van de overdracht van de voorzittershamer door Leen-

OKTOBER 1991, NR. 1399

~- ~

INHOUDSOPGAVE

Dian van Leeuwen-Schut is de nieuwe voorzitter van de VVD. Op 4 oktober vond in Veldhoven de wisseling van de wacht plaats. Een verslag

van de overdracht van de voorzittershamer door Leen-

dert Ginjaar en het "uitlui- den" van de oud-voorzitter met een mini-symposium, toespraken en receptie op pagina's I, 5, 6, 7, 16.

Dian van Leeuwen hoopt van de VVD weer de gezellige club te maken, waar het zelfver- trouwen van afstraalt. Ken- nismaking met de nieuwe

voorzitter.

Zie deze pagina.

Weerwerk van de VVD tijdens Algemene

Beschouwingen.

Zie pagina 3.

Bolkestein op partijraad:

Kabinet vervalt in fouten jaren zeventig.

Zie pagina 4.

Een nadere verduidelijking van het VVD-standpunt over

de WAO.

Zie pagina 13.

De Commissie Tweede Kamer zoekt talenten!!

Pagina 14.

Afscheidsinterview met Henk Koning; een terugblik met

wat weemoed.

Pagina 15.

Het activiteitenschema voor 1992! Pakt u uw agenda er

even bij?

Pagina 18.

De ( oud)voorzitterscolumn, pagina 3.

Laatste mogelijkheid tot aanmelding themadag

"Ontgroening- Vergrijzing"

pagina 7.

Nieuwe vergaderzaal feeste- lijk geopend, pagina 12.

Partijraad op 26 oktober, pagina 19.

Van A tot Z ...

pagina 20.

Partijblad van de Volkspartij voor Vrijheid & Democratie

ISSN: 0166 - 8498

Richard Ellis

International

Property Consultants Gebouw Hirsch Leidseplein 29 1017 PS Amsterdam Telefoon 020-626 26 91

HOOFDREDACTEUR: RENY DIJKMAN CORRESPONDENTIE-ADRES WD, POSTBUS 30836, 2500 GV 'S-GRAVENHAGE

VVD-voorzitter Didn van Leeuwen:

m.oet w-eer de

gezellige club worden

waar het zelfvertrouwen vanaf straalt

door RENY DIJKMAN, foto's: THEO MEIJER DEN HAAG- Ze straalt energie uit, zelfvertrouwen. Ze is di·

rect in haar antwoorden en vragen; terzake en efficiënt.

Ze kan spontaan in de lach schieten en houdt van humor.

Een eerste irr~pressie van mr.

E. J. J. E. (Dian) van Leeuwen- Schut, die sinds 4 oktober de nieuwe voorzitter van de VVD is.

Zij heeft er wel even over moe- ten nadenken, toen ze voor die functie werd benaderd, "want het is geen sinecure". Maar niet lang:

"Je moet in het leven durven be- slissen, je kunt niet eindeloos blijven dubben". En daarbij - en dat weet ze heel zeker - het li- beralisme zit in de lucht!

Dian van Leeuwen-Schut (51) heeft na 15 augustus al heel wat gesprekken in kamercentrales, en afdelingen en met VVD-ers ge- voerd. Ze wil beslagen ten ijs ko- men.

Doelstelling

Verschil

Zij ziet wel degelijk enige ver- schillen tussen het voorzitter- schap van de liberale partij en an- dere politieke partijen. "Liberalen zijn van huis uit optimisten.

Daardoor werken ze wat losser met elkaar en hebben ze in hun opvattingen een meer individuele benadering. Dat laatste kan soms een bezwaar zijn, namelijk indien je daardoor het belang van het ge- heel een beetje gaat vergeten. In feite moet je wel de individuele benadering van problemen heb- ben, maar er moet ook dat stukje collectiviteit inzitten van het sa- men doen en samen ergens voor gaan staan. Dat alles zie ik het liefst in een sfeer waar veel en graag wordt gelachen. Dat is iets wat je bijvoorbeeld in een PvdA mist. Daar is de toon wat star. De mensen zijn wat anders. Maar in een partij waar niet veel wordt gelachen gaat alles moeizamer."

(vervolg op pagina 2)

WO-voorzitter Dian van Leeuwen-Schut

Haar doelstelling met het voorzitterschap is "om van de VVD weer een club te maken die zelfvertrouwen uitstraalt. Een partij die vindt dat zij - los van wat anderen van haar zeggen - een geheel eigen positie inneemt.

Dat heeft met kracht te maken en die kracht moet van binnenuit komen."

Overdracht voorzitters-

Ze vervolgt: "De VVD moet ge- bruik maken van haar talenten en van de deskundigen die er zijn.

Daarnaast moet zij nieuwe talen- ten aanboren. De VVD moet kun- nen functioneren als een zeer ef- ficiënt werkende organisatie.

Maar wat ik heel belangrijk vind, het moet vooral weer een gezellige club worden, waarin een ontzet- tend 'wij' -gevoel heerst en waar mensen graag bij willen horen."

Dian zal ernaar streven de sfeer van die VVD van vroeger te- rug te brengen. "Op de algemene vergaderingen was er toen altijd een ontzettend gezellige sfeer. Na afloop bleef je daardoor nog au- tomatisch een tijdje plakken."

ham.er door RENY DIJKMAN, foto's: THEO MEIJER

Voorzitter Ginjaar tijdens zijn afscheidsspeech.

VELDHOVEN- Voordat hij de voorzittershamer overdroeg aan Dian van Leeuwen sprak Leendert Ginjaar nog eenmaal als voorzitter voor de volle zaal VVD-ers.

"Ik wil niet op die vijf jaar te- rugblikken, maar vooruitkijken in de toekomst. Voortdurend moet er sprake zijn van ontwikkelingen in onze eigentijdse partij.

De VVD is zich tot een profes- sionale partij aan het ontwik- kelen. De jaren van grote beroe- ring liggen achter ons. De stil- gevallen dialoog van leden en be- stuurderen en politici is weer op gang gekomen.

Wanneer mondiaal gezien zo-

veel liberale standpunten ge-

honoreerd zijn, zou men zich af

(vervolg op pagina 15)

OKTOBER 1991

VVD moet weer de gezellige club worden waar het zelfvertrouwen vanaf straalt ^{(vervolg va~ pagina 1)}

Hoedster

De soms fragiele scheidslijn tussen "beroepspolitici" en be- stuur omschrijft ze heel concreet.

"De politieke leiding ligt heel duidelijk bij de fractievoorzitter van de Tweede Kamer; bij Frits Bolkestein dus. Daarin wil ik be- slist niet de eerste viool spelen.

Maar als het te maken heeft met de uitwerking van de liberale be- ginselen denk ik dat ik wél mijn vinger mag opheffen. Dan vind ik van mezelf in mijn functie dat ik de hoedster van het liberalisme hoor te zijn. Dat wil niet zeggen dat je daar meteen een sanctie- beleid voor nodig hebt, want zo moeten we niet met elkaar om- gaan. Zodra ik zie dat met de li- berale b~ginselen een andere richting wordt ingeslagen dan is dat duidelijk een punt waarover je met elkaar moet gaan praten.

Ik stel ontzettend prijs op open communicatie en goede persoon- lijke relaties. Waar ik niet tegen kan, is als er dingen achter mijn rug gebeuren. Daar spring ik on- middellijk op in, want zo kan ik niet werken. Als je open staat voor elkaars mening zijn er al heel wat barrières genomen."

