• No results found

Voorschoten en de eerste dagen van de Tweede Wereldoorlog GEPUBLICEERD: 11 MEI 2020

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Voorschoten en de eerste dagen van de Tweede Wereldoorlog GEPUBLICEERD: 11 MEI 2020"

Copied!
20
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Voorschoten en de eerste dagen van de Tweede Wereldoorlog

GEPUBLICEERD: 11 MEI 2020

Het is vandaag precies 80 jaar geleden dat de Duitse bezetter Nederland binnenviel. Voorschotenaren werden die nacht om kwart over drie wakker van een gezoem dat steeds luider vanuit het westen hoorbaar was.

Wat ze hoorden waren tientallen vliegtuigen vol met parachutisten die vanaf de Noordzee aankwamen vliegen om te landen op Vliegveld Valkenburg en bij de Haagsche Schouw. Eerder waren ze vanuit Duitsland over het noorden van Nederland gevlogen om de aandacht af te leiden van het Nederlandse leger. Zo moest de indruk gewekt worden dat niet Nederland aangevallen zou worden, maar dat de vliegtuigen op weg waren naar Engeland.

Niet veel later begon ook het luchtafweer met een hoop kabaal op de vliegtuigen te schieten. Onder andere stond er een luchtafweergeschut van het Nederlandse leger opgesteld op het landgoed bij Duivenvoorde. (Zie foto). Tenminste van twee Duitse vliegtuigen is zeker dat deze door dit geschut zijn neergehaald, maar konden de vliegtuigen een noodlanding maken op het strand bij Wassenaar.

Het Nederlandse leger stuurde ook vliegtuigen de lucht in om de vijandelijke vliegtuigen neer te halen.

Hoewel in de minderheid, wisten ze toch gedurende die eerste dagen een behoorlijk aantal Duitse vliegtuigen neer te halen. Tijdens een luchtgevecht tussen een Nederlands en Duits gevechtsvliegtuig viel op Voorschotens grondgebied helaas een dodelijk burgerslachtoffer. Hij werd geraakt door een projectiel dat was afgevuurd door één van de vliegtuigen.

Een Nederlandse gevechtsvlieger werd op 10 mei 1940 neergeschoten boven Voorschoten en kwam neer ter hoogte van de Papelaan. De piloot overleefde dit niet en was hiermee één van de eerste oorlogsslachtoffers van de tweede wereldoorlog.

Op 14 mei was het de bedoeling dat de Zilverfabriek gebombardeerd zou worden door de Duitse

invaller. Zij waren in de veronderstelling dat dit een munitiefabriek was. De fabriek werd niet geraakt, wel woningen op de Hofweg. Hierbij werden vier Voorschotenaren gedood.

Lees ook dit verhaal. Het verslag van de militairen die gelegerd en gevochten hebben in de eerste dagen van de oorlog op het landgoed Duivenvoorde, klik hier...

https://www.mei1940.nl/Verslagen/Lt-Vlietstra-78LuA-Dagboek.htm

(2)

Bron: https://www.mei1940.nl/Verslagen/Lt-Vlietstra-78LuA-Gevechtsbericht.htm

Res.1e Lt. P.W. Vlietstra .

C . 7 8 e L u . A . B r o n : H r . d e G o o i j

G ev e ch t sb e ri ch t 78 e L u . A. o p h e t l an d g o e d v an k as t ee l Du i v en v o o rd e t e V o o r sc h o t en .

7 8 e B at t er ij L uc ht do e l a r t i l l er i e.

V e r s l a g v a n h et ge en h e ef t p l a at s g ev on d e n i n de pe r i o d e v a n 1 0 M e i 1 9 40 t / m 14 M e i 1 9 4 0 .

8 M e i . D e s t el l i n g be t r o k k e n. N u l p u nt de r b a t t er ij v t . 2 7, 1 8 - 5 8, 3 6. D a ar h et en i g e t ij d n i et g er e g e n d ha d , w as d e v e e n gr on d h ar d e n k o nd e n d e s t uk k e n z o n d er m o e it e i n s t el l i n g g e br a c ht w or d e n. G e e n v r e em d e v l i eg t ui g e n g es i g n a l e er d.

