VRIJHEID EN
DEMOCRATIE
Zaterelag 4 April 1953 - No. 251
P.B.O. voor Landbouw en Voedselvoorziening
(Zie pag. 7)
WEEKBLAD VAN DE V 0 L K S P A R TIJ V 0 0 R VRIJHEID EN DEMOCRATIE
"DE STRIJD VOOR DE VRIJHEID IS' NOOIT TEN· EINDE''
Grootse Qpeningsrede van Prof. Oud op het jaarlijks congres van de V. V.D.
1 n een der zalen van het Gebouw voor Kun•
sten en Wetenschappen te Utrecht, die nagenoeg te klein bleek om alle belangstellen- den te bevatten, sprak prof. mr P. · J. Oud op het Jaarlijkse Congres van de V.V.D. Vrijdag- avond 27 Maart j.l. de navolgende openings~
rede uit: ...J
D e strijd voor de vrijheid is nooit ten einde en· het slagveld is nooit rustig''. Deze uit- spraak heb ik onlangs aangetroffen bij een Ame- rikàáns schrijver. Er zal wel niemand onder ons zijn, die op de juistheid van dit woord iets zou willen afdingen. Wij worden er in de tegenwoor•
dige wereld ook wel dagelijks aan herin:r;~.erd en wij begrijpen, dat als het in vroegere, rustiger, tijden wel eens anders geleken heeft, dit maar SChijn is gebleken. Het is met de 'Vrijheid als met zoveel andere dingen in het leven, wij hebben te strljdeti om ze te verkrijgen en als wij ze een- maal hebben, te strijden om ze te behouden.
· Wat hebben wij echter onder vrijheid te ver- staan T. w~ .moeten. beginnen met ofis ~n ate vraag rekenschap te geven, willen wij een Va.st uitgangs- punt hebben voor het beleid, dat wij in onze tijd en in ons land hebben na te streven. Als ik wll trachten een antwoord te geven, stel ik voor- op, dat het steeds gaat om de vrijheid. van iedere individuële mens. De erkenning van zijn waardig- heid is het begin en het einde. De volksgemeen- schap ontleent haar betekenis aan de achting, die binnen haar kring aan de menselijke persoonlijk- heid wordt toegedragen.
Zo hebben reeds de propagandisten der men- senrechten in de zeventiende en achttiende eeuw het begrepen. Zo hebben de Amerikanen het ne- dergelegd in hun onafhankelijkheidsverklaring van 1776. "Wij beschouwen deze waarheden als vanzelfsprekend: dat alle mensen in gelijkheid worden geschapen; dat zij door hun schepper zijn begiftigd met zekere onvervreemdbare rechten;
dat tot deze behoren leven, vrijheid en het stre- ven naar geluk". Van onvervreemdbare rechtèn spreekt ook de Franse verklaring van de rechten van de mens en de burger van 1789. Zij vermeldt onder deze rechten in . het bij:z;onder de vrijheid, de eigendom, de veiligheid en bet verzet tegen on- derdrukking. Het moet het doel zijn van iedere politieke vereniging, die rechten te bewaren. On- ze Nederlandse voorvaderen drukken zch _in de algemene beginselen, die zij aan de · Staatsrege- ling van 1798 laten voorafgaan, in dezelfde geest uit. Zij vangen die aan met te· verklaren, dat het oogmerk der maatschappelijke vereniging is be- veiliging van persoon, leven, eer en goederen en beschaving van verstand en zeden,
• • •
Een Engels historicus van liberalen huize Fisher heeft in zijn Geschiedenis van Europa de ne~
gentiende eeuw gekenschetst als de Proèfneming met het liberalisme. Hij gebruikt dàarbij 't woord liberalisme niet in de betèkenis. vau een bepaalde partij, doch ter aanduiding vàn het stelsel van burg;i:lijke, staatkundige en godsdienstige vrijhe- den, in die tijd in het bijzonder ontwikkeld onder de volken van West- en Noord-Europa en van de Verenigde Staten ~n Amerika. Na de laatste we- reldoorlog hebben die vrijheden opnieuw beves- tiging gevonden in de universele · verklaring van de rechten van de mens, opgesteld door de Ver- gadering der Verenigde Naties. Ook deze vangt aan met de uitspraak, dat de erkenning van Jl.e inb.aerente waardigbeid en van de gelijke en on- vervreemdbare rechten van alle leden van de mensengemeenschap grondslag is voor de vrijheid, gerechtigheid en vrede in de wereld. ·
Toch is er onder hen, die bereid 'zijn deze ver- klaring te aanvaarden, maar al te vaak diepgaand verschil over de wijze, waarop haar beginselen in de maatschappij van het heden behoren te
worden toegepast. Dat verschil openbaart zich in het bijzonder, waar het gaat over de taak der overheid tegenover het economisch leven. Hoe heeft de overheid zich hier te gedragen, opdat aan de individuële mens een werkelijke vrijheid zal zijn verzekerd?
Voor de verlichte geesten der achttiende eeuw was die vraag zo moeilijk niet. Voor hen was de eèrste plicht der overheid onthouding. Dit was 111- leszins begrijpelijk. De ontwikkeling op econo- misch gebied had er toe geleid, dat men een gron- dige afkeer had. gekregen van overheidsbemoeiing.