Maatschappelijke belangstelling

Dian van Leeuwen zit al 25 jaar in de politiek. Maatschappe- lijke belangstelling, waaronder dus ook politieke interesse, is haar als kind thuis in Arnhem met de paplepel ingegoten. Het is niet verwonderlijk dat zij - ko- mend uit een goed katholiek, maar ook liberaal gezin - haar raadslidmaatschap in Rotterdam voor de KVP bekleedde. Een partij die zij na enige tijd toch als te betuttelend ervoer. De overstap naar de VVD maakte zij toen de schijnwerpers op haar na de be- eindiging van het raadslidmaat- schap waren gedoofd.

Zij ontmoette de liberale Luigi van Leeuwen - thans burgemees- ter van Zoetermeer - trouwde met hem en kreeg een dochter en een zoon, die thans 19 en 17 zijn.

Op de vraag of die het er moei- lijk mee zouden hebben indien kritiek op het optreden van hun moeder komt, schiet ze in de lach.

"Nee hoor! Dat hebben we thuis wel afgeleerd!"

Dian had een volle baan bij MENEBA en dook weer op in de politiek in de VVD-statenfractie van Zuid-Holland. Daar beheerde zij de portefeuilles Volksgezond- heid en Sociale Zaken en een deel van Financiën.

Voorzitterschappen

Ze heeft vele voorzitterschap- pen bekleed. "Besturen ligt mij.

Ik vind het leuk en ik denk ook dat ik dat kan: besturen, zaken organiseren."

In het verleden is zij het meest naar buiten getreden als voorzit- ter van de Emancipatieraad (1983-1989). Waar onder haar leiding een aantal onderwerpen als kinderopvang en arbeids- marktparticipatie van vrouwen op de politieke agenda zijn geko- men. Wat betreft kinderopvang heeft dat geresulteerd in het op- nemen van dit onderwerp als nor- maal onderdeel van CAO-onder-

handelingen. Ook werden onder- werpen als seksueel geweld uit de taboe-sfeer gehaald en werden aanzetten tot wetgeving gegeven.

Het meest belangrijke uit die periode noemt zij het inspelen op de eis tot economische zelfstan- digheid van alle volwassenen. "De arbeidspositie van vrouwen is nog steeds slecht. Al treden lang- zamerhand wel verbeteringen op.

Dat, gecombineerd met de nood- zaak om in de jaren negentig vrouwen meer te betrekken bij de arbeidsmarkt, plus de invoering van de eis van economische zelf- standigheid die sinds 1990 voor alle 18-jarigen is ingevoerd, heeft geleid tot mijn laatste advies. Dat betrof het ontwerpen van een scenario "Arbeid" of te wel

"emancipatie in macro-econo- misch perspectief'. Daarin wer- den een aantal pijlers gericht op onderwerpen die voor de arbeids- participatie van vrouwen belang- rijk zijn. We hebben als Eman- cipatieraad tegen het Centraal Planbureau gezegd: "Laten we eens kijken hoe de toestand nu is.

Wat gaat er bijvoorbeeld gebeuren met het onderwijsbeleid het ko- mend decennium, met de omvang

van de kinderopvang en de belas- tingwetgeving? Wat zou er moeten gebeuren en wat gaat dat kosten?"

Zo'n scenario-opzet was nieuw.

Het betekende dat een begin kon worden gemaakt met de uitvoe- ring door tegen de beleidsmakers met de gegevens in de hand te kunnen zeggen: "Kijk eens: dit zijn de zaken die je moet opzetten en dat moet je zó doen!"

Eerste Kamer

Sinds 27 mei maakt Dian van Leeuwen deel uit van de 12-kop- pige VVD-fractie in de Eerste Ka- mer. "Die combinatie met het voorzitterschap is erg goed omdat je heel dicht bij het politiek ge-

beuren zit. Het is een heel prettige fractie. Voor mij heeft het als bij- komend voordeel dat ik door de senaat goed op de hoogte ben van wat er allemaal speelt. Daar zit je in een circuit waar je automatisch een aantal dingen hoort, waar je dan niet meer zelf achteraan hoeft. Dat werkt heel efficiënt."

Thuiszorg

De nieuwe VVD-voorzitter zal naast haar bestuurlijk liberale

WO-voorzitter Dian van Leeuwen-Schut

werk zich even zo goed nog met een aantal andere zaken blijven bezighouden.

Zo hoeft de Landelijke Vereni- ging Thuiszorg zich geen zorgen te maken dat zij dat voorzitter- schap op zal geven. "De fusie tus- sen de Nationale Kruisverenigin- gen en de Centrale Raad Gezins- verzorging is landelijk wel rond, maar nu moet de integratie in de regio's en steden plaatsvinden.

Daar is nog heel wat werk te ver- richten."

Ook blijft zij voorzitter van de Raad van Toezicht Centraal Bu- reau Rijvaardigheidsbewijzen en lid van de Raad van Advies Post en Telecommunicatie.

Dichter bij haar politieke baan ligt weer haar functie als curator van de Teldersstichting. "Ik stel mij voor om als ik straks aan de slag ga een soort denktank om me heen te verzamelen. De komende jaren zullen van essentieel belang zijn voor de invulling van de li- berale strategie, want we kunnen wel gelijk hébben, maar we moe- ten het ook krijgen. Het gaat erom dat wij die strategie leren te vertalen in begrijpelijke taal en van een eigentijds jasje voorzien,

Drie prominente VVD-ers herdacht

Op de algemene vergadering in Veldhoven werden drie on- langs overleden prominente VVD-ers herdacht: Mr. Molly Geertsema, erelid van de VVD, en Matty de Bruijne, beiden oud-commissaris der Konin- gin in Gelderland en ir. Ze- gering Hadders, oud-lid van de Tweede Kamer.

Voorzitter Ginjaar memoreer- de mr. Geertsema als een "eigen- zinnig liberaal in de goede zin van het woord, die altijd het partijbe- lang boven de eigen belangen

heeft laten prevaleren. Tot aan het laatste toe actief, heeft hij in zijn leven een grote rol in de partij gespeeld."

Oud-commissaris van de Ko- ningin in Gelderland, Matty de Bruijne, werd door de vergadering posthuum tot erelid van de VVD benoemd. "Bescheiden niet aan de weg timmerend en overtuigd li- beraal", zo omschreef Ginjaar De Bruijne en hij memoreerde met name zijn activiteiten in de Ver- eniging van Staten- en Raadsle- den die hem na aan het hart lag.

Mevrouw de Bruijne nam het ere- lidmaatschap en een boeket bloe- men in ontvangst.

Ook het oud-Tweede Kamerlid Zegering Hadders werd herdacht.

Ginjaar memoreerde dat hoewel de overledene allang uit de actie- ve politiek was zijn naam onder leden van zowel Eerste als Twee- de Kamer nog voortleeft. "Wat zou Zegering Hadders daarvan hebben gezegd" is nog wel eens onze reactie, als bepaalde politie- ke zaken die tot zijn specialisme behoorden ter sprake komen", al- dus VVD-voorzitter Ginjaar. •

2 zodat we dat gelijk krijgen. Die denktank vind ik noodzakelijk.

We moeten zaken concreet kun- nen uitwerken en het er steeds met elkaar over kunnen hebben:

zitten we nog op de goede lijn? En natuurlijk moeten we ons er nu ook in verdiepen wat onze punten zullen zijn als we straks weer in een kabinet zitten."

Rondtocht

Sinds 15 augustus, toen de- finitief kwam vast te staan dat zij de nieuwe VVD-voorzitter zou worden, trekt zij het land door.

Oriënteert zij zich in persoonlijke gesprekken en met Kamercentra- Iebesturen op wat leeft binnen de VVD.

Haar ervaringen vat Dian als volgt samen: "Onze leden willen graag praten over liberale begin- selen en de uitwerking daarvan.

De mensen willen dat onze partij iets aan talent doet, dat de VVD gebruik maakt van de aanwezige deskundigheid. Zij willen ook graag dat die partij efficiënt werkt. En allemaal wensen ze die interne ouderwetse gezelligheid weer terug.