9 M e i . El e c t r i s c h e k a b e l s i ng e g r av e n. G e e n v r e em d e v li eg t u i g e n ge s i g n al e e r d .

1 0 M ei . G r o t e ac t i v it e it i n d e l u c h t v a n ' s m or g e n s 2, 4 5 t ot 1 1. 0 0 u ur . H et a a nt a l w a a r g e n om e n D u it s e v l i e gt u i g e n is z e lf s bij b e n a d er i n g

n i e t t e s c h at t e n . I n t ot a a l af g e g ev e n 3 ( D 5 s c h ot e n.

D o o r s t uk k e nv u ur we r d e e n D u it s t r a n s p o r t - v l i e gt u i g i n br an d - g e s c h ot e n. D it v l i e gt u i g is ne e r g es t o r t i n d e A d e l h e i ds t r aa t t e ' s G r a v e nha g e .

E é n v l i e gt ui g m et ge w e e r v u u r b es t o o k t , z o d at h et g e d w ong e n w as t e d a l e n i n d e r i c ht i n g V o o r s c ho t en .

E é n v l i e gt ui g t ot d al e n g e dw o n g e n i n de r i c ht i n g v a n d e V li e t . E e n v l i e gt ui g - t ot da l e n g ed w o n g e n i n d e r i c ht i n g v a n W as s e n a ar . M e e r de r e v l i e gt u i ge n b es c h ad i g d.

H e r h a a l de m a l e n we r d d e b at t er ij m e t m i t r a i l le u r v u u r u it s t e k e n d e v l ie g t u i g e n b e s c h ot e n. B ij z on de r e v er m e ld i n g v er d i e n t d e K o r p or a a l K o p e r C. , d i e, n a d at d e S e r g e an t v a n St r a al e n J . M . A. g e w on d w a s , h e t c o m m a n d o o p z ij n p o s t i s g eb le v e n e n z ij n m e ns e n is bl i j v e n a a nv u r en t ot h e t e i n d e, m e t h et g u n s t i g r es u lt a at , da t é é n v l i e gt u i g br a n d e n d n a a r b e n e d e n g es c h o t e n w er d.

O m 1 1. 0 0 uu r w ar en d e ac c u ' 's u it g e pu t . I n d e b at t er ij w as ge e n m ot or a g g r eg a a t a a n w e z i g. O o k b ij de 1 4 e B a t t er ij ( 7. 5 t l n o. 1 Z W as s en a ar ) w as g e e n g e l e g en h e i d o m d e a c c u ' s t e l a de n . Ac c u' s v oo r l a de n g ez o n d e n n a ar C e n t r a l e W e r k p l a at s P. T . T . t e D e n H a a g. D a ar z u i n i g h e id . m et m un i t i e g e bo d e n w a s e n h et m o n d e l i n g do o r g e v e n v a n b e r ic ht e n d o or d e gr ot e a f s t a n d v an h et v u ur l e i di n gt oe s t e l n a a r d e b at t er i j o p p r a c t is c h e m o e i l ij k h e d e n s t u it t e , d es m i d d a gs n i et m e er g e v u u r d .

D o o r g e br e k a a n m it r ai l l e ur s k on op laa g v l i e g e n d e v l i e gt u i g e n s l ec ht s g e w ee r v u ur w o r d e n af g e g ev e n. D o o r e e n o r d o n n a ns we r d om 1 0. 0 0 u ur ge m e l d, d at

p a r a c hu t is t e n g e l a nd w ar e n i n d e n a b ij h e i d v a n D e n D e ij l . P a t r o u i l le s u it g ez on d e n , d o c h n i et s w a ar g e no m e n. I n t ot a a l 4 ge w o n d e n ( 1 s e r gt . , 1 Ko r p. e n 4 m a ns c h a p p e n ) 1 1 M ei . T ot 3. 3 0 u ur ni e t g ev u ur d, da a r z ul k s v e r b o d e n w as . G e d ur e n d e d e n ac h t v a n 1 0 o p 1 1 M e i v er s t e r k t e p os t en ui t ge z e t . B ij g e br e k a an m a n s c h a p p e n 3 s t uk k e n