De oude bedeling was vastgelopen. De gilden wa-- ren ontaard tot instellingen, die er hun. hoofdtaak in zagen het bedrijf gesloten te houde.n. De ge- lukkige bezltters hielden de concurrentie liefst buiten de deur. De aan talloze voorschriften ge- bonden nijverheid zag zich belemmerd in haar.
streven naar toepassing van nieuwe vindingen.
De handels-monopolies werden evenzeer als een knellend keurslijf gevoeld. Alles, wat in de w.e~
reld van _energie bla.at_(te~ snakte naar ruimer arm•
slag. Adam Smith, de: vadflp--der staathûisöolid·
kunde, liet in zijn "Wealth of nations" de t_rompet der economische vrijheid luide klinken. "Laissez faire, laissèz passer" werd de leuze . van een nieuw geslacht.
• • •
W ij hebben deze ontwikkeling te zien, als een historische noodzakelijkheid. Zij heeft aan de productieve krachten een geweldige stoot voor- waarts gegeven.
Wie het oude liberalisme beoordeelt, mag dit nooit uit het oog verliezen. De nieuwe econo- mie had daarnaast haar zeer donkere schaduw- zijde. Schaduwzijden zijn echter jnhaerent aan iedere phase . doc maatschappelijke ontwikkeling.
Niets is volmaakt in deze wereld. Steeds roept de bestrijding van het ene kwaad het andere op. Het grote kwaad, dat hier aan de dag trad, was, dat door de eenzijdige nadruk, die op de productie werd gelegd de eis van een rechtvaardige verde·
ling uit het oog werd verloren. Productie en ver- äelirig mogen echter nooit los van elkander wor- den gezien. Een onrechtvaardige verdeling is niet alleen in strijd met de rechten van de mens, zij oefent op den duur ook ·een schadelijke invloed op de productie uit,
Ik behoef U niet uiteen te zetten, waarin de on- rechtvaardigheid der verdeling zich in de loop der negentiende eeuw openbaarde. Wij weten al- len genoeg van de grote noden der arbeidersmas- sa, van lage lonen en lange werktijden, van mis- bruik van arbeid van vrouwen en kinderen, van erbarmelijke woningtoestanden, onvoldoende ge- zondheidszorg en veel meer van die aard. De hooggeroemde economische vrijheid kwam in een kwaad licht te staan. Zij was vrijheid uitsluitend voor de sterken in het economisch proces. Voor de zwakken bestond zij slechts in naam.
.
., ..Dat het kwaad ontstaan was, viel de propagan- disten der nieuwe economische leer niet te ver- wijten: Zij hadden immers deze ontwikkeling niet kunnen voorzien. Haar te leren ltennen was vom- behouden aan een later geslacht. Men mag een vroeger geslacht nimmer beoordelen met de maat- fltaf, die men aan een later geslacht aanlegt. Wie zou in ernst het geslacht van omstreeks 1800 wil- len verwijten, dat het geen oog heeft gehad voor het belang, dat de Staat zich zou ontwikkelen tot de "verzorgende Staat" van onze dagen? In Èn- geland had de staatsman Burke in 1795 de lijn scherp getrokken. De Staat had te zorgen voor de vrede, de veiligheid en de openbare orde. Het overige zou wel zorgen voor zichzelf. Zou de Staat afdalen tot wat Burke de lagere Plichten noemt, dan zou hij zijn val verhaasten. De Staat kan het lagere werk niet doen en zou hij het toch proberen, dan zou hij zeker falen in het hogere werk.
Hier zien wij in optima forma de leer det·
staatsonthouding geformuleerd. Door een libe- raal? Wanneer wij hem als zodanig voor ons zou- den opeisen, zouden de anti-revolutionnairen het ons zeker betwisten. Burke is de grote bestrijdel' der Franse revolutie. Kuyper vermeldt hem in zijn bock over het ànti-revolutionnaire program als een der buitenlandse geestverwanten van de
·anti-revolutionnaire richting. Daarom is het zo onhistorisch, als men de oude leer der staatsont- houding uitsluitend op rekening van onze gees- telijke voorvaderer. wil . schrijven. In onze da- gen heeft vpor~l de heer Romme daar een bandie van. Hij verkondigt .· tnaa,i- al te gaarne, dat de sl~h,~~ .. to~ri,doo' van het . verleden hét gèvolg w&ren:-~an·· ·het over~· 4èi Uhèràiê leer ·en plaatst dàartegerio~èr dan de katholieke 'beghî- selen als een zedeleer van heel. wat hoger orde.
In de dagen van Burke hebben de KathoUeken echter even overtuigend geloofd in het alleen zaligmakende der staatsonthouding als· de ande- ren. Zij waren evenzeer als die anderen kinderen van hun tijd. Opvattingen als die van Burke wer- den in de eerste tientallen jaren der negentiende eeuw door een groot deel der publieke opinie geschraagd,
Omstreeks 1830 komt een geslacht op, dat aan de juistheid van dit standpunt begint te twijfelen.
