijkhcid van de ene partner tegenover de ander wordt gc- -,timulccrd uf bevestigd.

Aantasting van privacy

De fiscus zal ab hel -,amenwonen geen IÏ- nanciële vcrlichting maar juist een gmtcrc Ja-,t wurdt. belang hebben aan te kunnen tunen dat er sprake i' van samenwonen.

h1gwirda haalt opnieuw Langercis in het genoemde NJ B-nummcr aan. Hij zegt:

.. Dit leidt tot een ernstige inbreuk op de privacy van ongchu\\dcn, die al of niet sa- menwonen en tot w cinig frisse details op in-,pcctie-, en rcchl/ittingcn, lijkt onver- mijdelijk. ( ... ) Men kan zich zelfs afvra- gen of het recht dat ieder heeft op eerbicdi- ging vanzijn privé-leven, zijn gezinsleven,

;ijn huis en ;.ijn briefwisseling door de voorge-,!clde regeling niet op de tocht ko- men te -,taan.·'

De Tw cc de Kamerfractie heeft tijdens hel debat drie voorstellen gedaan om de nota .. Op w cg" bij te stellen. Op de eerste plaah moet de belastingheffing zover mo- gelijk \\orden g6ndividualisccrtL zonder dal dit tot mi-,bruik en oneigenlijk gebruik aanleiding geeft.

Daarnaast n1llet het belastingsysteem zo eenvoudig mogelijk ingcr icht worden.

Tenslotte moet hel -,ystcem garanties bic- den, waarin de privacy van samenwonen- de ongehuwden /llVcel mogelijk wordt ge- respecteerd. onder meer door samenwo- nenden de mogelijkheid te bicden gebruik te maken van enkele regelingen. zoals die

voor gehuwden gelden. •