b e z et . S c h ui l k e ld e r s ge m a ak t m et b e hu l p v a n s p o or w e gdw a r s li g g e r s e n m et z a n d g e v u l d e p at r o o n k is t e n . A an t al w a a r ge no m e n D u it s e v l i e gt u i g e n ni et t e s c h at t e n . V e r s c h e id e n e m al en d o or s t e k e n d e v l ie g t u i g en b e s c h ot e n.

E é n g e w o o n d i en s t p l i c ht i g e g e w on d . I n t ot a a l af g e g ev e n 9 0 s c h ot e n.

(3)

T w e e v l i e gt u i g e n ne e r g e s c h ot e n i n d e, r ic ht i n g D e n D e ij l . T w e e v l i e gt u i g e n ne e r g e s c h ot e n i n d e r ic ht i n g Yp e n b ur g . E é n v l i e gt ui g n e e r ge s c h ot e n i n d e r i c ht i n g v a n d e V l ie t . E é n v l i e gt ui g n e e r ge s c h ot e n i n d e r i c ht i n g 1 4 e B at t . L u. A

1 2 M ei . O m 14 . 00 uu r 3 D u it s e J u n k er - v l i e gt u i g e n b i nn e n b e r e i k wa a r g en o m en i n d e r i c ht i n g D en D e ij l, d i e d a ar v ol g e n s wa a r n em i n g h et z ij bo m m en , h et z ij p a r ac h ut i s t e n h e b b e n u it g e l at e n. D e z e v l ie g t u i g e n k w a m e n d a ar n a b i n ne n h et b er e i k d er ba t t e r ij . T w e e v l i e gt u i g e n we r d e n z o da n i g b e s c h a d i g d d at z ij , v o l ge n s m e l di n g, ac ht er V o o r s c h ot e n m o es t e n d a l en .

I n t o t a a l a f g e g e v e n 6 9 s c h ot e n.

D o o r d e z wa r e b e wo l k i n g w as d e w a a r n e m i n g z e e r b e p er k t .

1 3 M ei . W e d er om z w a a r b e w o lk t e l u c ht . 9 E n g e ls e v l i eg t ui g e n wa a r g en o m e n, d i e o m s t r e e k s 1 2, 3 0 u ur 1 Du i t s H e i nk e l - v li e g t u i g, n e er s c h ot en . D es m o r g e n s k on w e g e n s z w a r e b ewo l k i n g n i et w or d e n g e v u u r d .

D e s m i dd a g s i n t ot a a l 4 7 s c h ot e n af g eg e v e n. G e e n t r ef f e r s wa a r g en o m e n.

1 4 M ei . 7. 3 0 u ur 6 s c h ot e n af g e g ev e n o p e e n D ui t s v l ie g t u i g . Sc h ot e n l a g en a c ht e r . D e ac ht e r u it g an g v a n d e V o . we r d d u id e l ij k m e r k b a a r . Er w a r e n e c h t er g e e n

g e g e v e ns b e t r ef f e nd e d e t e r u g l o o p v an d e Vo en he t i ns t e l l e n v a n c o r r e c t i es b ek e n d.

V o l g e ns ge g e v en s t i j d en s h et s c h i et e n b e p a a l d, c or r ec t i e s v oo r d e v lu c ht t ij d e n t e m p e r i ng op he t v u u r l e i d i ng s t o es t el aa n g e b r ac ht , w aa r n a h et v u ur i et s b et er l a g . 1 2 . 4 0 u ur 4 s c h o t en o p 2 D u it s e v l i e gt u i g e n , w aa r s c h ij n l ij k ge r a ak t .

1 4 . 0 0 u ur 1 8 s c h ot e n af g e g ev e n o p 6 D u i t s e v l i eg t u i g e n, u i t w er k in g o n b e k e nd .

