De Raad van de gemeente Asten
T.a.v. mevrouw mr. M.B.W. van Erp-Sonnemans Postbus 290
5720 AG Asten
Eindhoven, 23 mei 2013 97PM3Z/SD/kvs/26999902
Behandeld door:
drs. S.H. Dijkman RA
Betreft: verslag van bevindingen jaarrekening 2012 gemeente Asten
Geachte leden van de raad,
Naar aanleiding van onze controle van de jaarrekening 2012 van de gemeente Asten, hebben wij het genoegen u hierbij de uitkomsten van onze werkzaamheden te presenteren.
De onderwerpen die in dit verslag aan de orde komen, hebben onderdeel uitgemaakt van onze overwegingen bij de bepaling van de aard, het tijdstip van uitvoering en de diepgang van de controlemaatregelen die zijn toegepast in het kader van de controle van de jaarrekening 2012 van de gemeente Asten. De in dit verslag van bevindingen opgenomen bevindingen doen geen afbreuk aan ons oordeel omtrent de getrouwheid en rechtmatigheid van de jaarrekening 2012. Daarnaast geven wij, vanuit onze natuurlijke adviesfunctie, een aantal aanbevelingen waarmee wij beogen u als raad te ondersteunen in uw kaderstellende en controlerende taak.
Het concept van dit verslag is d.d. 16 mei 2013 besproken met de portefeuillehouder financiën, de gemeentesecretaris, medewerker financiën en medewerker kwaliteit en controle. Een afschrift van dit verslag is toegezonden aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Asten.
Wij stellen het op prijs een en ander persoonlijk toe te lichten of eventuele vragen omtrent deze of andere met de controle verband houdende zaken te beantwoorden.
Hoogachtend,
Ernst & Young Accountants LLP
Fax: +31 88 407 48 01 www.ey.com
1 Wat zijn de uitkomsten van onze controle?
Onze verklaring is goedkeurend
Welke fouten en onzekerheden hebben wij geconstateerd?
Toelichting op fouten en onzekerheden Bestuurlijke aandachtspunten voor 2013
2 Onze analyse van het resultaat 2012 Voordelig resultaat nader geanalyseerd Analyse van de financiële positie Solvabiliteit
Paragraaf weerstandsvermogen
Schattingsprocessen binnen de jaarrekening
3 Onze bevindingen naar aanleiding van de controle Grondbeleid en grondexploitaties
Risico’s ten aanzien van verbonden partijen
Onze bevindingen in het kader van uw interne beheersing Onze bevindingen in het kader van rechtmatigheid Bevindingen controleverantwoording in het kader van SiSa
4 Hoe hebben wij de controle uitgevoerd?
Wat is de reikwijdte van onze opdracht Onze controleaanpak in het kort
De met u afgesproken goedkeurings- en rapporteringstoleranties
Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (Wopt)
Onze onafhankelijkheid is gewaarborgd Begrotingsbeheer
Rechtmatigheid
Verplichtingen inzake Single information en Single audit (SiSa)
Bijlagen 1 SiSa-bijlage
2 Actuele ontwikkelingen
Inhoudsopgave
1 Wat zijn de uitkomsten van onze controle
Onze verklaring is goedkeurend
De jaarrekening is getrouw Wij zijn voornemens bij de jaarrekening van de gemeente Asten een goedkeurende controleverklaring af te geven met betrekking tot de getrouwheid.
Dit betekent dat het jaarverslag en de jaarrekening 2012 zijn ingericht in overeenstemming met het BBV en de in de
programmarekening opgenomen balans en toelichting en rekening van baten en lasten een getrouwe weergave zijn van de financiële positie en baten en lasten van de gemeente Asten.
De jaarrekening is rechtmatig
Wij zijn voornemens bij de jaarrekening van de gemeente Asten een goedkeurende verklaring af te geven met betrekking tot de
rechtmatigheid. Dit betekent dat de baten en lasten en balansmutaties in de jaarrekening 2012 in overeenstemming zijn met de door de raad vastgestelde wet- en regelgeving.
Geen bevindingen ten aanzien van de SiSa-bijlage
Wij hebben de in de SiSa-bijlage van de jaarrekening genoemde specifieke uitkeringen gecontroleerd met inachtneming van de Nota verwachtingen accountantscontrole 2012. Op grond van ons onderzoek hebben wij bij uw specifieke uitkeringen geen fouten en/of onzekerheden geconstateerd die de voor SiSa geldende rapporteringstolerantie overschrijden.
Jaarverslag niet strijdig met de jaarrekening
De jaarrekening en het jaarverslag dienen te worden opgemaakt in overeenstemming met het BBV. Wij hebben vastgesteld dat de jaarrekening 2012 van uw gemeente geen materiële afwijkingen vertoont ten opzichte van de voorschriften van het BBV. Daarnaast is door ons nagegaan of het jaarverslag de minimale wettelijk voorgeschreven informatie bevat en of de inhoud van dit verslag geen tegenstrijdigheden bevat met de door ons gecontroleerde jaarrekening. Wij hebben vastgesteld dat de inhoud van het jaarverslag niet strijdig is met de jaarrekening.
Belangrijke voorwaarde:
ongewijzigde vaststelling
Wij zijn er bij ons oordeel van uitgegaan dat de raad de nu overlegde jaarrekening ongewijzigd vaststelt. Indien er nog wijzigingen worden aangebracht in de definitieve vorm van de jaarrekening, dienen wij deze te beoordelen alvorens onze controleverklaring hierbij mag worden opgenomen.
Welke fouten en onzekerheden hebben wij geconstateerd?
Onze rapportering van fouten en onzekerheden
In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de belangrijkste bevindingen naar aanleiding van de uitgevoerde controles. In de eerste tabel hebben wij alle gedurende onze controle gecorrigeerde verschillen opgenomen, welke een significante invloed hadden op het beeld van de jaarrekening. In de tweede tabel zijn de ongecorrigeerde controleverschillen opgenomen.
Gecorrigeerde controleverschillen
Naar aanleiding van onze controle is een aantal controleverschillen gecorrigeerd in de definitieve jaarrekening. Deze correcties betreffen:
► In de conceptjaarrekening was een voorziening opgenomen voor het product afval. Als gevolg van wijzigingen in de algehele wetgeving voor dergelijke heffingen heeft de commissie BBV de uitspraak gedaan dat deze voorziening in feite gezien dient te worden als een reserve, waarover de raad beschikkingsmacht heeft. In de definitieve jaarrekening is dit gecorrigeerd.
► In de conceptjaarrekening was een voorziening gevormd inzake deposito Landsbanki. In lijn met het BBV en de algehele verwachting dat de gehele deposito terugbetaald gaat worden, is deze voorziening in de definitieve jaarrekening omgezet in een reserve.
► Enkele presentatietechnische zaken zijn aangepast met betrekking tot de toelichting van de voorraadpositie van uw gemeente.
Ongecorrigeerde
controleverschillen Ongecorrigeerde controleverschillen Fouten Onzekerheden Getrouwheid/rechtmatigheid
€ €
1) Fondsvorming ten laste van project
Loverbosch fase 1a 30.000 0 Getrouwheid/rechtmatigheid
2) Onrechtmatige aanbesteding 57.000 0 Rechtmatigheid
3) Kredietoverschrijding 28.500 0 Rechtmatigheid
Totaal 115.500 0
Tolerantie 431.000 1.293.000
Evaluatie
Tevens merken wij op dat onder de post voorraden een ontvangen lening is verantwoord van € 272.500. Deze post dient feitelijk onder de langlopende schulden gepresenteerd te worden. Aangezien dit een herrubricering zonder resultaateffect betreft hebben wij deze post niet als zodanig opgenomen in ons overzicht met fouten en onzekerheden.
Wij hebben geen fouten en/of onzekerheden geconstateerd die de door u vastgestelde controletolerantie van respectievelijk
€ 431.000 en € 1.293.000 overschrijden. Op basis daarvan kunnen wij bij de jaarrekening 2012 zowel betreffende de getrouwheid als de rechtmatigheid een goedkeurende verklaring verstrekken.