De sfeer is al aan het verbe·

teren. Je voelt dat de betrokken·

heid groter wordt en het vertrou- wen in elkaar weer sterker. Dat maakt enthousiast. En vanuit en·

thousiasme is een aantal zaken

veel gemakkelijker te realiseren.

Vanuit de sfeer van: we doen het met elkaar; we zijn het eens met elkaar en we hebben vertrouwen in elkaar. Als die sfeer ontbreekt, kun je de mooiste dingen plannen, maar dan loopt het gewoon niet!"

•

Vrijheiden Democratie

maandblad voor de Volkspartij voor Vrijheid & Democratie Nummer 1399

oktober 1991

Hoofdredacteur:

Reny Dijkman Redactie:

Hans de Bie Victor Hafkamp Jan van de Ven Redactiesecretariaat:

Petra Beijersbergen, VVD, Postbus 30836, 2500 GV 's-Gravenhage Tel.: 070- 3613002 Fax:3608276 Ledenadministratie:

070 - 3613061 Druk:

Ten Brink Meppel b.v.

Vormgeving:

Siem Willems Redactieraad:

Mr. I.W. Opstelten, vz.

W.J.A. van den Berg, secr.

Drs. H.B. Eenhoorn H.F. Heijmans H.A.M. Hoefnagels J. Kamminga J. van Lier Ir. D. Tuijnman Advertentie- exploitatie:

Bureau van Vliet b.v.

Postbus 20

2040 AA Zandvoort

tel.: 02507- 14745

OKTOBER 1991 3

Algemene Beschouwingen 1992

Frits Bolkestein: ,,Dit kabinet

Het leek erop dat de Algemene Beschouwingen van ditjaar (die bij het ter perse gaan van dit nummer nog niet waren afgerond) een debat zonder lastige angels zouden worden. In het spoed- debat dat de VVD-fractie begin september had aangevraagd, waren immers de WAO-problematiek en het inkomensbeleid al

~n grote lijnen afgehandeld. De regeringscoalitie wilde nu wel eens rust.

VVD-fractievoorzitter Frits Bolkestein vond het echter zo vroeg in het nieuwe politieke sei- zoen nog veel te vroeg voor rust.

Hij begon zijn bijdrage aan de Al- gemene Beschouwingen met een indringend betoog over de regel- rechte afgang van de Nederlandse regering binnen de Europese Ge- meenschap. Nede'rland had im- mers met hangende pootjes zijn voorstel voor een sterk federalis- tische Politieke Unie moeten in- slikken. De politieke leider van de VVD had er bij eerdere gelegen- heden op gewezen dat het Neder- landse streven naar een sterke vorm van centraal gezag in Euro- pa meer was gebaseerd op idea- lisme dan op realisme. "Het re- geringsstreven naar een Europese federatie is onverstandig want het jaagt de Britten en de Fransen de stuipen op het lijf." Frits Bolke- stein vond het helemaal onbegrij- pelijk dat het kabinet de duidelijk afwijzende signalen uit de andere lidstaten had genegeerd. Hoe kon het gebeuren dat Nederland - als mede-oprichter van de Europese Gemeenschap - zo amateuristisch te werk was gegaan?

Frits Bolkestein hekelde ver- volgens het verschil tussen belofte en werkelijkheid in het re- geringsbeleid: "Dit kabinet wist Vanaf het begin niet wat het wil- de". Een deel van de coalitie was hezuinigingsmoe, de andere helft Was er niet aan toe. In het regeer- akkoord werd met geen woord ge- rept van een forse vermindering van subsidies. Geen woord over ingrepen in de sociale zekerheid.

Nog bij de Statenverkiezingen 1991 voerde de PvdA de leus:

"Ook arbeidsongeschikten delen mee in de groei van de welvaart".

Dat was immers "gewoon een kwestie van eerlijk delen".

Halverwege de rit is de sociale

vernieuwing ondergesneeuwd door de budgettaire problemen van het Rijk. Er wordt gesneden in de subsidies. De uitkeringen zijn ontkoppeld. De inkomens van bestaande WAO-ers gaan in het vriesvak. En het PvdA-congres heeft dit zelfs als sociaal beleid aanvaard. Dat was immers "Ge- woon een kwestie van kiezen of delen".

Geen gatenkaas

Bolkestein erkende dat de Miljoenennota 1992 meer de- gelijkheid uitstraalt dan de vorige editie. Toch had hij op veel punten kritiek. "Anders dan verleden jaar is deze Miljoenennota geen gatenkaas. Maar hij smaakt nog steeds niet goed." De belangrijk- ste grief van de VVD-leider was de wurgende greep van de collectieve lastendruk: "In 1992 stijgt de col- lectieve lastendruk met maar liefst 6 miljard gulden ten opzich- te van 1990. Daarmee wordt de lastenverlichting in het kader van de Oort-operatie royaal terugge- draaid. De PvdA heeft dus toch in iets zijn zin gekregen."

Frits Bolkestein hekelde in scherpe bewoordingen de voorge- stelde stopzetting van de in- flatiecorrectie. Hij ging daarbij niet zo ver als ex-minister Ruding, die sprak van een "gore belas- tingmaatregel", maar veroordeel- de de stopzetting van de inflatie- correctie wel als "stiekeme dief- stal". Het kabinet laat immers de inflatie beslissen over de belas- tingdruk, zonder dat er een po- litiek lastige tariefsverhoging hoeft plaats te hebben. Het schrappen van de inflatiecorrectie verscherpt bovendien de progres- sie van ons belastingstelsel, waarmee we internationaal al zeer ongunstig afsteken. Inko-

wist vanaf het

begin niet wat het

wil de" door HANS HOOGERVOAST mensnivellering is wel het laatste

waaraan wij behoefte hebben.

Brandbrief

De VVD-fractievoorzitter waarschuwde er vervolgens voor de neiging om brandstofheffingen als oplossing voor alle problemen te zien. De kosten van vrijwel het totale milieubeleid worden afge- wenteld op één type vervuiling, namelijk brandstofverbruik. Een keiharde voorwaarde voor mi- lieuheffingen is dat zij de concur- rentiepositie van de Nederland- se industrie niet mogen schaden.

"Wij hebben er begrip voor dat de voorzitters van zeven grote on- dernemingen een brandbrief naar het kabinet hebben gestuurd. Het kabinet zal wel weer denken dat deze heren zwaar overdrijven. De regering sloeg immers verleden jaar ook de waarschuwingen van de heer Duisenberg in de wind. De VVD-fractie dringt er op aan dat het kabinet deze waarschuwing wel ter harte neemt."

Ten aanzien van het inko- mensbeleid raadde Frits Bolke- stein het kabinet aan de illusie van koppeling niet langer op te houden. "De uitkeringsontvan- gers in ons land hebben geen en- kele reden meer om welke uit- spraak dan ook over ontvriezing, koppeling of koopkrachtbehoud nog te geloven". Wel pleitte hij er voor dat ruimte voor arbeidsvoor- waarden van de ambtenaren de loonontwikkeling in de marktsec- tor moest volgen. "De overheid moet als grootste werkgever in staat blijven toppersoneel aan te nemen en vast te houden. Alleen dan kunnen de afslankingsope- raties met succes worden afgeslo- ten".