Tot die twijfelaars behoort ook Thorbecke. Prof.
F. L. Polak heeft onlangs in een artikel in "De Gids" nog eens de aandacht gevestigd op -een voórdracht, door Thorbecke in de tijd van zijn professoraat te Gent gehouden "over den invloed der machines op het samenstel der maatschappe- lijke en burgerlijke betrekkingen". Ik mag mij uit hetgeen Thorbecke toen gezegd heeft, een enkel citaat veroorloven:
(Zie vervolg pag. 4 en ä)
VRIJBEID EN DEMOCRATIE
Pasen
Wanneer Faust op de Paasmor,.
gen de klokken hoort lui.·
den wéét hij: die klokken verkon- den' de.· opstanding van Christus.
Maar tegelijk weet ~ij ook; . iets anders: dat hij die poodschap wel hoort, maar et· niet (meer) in kan geloven.
· In deze zo overbekende. versregel ,,de boodschap hoor ·ik wel, 't ge- k>of erin ontbreekt me", pleegt men iets uitgedrnkt te zien van de levenshouding van de moderne mens tegenover de Paasboodschap.
Vqorzover dit . terecht geschiedt, mp.g er toch onmid(lellijk naast ge- steld wórden, dat reedS in de Bij- bel de ongelotrige Thomas niet de enige uit de lering van Je~1LS' vol- gelingen was, die. moeite had in het reine te komen met de dingen, .Waarvan Goede Vrijdag en Pasen spreken.
Denk bijvoorbedd aan de Emmaüs- gangers. Als zij eerst alwat er met Jezus is gebeurd verteld hebben aan de Vreemde, die"'Üa.ar zo plot- seling aan hun zijde gaat, komt hun bekentems: "wij hadden zo ge- hoopt, dat deze Jezus .de la•gvè,._
wachte Messias zou zijn, die Israë1 zou ver\ossèn . ... "
"Wij hadden gehoopt". Maar nu
~liJkt de werkelijkheid zo randers.
En nu lopen die twee gebogen op hun "weg terug", gedesillusioneerd.
* * :t
wat hebben wij in ons leven al niet gehoopt!! Zoveel ge- hoopt en zoveel teleurstellingen er- varen, dat we misschien in ge- dachten hetzelfde gedaan hebben wat die vrouw deed, waarvan Douglas vertelt in zijn boek "Ver,;.
geef ons". .. . Die vrouw, ongeneeshJk ztek, verwachtte een kind. Voor dat kind, dat zij niet zal zien opgroeien, wil ze een boodschap achterlaten.
Zij schrijft een lange levensbiech-t in de vorm van een bTi-ef aan haar
f!,Og ongeboren kind.
Op haar Ziek1>ed, io verhaalt Zè, had men haar een bijbel gebracht en gezegd, dat dit nu was het boeJc van Gods beloften. MaaT nu vond zij, dat God juist heel wreed voo'l' JJ.aar was en daarom haatte zij dat boek, dat de mensen haar als Gods woord aanprezen. In haar verbit~
tering had zij die bijbel in stukken gescheurd. c. Ze had zo lang ge•
scheurd tot haar hanàen zo ver•
moeid waren, dat ze geen vinge?' meer verroeren kon en zij uitge- lJUt in slaap viel. ·
Tijdens haar slaap ruimde haar man - die haar strijd wel begreep - de verscheurde bijbel op. Als de vrouw ontwaakt, bemerkt zij dat op haar bed één snipper is blijven liggen. En die ene snippe1 van de bijbel bevatte nu juist de boodschap, die zij nodig had: "ve·r·
geef ons onze schulden gelijk wij veTgeven onzen schulde114ren".
Die vrouw had, begrijpelijk, vol verwijten tegenover het leven ge.
staan. Tegenover het leven, de mensen en God. Begrijpelijk, want haa1· ziekte zag zij als een gevolg van de slechte levenswijze van ltaar vader.
Maar nu laat zij voor haar kintl de boodschap na: toen ik op mijn sterfbed dat ene zinnetje op dfe eH.e bijbelsnippeT oveTpeinsde, is mij een licht opgegaan, dat mijn hele houding tegenover de mensen, het leven en God veranderde.
I
Wij hadden gehoopt", zegge'l!
" de Emmaüsgangers. En in die paar woorden ontlaadt zich àZ hun Ulleurstemng, · hun vertwijfe- ling, hun wrevel. En de Vreemde, die op. hun weg terug aan hun zijde staat, hoort geduldig de ktaag-
~ang .hunner ontgoocheling aan.
Zij klampen zich -zo doen wij mensm soms - in hun verlaten- heid zo maar aan die- Vreemde vast, in wie ze althans een gedul- dig toehoordeT hebben gevonden.
En ze vragen hem, als u hun doTp naderen, fri.j hen te blijven, want
"het was reeds avond gèworden''.
Daannee geven ze, bemanteld, hu?i vrees te kennen, dat nu oo.k die Vreemde nog van hen wijken zou, die hun onderweg toch weer iets
o1 APRIL 195S -PAG. 2
Liberale wapenschouw voor de gemeeriteraadsver kiezingen
DRUKBEZOCHTE .ALGEMENE VERGADERING TE UTRECHT PROF. OUD ZETTE DE PUNTJES OP DE POLITIEKE I's!