Toelichting op fouten en onzekerheden
Onderstaand vindt u een korte toelichting op de geconstateerde fouten en onzekerheden.
1) In 2012 heeft er vanuit het project Loverbosch fase 1a een storting plaatsgevonden in de reserve groenfonds van € 30.000 op basis van het aantal verkochte vierkante meters. Hierdoor is een bate verantwoord in de jaarrekening 2012. Deze storting is echter niet toegestaan in lijn met de bijgestelde notitie grondexploitatie (februari 2012), welke vanaf de jaarrekening 2012 onverkort van toepassing is. Deze notitie stelt dat deze lasten niet ten laste van de grondexploitatie plaats dienen te vinden. Het is uiteraard wel mogelijk om stortingen in de reserve bovenwijkse “voorzieningen” te doen, maar deze zal dan uit de (tussentijdse)
winstbestemming van de grondexploitaties of uit de winstbestemming van de programmarekening gevormd moeten worden. Wij hebben deze storting derhalve aangemerkt als ongecorrigeerde fout.
2) In 2012 heeft er één onrechtmatige aanbesteding plaatsgevonden van € 57.000. Deze kosten zijn gemaakt ten behoeve van aanschaf van meubilair ten behoeve van het BMV Heusden. In overeenstemming met het interne inkoopbeleid had er een inkoopstrategie opgesteld moeten worden. Dit is echter niet gebeurd. Wij merken op dat wel 3 offertes zijn opgevraagd en dat derhalve het principe van mededinging wel in voldoende mate is toegepast. Gezien het feit dat de interne aanbestedingsregels niet zijn toegepast, hebben wij deze lasten aangemerkt als onrechtmatig.
3) Er is sprake van een onrechtmatige kredietoverschrijding in 2012 van € 28.500 inzake het krediet “Tuinstraat/Emmastraat”. Wij hebben deze overschrijding aangemerkt als onrechtmatig.
Toelichting op herrubricering
De gemeente Asten heeft van de provincie een bedrag ontvangen ad € 272.500 dat als lening is verstrekt en na twee jaar terugbetaald moet worden. Deze gelden zijn ontvangen voor de aankoop van gronden binnen het project Unitas waarbij de provincie ook 50% van de gronden gaat verwerven. De gemeente Asten heeft dit bedrag volledig gepresenteerd onder de post “voorraden”. Feitelijk gezien is dit
Bestuurlijke aandachtspunten voor 2013
Onze visie op 2013 Voor het komende jaar vinden wij het belangrijk dat de gemeente Asten prioriteit geeft aan de volgende onderwerpen.
Rijksbezuinigingen
Niet alleen de gemeentelijke bezuinigingen die al vorm hebben gekregen, moeten de komende jaren worden gerealiseerd, ook ziet het er naar uit dat door de verdergaande rijksbezuinigingen, nieuwe bezuinigingen op de gemeenten af gaan komen. Wij adviseren u nauwgezet toe te zien op de realisatie van de huidige bezuinigingen en vooruitlopend op komende bezuinigingen nieuwe opties te overwegen. Voor 2012 constateren wij dat een deel van de ingeboekte bezuinigingen met betrekking tot de samenwerking met de gemeente Someren niet zijn gerealiseerd.
Een stringent begrotingsbeheer is van groot belang voor de monitoring op realisatie van de bezuinigingen. In dat kader blijven wij u specifieke aandacht vragen voor de analyse van de afwijkingen tussen de begroting en de realisatie. Hierbij verwijzen wij ook naar de opmerking zoals geplaatst in hoofdstuk 2.
Nieuwe taken/toenemende samenwerking
De komende jaren komen er een groot aantal nieuwe taken op uw gemeente af. De gemeente Asten is voornemens deze nieuwe taken zoveel mogelijk in (sub)regioverband op te pakken. Dit neemt niet weg dat ook de gemeente zelf nadrukkelijk betrokken dient te zijn bij de vormgeving hiervan. Enerzijds moet aan deze taken organisatorisch, zowel intern als in de samenwerking, vorm gegeven worden, anderzijds moet hier een initiële begroting/inschatting voor worden opgesteld. Iets wat zeker in de eerste jaren haar vorm moet krijgen en waarmee risico’s samenhangen. De gemeente Asten werkt momenteel op tal van gebieden samen met de gemeente Someren. Er zijn echter ontwikkelingen gaande waardoor deze samenwerking naar de toekomst toe nog onzeker is. Wij adviseren u om bovenstaande ontwikkelingen nauwgezet te volgen en waar nodig de organisatie daarop aan te passen.
Grondexploitaties
Gemeenten blijven problemen ondervinden van de stagnatie in de vastgoed- en woningmarkt. Uw gemeente heeft voor € 5,1 miljoen aan grondexploitaties op haar balans geactiveerd en is daarmee nog relatief beperkt te noemen. Wij hebben tijdens onze controle vastgesteld dat deze waardering plausibel is. Wij benadrukken echter wel dat gezien de onzekerheden in de markt en de
projectspecifieke risico’s het noodzakelijk blijft om de grondexploitaties zeer nauwgezet te blijven volgen. In hoofdstuk 3 gaan wij nader in op uw grondpositie.
2 Onze analyse van het resultaat 2012
Voordelig resultaat nader geanalyseerd Het resultaat nader
besproken
Het saldo van baten en lasten (na bestemming) over het jaar 2012 bedraagt € 1.937.000 voordelig ten opzichte van een begroot saldo van nihil.
Totaaloverzicht Het resultaat over 2012 ten opzichte van de gewijzigde begroting kan als volgt worden weergegeven.
Bedragen x € 1.000 Gewijzigde begroting Rekening 2012 Afwijking
€ € €
Totale lasten Totale baten
37.359 37.926
34.445 41.317
2.914 3.391
Resultaat vóór bestemming 567 6.872 6.305
Mutaties in reserves (567) (4.935) (4.368)
Resultaat na bestemming 0 1.937 1.937
Uw begrotingsbeheer Uit bovenstaande opstelling blijken zowel vóór als na bestemming forse afwijkingen ten opzichte van de gewijzigde begroting,
voortkomend uit diverse voor- als nadelen. De afwijking ten opzichte van de gewijzigde begroting is met name zichtbaar op programma 3 “Verkeer en Vervoer”, programma 5 “Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting” en programma 10 “Financiën”. De lasten zijn op programma 3, € 1,2 miljoen lager dan begroot. Op programma 5 zijn zowel de lasten als de baten respectievelijk € 4,8 miljoen en
€ 5,5 miljoen hoger dan begroot. Tot slot zijn op programma 10 zowel de lasten als de baten respectievelijk € 2,4 miljoen en
€ 1,2 miljoen lager dan begroot. Deze afwijkingen zijn exclusief mutaties in reserves.
Programma 3 “Verkeer en Vervoer”
Programma 5 “Ruimtelijke Ordening en Volks-
huisvesting”
Programma 10 “Financiën”
Informatiewaarde verschillenanalyse in programmaverslag is beperkt
Op programma 3 “Verkeer en Vervoer” resteert een voordeling saldo van € 1,2 miljoen , als gevolg van:
► minder besteed dan begroot inzake de incidentele kredieten wegen. Het betreft met name de kredieten herinrichting Centrum en herinrichting Molenplein (€ 565.000);
► minder besteed dan begroot op de eenmalige uitvoeringskredieten van het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (€ 385.000);
► lagere apparaatskosten (€ 69.000).
De grote afwijkingen ten opzichte van de begroting binnen programma 5 aan zowel baten- als lastenzijde wordt voornamelijk veroorzaakt door het feit dat baten en lasten binnen het product grondbedrijf niet zijn begroot.
Binnen het programma 5 “Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting” valt met name op de gerealiseerde grondverkopen van het project Loverbosch fase 1a (€ 3,8 miljoen). Verderop in dit verslag gaan wij nader in op uw grondpositie.