Inflatiecorrectie

De VVD-fractie liet het niet bij kritiek alleen. Frits Bolkestein bood de Tweede Kamer een alter- natief VVD-beleidspakket 1992 aan, dat onder regie van financieel woordvoerder Rudolf de Korte was opgesteld. Dit pakket bevat krap 6 miljard aan ombuigingen in 1994, die deels voortvloeien uit het VVD-correctiescenario op de Tussenbalans van februari jongstleden. Het gaat onder meer om het VVD-Ziektewet/W AO- pakket (zie ook elders in dit blad, red.); en een forsere aanpak van de subsidies. De opbrengsten wil de VVD-fractie inzetten voor het redden van de inflatiecorrectie;

verlaging van het hoogste BTW- tarief met % %; en het ongedaan maken varr de verhoging van het huurwaardeforfait en de ben- zine-accijns. Al met al meer dan voldoende om de stijging van de collectieve lasten en de inko- mensnivellering ongedaan te ma- ken. Bovendien kunnen in het VVD-alternatief de bestaande WAO-ers worden ontzien en kun-

nen de ambtenarensalarissen meestijgen met de marktsector.

Overlegcircuit

Frits Bolkestein ging uitvoerig in op de Nederlandse neiging om heikele problemen het overlegcir- cuit in te schuiven. Daarbij noem- de hij in het bijzonder het functio- neren van de Sociaal Economische Raad rond het ziekteverzuim en de WAO. Hij wees er op dat de sociale partners niet in staat wa- ren geweest zich los te weken van de belangen die zij behartigden.

Al het creatieve werk en de zake- lijke oordeelsvorming kwamen voort uit de Kroonleden. Bolke- stein concludeerde: "Belangen- behartiging en advisering zijn be- langrijk. Maar zij moeten van el- kaar worden gescheiden. Advise- ring behoort plaats te hebben op grond van deskundigheid, niet van belangenbehartiging. De SER zou daarom uitsluitend moeten bestaan uit Kroonleden die op ei- gen titel worden benoemd. Dat sluit niet uit dat ook specialisten uit de vakbonden en de werkge- versorganisaties worden be- noemd. Zij nemen dan echter zit- ting op grond van hun deskundig- heid."

Taboe

Het derde hoofdthema van Frits Bolkesteins bijdrage aan het debat was een vervolg op zijn eer- dere doorbreking van het minder- hedentaboe. "Mijn fractie ziet het minderhedenprobleem als een van de grootste problemen van de komende tien of twintig jaar. Wie ziet wat er gebeurt in de landen om ons heen, houdt zijn hart vast en hoopt dat zich dat niet in Ne- derland herhaalt. Zijn wij die lan- den een oplossing vóór of zijn wij hen een probleem achter?" (voor een uitgebreide weergave van het standpunt van de VVD-leider, zie elders in dit blad, red.).

Hij sloot zijn betoog af met een bespiegeling over de partijpolitie- ke verhoudingen: "De Algemene Beschouwingen zijn altijd een be- langrijk ogenblik in het par- lementaire jaar. Maar dit jaar worden ze naar de kroon gestoken door het PvdA-congres van tien dagen geleden. Daar behield de PvdA zijn politiek leider, maar verloor zij haar morele hoogmoed.

Elke WA O-er weet nu dat de so- ciaal democratie niet het alleen- recht heeft op sociale rechtvaar- digheid. Minister Kok kreeg in Nijmegen de steun van 80 % van zijn partij. Maar hij heeft 40 % van zijn electoraat verloren err er een bende van vier bijgekregen.

Het CDA is ogenschijnlijk on- gedeerd gebleven. Toch heeft ook

deze partij iets ingeleverd. Waar de PvdA haar alleenrecht op de sociale rechtvaardigheid opgeeft, verliest het CDA zijn monopolie

op het politieke midden.

De PvdA verhoogt de lasten - het CDA doet dat ook. De PvdA ni- velleert - het CDA doet dat ook.

Beide partijen zijn verantwoor- delijk voor dit beleid. Beide par- tijen zijn medeplichtig." •

Burgh-Haamstede 7 oktober 1991 Aan de leden van de Volkspartij voor Vrijheid & Democratie

Nu ik op .4 oktober jl. de voor- zittershamer overdroeg aan Dian van Leeuwen heb ik er behoefte aan mij nog met een enkel woord tot u te richten.

We hebben in de afgelopen ja- ren roerige tijden gekend, met veel positieve, maar ook negatieve mo- menten. Het is daarom goed te kunnen constateren dat de partij volop in herstel is en het enthou- siasme is teruggekeerd. Er wordt hard gewerkt, de opiniepeilingen vertonen een gestage opgang, die veel vertrouwen geeft in een goede uitslag bij echte verkiezingen.

Graag wil ik daarbij mijn grote waardering uitspreken voor al diegenen - bestuurderen en politi- ci - die zich met veel energie, tijd, creativiteit en opofferingen inzet- ten voor hun, voor onze WD.

Grote dank ook voor de samen- werking, medewerking en steun die ik van zo velen gedurende mijn voorzitterschap mocht ondervin- den. Vriendschappen voor het le- ven zijn ontstaan. En uiteraard past daarbij een speciaal woord aan het hoofdbestuur; gij waart fantastisch om mee samen te wer- ken.

Mijn bijzondere waardering gaat ook uit naar de medewerkers van het algemeen secretariaat voor hun nimmer aflatende inzet.

In mijn herinnering zal ook blijven voortleven de avond van mijn vertrek: het bijzonder ge- slaagde symposium, de vele ca- deaus en de vriendelijke woorden;

dit alles wordt zeer gewaardeerd.

Tenslotte. Vol vertrouwen wens ik Dian van Leeuwen alle succes toe op de weg naar het verdere herstel van onze partij.

Het ga u allen goed!

L. Ginjaar

OKTOBER 1991 4

Bolkestein op partijraad:

,,Kabinet vervalt in fouten

jaren zeventi~r~CTORHAFKAMP

UTRECHT - Politiek leider Frits Bolkestein ziet het huidige CDA-PvdA-kabinet voortdurend vervallen in de fouten van de jaren zeventig. Door stopzetting van de inflatiecorrectie bevor- dert het kabinet de nivellering. De lesgeldmaatregel en de her- ziening van het gezondheidsstelsel staan voor de deur. De klok wordt achteruit gezet. "Nivellering haalt de fut uit de maat- schappij. Het neemt de prikkels weg tot extra prestatie. Daarom hebben we in de jaren tachtig de inkomensverschillen niet verder verkleind. Maar ook deze fout van de jaren zeventig wil het kabinet herhalen. De VVD wijst elke vorm van nivellering af. Onze fiscale achterstand in Europa moet niet worden ver- groot, maar verkleind," aldus Bolkestein bij de opening van de partijraad op 22 september in Utrecht.

Hij wees er in zijn toespraak op dat nog een andere kwestie hem doet denken aan de jaren ze- ventig. "Op 16 september hebben de voorzitters van zeven grote on- dernemingen, waaronder Shell, AKZO en DSM, een brandbrief naar het kabinet gezonden, waar- in zij protesteren tegen de drasti- sche verhoging van de brandstof- heffing. Het is de eerste maal dat zoiets gebeurt sinds de fameuze brief van de negen toponder- nemers aan het kabinet Den Uyl in 1976". Volgens Bolkestein is er dan ook wel van een onrustbarend feit sprake. Het kabinet gaat z.i.

de brandstofheffing misbruiken om zijn financiële problemen op te lossen.

"Officieel gaan de heffingen de kosten van het milieubeleid dek- ken. Maar wie kan mij uitleggen waarom de chemische industrie moet opdraaien voor de subsidies aan Brabantse mestboeren? De industrie is misschien wel een melkkoe, maar ze produceert ten- minste geen mest". Voor Bolke- stein is het zonneklaar: de heffing is een ordinaire belastingver- hoging en dient alleen maar om het schatkisttekort te dekken.

Maar ondertussen wordt de con- currentiepositie van de Neder- landse industrie ernstig op het spel gezet. De politiek leider van de VVD viel er minister Coos All- driessen van Economische Zaken fel op aan. "Ik snap niet dat hij ermee akkoord heeft kunnen gaan. Deze minister lijkt niet meer mee te doen. Klaarblijkelijk wordt in Nederland ook al de po- sitie van minister als VUT-rege- ling gebruikt".