1 4 , 1 5 u ur 4 2 s c h ot e n af g e g ev e n o p o ng e v e e r 2 0 Du i t s e v li e g t u i ge n, en i g e t oe s t e l l e n b e s c h ad i g d.

1 5 . 1 0 u ur 6 s c h o t en af g e g ev e n o p 2 Du i t s e v l i e gt u ig e n, t oe s t e l l e n b es c h a d igd . 1 5 . 2 0 u ur 1 2 s c h ot e n o p 4 D u it s e v l i eg t u i g e n, z o n d er r e s u l t a at .

1 6 . 0 0 u ur t ot 1 6, 2 0 u u r 7 1 s c h ot e n a f ge g e v e n o p o n g ev e er 20 D u it s e v l i e gt u ig e n , e n i g e t o es t e l l e n b es c h a d ig d .

T e o n g ev e e r 1 6. 2 0 u u r w e r d d e b at t er ij o n d er h e v ig m it r ai ll e u r v uu r g e n om e n , w a a r n a e e n b om b ar d e m e nt v o l g d e v an 23 b o m m e n.

G r an a at t r ec h t e r s v a n 1 t ot 2 m et e r m id d e l l ij n w er d e n g e s l a g e n . D e ui t we r k i ng w er d v e r m i n d er d d o o r h et f ei t , d at d e g r a n at e n

d i e p i n he t v e e n d r o n g e n en de s c h e r v e n gr ot e n d e e ls i n he t v e en v e r s t i k t e n.

E é n g e w o n d e.

E e n v u ur m on d o n b r u i k b a ar ge r a ak t , d aa r d e o l i e - c y l i n d e r v a n d e r em e n v o o r u it br e n g i nr ic h t in g d o or e e n s c h er f d o o r b o or d w e r d .

C o m m a n d o - w a g e n 1 3 9 2 5 in b r a n d g es c h ot e n.

D e s m i dd a g s w er d d e b es c h ik k i n g g e k r e g e n o v er 2 m it r a i ll e u r s M . 25 , d oc h z o n d e r m u n it i e.

V o o r s c h ot e n, 2 2 M e i 1 9 4 0 D e C. 7 8 e B a t t er ij - L u A D e e er s t e L u it e na n t .

Hieronder bron: https://www.mei1940.nl/Verslagen/Lt-Vlietstra-78LuA-Dagboek.htm

(4)

1e Lt. P.W. Vlietstra .

C . 7 8 e L u A . Bron: Hr. de Gooij.

V e r s l a g v a n d e k r i j g s v e r r i c h t i n g e n d e r 7 8 e B a t t e r i j L u c h t d o e l a r t i l l e r i e v a n 1 0 - 1 5 M e i 1 9 4 0 .

V o o r w o o r d .

G e h o o r g e v e n d a a n d e v e l e v e r z o e k e n v a n b e l a n g s t e l l e n d e n o m v a n m i j n d a g b o e k d a t i k v a n d e v i j f o o r l o g s d a g e n h e b b i j g e h o u d e n , e e n v e r s l a g t e m a k e n , b i e d i k U h i e r b i j e e n b l i j v e n d e h e r i n n e r i n g a a n b e t r e f f e n d e d e k r i j g s v e r r i c h t i n g e n e n h e t v e r b l i j f v a n d e 7 8 e B a t t e r i j L u c h t d o e l a r t i l l e r i e o p h e t l a n d g o e d D u i v e n v o o r d e t e V o o r s c h o t e n .

D o o r b e m i d d e l i n g v a n d e n H o o g W e l g e b o r e n H e e r W . A . A. J . B a r o n S c h i n m e l p e n n i n c k v a n d e r O y e b e n i k i n s t a a t g e s t e l d d i t v e r s l a g i n d e v o r m v a n e e n b o e k j e u i t t e g e v e n e n i k w i l v a n d e z e g e l e g e n h e i d g e b r u i k m a k e n o m h e m h i e r v o o r m i j n o p r e c h t e e n h a r t e l i j k e d a n k t e b r e n g e n .