Op programma 10 “Financiën” resteert een nadelig saldo van € 3,2 miljoen (inclusief de mutaties in de reserves), doordat er minder uit de reserves is onttrokken dan begroot (€ 4,4 miljoen). Er is in 2012 minder onttrokken uit de reserves doordat er ook minder is besteed ten aanzien van eenmalige kredieten (zie analyse bijvoorbeeld verschillenanalyse programma 3). Daartegenover is er een aantal
voordelen gerealiseerd ten opzichte van de gewijzigde begroting, zoals:
► hogere algemene uitkering dan begroot (€ 185.000);
► lagere besteding post onvoorzien en incidenteel (€ 230.000);
► minder apparaatkosten dan begroot (€ 290.000).
Wij constateren dat de informatiewaarde van de verschillenanalyse zoals opgenomen in het programmaverslag 2012, voor verdere verbetering vatbaar is. Evenals voorgaande jaren heeft de analyse plaatsgevonden op basis van gesaldeerde bedragen, waarbij enkel het saldo van een programma wordt geanalyseerd ten opzichte van de gewijzigde begroting. Daarnaast wordt programma 10 inclusief de mutaties in de reserves geanalyseerd. Een degelijke analyse op baten- én lastenniveau ten opzichte van de gewijzigde begroting ontbreekt in de jaarstukken. Teneinde de raad op een adequate wijze te informeren omtrent de realisatie versus begroting adviseren wij in de komende planning- en controlproducten meer aandacht te besteden aan de verschillenanalyse.
Analyse van de financiële positie
Eigen vermogen neemt toe Het eigen vermogen, inclusief het resultaat na bestemming, bedraagt per jaareinde 2012 volgens de jaarrekening € 40,1 miljoen en heeft zich vanaf 2010 als volgt ontwikkeld.
Van het totale eigen vermogen ter hoogte van € 40,1 miljoen is € 26,0 miljoen opgenomen als algemene reserve. Het saldo van deze reserve is ten opzichte van 2012 gestegen met € 1,1 miljoen. Wij constateren dat uw gemeente de algemene reserve verder versterkt teneinde de financiële positie van gemeente Asten gezond te houden. In deze tijd is dat een goede ontwikkeling. Daarnaast valt op dat de bestemmingsreserves toenemen met € 4,6 miljoen met name door de omzetting van de riolerings- en afvalvoorziening naar een egalisatiereserve in 2012.
Per saldo is gedurende 2012 € 4,9 miljoen toegevoegd aan de reserves. Deze toevoeging (ten laste van het resultaat) vormt samen met het resultaat voor bestemming (€ 6,8 miljoen voordelig) het voordelig resultaat na bestemming van € 1,9 miljoen.
Solvabiliteit
Uw vermogenspositie
Vreemd vermogen in 2012 neemt af
Kasgeldlimiet
Renterisiconorm
De totale vermogenspositie wordt onder andere tot uitdrukking gebracht door middel van het solvabiliteitspercentage. Dit percentage wordt bepaald door het eigen vermogen te delen door het balanstotaal. Het huidige solvabiliteitspercentage voor uw gemeente bedraagt 73,4% (2011: 60,6%).
De solvabiliteit van de gemeente Asten is daarmee verbeterd en ligt boven het landelijk gemiddelde. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de verbetering van het solvabiliteitspercentage voordelig wordt beïnvloed door de omzetting in 2012 van de riolerings- en
afvalvoorziening in een reserve. Zonder deze omzetting neemt het solvabiliteitspercentage in 2012 toe met 4%.
Uw gemeente heeft langlopend vreemd vermogen op de balans staan. Op jaareinde 2012 bedraagt dit saldo € 4,8 miljoen (2011: € 8,0 miljoen) en is derhalve verder afgenomen in 2012.
Uw gemeente bericht in de paragraaf financiering over de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Het doel van de kasgeldlimiet is om bij middelentekorten het risico van rentefluctuaties voor kort lenen voor een langere periode te beperken. De kasgeldlimiet begrenst de omvang van de korte financiering (korter dan één jaar). De gemeente Asten heeft momenteel geen leningen aangegaan met een looptijd van maximaal één jaar. Uw gemeente voldoet daarmee aan de gestelde kasgeldlimiet.
De renterisiconorm heeft tot doel om het renterisico bij het opnemen van leningen te beheersen. In 2012 zijn geen rentes van vaste geldleningen aangepast. Uw gemeente voldoet daarmee aan de renterisiconorm.
Paragraaf weerstandsvermogen Informatiewaarde paragraaf weerstandsvermogen is zeer beperkt
In het jaarverslag is onder andere de paragraaf weerstandsvermogen opgenomen, welke informatie bevat over de weerstandscapaciteit, de risico’s en het beleid dat hieromtrent gedurende 2012 is gevoerd.
De risico’s die door uw gemeente worden onderkend zijn onder andere:
► Risico’s uit hoofde van het grondbedrijf, vertraging bouwprojecten.
► Risico’s met betrekking tot open-eindregelingen, toename van het aantal aanvragen.
► Risico’s voortkomend uit de gemeentelijk borgstellingen.
In de paragraaf is vermeld dat er tot op heden nog geen volledige risico-inventarisatie heeft plaatsgevonden. Voor de risico’s zoals hiervoor genoemd, wordt daarnaast enkel aangegeven of desbetreffend risico zich daadwerkelijk heeft voorgedaan in 2012. Een doorkijk naar de toekomst is niet opgenomen. De informatiewaarde van deze paragraaf is daarmee nog zeer beperkt gebleven.
Per saldo wordt geconcludeerd dat de weerstandscapaciteit uitstekend is, maar omdat nog geen volledige risico-inventarisatie heeft plaatsgevonden kan dit niet zonder meer worden geconcludeerd. Momenteel is de informatie in deze paragraaf niet toereikend om een gefundeerde uitspraak over de toereikendheid van de weerstandscapaciteit te doen. Hierbij merken wij wel op dat in vergelijking met het risicoprofiel van de gemeente, de weerstandscapaciteit omvangrijk is en het in beginsel aannemelijk lijkt dat deze toereikend zal zijn. Wij constateren daarbij dat de weerstandscapaciteit zich stabiel heeft ontwikkeld in 2012 (van € 18.657.000 naar € 19.089.000).
Wij hebben overigens geconstateerd dat de gemeente momenteel druk doende is om risicomanagement gemeentebreed te
implementeren. Hiervoor is een stappenplan geschreven en is inmiddels een concept nota risicomanagement opgesteld. Wij achten deze nota een goed uitgangspunt om risicomanagement verder te professionaliseren. Wij adviseren het college dan ook om hier de komende periode prioriteit aan te geven.
Schattingsprocessen binnen de jaarrekening Wij kunnen instemmen met
de schattingen van het college
Het college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor het maken van schattingen bij het opmaken van de jaarrekening.
Als accountant van de raad beoordelen wij deze door het college gemaakte schattingen. Wij kunnen instemmen met de door het college gemaakte inschattingen en waarderingsgrondslagen. Onderstaand hebben wij een beschouwing ten aanzien van de belangrijkste schattingen opgenomen.
Belangrijke schattingen
Beoordeling 2012
Beoordeling
2011 Toelichting
Waardering grond en gebouwen inclusief afschrijvingen
De schatting betreft het inschatten van de levensduur wat de basis vormt voor de afschrijvingen. Het is van belang om vast te stellen of er sprake is van duurzame
waardeverminderingen. Dat is in 2012 niet aan de orde.
Waardering van uw deelnemingen, financiële vaste activa en langlopende vorderingen
Mede gelet op het verloop van deze posten in de jaarrekening van de gemeente Asten zijn deze posten slechts in beperkte mate sensitief voor externe ontwikkelingen.
