4 Onderzoeksverantwoording
Het onderzoek
Het veldwerk van de Monitor Criminaliteit Bedrijfsleven 2005 liep 11 weken en vond plaats van 19 september tot en met 6 december 2005. In totaal zijn 38.030 bedrijven op vestigingsniveau telefonisch ondervraagd over hun criminaliteits- en veiligheidssituatie gedurende de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek.
Het responspercentage onder de benaderde bedrijven is met 55% zeer goed te noemen voor business-to-business onderzoek. Mogelijk vinden bedrijven het onderwerp criminaliteit zodanig belangrijk dat zij graag meewerken. Gezien de veldwerkperiode hebben de resultaten van het onderzoek betrekking op een groot deel van het jaar 2005 en het laatste kwartaal van 2004. Uit oogpunt van leesbaarheid laten we deze verbijzonde- ring in het rapport verder achterwege en formuleren we de resultaten in de tegenwoordige tijd.
Disproportionele stratificatie en herweging
De structuur van de zakelijke markten wordt gekenmerkt door een scheve verdeling: er zijn heel veel kleine bedrijven en relatief weinig grote ondernemingen. Ook de verdeling over sectoren en regio’s is ongelijkmatig. Om over de afzonderlijke sectoren,
grootteklassen en regio’s nauwkeurige uitspraken te kunnen doen, is de steekproef disproportioneel gestratificeerd naar sector en bedrijfsgrootte.
Disproportionele stratificatie houdt in dat om nauwkeurige uitspraken te kunnen doen, bewust wordt afgeweken van de verhoudingen in de populatie. Bepaalde categorieën (bijvoorbeeld: grote ondernemingen) worden in de steekproef welbewust opgehoogd en in andere categorieën (bijvoorbeeld bedrijven met 1 werkzame persoon) worden naar rato van het aantal bedrijven in de populatie minder interviews gerealiseerd. In de analyse wordt hiervoor gecorrigeerd door te herwegen naar de TNS NIPO populatie van bedrijfsvestigingen.
Ten behoeve van de nauwkeurigheid van de onderzoeksresultaten is met de allocatie van de aantallen gesprekken over de sectoren rekening gehouden met de verwachte spreiding in aantal delicten (op basis van de onderzoeksresultaten MBI 2002). Er is rekening gehouden met een spreiding in delicten en het is ook mogelijk te kijken naar de 10% van bedrijven met de meeste delicten. In bijlage 2 zijn de belangrijkste gegevens samengevat.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de gehanteerde procedures verwijzen we naar de twee bijlagen in dit rapport en naar het Handboek Monitor Criminaliteit Bedrijfsleven.
Gerealiseerde steekproef
In totaal zijn de 38.030 bedrijven op vestigingsniveau ondervraagd volgens de volgende verdeling over sectoren:
1 | Gerealiseerde steekproefaantallen
Grootteklasse Bouw
Detail-
handel Horeca Transport
Zakelijke
dienstverl. Totaal (werkzame personen)
1 2089 923 721 564 2115 6412
2-4 1582 3569 5402 1024 2521 14098
5-9 808 2346 2235 763 1953 8105
10-19 682 1287 690 646 1451 4756
20-49 809 681 345 531 729 3095
50-99 284 133 46 233 201 897
100+ 149 17 37 163 301 667
Totaal 6.403 8.956 9.476 3.924 9.271 38.030
De schatting van de schade die bedrijven lijden als gevolg van criminaliteit is gebaseerd op de inschatting van de ondervraagden. De op deze manier verkregen gemiddelde schadebedragen zijn, na verwijdering van uitschieters, vermenigvuldigd met het aantal getroffen bedrijven. Voor een uitgebreide beschrijving van de gehanteerde methode verwijzen we naar het Handboek.