..

Lastenverzwaringen

Bolkestein legde de nadruk op de lastenverzwaringen die de in- dividuele burger als gevolg van de overheidsmaatregelen te wachten staan. Hij gaat meer betalen aan premies, accijnzen, het huur- waardeforfait en het stopzetten van de inflatiecorrectie. Als voor- beeld voerde hij de hoofdagent van politie, Pieterse, op. Hij woont met vrouw en twee kinderen in een doorzonwoning van 500 gulden per maand. Hij heeft een Volks- wagen Golf, waarmee hij jaarlijks 15.000 kilometer verrijdt. Hij verdient f 3.500,- bruto per maand en daarvan houdt hij

f 2.650,- over. Ondanks het feit dat hij er f 200,- door contract- loonstijging bij krijgt, houdt hij er als gevolg van de inflatie nog maar

f 75,- van over. Maar als gevolg van huurverhoging en hogere benzine-accijns moet hij nog eens

f 100,- per maand inleveren. Per saldo levert hij dus f 25,- per maand in. "Terwijl onze hoofd- agent bekeuringen staat uit te

delen, wordt hij door zijn werk- gever gerold".

De VVD-fractie laat het overi- gens niet bij kritiek alleen. Bol- kestein kondigde aan bij de Alge- mene Beschouwingen weer een alternatief beleidspakket op tafel te leggen. Een belangrijk onder- deel daarvan is het WAO-plan, dat voorziet in een hardere aan- pak van de uitvoeringsorgani- saties dan het kabinet zich voor- stelt. Anders dan de vakbeweging en D66 vindt de VVD dat aan een ingreep in de uitkeringsstructuur niet te ontkomen valt. De VVD heeft gekozen voor een systeem dat in de richting gaat van een ministelsel. "Anders dan het ka- binet zijn wij van mening dat de huidige WAO-ers moeten worden afgeschermd. Zij kunnen zich im- mers niet meer aan de nieuwe si- tuatie aanpassen door zich par- ticulier te verzekeren".

Een ander voorstel dat de VVD naar voren zal brengen heeft be- trekking op de individualisering van het minimumloon. Het huidi- ge is gebaseerd op het inkomen dat een kostwinner met twee kin- deren nodig heeft om zijn gezin te onderhouden. Volgens Bolkestein paste dat beeld in de jaren vijftig.

"Nu past het niet meer. De jon- gere generaties kiezen meer en meer voor het tweeverdiener- schap. De VVD-fractie geeft daar- om de voorkeur aan een recent

voorstel van de WRR (Weten- schappelijke Raad voor het Re- geringsbeleid) om het minimum- loon af te stemmen op de indi- viduele burger in plaats van op het gezin."

Migranten

Bolkestein hield verder nog een pleidooi voor de harmonisatie van het migrantenbeleid. Hij ver- wees naar zijn toespraak in Lu- zern die in Nederland veel publi- citeit trok. Kernpunt van zijn be- toog voor de Liberale Internatio- nale was dat de minderheden in Nederland - moslims en niet- moslims - zich moeten integreren in de Nederlandse samenleving.

Het hele regeringsbeleid moet op die integratie zijn gericht en daarbij past geen vrijblijvendheid.

"Kennis van het Nederlands en van de Nederlandse samenleving zijn daartoe onontbeerlijk. Tur- ken en Marokkanen die hier per- manent willen wonen, moeten worden verplicht zich die kennis eigen te maken. Tegenover het recht op een uitkering staat die verplichting. Zonder die verplich- ting betekent het ontvangen van een uitkering dat de afhankelijk- heid van de staat in stand wordt gehouden". Tenslotte ontstaan in dat geval ghetto's met minder- heden die voor een groot deel van uitkeringen leven, weinig of geen Nederlands spreken, weinig con- tact met de Nederlandse samen- leving hebben en die op een cul- tureel eiland wónen. Dat beeld is schrikbarend," aldus Bolkestein op de partijraadsbijeenkomst.

Zorgelijk

De traditionele bijeenkomst op de zaterdag na Prinsjesdag werd geopend door voorzitter Leendert Ginjaar die de politieke situatie op binnenlands gebied "in het al- gemeen zorgelijk" noemde. Hij

doelde daarmee op de grote ver- warring in de gelederen van de Partij van de Arbeid en de groei van een partij zonder duidelijk gezicht, D66. Een beetje vreugde ontleende hij aan de lichte opgang van de VVD. "Beter een langzame en gestage groei dan een snelle opgang die even snel weer in een neergang kan worden omge- bogen", was zijn opvatting.

Zoals gebruikelijk werden de aanwezigen op de partijraad weer opgedeeld in groepen, die zich bo- gen over een aantal beleidsonder- delen.

Ook vanuit de werkgroepen klonk er forse kritiek op de re- geringsplannen tot een energie- heffing. "Alders wil alleen maar het maximum aan heffingen bin- nenhalen in plaats van een maxi- mum aan energiebeleid", meldde de rapporteur van de werkgroep Verkeer en Waterstaat namens zijn mede-groepsleden. De har- tekreet van de verontruste indus- triëlen werd in die kringen als een

"topje van de ijsberg" beschouwd.

In de werkgroep Financiën en Economie werd de vrees geuit dat dit soort maatregelen de belang- rijke industrieën het land uit- jaagt. De milieuheffing werd ook

daar beschouwd als een middel om gaten in de begroting te stop- pen. "Veel geschreeuw zonder be- grenzing" Was de typering van het beleid van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. En verder was er groot ongenoegen over de wijze waarop de media het VVD- standpunt inzake de WAO-maat- regelen in de openbaarheid had- den gebracht. De rapporteur van de discussiegroep "Welzijn en Volksgezondheid" moest een zeer magere deelname aan de verga- dering melden: "Vijf belangstel- _lenden, van wie twee kamerleden,

een specialist, een gepensioneerde en ikzelf'. Vanuit die groep kwam kritiek op de plannen tot bezui- nigingen op de bejaardenoorden.

De rapporteur omschreef die sec- tor als "een uitgeknepen citroen"

en suggereerde bezuinigingen liever aan cultuur en sport op te leggen, waarmee - getuige de reacties - niet iedereen in de zaal kon instemmen.

Sociale vernieuwing

Degenen die zich bezighielden met het hoofdstuk "sociale ver- nieuwing" kwamen eenparig tot de conclusie dat dit boegbeeld van het kabinet Lubbers-Kok aardig is verbleekt. "Zij die in gemeenten en provincie werken, merken er weinig van", luidde de kritiek. Het Tweede Kamerlid Jan-Kees Wie- benga merkte bij een reactie op de rapportages dan ook op dat die ballori van het kabinet volkomen is doorgeprikt. Van de 2.4 miljard gulden die het kabinet voorgaf te willen investeren in de sociale vernieuwing, is nog maar 600 miljoen gulden overgebleven. "Als je als Partij van de Arbeid-smal- deel in het kabinet al zoveel im- populaire maatregelen moet slik- ken, dan zou je er toch veel aan gelegen moeten liggen dit speer- punt van het beleid goed van de grond te laten komen. Locale be- stuurders lopen er nu massaal te- gen te hoop", zei Wiebenga.

Bij een reactie op opmerkingen

uit de zaal benadrukte Frits Bol- kestein nogmaals dat hij af wil van de overlegstructuur, zoals die nu binnen de Sociaal-Economi- sche Raad (SER) bestaat. "Het SER-advies wordt ten dele ge- geven door hen die de belangen van hun achterban behartigen.

We kunnen die adviserende taak niet aan belangenbehartigers overlaten. De regering schuift de hete aardappels steeds toe naar de SER in de hoop zelfbuiten schot te blijven. Het CDA wil helaas niet af van die overlegstructuur, maar de PvdA begint er afstand van te nemen", constateerde Bolkestein.