Waardering van de bouwgrondexploitaties en de niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG)
Grondexploitaties met een negatieve eindwaarde worden voorzien. Voor niet in exploitatie
genomen gronden wordt indien noodzakelijk een voorziening gevormd. Hoewel de waardering in hoge mate afhankelijk is van de economische ontwikkeling, kunnen wij instemmen met de waardering zoals deze in de jaarrekening 2012 heeft plaatsgevonden.
Waardering van de debiteuren De voorziening voor dubieuze debiteuren houdt
onder andere rekening met specifieke risico’s van niet invorderbare bedragen.
Belangrijke schattingen
Beoordeling 2012
Beoordeling
2011 Toelichting
Beoordeling toereikendheid van uw voorzieningen De voorzieningen zijn herzien en voorzien van deugdelijke onderbouwingen.
Sensitiviteit schattingen hoog, mede door economische ontwikkelingen (of andere bijzonderheden)
Sensitiviteit schattingen is gemiddeld
Sensitiviteit schattingen ligt laag, mede door voorzichtige uitgangspunten
3 Onze bevindingen naar aanleiding van de controle
Grondbeleid en grondexploitaties
Opbouw voorraadpositie In het kader van de controle van de jaarrekening van de gemeente Asten hebben wij de grondexploitaties gecontroleerd. De post voorraad van de gemeente Asten is als volgt te specificeren.
Bedragen x € 1.000 31 december 2011 31 december 2012
€ €
Overige grond- en hulpstoffen 315 1.153
Niet in exploitatie genomen gronden 2.635 1.965
Onderhanden werk 3.945 2.010
Totaal 6.895 5.128
Zoals uit het bovenstaande overzicht blijkt, zijn de grondexploitatie nader onder te verdelen naar overige grond- en hulpstoffen, nog niet in exploitatie genomen bouwgronden en het zogenaamde onderhanden werk. Deze onderverdeling is afhankelijk van de formele status van de grondexploitatie.
► Met ingang van het boekjaar 2012 heeft de Commissie BBV gesteld dat die gronden waar de raad geen stellig voornemen heeft deze te ontwikkelen, geclassificeerd dienen te worden als overige grond- en hulpstoffen. Wij hebben vastgesteld dat uw gemeente op een juiste wijze invulling heeft gegeven aan deze wijziging in de regelgeving (overigens heeft u deze lijn reeds ingezet in de jaarrekening 2011).
► Er is sprake van onderhanden werk op het moment dat er een vastgesteld exploitatieplan aanwezig is, waarbij de bestemming van de gronden definitief is vastgelegd.
► Als er nog geen vastgesteld exploitatieplan is, maar de raad heeft wel het stellige voornemen de gronden op afzienbare termijn te ontwikkelen, dan dienen de betreffende gronden te worden gepresenteerd als bouwgronden die nog niet in exploitatie zijn genomen.
Hierbij is er dus nog geen zekerheid over de wijze waarop de bouwgrond in eigendom van de gemeente geëxploiteerd gaat worden.
Onderstaand vindt u een visuele risicobeoordeling van de belangrijkste grondexploitatieprojecten van de gemeente Asten.
Dit betreffen zowel in exploitatie genomen projecten als nog in exploitatie te nemen projecten.
Barometer grondexploitaties
• Afnemend risicoprofiel ten opzichte van 2011.
• Diverse projecten zijn nog sensitief en risicovol; forse gronduitgiftes.
Legenda barometer grondexploitaties
• Gevoeligheid: op basis van fase in project en aanpasbaarheid van het project (donker grijs) of bijna afgerond (licht grijs).
• Risico: financieel risicoprofiel.
Gevoeligheid
Risico Loverbosch
fase 1a
Heusden Oost fase 1
Hoek Burg.
Wijnenstraat Loverbosch
fase 1bcd
Heusden Oost fase 2,3
In exploitatie genomen projecten
De boekwaarde van de in exploitatie genomen projecten is op hoofdlijnen als volgt te specificeren.
Bedragen x € 1.000
Balanswaarde per 31-12-2011
Boekwaarde per 31-12-2012
Voorziening verlieslatend complex
Balanswaarde per 31-12-2012
€ €
Loverbosch fase 1a 3.621 397 0 397
Heusden Oost (fase 1) 1.615 1.778 0 1.778
Hoek Burg. Wijnenstraat (391) 605 400* 205
Heusden ondergrond van Heugten
(194) (42) 0 (42)
Ommel Kluisstraat (536) (192) 0 (192)
Overige (170) (136) 0 (136)
Totaal 3.945 2.410 400* 2.010
Saldering voorziening met boekwaarde
Bij de controle van de balansposten inzake de lopende grondexploitaties is de cruciale vraag: worden de geactiveerde kosten in de toekomst terugverdiend? Waardering vindt hierbij in beginsel plaats tegen de kostprijs. Indien echter blijkt dat een aankoop of projectontwikkeling verliesgevend is, dient een afwaardering voor het tekort te worden genomen. Bij de beoordeling van de waardering van de
bouwgrondexploitaties vormen de herziene exploitatieopzetten een essentieel toetsingsinstrument.
De gemeente Asten beschikt over een beperkt aantal in exploitatie genomen projecten. De exploitaties Loverbosch 1a en Heusden Oost fase 1 zijn veruit de grootste projecten onder de in exploitatie genomen gronden. Op de volgende pagina volgt een korte toelichting ten aanzien van beide in exploitatie genomen gronden.
* Wij merken op dat de voorziening voor het verlieslatend saldo van de grondexploitatie “Hoek Burg. Wijnenstraat” (€ 400.000) in de
jaarrekening 2012 is gesaldeerd met de boekwaarde. De voorziening wordt derhalve niet afzonderlijk gepresenteerd. Wij willen u erop attent
Ontwikkeling
verwachte resultaten Bedragen x € 1.000
Eindwaarde per 31-12-2011
Eindwaarde per 31-12-2012
Loverbosch fase 1a 1.900 2.000
Heusden Oost fase 1 668 281
Overige 185 0
Loverbosch fase 1a Het verwacht resultaat van Loverbosch fase 1a is gestegen van € 1.9 miljoen naar € 2,0 miljoen. De stijging van het geprognosticeerd resultaat is het gevolg van een lagere raming voor kosten bouw- en woonrijpmaken (€ 244.000), doordat deze post steeds verder concreet wordt. Deze positieve bijstelling wordt deels teniet gedaan door hogere raming voor interne doorrekeningen, als gevolg van diverse planaanpassingen.
De verwachte en nog te realiseren grondverkopen per 31-12-2012 bedragen € 4,9 miljoen (2011: € 9,6 miljoen). Voor 2012 was een uitgifte van 30 percelen geraamd (30% van de totale woningen). In werkelijkheid is 39% van de gronden uitgegeven in 2012 (totale grondverkopen bedragen € 3,8 miljoen).
In 2013 en 2014 dienen nog respectievelijk 14 en 32 kavels uitgegeven te worden. In 2013 is reeds één kavel verkocht. De restant verkoop gaat met name om particuliere kavels of ontwikkeling door bouwbedrijven/ontwikkelaars, waarvan momenteel nog niets concreet is. De nog te realiseren verkopen is daarmee een onzekere factor voor het resultaat van Loverbosch fase 1a. Echter rekening houdend met het positief exploitatieresultaat van € 2,0 miljoen, achten wij de huidige waardering juist.
Heusden Oost fase 1 Het geprognosticeerd resultaat is afgenomen met € 387.000 als gevolg van een verlenging in de looptijd van dit project. In totaal gaat het in deze fase om de verkoop van 80 woningen die in de periode van 2013 tot en met 2019 uitgegeven gaan worden. Dit betekent jaarlijks een uitgifte van ongeveer 11 woningen. Het verkooptraject is nog niet gestart zodoende dat de geprognosticeerde verkoopopbrengsten van
€ 5,2 miljoen nog volledig gerealiseerd moeten worden.