OPBOUWENDE DISCUSSIE OVER-HET GEMEENTEPROGRAM
l)e jaarlijkse algelpene vergadering TaD de Volkspartij VOOI' Vrijheid en Demoer~~otle in hd Gebouw van . KUilSteil ea W.schappien te 'btrecllt was dm"k bezocht. Uit àlle delen des .. Jands ware1.1 de afgevaardigden oJtgekomen
em wáet ket 1Mofdbest1l'lll' onr;ule Jau1shou4elijke akea nn cet'lach&ea Ie wisselen en de aanstakade genaeenteraa.dsverldezinpn door het vaststellen
~u 4!ell gewijzigd preeram voor te ltereiden. Een politieJf;e partij, die de In
het volk levende wensen heeft te fonnuleren, (lient nu eenmaal steeds bij te blijven. In onze ·dynamische tijd betekeDt dit, dat het pro&-ram van actie waar nodi&', behoort te wVrden ungeput aan de bonltde!s cewUzi&'de ver- hoWnngen. Dat waS dan ook een der taken, welke de algeJ;Ilelle vergade- ring )lad te verrichten. Zij deed. dat op vlotte wijze en in opboawende zin.
Zoals steeds was de openingsrede van de partijvoorzitter, Prof.
Mr P; J. OUd een dei' hoogtepunten van het jaarlijks' samenzijn. De erva- ren politicus zette ditnuuü de puntjes op de politieke i's en dat was, gelet op hetgeen tijdens en na de jongste kabinetsformatie is geschied, ook no- dig. Er mocht ljeen twijfel bestaan over het standpunt, dat de V.V.D. ten aanzien van de actuele staatkundige problemen inneemt. Welnu, dat Standpunt is klaar en omomwonden door de partijvoorzitter uiteengezet.
van een nieuw licht heeft doen zien.
Hij blijft.
Hij blijft tot zij zien en begrij- pen.
Hij blijft tot ze Hem herkennen ..
'E1t. als hij dan tenslotte toc:h.
weer uit hun gezichi we~wijft;t, zeggen zij tot elkaar: was niet ons
hart brandende in .ons, terwijl hij ondeTweg met ons ~m.k?
Dat is wat Pasen ook ons wil Ieren.
Zouden wij in die boodschap niet tOch kunnen geloven?
Pasen is immers het lichtend sluitstuk van i:le heilige tragedie van de Godmens, die door de ziels- angst van Gethsemané en de ver-
latenheid van Golgotha heen moet gaan om stervend de zekerheid te herwinnen, dat zijn geest is in Gods 1•.and.
G. A. DE RIDDER
Vooral ten opzichte van het agressie- ve socialisme nam hij vastberaden en scherp, waar zulk$ nodig was, stelling, De radioluisteraars hebben, dank zij de uitzending van de openingsrede over Hilversum 11, van het boeiende betoog kunnen kennis nemen. Zij heb.
ben tevens kunnen vaststellen, dat dit bij de afgevaardigden algemene in•
stemming vond.
De vergadering bracht de voorzitter staande een ovatie, toen hij zijn rede had beëindigd,
Tele~ram aan H.M. de Koningin
Op voorstel van de voorzitter werd
· onder algemene instemming besloten het volgende telegram te richten aan
~.M. de Koningin:
.,I>e ·VolksPartij ·voor Vrjjhèid t>n Democratie, te Utrecht in Jaarlijkse Á.lgemene Vergadering bijeen, brengt Uwe Majesteit hulde en dank voor hetgeen Zij doet ter leni- ging van de nood, <lntstaan door de ramp van 1 Februari, en betuigt haar onwan'kelbare trouw en aan- hankelijkheid aan U en Uw huis."
Be~roeting der buitenlandse gasten
Vervolg€ns heette de voorzitter welkom de heer Lucien van Maeie, lid van het Partijbureau der Belgische Liberale Partij en echtge-
DEZE BURGER
is Vrijdag en Zaterdag een beklagenswaardig en ~rweesd man-
netje geweèst. ~
U hebt hem zenuwachtig en tevergeefs {~€Zocht tussen alle
"1)1'ijheidsstrijdeTS 4an de Mariaplaats in Utrecht.
Hij heeft zelf {1€mopperd en gekklagd .tegen J~et Fatum .. va!~
1953 dat hem aan zijn tafel en stoel geklmsterd hteld, terwtJl gtJ met'Oud en Rutgers en Van Riel op de barricaden stond.
Ik had mij er zó op verheugd de spitsafbijters van Usquert tot Hulst en van Den Helder tot Eysden in levenden lijve te mogen omhelzen.
Het heeft niet zo zullen zijn. Ik wàs er niet.
Het mócht niet van het lot.
En laat ik nu niet eens Tadio hebben en laat ik dus niet eens Ouds klinkklare stem uit het uxmderkastje aan de wand hebben
kunnen beluisteren.... '
Zo zit ge dan maar met Uw goede g.ezicht .en dito voornemc?!l.s tussen vier stenen wanden met een bloemetJesbehang - terwtJI de voorhoede voor alle goede dingen strijdt.