Emancipatie

Ir. David Luteijn, voorzitter van de VVD-fractie in de Eerste Kamer, sloot de partijraad af met de constatering dat de partij spoedig een vrouwelijke voorzitter zal hebben. Maar, de emancipatie binnen de partij moet verder voortschrijden, vindt hij en van- daar zijn pleidooi ook eens vrou- welijke rapporteurs in te schake- len bij de besprekingen op de par- tijraadsbijeenkomsten. En inder- daad was het rapporteursgilde ook dit maal weer geheel manne- lijk. Een lichtpuntje was toch het feit dat zich ook twee jonge rap- porteurs hadden gemeld, wat de vergrijsde partijraad toch weer een sprankje jeugd bezorgde.

Luteijn constateerde verder dat het kabinet zich in de troon- rede weinig heeft geuit over de grote veranderingen in de wereld.

Er is wel druk gediscussieerd over de vraag of en in welke Baltische staten een Nederlandse ambas- sadeur zou moeten worden be- noemd, maar Oost-Europa en de Sovjet-Unie met hun vele interne problemen zijn maar mondjes- maat aan de orde geweest.

Hij zag in het kabinet een ver- zameling marathonlopers die al moe aan de start zijn gekomen en halverwege blijken te zijn uitge- blust. Tenslotte uitte hij lof en waardering in de richting van de scheidende partijvoorzitter Leen- dert Ginjaar, die de partij in vijf bewogen jaren heeft geleid. "In een partij als de onze moet nuan- cering in denken naar buiten kunnen komen. Jij hebt de verau- woordelijkheid genomen waar dat nodig was", zei hij tegen de voor- zitter. "De laatste jaren heb je weer een buitengewoon positieve tijd meegemaakt. Je kunt met op- geheven hoofd de hamer overdra- gen. Ik heb de mens Leendert Ginjaar persoonlijk leren kennen en ik kan zeggen: dat heeft mijn leven verrijkt", aldus Luteijn.

In zijn dankwoord wees Gin-

jaar nog eens op de belangrijk rol

die de partijraad kan spelen. Het

is naar zijn constatering niet al-

tijd gelukt om die rol ook naar

buiten te brengen. De partijraad

leent zich naar zijn mening bij

uitstek voor het neerleggen en ter

discussie stellen van bepaalde

ideeën. De eerdere oproep van

Bolkestein tot discussie over de

kwestie van de buitenlanders en

de noodzaak tot integratie zou in

de partijraad een goed gehoor

kunnen krijgen. De partijraad zoU

in dat opzicht ook als forum kun-

nen dienen, meent de scheidende

voorzitter. •

OKTOBER 1991

Ginjaar op mini-symposium:

Tijd voor nieuw- Teldersrapport m ^{1 1} .1. e u door VICTOR HAF KAMP, foto's: THEO MEIJER

VELDHOVEN - Het wordt wellicht tijd dat de Telders- stichting, het wetenschappe- lijk bureau van de VVD, komt tot een nieuw rapport over de milieuproblemen, waarin een liberale visie op deze proble- matiek voor de komende eeuw wordt vastgelegd.

Met die conclusie sloot dr.

Leendert Ginjaar op de laatste avond van zijn voorzitterschap van de VVD een mini-symposium af dat kort voor de voorzitterswis- seling was belegd.

wijzen op het gat in de ozonlaag, de vervuiling van de oceanen en de toename van de wereldbevol- king. De nationalen bezien alleen de eigen werkelijkheid. Leg ik die op elkaar, dan kan ik een duide- lijke conclusie trekken: naarmate de internationaliteit van de pro- blematiek groter wordt, verzwakt dat de middelen de problemen te bestrijden. De nationale belangen komen dan naar voren en de aan- dacht voor de milieuproblemen verslapt," zei hij.

Ernstige situatie

heraal beginsel. "In Oost-Europa is van milieubescherming totaal niets terecht gekomen. Daar zou de overheid het wel allemaal re- gelen'. De economische waarde van een goed milieu zit volgens de oud-minister niet in de prijs die ervoor wordt gevraagd. Hij be- pleitte duidelijkheid in de richting van de burger, van wie de prijs wordt gevraagd. "De burger moet inzicht krijgen in de samenhang van de maatregelen van de over- heid. Het onderwijs heeft hierin een heel essentiële taak."

Hij constateerde dat er ook voor wat betreft de voorlichting over het milieu van een zekere vervuiling sprake is. De discussie over de milieuproblematiek moet worden ontdaan van "oneigenlij- ke elementen". Evenals inleider prof. ir. Van Heel (als directeur van Hoechst Vlissingen, een van de ondertekenaars van de groot industriëlen aan premier Lub- bers) bekritiseerde Van Aardenne de door de regering in het voor- uitzicht gestelde energieheffing

De symposium-inleiders v.l.n.r. de heren Reijnders, Clarenburg, Ginjaar, sym- posiumvoorzitter David Luteijn, Van Heel en Van Aardenne.

die z.i. alleen maar is bedoeld ter vulling van het gat in de rijksbe- groting. "Zo'n heffing zou ten bate moeten komen van de kosten voor de ontwikkeling van alternatieve energie," aldus Van Aardenne. Hij sloot af met woorden van lof aan het adres van de scheide11de voor- zitter dr. Ginjaar die "als minister een enorme impuls heeft gegeven aan het scheppen van een milieu- vriendelijk Nederland. Nederland is weliswaar nog geen schoon Ne- derland, maar hij heeft er wel het nodige aan gedaan," aldus Van Aardenne.

Recycling

Prof. Lucas Reijnders had een kort en bondig antwoord op de vraag, tevens motto van het mini- symposium "Hoe ziet een milieu- vriendelijk Nederland eruit?"

"Dat ziet er niet uit", was Reijnders' reactie. Hij onder- streepte dat we in ons land zullen moeten streven naar een maxi- male efficiency bij het energiege- bruik en naar volledige recycling van grondstoffen. Hij complimen- teerde Ginjaar met zijn inspan- ningen op milieugebied ten tijde van zijn ministerschap.

Prof. Ciarenburg verschilde

5

met twee van zijn mede-inleiders van mening over de energiehef- fing die het kabinet de "onderne- mersbrief' opleverde. De kritiek op de maatregelen van de regering noemde hij niet terecht. "Neemt men dat soort maatregelen niet, dan wordt het milieu aangetast", was zijn mening.

Prof. ir.Van Heel maakte zijn entree op het spreekgestoelte on- der de klanken van Peggy Lee's liedje "Hé big spender". Een van die "big spenders" is Nederland dat als zodanig de plicht heeft de

"know how" op milieugebied te exporteren naar de Derde Wereld, door hem "voorlanden" genoemd.

"Cycle en recycle" zijn voor hem toverwoorden, waarmee de wereld kan worden gered. Naar zijn me- ning zullen de ministeries van so- ciale, economische, buitenlandse zaken en ontwikkelingssamen- werking in de toekomst in één groot ministerie zijn samenge- vloeid. Het gezicht van Nederland zal in 2010 volgens Van Heel veel meer van intern naar extern zijn gericht. Hoe dat gezicht eruit zal zien, maakte hij meteen duidelijk.

Want op dat moment verscheen het portret van de scheidende voorzitter op het projectiescherm.