In de tweede helft van 2013 gaan de grondverkopen naar verwachting van start. Momenteel wordt bezien of enkele professionele partijen interesse hebben om projecten van beperkte omvang te realiseren. Hierin is nog geen concrete ontwikkeling bekend, waardoor de gronduitgifte een onzekere factor is voor het huidige exploitatieresultaat. Op basis van de door ons ontvangen informatie achten wij de huidige waardering
Niet in exploitatie gronden
De boekwaarde van de niet in exploitatie genomen gronden is op hoofdlijnen als volgt te specificeren.
Bedragen x € 1.000
Balanswaarde per 31-12-2011
Boekwaarde per 31-12-2012
Voorziening verlieslatend complex
Balanswaarde per 31-12-2012
€ €
Loverbosch fase 1bcd 1.289 1.374 0 1.374
Heusden Oost fase 2, 3 1.596 2.210 1.665 545
Overige -250 46 0 46
Totaal 2.635 3.629 1.665 1.965
Voor de nog niet in exploitatie genomen gronden zijn nog geen vastgestelde exploitatieplannen aanwezig. Voor deze gronden is het derhalve van belang dat de gemeente in voldoende mate kan onderbouwen op welke wijze de geactiveerde kosten terugverdiend kunnen worden. Niet in exploitatie genomen bouwgronden dienen in overeenstemming met het BBV te worden gewaardeerd tegen de historische kostprijs of de lagere marktwaarde. Uw gemeente heeft daarbij de evaluatie gemaakt of de m2 prijs gehandhaafd kan worden.
Wij kunnen ons voor de jaarrekening 2012 verenigen met dit standpunt.
Specifiek zijn wij ingegaan op de projecten Loverbosch fase 1bcd en Heusden Oost fase 2, 3. Zoals gesteld heeft u in voldoende mate aangetoond dat de waardering van deze projecten juist is opgenomen in de jaarrekening 2012. Wel adviseren wij u om de evaluatie ten aanzien van deze projecten, gezien de relatief hoge boekwaarde en sensitiviteit, op een meer structurele wijze en een lager detailniveau periodiek op te stellen.
Overige gronden De boekwaarde van de overige gronden is als volgt te specificeren.
Bedragen x € 1.000
Balanswaarde per 31-12-2011
Boekwaarde per 31-12-2012
Voorziening verlieslatend complex
Balanswaarde per 31-12-2012 Heusden Oost
glastuinbouw/agrarisch
0 918 81 837
Garagebedrijf van Mierlo 146 424 277 147
Ostade C 169 169 0 169
Totaal 315 1.511 358 1.153
Ten aanzien van de overige gronden bestaat nog geen stellig voornemen om de gronden in de nabije toekomst in exploitatie te gaan nemen.
Om die reden worden deze gronden niet gepresenteerd onder de “niet in exploitatie genomen gronden”, maar onder de overige gronden. Zo heeft in 2012 een herrubricering plaatsgevonden inzake het project Heusden Oost. Het gedeelte van de gronden waarvoor nog geen stellig voornemen bestaat om deze gronden in de nabije toekomst in exploitatie te gaan nemen (€ 918.000), is in de jaarrekening 2012 opgenomen onder de overige gronden.
Voor de overige gronden is het van belang dat de gemeente in voldoende mate kan aantonen dat de boekwaarde de marktwaarde niet overschrijdt. Uw gemeente heeft daarbij de evaluatie gemaakt of de m2 prijs gehandhaafd kan worden.
Wij kunnen ons voor de jaarrekening 2012 verenigen met dit standpunt.
Risico’s ten aanzien van verbonden partijen
De gemeente Asten heeft bestuurlijke en financiële belangen in een aantal verbonden partijen. Wij stellen vast dat de risico’s die de gemeente hierin loopt nog beperkt zijn geanalyseerd in de paragraaf verbonden partijen zoals opgenomen in het jaarverslag. Wij adviseren u derhalve de paragraaf uit te breiden met informatie over het financieel belang van de gemeente Asten in de verbonden partij en de financiële
kengetallen van de de betreffende organisatie op te nemen.
Met betrekking tot verbonden partij SRE merken wij op dat de liquidatiekosten inzake de SRE milieudienst mogelijk op de gemeenten verhaald
Onze bevindingen in het kader van uw interne beheersing
In onze managementletter 2012, uitgebracht aan het college op 5 december 2012, hebben wij onze bevindingen en aanbevelingen van onze tussentijdse controle 2012 opgenomen. In deze managementletter hebben wij aangegeven welke zaken vóór de
jaarrekeningcontrole 2012 opgepakt zouden moeten zijn (prioriteit H). Wij hebben geconstateerd dat de voortgang van de aanbevelingen van zowel uw eigen interne controle als de controle door ons als accountant zichtbaar door uw organisatie worden gevolgd. Onderstaand geven wij de huidige stand van zaken nader in detail weer.
1 Weerstandsvermogen/risicomanagement Conform de door u uitgewerkte probleemanalyse risicomanagement, heeft u inmiddels een concept nota
risicomanagement opgesteld. Deze nota vormt een goede basis om risicomanagement binnen uw gemeente verder te implementeren en professionaliseren. Zoals beschreven hebben deze acties nog niet geleid tot een verbetering van de paragraaf
weerstandsvermogen in de jaarrekening 2012.
2 Toetsingskader SiSa Wij hebben toereikende controle-informatie ontvangen teneinde de juistheid en rechtmatigheid van de in de SiSa-bijlage opgenomen gegevens vast te kunnen stellen. Dit punt is adequaat door uw organisatie opgepakt.
3 Beheersomgeving grondbedrijf Wij stellen vast dat de gronden in overeenstemming met het BBV zijn verantwoord en in voldoende mate onderbouwd zijn door uw organisatie. Wel stellen wij vast dat de algehele beheersing nog verder verbeterd kan worden.
4 Koppeling uitkeringsadministratie Werkplein – financiële administratie
Per jaareinde hebben wij een cumulatieve aansluiting ontvangen tussen de uitkeringsadministratie bij het Werkplein en uw financiële administratie. Onze bevinding is daarmee adequaat opgepakt.
In het kader van de controle van de jaarrekening brengt de accountant ook verslag uit omtrent zijn bevindingen met betrekking tot de continuïteit en betrouwbaarheid van de geautomatiseerde gegevensverwerking. Onze controle was niet primair gericht op het doen van een uitspraak omtrent de continuïteit en betrouwbaarheid van (delen van) de geautomatiseerde gegevensverwerking en wij hebben daartoe ook geen opdracht van het management ontvangen. De jaarrekeningcontrole heeft geen tekortkomingen in de continuïteit en
Onze bevindingen in het kader van rechtmatigheid
In hoofdstuk 4 hebben wij de gehanteerde kaders voor onze rechtmatigheidscontrole nader toegelicht. Buiten hetgeen reeds eerder is gemeld, hebben wij geen bijzonderheden geconstateerd in het kader van rechtmatigheid. In het vervolg van deze paragraaf geven wij onze bevindingen bij deze onderwerpen.
Het rechtmatigheidsbeheer is op orde
Het normenkader is intern bij uw gemeente vertaald in interne controleprotocollen, waarna voor de geïdentificeerde risico’s de getroffen beheersingsmaatregelen in kaart zijn gebracht. De werking van deze maatregelen is met voldoende diepgang getoetst en de uitkomsten hiervan zijn voor de processen met een duidelijke audittrail vastgelegd.
Zoals reeds aangegeven in de managementletter kan de beheersing voor een aantal processen nog in bepaalde mate verbeterd worden.
Wij constateren dat bij de gemeente Asten in 2012 een kwaliteitsverbetering heeft plaatsgevonden ten aanzien van het
rechtmatigheidsonderzoek. Met de verbeteringen die wij in onze managementletter hebben aangedragen, gaat gemeente Asten aan de slag en zij zal deze verbeteringen veelal de komende jaren willen realiseren.
Wij zijn van mening dat de gemeente Asten voor het boekjaar 2012 een deugdelijk rechtmatigheidsonderzoek heeft uitgevoerd.