Zo zit ge dan maar en denkt aan àlles wat ge missen moet en tm.cht dat in te halen met de krant, maar dat is het ware niet.
Korthals horen is iets veel edelers dan Korthals lezen en kunnen dTukletters óóit een tastbare Cornelissen veroangen?
Eén zekerheid schenkt mij troost.
Ook zonder mijn lichamelijke aanwezigheid is het waarachtig
wel gegaan. . . . . ..
Mocht het dan al zijn, dat de heer v. Rtel de tnsptratte mtJner aanwezigheid ontberen moest - men zegt, dat hij zijn vragen a«n de heeT KOTthals tOch kundig heeft geformuleeTd.
En al was de heer Rutgers zichtbaar nerveus, omdat zijn ogen telkens afdwaalden, op zoek naar deze burger, het is toch «lle- m«al vlot veriopen.
Zo ziet gij dat een mens slechts een mem is en dat De Om- s,tandigheid hem sombere paTten spelen kan. .
Neen, men moet er niet aan denken: een jaarlijkse vergade- ring van ons zonder
~EZE BURGER
note, zomede de heren Frans Groot- jans en Herman Vanderpoorten, ver- tegenwoordigers van het Llberal<:!
Vlaamse Verbond.
De voorzitter zeide verheugd te zljn, dat de aanwezigheid van Belgische vertegenwoordiging. tot een traditie is geworden. Vriendschap en geestver- wantschap zijn daardoor sterker ge- worden en wij weten. dat het liberale hart aan beide zijden van de grens klopt <applaus).
De Luxemburgse Groupement Dé- morcratique heeft bericht, dat zJj we- gens haar eigen jaarvergadering ver- hinderd is zich te doen vertegenwoor- digen.
De heer Vanderpoor'en verklaarde verheugd te zijn, dat ditmaal jonge- ren als afgevaardigden van de ~gi
sche zusterorganisatie zijn aangew"!- zen. Het is noodzakelijk de beginselen h()()g te houden, vooral in BelgH!,waar socialisten en katholieken -streven naar een tweepartijenstelsel en daar- toe trachten -de liberalen weg te druk- ken. Spr. heeft grote bewondering voor de rede van de heer OUd en ver- heugt zich er over, dat déze heeft na- . gelaten te spreken over neo- of so- ciaal-liberalisme. Vrijheid is voor waardig leven een l,WOdzakelijkheid (instemming), Men moet als liberaal gebO!'e!l· zijn om, de vrijheli werkelijk te k'!Jnnen ·beleven. Velen nemen het woord vrijheid wel in de mond, doch laten na haar te handhaven. Men ziet dat zowel in Argentinië als achter het ijzeren gordijn. WJj moeten bijdragen tot een vrije uitwisseling van gedach- ten en de grondslag leggen voor een verenigd Europa,, waarin vrijheid, ge- lijkheid en broederschap een nieuwe klank zullen krijgen <a?plaus).
Notulen
Hij monde van Mejuffrouw M.
Hardeman ('s G1·avenhnge) werd gerapporteerd, dat de commissie de notulen van de vergadering op 25 en 26 April 1952 te Utrecht aceoord heeft bevonden.
Nadat zij waren vastgesteld, werd een nieuwe notulencommissie be- noemd bestaande uit de heren M.
Breedveld (Lekikerkerk), Mr J. B.Sel- link <Arnh€m) en mevr. Mr E. Veder-
Smit <Huis ter Heide).
Jaarverslog Vfln de $ecretarü
D e heer Selaeer <Heemstedd sprak zijn verwondering uit over het feit, dat het Hoofdbestuur Ïi-;
het verkiezingsjaar · 1952 sleehts drie maal en het Dagelijks Bestuur vier maal bijeen is geweest. Hij betreurde het, dat de Mededelingen. niet meer maandelijks worden verzonden en vroeg, of nalatige afdelingen ook stemrecht hebben.
De heer G. H. C. de La.ive (Lands- meer) besprak de houding tegenover ..
nalatige afdelingsbesturen en drong aan op krachtige maatregelen· om te voorkomen, dat in de betrok!k;en plaatsen -de actiwteit -der partij geheel verdwijnt. Zo nodig dient zonder af- delingsbestuur eèn eandidatenlljst te worden ingediend.
De heer Mr J. Rutgers ('sGraven- hage) beantwoordde als secretaris de sprekers. Met betrekking tot de werk- zaamheden van tle Staten-Generaal is in het verslag alleen de grondwets- herziening beknopt besproken, omdat deze verband hield met de Kamerver-
_(Vervolg op pag. 3) ..
VBLJIIZJl) ÉN DEMOCBATIJ!l
(Vervolg van pag. 2).
kiezing. Aan de nalatige afdelingen wordt reeds de nodige aandacht be- iteed. De vermelding van haat namen in het verslag heeft reeds in enkele gevallen tot herleving geleid. De Me- dedelingen gaan alleen uit bij geble- ken noodzaak
Nadat de voorzitter de secretads had dank gezegd voor het uitgebrach- te vérslag, werd dit goedgekeurd.