Bijlage 1 Nielsen-gebieden en politieregio’s
2 | Nielsen-gebieden en de bijbehorende politieregio’s
Nielsen Politieregio Noord (01) Groningen Noord (02) Friesland Noord (03) Drenthe Oost (04) IJsselland
(05) Twente
Oost (06) Noord- en Oost Gelderland (07) Gelderland Midden (08) Gelderland Zuid Oost (25) Flevoland West* (09) Utrecht
West* (10) Noord-Holland-Noord (11) Zaanstreek-Waterland (12) Kennemerland (13) Amsterdam-Amstelland (14) Gooi en Vechtstreek West* (15) Haaglanden
(16) Hollands Midden (17) Rotterdam-Rijnmond (18) Zuid-Holland-Zuid Zuid (19) Zeeland
Zuid (20) Midden- en West Brabant (21) Brabant-Noord
(22) Brabant Zuid-Oost Zuid (23) Limburg-Noord
(24) Limburg-Zuid
*: West wordt in 2 gebieden onderverdeeld
De 5 Nielsen regio’s zijn:
Drie grote steden : Amsterdam, Rotterdam en Den Haag met randgemeenten;
Rest West : Overige gemeenten in de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht;
Noord : Provincies Groningen, Friesland en Drenthe;
Oost : Provincies Overijssel, Gelderland en Flevoland;
Zuid : Provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg.
Bijlage 2 Tabellen bedrijven top 10% van delicten
We presenteren in deze bijlage in tabelvorm de belangrijkste resultaten voor de bedrijven met de 10% hoogste delicten ten opzichte van de totale groep, waarbij we ons beperken tot het meest in het oog springende (significante) verschillen. De resultaten zijn per sector, per delict weergegeven.
Er worden 3 kolommen weergegeven:
De top 10%-kolom bevat de resultaten van de 10% van bedrijfsvestigingen met het hoogste aantal delicten;
De kolom overig bevat de resultaten van de overige vestigingen die met het delict te maken hebben gehad;
De kolom Totaal geeft de resultaten voor alle vestigingen binnen de sector.
De vetgedrukte cijfers zijn (indien weergegeven) significant verschillend ten opzichte van de populatie. (Bij melding delict bij de politie is de kolom top 10% vergeleken met de kolom overig en niet de totaalkolom, omdat in deze kolom ook niet-slachtoffers zijn opgenomen die uiteraard geen melding bij de politie hebben gedaan.)
3 | Bouw - inbraak
Top 10%
Slachtoffers
Overige slachtoffers
Totaal (incl. niet- slachtoffers) Branche
Burgerlijke/utiliteitsbouw 43 38 31
Grond/weg/waterbouw 26 8 6
Afwerking 2 11 19
Installatie 13 18 14
Klusbedrijven 5 12 19
Aard locatie
Kantorencomplex 10 3 1
Handelscentrum 3 5 3
Bedrijfs/industrieterrein 45 31 16
Afzonderlijk bedrijfspand 27 17 13
Bedrijf aan woonhuis 12 40 64
Stedelijke ligging
Centrum agglomeratie 10 17 20
Rand agglomeratie 58 55 43
Buiten agglomeratie 31 27 37
Eigen terrein
Ja 78 58 46
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 96 81 65
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 35 20 12
Meegewerkt aan projecten
Ja 18 7 4
Politie op de hoogte gebracht
Ja 97 86 -**
Te maken gehad met diefstal
Ja 55 26 11
Te maken gehad met vernieling
Ja 47 28 10
Te maken gehad met geweld
Ja 5 3 2
Aantal inbraken 4.100 14.000 18.100
In % van het totaal 23 77
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
4 | Detailhandel - inbraak
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Autohandel 18 6 4
Voeding/genotmiddelen 12 14 11
Drogist/kleding e.d. 7 7 10
Bloemen/kappers e.d. 5 15 18
Aard locatie
Winkelcentrum 26 40 33
Bedrijfs/industrieterrein 25 13 9
Afzonderlijk bedrijfspand 34 21 20
Bedrijf aan woonhuis 2 18 25
Stedelijke ligging
Centrum agglomeratie 23 35 36
Rand agglomeratie 61 45 40
Eigen terrein
Ja 51 42 34
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 99 89 82