De
begrotingsoverschrijdingen zijn wel goed toegelicht
Met de controle op de juiste toepassing van het begrotingscriterium toetsen wij of het budgetrecht van de gemeenteraad is
gerespecteerd. In hoofdstuk 4 van deze rapportage lichten wij de controleaanpak en de verantwoordelijkheden van college, raad en accountant nader toe.
Omzetting voorziening riolering en afval
De voorziening afval en de voorziening Landsbanki zijn in 2012 omgezet naar een reserve afval en een reserve Landsbanki. Deze toevoegingen (ten laste van het resultaat) in de overige bestemmingsreserves van € 852.000 zijn nog niet door de raad geautoriseerd.
Het college stelt voor deze toevoegingen bij vaststelling van de jaarrekening 2012 mee te nemen in de besluitvorming. Bij het vormen van ons oordeel over de rechtmatigheid van deze toevoegingen zijn wij er reeds van uitgegaan dat de raad deze toevoegingen alsnog autoriseert.
Overschrijding programma 5
In onderstaande tabel hebben wij per programma een samenvatting gegeven van de overschrijdingen van de lasten op de begroting.
Onderdeel programmarekening Gewijzigde begroting Rekening 2012
(in duizenden euro’s) € €
5 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting 4.048 8.844
Deze overschrijding ten opzichte van de begrote lasten is door het college in de toelichting “analyse op hoofdlijnen” toegelicht. Zoals wij eerder in hoofdstuk 2 aangegeven zijn de afwijkingen ten opzichte van de begroting binnen programma 5 met name het gevolg van het feit dat baten en lasten binnen het product grondbedrijf niet zijn begroot.
Het college stelt uw gemeenteraad voor genoemde overschrijdingen te autoriseren in het kader van de vaststelling van de jaarrekening 2012. Vooruitlopend hierop zijn wij hiervan reeds uitgegaan bij het vormen van ons oordeel over de (begrotings)rechtmatigheid.
Misbruik en oneigenlijk gebruik
In de externe en interne regelgeving zijn diverse bepalingen opgenomen die erop zijn gericht om misbruik en oneigenlijk gebruik te voorkomen. Uw gemeente heeft de toets op het misbruik en oneigenlijk gebruik neergelegd in interne controleplannen. De uitkomst van deze toets heeft niet geleid tot bevindingen die invloed hebben op de rechtmatigheid van baten en lasten en balansmutaties.
Niet-financiële
beheershandelingen vallen buiten de scope van rechtmatigheidscontrole
Handelingen en beslissingen van niet-financiële aard vallen buiten de scope van de rechtmatigheidscontrole door de accountant. De accountant toetst deze handelingen en beslissingen niet inhoudelijk door gegevensgericht onderzoek.
Volstaan wordt in dit kader met het beoordelen van het interne systeem van risicoafwegingen. Binnen dit systeem moeten voorwaarden zijn geschapen om risico’s goed te kunnen beoordelen en in de tijd te kunnen volgen.
Wij hebben ons een beeld gevormd over de wijze van totstandkoming van de inventarisatie van de risico’s en de getrouwe weergave van de hieruit mogelijk voortvloeiende financiële gevolgen in de paragraaf weerstandsvermogen van het jaarverslag.
Daarnaast hebben wij gericht geïnformeerd naar de lopende procedures waarbij de gemeente betrokken is, teneinde indicaties te verkrijgen over de eventuele risico’s op dit vlak. Op grond hiervan beschikken wij niet over aanwijzingen die een nader onderzoek naar de (financiële) gevolgen noodzakelijk maakt.
Bevindingen controleverantwoording in het kader van SiSa
SiSa Wij hebben de in de SiSa-bijlage van de jaarrekening genoemde specifieke uitkeringen gecontroleerd met inachtneming van de Nota verwachtingen accountantscontrole 2012. Op grond van ons onderzoek hebben wij bij de navolgende specifieke uitkeringen geen fouten en/of onzekerheden geconstateerd die de voor SiSa geldende rapporteringstolerantie overschrijden.
Onze controleaanpak hierbij hebben wij in hoofdstuk 4 nader toegelicht. De SiSa-bijlage dient door uw gemeente samen met een aantal andere verplicht voorgeschreven verantwoordingsstukken voor 15 juli a.s. elektronisch bij het CBS te worden aangeleverd. Door middel van een voorgeschreven tabel dienen wij te rapporteren over onze bevindingen ten aanzien van de in de jaarrekening opgenomen SiSa-bijlage. In bijlage 1 bij dit rapport zijn deze bevindingen in de voorgeschreven tabel opgenomen. U kunt deze tabel hanteren ten behoeve van verzending naar het CBS.
4 Hoe hebben wij de controle uitgevoerd?
Wat is de reikwijdte van onze opdracht Wat hebben wij
gecontroleerd
Conform de aan ons verleende opdracht hebben wij de jaarrekening 2012 van de gemeente Asten gecontroleerd. Deze jaarrekening is onder verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders opgesteld. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel te geven over de jaarrekening, als bedoeld in artikel 213, tweede lid, van de Gemeentewet.
Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado) en het door de raad vastgestelde controleprotocol. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Onze controleaanpak in het kort
Onze aanpak, gewoon goed Onze controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de wet- en regelgeving relevante interne
beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet ten doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne
beheersingssysteem van de gemeente.
Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële
verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het college van burgemeester en wethouders van de gemeente heeft gemaakt en een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
De met u afgesproken goedkeurings- en rapporteringstoleranties
De foutenmarge Op grond van het Bado stelt de raad de goedkeuringstolerantie vast die de accountant bij zijn jaarrekeningcontrole dient te hanteren.
Het normenkader en de goedkeuringstolerantie zijn op 1 februari 2011 vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders en vervolgens ter besluitvorming/kennisgeving gebracht van de raad.
Goedkeuringstolerantie Goedkeurend Beperking Oordeelonthouding Afkeurend Fouten in de jaarrekening
(% lasten) < 1% > 1 < 3% - > 3%
Onzekerheden in de controle
(% lasten) < 3% > 3 < 10% > 10% -
Op grond van de jaarrekening 2012 bedraagt de goedkeuringstolerantie voor fouten afgerond € 431.000 (1%) en voor onzekerheden
€ 1.293.000 (3%). Als de goedkeuringstolerantie niet wordt overschreden, kan een goedkeurende controleverklaring afgegeven worden.
Deze goedkeuringstolerantie is een kwantitatief criterium. De uiteindelijke oordeelsvorming is echter altijd een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve afwegingen.
De rapporteringstolerantie, de maatstaf die geldt voor het rapporteren van fouten en onzekerheden, is door de raad bepaald op
€ 25.000.
Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (Wopt)
Op grond van de “Wopt” moeten beloningen, waaronder voorzieningen ten behoeve van toekomstige beloningen, zoals pensioen en ontslaguitkeringen, in de jaarrekening worden vermeld als deze de gemiddelde ministersbeloning (voor 2012 vastgesteld op
€ 194.000) te boven gaan. Bij onze controle hebben wij vastgesteld dat de Wopt wordt nageleefd door de gemeente Asten. Wij merken overigens op dat de Wopt vanaf 1 januari 2013 vervangen wordt door de Wet Normering Topinkomens.
Onze onafhankelijkheid is gewaarborgd
De onafhankelijkheid van de accountant behoort tot het fundament van zijn beroep. De jarenlange discussie over het beroep en het functioneren van de accountant, hebben uiteindelijk geresulteerd in een aanpassing van de accountantswetgeving, welke van
toepassing is voor organisaties van openbaar belang (OOB’s) met als doel de onafhankelijkheid van de accountant beter te waarborgen richting het maatschappelijk verkeer. Ondanks het feit dat een gemeente zich volgens de wet niet kwalificeert als een organisatie van openbaar belang vinden wij het als uw accountant belangrijk om eventuele bedreigingen ten aanzien van de onafhankelijkheid te melden.