.F'inanciële jaar1tukken
D e penningmeester, de heer :V:an den Bergk. gaf een uitvoerige voorlichting over het financiële ver- slag. Dank zij bijJ.'Olldere bijdragen is er een batig saldo, dat voor pensioen- Voorziening kan worden gebruikt, doch het blijft noodzakelijk, dat de
v~e ink~n. worden vergroot, bij voorkeut' door uitbreiding van het ledentaL In Engeland is de Conserva- tieve Pàrtij er door een krachtige campagne in geslaaid 25% van haar kiezers in de kosten der partij te doen bijdragen. Spr. is clan ook voorne·
mens ten behoeve van de V.VD. een campagne op moderne leest te doen
voorb~t:eiden tot uitbreiding van het ledental. HU deed bij voorbaat een beroep op aller medewerking om het idèaal, '100.000 leden, te helpen be- reiken <applaus).
De heer Scheer (Heemstede) zeide, dat niet-betalende afdelingen ook niet behoren te stemmen.
De secretaris wees er op, dat het reglement zodanige uitsluitingsgrond niet kent. Hlj gaf in overweging een reglementscommissie te doen instel- len, welke verschillende wensen onder het oog kan zien.
Bij afwezigheld van de heer Anker- smit las de secretaris het verslag van de Commissie van Voorlichting over de rekening en verantwoording· van de penningmeester over het jaar 1952 voor. Ook de commissie is van me- ning, dat de periodieke inkomsten moeten worden opgevoerd, hetzij door contributieverhoging, hetzij door uit- breiding wn .het ·lede11tal. Zij advi- seert tot een krachtige wervingscam•
pagne onder de kiezers en ·tot voort-
;aritting van de 100 gulden actie. Even- als naar aanleiding van het onderzoek van de exploitatie- en kapitaalreke- ning van de Stichting "Vrijheid en Democratie'', adviseert zij tot goed·
keuring der rekening en verantwoor- ding en tot décharge van de penning- meester.
Op voorstel van de voorzitter werd hiertoe besloten onder dankbetuiging
,
\.
~
~lfMa'ó''STALEN MEUBELEN
.,GISO"·LAMPEH
VBIJBEID El DEMOCIATIE
Weekl)lad van lle Volkspartij voor Vrijheid en Demoeratie lfoorz;itter Redactle-comm •. : Drs. H. A. l<ort~als.
Redactie--secretaris G. Stempher.
Adres: Prinsengracht 1077, tel.
35343, Amsterdclm.
Administratie: P os t b 11 s 43, · Amersfoort, tel, 314'7.
Abonnementsprijs t 1.90 p. kwar- tool, t 1.50 per laor.
Voor het zenden van · obonne- ments- en ' odvertentlegelden;
Postgiro na. 2.45103, ten nomè von de Penningmeester van de Stlçhtlng ,. Vnjheld en Democro•
tie" te Amersfoort;
losse nummers 15 cent.
Voór advertenties wende men zich tot de odministrotle.
aan de penningmeestér, die naar spr.
hoopt, het volgend jaar een meer op- timistisch verslag zal kunnen uitbren- gen.
Bespreking waft liet beleid van lwt hoofdllellullr
D e heer Fredrikze (Arnhem) verklaarde met het gevoerde po- litieke beleid te k;unnen instemmen en .,ok het communiqué als reactie op de · vetkiezingsuitslag te lpmnen goed- keuren. Het heeft . geen zin langer lankmoedig te zijn voor het Rooms- rpde blok. Wij moeten het kind bij de naam durven noemen en ons niet rn de conservatieve hoek laten drin- gen. Hij kwam terug op dé opmer- king over het geringe aantal be- stuursvergaderingen en leidde hieruit
at, dat er belangrijke beslissingen zon- der overleg in vergadering zijn geno- men, wat hiJ niet ~uist zou achten. Hij pleitte verder voor tijdige voorberei·
d,!ng van de in 11154 te houden ver•
kiezingen voor de Provinciale Staten én voor een· constructief provinciaal program.
De voorzitter antwoordde, dat het aantal bestuursvergaderin~en geen juiste maatstaf is voor dè activiteit;
Beperking van het aantal vergaderin- gen tot het zakelijke betekent een be- langrijke tijdsbesparing voor de toc:b al druk bezette bestuursleden. Men zal niet kunnen beweren, dat het hoofdbestuw: in zijn taak te kort is geschoten of niet voldoende leiding heeft gegeven.
Inderdaad is het hoofdbestuur be- voegd om in het beleid van hun af- delingsbestuur in te gTijpen, indien
· dit ernstig in gebreke blijft, doch zulk een maatregel moE>t uitzonde- ring blijven. De autonomie vah de afdelingen moet als regel niet wor- den aangetast. Activering van nala- tige afdelingen is in de eerste plaats een taak der centrales.
Spr. is er ovet:' verheugd, dat het communiqué na de verkiezingen in de partij instemming heeft gevonden.