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 49 34 24
Meegewerkt aan projecten
Ja 9 8 6
Politie op de hoogte gebracht
Ja 90 87 -**
Te maken gehad met diefstal
Ja 58 39 30
Te maken gehad met vernieling
Ja 43 31 20
Te maken gehad met geweld
Ja 18 8 6
Aantal inbraken 7.000 25.000 32.000
In % van het totaal 22 78
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
5 | Horeca - inbraak
Top 10%
Slachtoffers
Overige slachtoffers
Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Café’s 10 29 25
Hotels/pensions 13 5 6
Aard locatie
Bedrijfs/industrieterrein 8 4 2
Afzonderlijk bedrijfspand 32 33 30
Bedrijf aan woonhuis 8 18 23
Stedelijke ligging
Rand agglomeratie 35 34 29
Eigen terrein
Ja 50 43 39
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 96 88 77
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 39 31 20
Meegewerkt aan projecten
Ja 9 11 8
Politie op de hoogte gebracht
Ja 90 89* -**
Te maken gehad met diefstal
Ja 36 26 16
Te maken gehad met vernieling
Ja 54 35 24
Te maken gehad met geweld
Ja 19 14 9
Aantal inbraken 2.700 7.200 9.900
In % van het totaal 27 73
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
6 | Transport - inbraak
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Goederenwegvervoer 66 57 49
Zeevaart/Vemen/Pakhuizen 4 5 8
Overige transport 22 27 32
Aard locatie
Bedrijfs/industrieterrein 63 36 24
Bedrijf aan woonhuis 12 38 47
Stedelijke ligging
Rand agglomeratie 60 48 42
Eigen terrein
Ja 80 63 53
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 95 84 72
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 40 27 18
Meegewerkt aan projecten
Ja 15 7 5
Politie op de hoogte gebracht
Ja 86 82 -**
Te maken gehad met diefstal
Ja 46 23 12
Te maken gehad met vernieling
Ja 36 31 16
Te maken gehad met geweld
Ja 11 8 5
Aantal inbraken 5.100 10.000 15.100
In % van het totaal 34 66
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
7 | Zakelijke dienstverlening - inbraak
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Architecten, ingenieurs 3 6 7
Overige dienstverlening 62 53 50
Aard locatie
Kantorencomplex 26 12 7
Handelscentrum 11 10 7
Winkelcentrum 1 7 4
Bedrijfs-/industrieterrein 9 13 6
Afzonderlijk bedrijfspand 32 28 16
Bedrijf aan woonhuis 16 25 56
Stedelijke ligging
Centrum agglomeratie 29 35 32
Rand van agglomeratie 57 50 44
Buiten agglomeratie 14 14 23
Eigen terrein
Ja 65 51 37
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 100 93 76
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 43 33 15
Meegewerkt aan projecten
Ja 12 8 4
Politie op de hoogte gebracht
Ja 96 89 -**
Te maken gehad met diefstal
Ja 37 17 5
Te maken gehad met vernieling
Ja 38 22 11
Te maken gehad met geweld
Ja 14 6 3
Aantal inbraken 5.900 21.200 27.100
In % van het totaal 22 78
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
8 | Bouw – diefstal
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Burgerlijke/utiliteitsbouw 43 38 31
Grond/weg/waterbouw 12 10 6
Afwerking 7 14 19
Klusbedrijven 4 12 19
Aard locatie
Bedrijfs/industrieterrein 35 29 16
Afzonderlijk bedrijfspand 23 15 13
Bedrijf aan woonhuis 23 47 64
Stedelijke ligging
Rand agglomeratie 60 47 43
Buiten agglomeratie 25 34 37
Eigen terrein
Ja 71 60 46
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 94 78 65
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 28 18 12
Meegewerkt aan projecten
Ja 19 6 4
Politie op de hoogte gebracht
Ja 49 51 -**
Te maken gehad met inbraak
Ja 60 30 13
Te maken gehad met vernieling
Ja 43 23 10
Te maken gehad met geweld