Wij hebben gedurende het jaar geen onafhankelijkheidsissues geconstateerd. Onderstaand geven wij de aanvullende werkzaamheden weer, welke wij naast de controle van de jaarrekening (inclusief de SiSa-bijlage) hebben verricht:
► controle van diverse subsidieverantwoordingen.
Deze werkzaamheden hebben geen invloed op onze onafhankelijke positie als controlerend accountant ten behoeve van de raad van de gemeente Asten.
Begrotingsbeheer
Met de controle op de juiste toepassing van het begrotingscriterium toetsen wij of het budgetrecht van de gemeenteraad is
gerespecteerd. Voor een juiste oordeelsvorming is het van belang in hoeverre de begrotingsoverschrijding past binnen het door de gemeenteraad geformuleerde beleid en/of wordt gecompenseerd door hogere opbrengsten.
Wij beoordelen bij onze controle de overschrijdingen ten opzichte van de begrote lasten per programma. Dit betreffen enkel de lasten omdat hierop een beoordeling en rapportering van de accountant wordt gevraagd vanuit de Kadernota Rechtmatigheid.
Het is de verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders om begrotingsafwijkingen tijdig te signaleren en te rapporteren aan de raad. Het is de verantwoordelijkheid van de raad om hier dan tijdig een besluit over te nemen.
Het is de verantwoordelijkheid van de accountant om de begrotingsrechtmatigheid van de lasten en investeringen te toetsen. Dit doen wij onder andere door:
► vast te stellen of begrotingsafwijkingen tijdig zijn gesignaleerd en zijn omgezet in een begrotingswijziging ter autorisatie aan de raad;
► vaststellen of kostenoverschrijdingen leiden tot een onrechtmatigheid, welke meegewogen moet worden in het
accountantsoordeel of niet. Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid hoeven niet te worden meegewogen in het accountantsoordeel.
Rechtmatigheid
Wij hebben bij de controle over 2012 de rechtmatigheid getoetst conform de bepalingen van het Bado en het controleprotocol 2012 van de gemeente Asten. Bij onze controle hebben wij aandacht gegeven aan de volgende onderwerpen:
► het rechtmatigheidsbeheer;
► de naleving van het voorwaardencriterium;
► de begrotingsrechtmatigheid;
► het misbruik-en-oneigenlijk-gebruikcriterium;
► de niet-financiële beheershandelingen.
Verplichtingen inzake Single information en Single audit (SiSa)
SiSa Uw gemeente is op grond van wettelijk voorschrift verplicht de verantwoordingsinformatie voor de met name benoemde specifieke uitkeringen hieromtrent op te nemen in een bijlage bij de jaarrekening op basis van een door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voorgeschreven model. Bij de controle van deze bijlage betrekken wij de door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hiervoor gegeven aanwijzingen (Circulaire Single information Single audit 2012, waarin onder andere opgenomen de Nota verwachtingen accountantscontrole 2012).
De hierbij geconstateerde fouten en onzekerheden dienen op grond van het Bado in het verslag van bevindingen te worden opgenomen, indien de navolgende rapporteringstolerantie per specifieke uitkering wordt overschreden:
► € 10.000 indien de omvangbasis kleiner dan of gelijk aan € 100.000 is;
► 10% indien de omvangbasis groter dan € 100.000 en kleiner dan of gelijk aan € 1.000.000 is;
► € 100.000 indien de omvangbasis groter dan € 1.000.000 is.
In bijlage 1 van dit verslag rapporteren wij hierover.
Bijlage 1 - SiSa-bijlage
Het is volgens de Nota verwachtingen accountantscontrole voorgeschreven dat wij de geconstateerde fouten en onzekerheden per regeling rapporteren door middel van onderstaande verplichte tabel. Deze tabel dient door uw gemeente samen met een aantal andere verplicht voorgeschreven verantwoordingsstukken voor 15 juli aanstaande elektronisch bij het CBS te worden aangeleverd.
Nummer specifieke uitkering conform
SiSa-bijlage 2012 Specifieke uitkering Fout of onzekerheid
Financiële omvang in euro’s
Toelichting fout/onzekerheid
C7C Investering stedelijke vernieuwing (ISV) 0 0 n.v.t.
D9 Onderwijsachterstandenbeleid 2011-2014 (OAB) 0 0 n.v.t.
G1C_1 Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Gemeentedeel 2012 0 0 n.v.t.
G1C_2 Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Totaal 2011
(Gemeenten inclusief deel gemeenschappelijke regelingen)
0 0 n.v.t.
G2 Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB 0 0 n.v.t.
G3 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)
0 0 n.v.t.
G5 Wet Participatiebudget (WPB) 0 0 n.v.t.
H10_2010 Brede doeluitkering Centra voor Jeugd en Gezin (BDU CJG) Hernieuwde uitvraag 2008 tot en met 2011
0 0 n.v.t.
Bijlage 2 - Actuele ontwikkelingen
Inleiding In deze paragraaf schetsen wij een aantal actuele ontwikkelingen in uw sector, waarmee wij eveneens invulling willen geven aan onze natuurlijke adviesfunctie. Dit doen wij vanuit onze rol als accountant, waarbij wij tevens ontwikkelingen weergeven zoals die worden gesignaleerd door de diverse specialistengroepen binnen Ernst & Young (Advisory, Tax, IT).
Wij hebben in het kader van onze controle deze actuele ontwikkelingen niet specifiek beoordeeld of toegepast voor uw organisatie, maar zijn vanzelfsprekend graag bereid met u van gedachten te wisselen over de mogelijke specifieke risico’s en gevolgen voor uw gemeente.
IT-ontwikkelingen
Beveiliging van DigiD vraagt aandacht
Naar aanleiding van beveiligingsincidenten rondom DigiNotar en DigiD is in 2012 het beveiligingsassessment rondom DigiD
aangekondigd. Inmiddels is enige tijd verstreken en zijn diverse gemeenten en leveranciers van gemeentelijke websites gestart met het inventariseren van de impact van de norm van Logius. Ernst & Young maakte onderdeel uit van de pilot die door VNG en KING is georganiseerd om de impact van de norm te bepalen en is sindsdien actief betrokken bij diverse gemeenten en gemeentelijke
leveranciers. Wij zien echter dat inspanningen momenteel nog achterblijven, wat het risico met zich meebrengt dat gemeenten niet tijdig een assessment hebben laten uitvoeren. Wij adviseren u op korte termijn de IST situatie te bepalen om vast te stellen waar u momenteel staat. Op die manier heeft u nog ruim de tijd eventuele verbeteringen door te voeren, voordat u zich laat toetsen tegen de norm. Ten aanzien van dit finale assessment adviseren wij u op korte termijn afspraken te maken met uw auditor.
Gemeenten blijven achter bij invoer IBAN
Momenteel vindt de migratie plaats naar IBAN en betaalmiddelen die zijn gebaseerd op Europese standaarden in Nederland. Uiterlijk 1 februari 2014 moeten deze standaarden ingevoerd zijn. Het Nationaal Forum voor de SEPA-migratie constateert dat publieke instellingen, in tegenstelling tot elders in Europa waar publieke instellingen een voorbeeldfunctie vervullen, niet vroeg overgaan. Met name gemeenten zullen een extra inspanning moeten verrichten voor de overgang op IBAN, die momenteel nog erg achterblijft. Uit de migratiemonitor blijkt dat een substantieel deel van de gemeenten zijn planning nog moet bepalen. Wij willen u graag wijzen op de naderende deadline en het belang om de planning ten aanzien van de IBAN implementatie te bepalen.
Bring your own device Vele gemeenten denken momenteel na over invoering van Bring your own device. Bring your own device is het concept waarbij
medewerkers gebruik maken van (computer)apparatuur die niet het eigendom zijn van de gemeente. Hierbij valt te denken aan de inzet van eigen smartphones of tablets. Indien de gemeente ervoor kiest bijvoorbeeld e-mail en agenda via deze persoonlijke apparatuur te ontsluiten, heeft dit impact op de beveiliging van de ontsloten informatie. Daarnaast spelen fiscale aspecten een rol indien u uw medewerkers een budget geeft voor de aanschaf van de apparatuur. Indien u met de Bring your own device-ontwikkeling bezig bent, wisselen wij graag een keer met u van gedachten om te voorkomen dat u onnodig risico loopt.