In overleg met de Vereniging vim Staten- en Raadsleden zal worden nagegaan op welke wijze de verkie- zingsactie Jn 1954 dient te worden voorbereid. :Meh moét' bij het opstel·
len van een .eventueel · provinciaal pr,ogt'am, waar'vàn' spr .. riog geen voorstander is, de taak van de pro- vincie niet zo sterk uitbreiden, dat
die der gemeenten in het gedrang komen. Meer zittingen van de Pro- vinciale Staten zouden een grond- wetsherziening nodig maken en ook hiermede moet n;en voorzichtig zijn, want het is toch al moeilijk geschik- te Statenleden te vinden, die voldoen- de tijd voor deze functie hebben.
Het beleid van het hoofdbestuur werd daarna goedgekeurd.
Nieuwe kascommisae
In de commissie der voorlichting van de algemene vergadering bij de behandeling van de rekening en verantwoording van de penningmees- toc over het jaar 1953 werden ver- volgens tot leden benoemd de heren Ir F. W. C. Blom, Voorschoten; H.
P. Gelderman, Oldenzaal; Ir J. c.
Kaars Sijpenstein, Krommenie en tot plaatsvervangende leden A. J. Blij·
denstein, Enschede; mr C. H. Guépin, Eindhoven en Ir J. P. Huisman, Am- sterdam.
• R~glementswijziging ·
0 vereenkarostig het advies van de Partijraad trok de afdeling Arn- hem een tweetal door haar ingedien- de voorstellen tot reglementswijzi- ging in.
; : Zij zullen door de te benoemen Re.
glementscommissie worden bezien.
Aangezien zich voor de rondVraag, wonder boven wonder, geen. spreket'S opgaven, kon . .al vroegtijdig worden overgegaan tot de behandeling van het ontwerp voor een. herzien
GemeenteprO«am,
~t was voorbereid door een commis- Me van de Vereniging van staten• en Raadsleden onder voorzitterschap Yán de heer D. W. Dettmeljer en met de heer K. H. Brandt als secretaris.
De Partijn.ad had· ovel" de vöorgestel~
de wijzigingen tévoren advies uitge- bracht. ·
·.: Aan het houden van algemene be- Sehouwingen bleèk geen behoefte te
bestaan. ·
· ··• De heér Leyü {Hengelb) wilde Qvel' dè ~. of . de_ aanvoegende wijs in het program zou worden ge- handhaafd, stemming uitlokk-en, doch hij kreeg tJàat'toe gèeb steun.
De heer Van Raalte (Hilversum) sprak zijn verwondering uit over het ontbreken van een paragraaf inzake de uitvoering van de Zondagswet, waarbij aan de gemeentebesturen een niet onbelangrijke invloed is toe- gekend, doelt de voorzitter. kon hem geruststellen; er zou nog een voor- stel dienaangaande door de. commis- sie worden ingediend.
Bij de paragr~ "Rijk en Gemeen- te" werden . amendemente'll van <Ie afdelingen Enschede en Landsmeer ingetrokken, zodat die ongewijzigd werd vastgesteld.
·Op voorstel van de afdeling Arn~
hem werd de volgende paragraat
"TM.k "'n Organisatie van het Ge·
meentebestuur" genaamd. terwVl 'daaraan op. voorstel van de afdeling Rotterdam.een nieuw artikel wérd toegevoegd. luidende:
"De ·gemeentelijke diensten sullen zo. doetmatig naocelJk worden .. iRP:"·
richt; ·zij dieDen zieh te hoeden voor
't'erstarrlng... · · · Naar aanlelding van een ameDde<o ment-A:-eldoom werd beSloten de oude redactie van art. I) te haadha·
ven en daaraan het tweede Ud van
· het oude art. 4 toe te voegen, sod&t het geheel komt· te ·luiden: •
.,Deelneming der burgerij aan het bestuur der.~eente dient ·te vror·
den· bevorderd door de Ingezetenen - zoveel mogelijk te betl'ekken bij het bestuur der versebillende takken van gemeenschapszorg.
In daarvoor in aanmerktng ko- mende gemeenten worden voor die delen der gemeente welke buiten de kern (kom) der gemeente gelegen zijn of waal'in van de ovet'ige delen afV\.oijkende belangen zijn te beharti·
gen, commmissiën van advies (wfjk·
rad-en) ingesteld, waarin uitsluitend zitting hebben inwoners uit de be·
trokken delen."
Als gevolg van een voorstel van de afdeling Leiden werd op advies van de Partijraad besloten met be·
trekking tot de taak van B. en W.
in zaken van zelfbestuur nog op te nemen:
.,Dit college bêhoort daat'Voor te- genover de raad verantwoordings- plichtig te zijn."
, Bij éie: paragraaf' .,Financiën" wer- den twee amendementen van de af•
deling Enschede in hoofdUak over•
genomen en wel: ·
.,In het bijzooder worde gestreefd naar de grootst mogelijke samen- werking tussen de bedrijven bij de uitvoering van werken."
.,Voor grotere gemeenten kan het aanbeveling verdienen over te gaan tot het instellen van een Investe- ringscommissie, ter voorbe!'eiding van plannen van in de naaste toe- komst uit te voeren werken."