Ja 5 5 2
Aantal diefstal 6.800 15.600 22.400
In % van het totaal 30 70
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
9 | Detailhandel - diefstal
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Autoreparatie 0 4 7
Algemeen assortiment 15 14 9
Drogist/kleding e.d. 27 19 10
Bloemen/kappers e.d. 2 7 18
Overig/apothekers/benzinestations 7 8 6
Aard locatie
Winkelcentrum 53 49 33
Bedrijfs/industrieterrein 8 7 9
Bedrijf aan woonhuis 2 10 25
Stedelijke ligging
Centrum agglomeratie 46 50 36
Rand van agglomeratie 42 32 40
Buiten agglomeratie 10 16 22
Eigen terrein
Ja 33 31 34
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 93 92 82
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 41 29 24
Meegewerkt aan projecten
Ja 17 9 6
Politie op de hoogte gebracht
Ja 65 47 -**
Te maken gehad met inbraak
Ja 17 18 13
Te maken gehad met vernieling
Ja 39 32 20
Te maken gehad met geweld
Ja 29 11 6
Aantal diefstal 1.015.000 609.000 1.624.000
In % van het totaal 63 37
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
10 | Horeca - diefstal
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Restaurants 27 36 33
Hotels/pensions 13 9 6
Aard locatie
Bedrijf aan woonhuis 12 19 23
Stedelijke ligging
Centrum agglomeratie 55 42 38
Buiten agglomeratie 13 29 32
Eigen terrein
Ja 43 43 39
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 90 86 77
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 38 28 20
Meegewerkt aan projecten
Ja 20 12 8
Politie op de hoogte gebracht
Ja 31 45 -**
Te maken gehad met inbraak
Ja 31 23 14
Te maken gehad met vernieling
Ja 68 45 24
Te maken gehad met geweld
Ja 36 19 9
Aantal diefstal 25.700 19.500 45.200
In % van het totaal 57 43
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
11 | Transport - diefstal
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Goederenwegvervoer 35 51 49
Zeevaart/Vemen/Pakhuizen 7 6 8
Overig transport 46 32* 32
Aard locatie
Winkelcentrum 6 3 1
Bedrijfs/industrieterrein 51 35 24
Bedrijf aan woonhuis 15 34 47
Stedelijke ligging
Rand agglomeratie 49 47 42
Buiten agglomeratie 34 34 39
Eigen terrein
Ja 76 61 53
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 86 84 72
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 43 29 18
Meegewerkt aan projecten
Ja 20 9 5
Politie op de hoogte gebracht
Ja 52 64 -**
Te maken gehad met inbraak
Ja 53 35 18
Te maken gehad met vernieling
Ja 47 35 16
Te maken gehad met geweld
Ja 31 10 5
Aantal diefstal 6800 9300 16100
In % van het totaal 42 58
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
12 | Zakelijke dienstverlening - diefstal
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Architecten/ingenieurs 2 5 7
Reclame/economische adviesbureaus 3 11 12
Overige dienstverlening 68 53 50
Aard locatie
Kantorencomplex 21 11 7
Handelscentrum 4 11 7
Winkelcentrum 19 8 4
Bedrijfs/industrieterrein 15 11 6
Afzonderlijk bedrijfspand 33 25 16
Bedrijf aan woonhuis 5 28 56
Stedelijke ligging
Centrum agglomeratie 29 40 32
Buiten agglomeratie 19 15 23
Eigen terrein
Ja 53 48 37
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 98 89 76
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 38 25 15
Meegewerkt aan projecten
Ja 16 7 4
Politie op de hoogte gebracht
Ja 58 59 -**
Te maken gehad met inbraak
Ja 51 31 9
Te maken gehad met vernieling
Ja 40 24 11
Te maken gehad met geweld
Ja 16 8 3
Aantal diefstal 6400 14500 20900
In % van het totaal 31 69
*: verschilt niet significant van totaal
13 | Bouw - vernieling
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl.