Fiscaliteiten
Loonheffingen Op het gebied van de loonheffingen zijn er diverse aandachtpunten voor uw gemeente.
Allereerst betreft dit de invoering van de werkkostenregeling (WKR), uiterlijk per 1 januari 2015. Het is wenselijk te inventariseren welke gevolgen er zouden kunnen zijn met betrekking tot deze invoering. Afhankelijk van de uitkomst van de inventarisatie kan vanuit beleidsmatig oogpunt een betere beslissing genomen worden over het invoermoment en de mogelijk noodzakelijke aanpassingen in arbeidsvoorwaarden en/of administratie.
Indien vervroegd afscheid wordt genomen van een of meerdere werknemers, dan is het wenselijk vóór het maken van afspraken daaromtrent, de gevolgen van de mogelijk van toepassing zijnde strafheffing (52% extra loonheffing) in kaart te brengen. Ook non-activiteitsregelingen kunnen kwalificeren voor deze strafheffing. Hiermee worden kostbare verrassingen achteraf voorkomen.
In de public sector zien we met regelmaat dat besloten wordt personeel af te stoten respectievelijk samen wordt gevoegd met andere partijen. Dan kan een vergelijk met andere arbeidsvoorwaarden wenselijk zijn om te bezien welke financiële consequenties verbonden zijn met een dergelijke operatie. Ook is een dergelijk vergelijk wenselijk om de betreffende werknemers een tenminste gelijkwaardig arbeidsvoorwaardenpakket te kunnen bieden. In voorkomende gevallen zijn wij graag betrokken bij de uitwerking van dergelijke projecten.
Vanuit de flexibele arbeidsgedachte wordt met regelmaat personeel ingehuurd. Afhankelijk van de situatie (uitzenden, detacheren en/of ZZP’er) brengt dit eventuele heffingsrisico’s en/of aansprakelijkheidsrisico’s met zich mee. Het is in alle gevallen goed om vooraf de mogelijke heffingsgevolgen in beeld te hebben en maatregelen te treffen om de aansprakelijkheid te beperken/voorkomen.
De fiscale aandacht voor (bestel)auto’s is de afgelopen jaren sterk toegenomen. De bewijslast om heffingsgevolgen van het eventuele privégebruik te voorkomen luistert nauw. Dit impliceert dat bij het gebruik van (bestel)auto’s het wenselijk is dat er procedures zijn die eventuele heffingsverplichtingen voorkomen. Het kan daarbij overigens ook gaan om auto’s waarvan primair gedacht wordt dat er geen heffingsverplichtingen spelen.
Afschaffing btw-
compensatiefonds gaat niet door
Recentelijk heeft het rijk met de medeoverheden het financieel akkoord gesloten. Onderdeel van het financieel akkoord is dat het rijk zal afzien van de afschaffing van het btw-compensatiefonds. Met het handhaven van het btw-compensatiefonds wordt tegemoetgekomen aan de wens van gemeenten en provincies die grote bezwaren hadden tegen de afschaffing van het
btw-compensatiefonds. Deze bezwaren zijn met name ingegeven doordat de overgang naar een regime zonder compensatie allerlei complicaties met zich brengt.
De aangekondigde bezuiniging van jaarlijks € 550 miljoen die gekoppeld was aan de afschaffing van het btw-compensatiefonds zal evenwel gewoon doorgang vinden. Daarnaast worden gemeenten en provincies door de introductie van een gemaximeerd bedrag aan te compenseren btw in hun mogelijkheden tot compensatie beperkt. Wanneer het plafond in enig jaar wordt overschreden, vindt er een aanzuivering plaats ten laste van het gemeente- respectievelijk het provinciefonds. Wanneer gemeenten en provincies minder compenseren dan het vastgestelde plafond wordt de besparing toegevoegd aan het gemeente- respectievelijk het provinciefonds.
De verdeling van de korting, alsmede de toevoeging aan het gemeente- dan wel het provinciefonds vindt plaats overeenkomstig de omvang waarmee de individuele gemeenten en provincies btw hebben gecompenseerd.
Door de beperking van de compensatie en de structurele bezuinigingsdoelstellingen die daarnaast gelden, hebben gemeenten en
provincies er in de toekomst belang bij om btw-heffing op hun inkopen te verminderen/voorkomen. Wij zien goede mogelijkheden om ter zake van de bepaalde activiteiten de btw-druk voor uw gemeente aanzienlijk te beperken:
► Samenwerkingsverbanden van compensatiegerechtigde lichamen die momenteel btw aan de deelnemende gemeenten berekenen, kunnen door gebruik te maken van een btw-vrijstelling btw-druk op hun diensten beperken.
► Gemeenten kunnen met nauw gelieerde entiteiten (stichtingen of bv’s) onder omstandigheden een fiscale eenheid vormen, zodat wordt voorkomen dat op de prestaties van deze gelieerde entiteit voor de gemeente of provincie btw in rekening wordt gebracht.
► In de sfeer van de samenwerking met projectontwikkelaars en woningcorporaties bij de ontwikkeling van bestemmingsplannen afspraken over het openbaar gebied anders vorm te geven.
► Ten aanzien van de exploitatie van zaal- en vergaderruimten in multifunctionele accommodaties hebben gemeenten op basis van recente jurisprudentie ruimere mogelijkheden om een belaste exploitatie en daarmee aftrek van btw op kosten en investeringen te effectueren.
Indien één of meerdere van bovenstaande onderwerpen binnen uw gemeente speelt, adviseren wij u de mogelijkheden om de btw-druk te verminderen nader te onderzoeken.
Daarnaast verdient het aanbeveling om te inventariseren of de exploitatie van andere onroerende zaken binnen uw gemeente in de btw- heffing zijn betrokken, waardoor aftrek van btw wordt gegenereerd. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan de verhuur van sportaccommodaties, de belaste exploitatie van monumentale gebouwen en de optie voor een met btw belaste verhuur wanneer de huurder gerechtigd is tot aftrek van btw.
Uitbreiding vennootschaps- belastingplicht
overheidsbedrijven
Uw gemeente is niet onderworpen aan de vennootschapsbelasting.
In mei 2012 heeft de staatssecretaris van Financiën in zijn “Notitie Belastingplicht Overheidsbedrijven” echter aangekondigd:
(i) alle indirecte overheidsbedrijven integraal te willen belasten voor de vennootschapsbelasting;
(ii) overheden te willen verplichten hun concurrerende activiteiten in te brengen in een (belaste) bv of nv.
Tevens heeft de staatssecretaris aangekondigd een consultatieronde te zullen houden in het kader van de vormgeving van de regeling. In deze consultatieronden zal met onder meer de overige ministeries, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg en de Unie van Waterschappen worden overlegd. Deze consultatieronde is in januari 2013 van start is gegaan. Aangenomen wordt dat de beoogde ingangsdatum van de nieuwe regeling 1 januari 2014 is.
Voor uw gemeente zou de voorgenomen regeling kunnen betekenen dat zij specifieke activiteiten zou moeten afzonderen in een afzonderlijke (belaste) rechtspersoon. Ook haar huidige deelnemingen en gelieerde stichtingen en verenigingen zouden volledig aan de vennootschapsbelasting worden onderworpen.
Wij raden u aan om in de komende periode de te verwachten impact van de voorgenomen wijzigingen in beeld te krijgen. Dit stelt u in staat waar mogelijk tijdig op de beoogde wijzigingen te anticiperen ten. Ook adviseren wij u een strategie te bepalen voor de behartiging van uw belangen tijdens de geplande consultatieronde van de staatssecretaris.