•

"Midden in de jaren zeventig heeft de Teldersstichting het rap- port 'Milieu, groei en schaarste' uitgebracht. Ik heb dat boekwerk nog eens nagelezen en gecon- stateerd dat de daarin vastgeleg- de ideeën nog lang in het beleid hebben doorgeklonken. Misschien wordt het eens tijd voor een ver- volgrapport met een visie op het milieubeleid voor de toekomst,"

aldus Ginjaar in een reactie op de inleidingen van de vier deskundi- gen die voor het mini-symposium waren uitgenodigd: de profes- soren L. Ciarenburg (milieukunde Utrecht), Lucas Reijnders (Am- sterdam) en Van Heel (hoogleraar milieutechniek) en drs. Gijs van Aardenne, oud-minister van Eco- nomische Zaken.

Ginjaar wees erop dat de si- tuatie op milieugebied over de hele wereld gezien heel ernstig is, terwijl wij het in Nederland nog nooit zo goed hebben gehad. Dat beïnvloedt het oordeel over de situatie ver af, omdat het aan de dagelijkse ervaringen wordt aan- gepast. Voor wat betreft de pro- blemen internationaal wees hij op de enorme luchtvervuiling in de stad Mexico, het rioleringssys- teem van een miljoenenstad als Caïro, dat volstrekt onvoldoende is, en de positie van de ontwik- kelingslanden in het algemeen.

"Wij hebben daar medeverant- woordelijkheid voor en moeten bijdragen aan de oplossing van de problemen," aldus Ginjaar. Hij onderschreef de woorden van prof.

Geelhoed die ooit stelde dat in de toekomst ten bate van een beter leefmilieu verregaande vrijheicis- offers zullen worden gevraagd.

Initiatief-w-etsvoorstel kiesrecht Nederlanders ⁱⁿ het buitenland

Somberen en blijmoedigen

Ginjaar plaatste in zijn reactie op de woorden van de inleiders twee groepen milieubetrokkenen tegenover elkaar: de somberen die van mening zijn dat er heel ande- re maatregelen dan nu moeten worden genomen, omdat anders onvermijdelijk catastrofe ons deel zal zijn en de blijmoedigen. De laatste groep is optimistisch en stelt dat er nog veel zal moeten gebeuren, maar dat het met de nodige inspanning wel zal lukken.

IIoe worden beide extremen ge- Wogen? vroeg hij zich af.

Ook schetste Ginjaar de tegen- stelling tussen de "mondialen" en de "nationalen" voor wat betreft de betrokkenheid op milieu- gebied. "De mondialen bekijken de problemen op wereldniveau. Zij

Consumptiepatronen

Drs. Van Aardenne wees er in zijn bijdrage op het symposium op dat een toekomstig milieuvrien- delijk Nederland niet per se ook een schoon Nederland hoeft te zijn. De bevolkingsgroei in dit deel van de wereld is onstuitbaar. Al groeit de eigen bevolking niet meer zo snel, er is sprake van gro- te migratiestromen naar West- Europa. De grotere welvaart en de daarmee samenhangende con- sumptiepatronen zijn niet meer terug te draaien. Hij wees in dit verband op de verantwoordelijk- heid van de mens voor wat betreft zijn leefmilieu, een typisch li-

De VVD-Tweede-Kamerleden Jan Kees Wiebenga en Frans Weisglas hebben een initia- tief-wetsvoorstel ingediend om het stemmen door Neder- landers in het buitenland voor de Tweede-Kamerverkiezin- gen en het Europarlement eenvoudiger te maken.

In eerste instantie geldt het voorstel de niet-EG-landen, maar beide indieners sluiten de mo- gelijkheid niet uit dat ook de EG- landen in deze wet kunnen wor- den meegenomen. V oor de vele Nederlanders in Canada, Austra- lië, de Verenigde Staten en andere verre oorden kan de realisatie een verademing zijn.

Doelstelling

De beide Kamerleden wensen

de Nederlandse ambassades in het buitenland in verkiezingstijd als (brief)stembureaus in te rich- ten. Dit zou moeten gelden voor alle landen waar meer dan 500 Nederlanders wonen plus voor de Nederlandse Antillen en Aruba.

Indien de wet het haalt, kun- nen de daar wonende Nederlan- ders hun briefstembiljet naar de ambassade in hun woonland zen- den. Thans is het nog zo dat de

"buitenlandse" Nederlanders hun briefstem naar hun gemeente in Nederland moeten zenden en er een gigantische papieren romp- slomp aan te pas komt.

De ambassades die als brief- stembureaus fungeren zenden daarop op de verkiezingsdag per fax de uitslagen naar de burge- meester van Den Haag, die de to-

taal-uitslag verwerkt. Dit, om te voorkomen dat de buitenlandse uitslagen bekend worden voordat de Nederlandse stembureaus sluiten.

Stimulans

Beide indieners hopen dat door deze vereenvoudigde procedure meer Nederlanders in het buiten- land gebruik zullen maken van hun stemrecht. Bij de Tweede- Kamer- en Euroverkiezingen in 1989 was de deelname van kiezers in het buitenland teleurstellend.

Aan de eventuele invoering van

deze initiatiefwet zal de nodige

publiciteit moeten worden ge-

geven. Wiebenga . en W eisglas

hopen dat de kieswet in deze zin

zo snel mogelijk zal worden aan-

gepast. •

OKTOBER 1991

-TOPS N

VELDHOVEN- Vanuit haar motto: "Het moet weer gezellig worden binnen de partij", heeft de nieuwe WD-voorzitter Dian van Leeuwen-Schut bestaande en vroegere liberale coryfeeën bijeen weten te brengen in Veldhoven.

Dankbaar werd aan haar uitnodiging gehoor gegeven. Met een borrel en een koud buffet werd de "reünie" gevierd. De tongen kwamen goed los en heel wat anecdotes vlogen over de tafels. Voor Leenderten Nell Ginjaar kwam het "Lang zullen ze leven ... " door zo velen bij hun binnenkomst in een aparte zaal in de Koningshof als een volslagen verrassing. En Dian zag een van haar eerste wensen in vervulling gaan: "Weer eenheid en gezelligheid in de partij."

Zij had eer van haar werk. •

VVD-voorzitter Dian van Leeuwen-Schut:

,,Ik voel m.e gel

steun en w-arm.te"

door RENY DIJKMAN, foto's: THEO MEIJER

"Ik voel me gelukkig vanwege het door u allen geschonken vertrouwen, vanwege de vele vriendinnen en vrienden hier aanwezig, vanwege de aanwezigheid van partijprominenten uit verleden en heden, vanwege al die leden uit het gehele land die hierheen zijn gekomen en zonder welke onze partij en ook ik het niet redden en vanwege de aanwezigheid van de pers ... "

Zo begon Dian van Leeuwen-Schut haar maidenspeech als nieuwe voorzitter van de VVD.

"De VVD heeft illustere voorzitters gehad, 7 in getal. Ik ben daarvan de tweede vrouw. Mijn voorgangers pasten uitstekend in hun tijdsbeeld en ik hoop dat dat later ook van mij wordt gezegd."

Voetsporen

Dian prees de verdiensten van haar voorganger Ginjaar. "Je hebt onze partij door een moeilijke periode geleid. Leendert, je hebt dat gedaan met inzet van je hele persoon, vaak wikkend en wegend welke beslissing je moest nemen, maar altijd stelde je het partijbe-

6

TAFEL

lang daarbij voorop zonder jezelf te zoeken. Ik zal als nieuwe par- tijvoorzitter in de voetsporen van alle vroegere voorzitters en dus ook die van jou, de strijd voor de liberale zaak voortzetten."

Dian brak een lans om de po- litiek weer dichter bij de mensen te brengen. "Die burger, die indi- viduele mens, is van de politiek vervreemd. Wij als politieke partij moeten de politiek weer voor de burgers toegankelijk maken. Het liberaal idee dient bij nog meer Nederlanders bekend te worden.

Twee groepen noem ik daarbij in het bijzonder, dat zijn de jongeren

Zaalovatie na haar maidenspeech

en dat zijn de vrouwen. Wij kun- nen daar als liberalen extra groeien."