niet- slachtoffers) Top 10% Overig Populatie Branche
Burgerlijke/utiliteitsbouw 27 39 31
Grond/weg/waterbouw 23 12 6
Afwerking 14 12 19
Klusbedrijven 6 12 19
Aard locatie
Kantorencomplex 6 3 1
Bedrijfs/industrieterrein 27 28 16
Afzonderlijk bedrijfspand 26 15 13
Bedrijf aan woonhuis 37 45 64
Stedelijke ligging
Rand agglomeratie 57 51 43
Buiten agglomeratie 19 28 37
Eigen terrein
Ja 77 57 46
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 90 77 65
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 21 18 12
Meegewerkt aan projecten
Ja 15 7 4
Politie op de hoogte gebracht
Ja 50 46 -**
Te maken gehad met diefstal
Ja 53 24 11
Te maken gehad met inbraak
Ja 64 34 13
Te maken gehad met geweld
Ja 11 4 2
Aantal vernieling 6.300 11.200 17.500
In % van het totaal 36 64
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
14 | Detailhandel - vernieling
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Autoreparatie 3 6 7
Voeding/genotmiddelen 11 13 11
Bloemen/kappers e.d. 15 13 18
Overige artikelen/benzinestations 9 8 6
Aard locatie
Winkelcentrum 42 43 33
Bedrijfs/industrieterrein 7 8 9
Afzonderlijk bedrijfspand 32 24 20
Bedrijf aan woonhuis 9 13 25
Stedelijke ligging
Centrum agglomeratie 46 45 36
Rand agglomeratie 37 37 40
Buiten agglomeratie 17 17 22
Eigen terrein
Ja 38 33 34
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 97 89 82
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 32 30 24
Meegewerkt aan projecten
Ja 12 9 6
Politie op de hoogte gebracht
Ja 36 45 44
Te maken gehad met diefstal
Ja 71 48 30
Te maken gehad met inbraak
Ja 30 21 13
Te maken gehad met geweld
Ja 23 11 6
Aantal vernieling 34.600 52.900 87500
In % van het totaal 40 60
*: verschilt niet significant van totaal
15 | Horeca - vernieling
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Restaurants 24 34 33
Cafés 33 24 25
Aard locatie
Winkelcentrum 18 24 22
Bedrijfs/industrieterrein 1 2 2
Afzonderlijk bedrijfspand 37 31 30
Bedrijf aan woonhuis 10 19 23
Stedelijke ligging
Centrum agglomeratie 46 43 38
Buiten agglomeratie 24 27 32
Eigen terrein
Ja 47 40 39
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 92 85 77
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 29 27 20
Meegewerkt aan projecten
Ja 18 11 8
Politie op de hoogte gebracht
Ja 42 45 -**
Te maken gehad met diefstal
Ja 54 29 16
Te maken gehad met inbraak
Ja 29 21 14
Te maken gehad met geweld
Ja 40 18 9
Aantal vernieling 17.600 19.800 37.400
In % van het totaal 47 53
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
16 | Transport - vernieling
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Goederenwegvervoer 31 46 49
Tram- en taxibedrijven 20 15 9
Aard locatie
Bedrijf aan woonhuis 26 48 47
Stedelijke ligging
Centrum agglomeratie 11 18 15
Rand agglomeratie 52 47 42
Buiten agglomeratie 36 32 39
Eigen terrein
Ja 64 51 53
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 82 77 72
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 28 22 18
Meegewerkt aan projecten
Ja 15 7 5
Politie op de hoogte gebracht
Ja 43 50 -**
Te maken gehad met diefstal
Ja 33 26 12
Te maken gehad met inbraak
Ja 56 33 18
Te maken gehad met geweld
Ja 18 12 5
Aantal vernieling 9300 9900 19200
In % van het totaal 48 52
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
17 | Zakelijke dienstverlening - vernieling
Top 10%
Slachtoffers Overige
slachtoffers Totaal (incl. niet- slachtoffers)
Top 10% Overig Populatie
Branche
Reclame- en adviesbureaus 10 10 12
Bank- en verzekeringswezen 3 5 3
Aard locatie
Winkelcentrum 12 8 4
Afzonderlijk bedrijfspand 28 27 16
Bedrijf aan woonhuis 22 37 56
Stedelijke ligging
Centrum agglomeratie 49 43 32
Rand agglomeratie 40 40 44
Buiten agglomeratie 10 16 23
Eigen terrein
Ja 40 42 37
Maatregelen tegen criminaliteit
Ja 89 86 76
Geadviseerd bij criminaliteit
Ja 39 23 15
Meegewerkt aan projecten
Ja 15 6 4
Politie op de hoogte gebracht
Ja 44 47 -**
Te maken gehad met diefstal
Ja 36 10 5
Te maken gehad met inbraak
Ja 48 16 9
Te maken gehad met geweld
Ja 20 9 3
Aantal vernieling 11.000 27.000 38.000
In % van het totaal 29 71
*: verschilt niet significant van totaal
**: geen percentage want dit cijfer omvat ook de bedrijven die geen slachtoffer zijn