De behandeling van de paragraaf
"Woningbouw en Volkshuisvesting"
gaf aanleiding tot het aanbrengen van enkele wijzigingen. Zo werd op voorstel van de Centrale Arnhem toegevoegd:
,,Bij het verlenen van financiële steun bij woningbouw dient uitdt'uk•
keiijk aandacht te worden geschon•
ken aan degelijke uitvoering".
De afdeling Enschede kreeg de nodige medewerking om de wensen t.a.v. woningsplittring wat te doen matigen.
Op voorstel van de afdeling Arn- hem werd nog toegevoegd: ·
"De gemeentelijke overbei<J m~t
~ven eens aandacht besteden ·aan de huillve.~~ting · v~ a.UeeustaaJW.e pe~~
sonen en dient woni:ngbouw voor on- gehuwde werken,de mannen en wou•
wen te bevorderen." ·
Omstreeks elf uur werd de vergà- dering geschorst tot Zaterdagoc~~
tend. · lh
ln vetband met het feit. dat ons weekblad ditmaal. geheet in het teken $taltt van de te •..
Utrecht gehouden JaatUjkse ..
Algemene Vergadering der V. V.D., %agén wij ons ge- .;
· no~dzaakt s.ommige vastè ru- • bTieken en · andere binnen
g~komen _coptl aan te houden ....
tot het volgende nummer. · Redactie
t .APBn. 195S - PAG. 3
Een prachtig
geslaagd
congres!Onze jaarlijkse algemene verga- dering is weer achter de rug, en wij, leden der • partij, kunnen terugzien op een prachtig geslaag- de bijeenkomst. De geest was zo goed als men maar wensen kon, eT bleek over äe grote vraagstukken een verheugende eensgezindheid.
~it · dé vergodering werd ooor het werk onzer Kametfràcties zeeT veel hulde uitgesproken. Het zijn alle tekenen die ons veel ·vertrouwen geven voor de toekomst. TtouweM;
&Ueem ~. c1e . ova~ ~~. . - onze VOOt'ZW~ • . PTof~ Oucl. cràR. hët einde der ~ring ~wé-rd ge~
rrfacht, wa$ in dit opzicht attès.::
zeggerut ·
Een groot deel van de ti:fd is
· ~steed «an cle VGBtsteUing van het gemeentè])roaram; Het oude pro-
gmm was: hemen doQ't ·ten com~
miSsie. die ondeT leiding 'heelt ~
staan van de heer D. W~ Dett~
meijer, zoata m~ weet kcrrt ge- Zeden wethouder van Den Haag geworden, en reeds een aantal ja- Ten lid Van de gemeenteraad dier stad, een man, die de gemeentelij- ke zaken dus door en door kent.
In de eerstkomende tijd zullen wij, in verband met de aanstaande ver- kiezingen voor de gemeenteraden, nog voldoende gelegenheid hebben de betekenis van het nieuwe ge- meenteprogram uiteen te zetten.
Thans volstaan wij met de consta- tering, dat de partij er in ge- slaagd is een program op te zetten, dat afgestemd is op de eisen van dit ogenblik.
Het is een program, steunende op. moderne opvattingen, vooruit- st<revend in de goede zin van het woord. Met de vaststelling daa1-van heeft de partij een mooi brok ar- beid voor elkaar gebracht •
Verheugend waren ook de mede- delingen van Mr van Riet over de toekom.stige documentatie-ar- heiel in onze. partij. Moge echter de oproep van Mr pan Riel om steun te verZenen, worden ver- staan. De vergadering Luisterde met zoveel genoegen naar zijn.
mededelingen, dat wij hier overi- gens niet aan twijfelen!
De Zaterdagmiddag werd besteed aan een bespreking van het beleid der Kamerfracties. Voorts haddcm wij zelf ter inleiding van die be- sprekingen het voorrecht een be- toog te houden oveT het buiten~
landse beleid. Het heeft ons getrof- fen hoezeer de partij zich heeft kunnen vetenigen met het ten deze door de fracties gevoerde be- leid. Dat was niet alleen verheu- gend voor de leden der fracties, maar het getuigde van de wil der partij om ook ten de~e . nieuwe wegen te, gcw.n en · accoord ~te . gaan met .een. beleid, dat nieuwe !Vc:>rmen van samengaan. tussen de sta~en
nastreeft. ·
Gelukkig een partij die op deze wijze vooruitstrevend is. Zij staat sterk in de strijd en begrijpt waat·- om. anderen .haar steeds weeT aan- valLen. Zij weet dat de .aantiaflen der ·anderen ·voortkomen uit de vrees, welke die politieke tegen- standers hebben voàr onze bij voortduring stijgende aanhang. Dat sterkt ons zelfvertrouwen en geèft ons de kracht voort te gaan op de ,ingeslagen weg. De ingeslagen ·weg.
Duidelijk heeft ook Prof. Oud ons
in zijn magistrale openingsrede aangegeven waarlangs ons denken ziclt beweegt. Scherp wist hij (Je critiek te ontzenuwen en klaa~
waren zijn uiteenzetti~gen . o~r
hetgeen wij nastreven.
,Inderdaad, het was een prachtig
ge8laagd CO"lJTel. K.