Verveling

"Sommige filosofen zeggen dat het liberalisme definitief de strijd tegen het communisme en het fascisme heeft gewonnen en dat ons nu alleen nog maar verveling wacht. Niets is minder waar! De strijd voor de vrijheid moet nog iedere dag gestreden worden, in het buitenland, maar ook hier."

De nieuwe partijvoorzitter verzette zich in haar toespraak tegen de beknotting van die vrijheid door overheidsbetutte- ling. "Stikker, onze eerste par·

tijvoorzitter, waarschuwde ons al

in 1968 voor een overheid die al maar in omvang toenam "maar in werkelijkheid impotent" is. Deze waarschuwing is in de wind ge- slagen. Immers, de staatsschuld is sindsdien vertienvoudigd en de collectieve sector legt thans beslag op bijna tweederde van het natio- nale inkomen."

CDA-dominantie

Zij uitte stevige kritiek op het CDA dat in 1989 bij monde van premier Lubbers had verklaard dat het tijd was om afscheid te nemen van het kille bezuinigen.

"Wat doet dit door het CDA gedomineerde kabinet? Ze zijn begonnen het huurwaardeforfait uit te baten alsof het een rijks- onroerendgoedbelasting is. De in- flatiecorrectie op de inkomsten- belasting wordt door dit kabinet - vooral ten nadele van de midden- groepen en kleine zelfstandigen - afgeschaft, de benzinekwartjes treffen vooral mensen met de kleine beurs. Er is aangekondigd, dat de pensioenen waarvoor ie- dereen in dit land reeds jaar en dag flinke bijdragen heeft gele- verd straks door de fiscus worden aangepakt. Het CDA heeft de melkkoe weer van stal gehaald ... "

Mondigheid

"De VVD is en wil een volks- partij zijn voor iedereen. De VVD is geen belangenpartij, maar een partij in het belang van allen! Wij willen een samenleving waarin :mondige mensen uit welbegrepen eigenbelang niet alleen zichzelf

zoeken, maar bijdragen aan het lenigen van de noden van an- deren, hier en elders in de we- reld."

... "Ik kan het niet alleen, maar allemaal samen zouden wij het wel moeten kunnen. Meer liberale kiezers, extra VVD-leden en een sterke VVD weer in het kabinet.

Er is een strategie voor nodig om onze pleidooien te vertalen in concreet beleid."

... "Het benoemen is één ding, maar ze realiseren is een ander.

Gelijk hebben is nog niet gelijk krijgen. Ik stel mij voor denktanks te vormen van mensen die de po- litiek leider en mij voor diverse terreinen kunnen aangeven, hoe, via welke stappenplannen, heel concreet het papier gaat leven en ons beleid wordt gerealiseerd."

Invulling

voorzitterschap

In haar intentie de VVD terug te brengen in het hart van de sa- menleving zei de nieuwe par- tijvoorzitter: "Ik zal mij inzetten ten dienste van dat alles, tezamen met een ge-olied partijsecre- tariaat, functionerend als partij- actiecentrum, niet bureaucra- tisch, maar vooral met een klant- vriendelijke antenne voor wat in de partij leeft en wat er gewenst is."

Haar werkwijze omschetste zij laconiek met: "Lange tenen moe- ten bij mij worden ingeleverd en achterkamertjes blijven gesloten!

Laat die VVD ook een gezellige partij zijn. Leden en een partij die

er aardigheid in hebben, bereiken meer en hebben minder proble- men bij het aantrekken van nieu- we leden dan leden en een partij die alleen maar bitterheid en zorg uitstralen."

Dian van Leeuwen eindigde met: "Ik oen er trots op uw voor- zitter te mogen zijn, voorzitter van onze veerkrachtige Volks- partij voor Vrijheid en Democra- tie, een partij die weer stroomop- waarts gaat!" •

Mededelingen van het

hoofdbestuur

Samenstelling en vacatures hoofdbestuur 1992

Het hoofdbestuur heeft in zijn verga- dering van 7 oktober jl. besloten aan de 45e Jaarlijkse Algemene Vergadering het voorstel te doen om te herkandide- ren:

mevr. A. A. Aeyelts Averink-Winsemius te Krimpen a/d IJssel; de heer drs.

M. A. J. Knip te Noord-Oostpolder en mevr. F. M. Roscam Abbing-Eos te Rijs- wijk.

Tevens wil het hoofdbestuur aan de al- gemene vergadering voorstellen de va- cature Vogelenzang niet te doen vervul- len, en zo het aantalleden terug te bren- gen van 13 naar 12.

Het hoofdbestuur is van mening dat een kleiner hoofdbestuur doelmatiger en daarmee efficiënter kan werken, het- geen de slagkracht ten goede komt.

De algemeen secretaris

PROGRAMMA VOOR DE

THEMADAG "ONTGROENING EN VERGRIJZING" OP 9 NOVEMBER

1991

Plaats: Hotel "De Keizerskroon"

Koningstraat 7 te Apeldoorn

10.00 - 10.30 uur: inschrijving en koffie

10.30- 10.40 uur: opening door de voorzitter van de werkgroep

"Ontgroening en Vergrijzing", mevrouw C. van Berkestijn-Terlingen

10.40- 10.45 uur: korte inleiding door dagvoorzitter mevrouw S. Dekker

10.45- 11.15 uur: inleiding door J. Kamminga (arbeidsmarkt- problematiek)

11.15- 11.30 uur: vragenronde

11.30 - 12.00 uur: inleiding door dr. C. G. M. Sterks (sociale ze- kerheid)

12.00 - 12.15 uur: vragenronde 12.15 - 13.30 uur: lunch

13.30 - 14.00 uur: inleiding door prof. dr. J. M. Greep (zorgbeleid) 14.00 - 14.15 uur: vragenronde

14.15- 15.30 uur: discussie 15.30 - 15.45 uur: theepauze

15.45- 16.45 uur: plenaire bijeenkomst 16.45 uur: afsluiting

Stellingen voor de themadag "Ontgroening en Vergrijzing" op 9 november 1991 in "De Keizerskroon" te Apeldoorn

kunt u vinden in het septembernummer van Vrijheid en Demo- cratie, op de eerste pagina van katern 2.

KORTINGSBON VOOR

DEELNEMERS AAN DE THEMADAG

"ONTGROENING EN VERGRIJZING"

Voor degenen die op 9 november a.s. de themadag Ontgroening en Vergrijzing willen bijwonen, bestaat de mogelijkheid met korting het gelijknamige rap- port van de prof. mr. E.M. Teldersstichting te ontvangen. De prijs voor intekenaars van de themadag voor het verkrijgen van deze bundel is f 15,- inclusief porti in plaats van de gebruikelijkef 20,-.

Inzenders van deze bon krijgen na storting op girorekeningnummer 3349769 t.n.v. de prof. mr. E.M. Teldersstichting te 's-Gravenhage (adres: Koningin- negracht 55a, 2514 AE) het rapport toegezonden.

Naam Adres Postcode Woonplaats

wil graag toezending van het geschrift "Ontgroening en Vergrijzing" voor de speciale intekenprijs van f 15,-.

BON THEMADAG

"ONTGROENING EN VERGRIJZING"

9 november 1991, De Keizerskroon Koningstraat 7 Apeldoorn Naam:

Adres:

Postcode: ... . Woonplaats: ... . geeft zich op voor de themadag "Ontgroening en Vergrijzing'' die op 9 novem- ber a.s. wordt gehouden in hotel "De Keizerskroon" te Apeldoorn. De kosten van deze dag: 35 gulden, moeten aan de zaal worden voldaan.

Inzenden mogelijk tlm 26 oktober 1991 aan:

Mevrouw M. J. Essers-Huiskamp, Emmalaan 2,

7315 AK Apeldoorn

7