T e v e n s w i l i k m i j n d a n k u i t s p r e k e n a a n a l l e n , d i e d i r e c t o f i n d i r e c t h e b b e n b i j g e d r a g e n a a n h e t s u c c e s , d a t o n z e b a t t e r i j g e d u r e n d e d e o o r l o g s d a g e n m o c h t b e r e i k e n .

K a s t e e l D u i v e n v o o r d e , V o o r s c h o t e n , 1 8 J u n i 1 9 4 0 . G . W . W e s t e r h o u t .

*

A a n h e t b e g i n v a n d i t v e r s l a g w i l i k d e h o o p u i t s p r e k e n , d a t , w a n n e e r U h e t o o i t w e e r e e n s d o o r l e e s t , g e e n o n a a n g e n a m e h e r i n n e r i n g e n b i j U w a k k e r z u l l e n w o r d e n g e r o e p e n , d o c h d a t U z u l t t e r u g d e n k e n a a n d e d a g e n , w a a r o p w i j a l l e n a l s é é n m a n p a l s t o n d e n t e r b e s t r i j d i n g v a n h e t o n r e c h t .

M o g e h e t b i j d r a g e n t o t b l i j v e n d e v r i e n d s c h a p m e t d i e g e n e n , m e t w i e w i j o n s g e d u r e n d e d e m o e i l i j k e o o r l o g s d a g e n z o h e c h t v e r b o n d e n v o e l d e n .

K a s t e e l D u i v e i r v o o r d e , V o o r s c h o t e n . 1 8 J u n i 1 9 4 0 . P . W . V l i e t s t r a .

*

B e m a n n i n g 7 8 e B a t t e r i j L u c h t d o e l a r t i l l e r i e .

C o m m a n d o g r o e p . B a t t . C d t . : R e s . 1 e L t . V l i e t s t r a P . W . S e r g . t o e g . : S e r g t . W e s t e r h o u t G . W . C h a u f f e u r : D p l . M e e r t e n s H .

O r d o n n a n s : K o r t e n s c h i j l J . G . W .

V u u r l e i d i n g g r o e p V u u r l e i d i n g s t o e s t e l :

S e r g . K l o m p é F . H . M . A . K o r p . v . d . H e y d e n G . J . D p l . v . B i l d e r b e e k J . D r i e s s e n F . v . E e r s e l P . G r i m b e r g A . J . H e n d r i k s F . H o k k e J . v . L a a r W . A . R e n s e A . R ö d e l J . P . H . d e R i j k e C . V a n e v e l d H . V e r h a g e n J . C . V o o r h o r s t J . C h a u f . v . d . S l u i s R . J . M . V e r b i n d i n g s d i e n s t :

H o o g t e m e t e r :

K o r p . H e n d r i k s F . H . W . D p l . B o u w m a n A . F . J . B r u g m a n s J . J a n s e n H . v . R e k u m A . D . R e n s h o f G . W . C h a u f . L a u r e n t z e n G . P . C . J . W .

M i t r a i l l i s t e n :

D p l . t e B r o e k h o r s t W . B . v . B r e u g e l M . J . C o p i e r P . J . C u p e r s F . D e k k e r G . K e r s t e n J .

(5)

K o r p . P o s t m a A .

D p l . v . G e l l e k o m H . B . H e y n e n J .

T h r o n s A .

G e v e c h t s b a t t e r i j :

B a t t . O f f . : V a a n d r i g R u s t i g e J .

1 e s t u k :

S e r g . v . S t r a a l e n J . M . A . K o r p . K o p e r C .

D p l . A L w i c h e r J . W . J . B e r g s m a W . D u n k e s J . d e n E l z e n L . v . H e m e r t M . v . H o o r n e W . H o v e s t a d G . C h a u f . V a l s t e r J . H .

2 e s t u k :

S e r g . B o s c h E . K o r p . v . D e n d e r e n J . D p l . t e r B r a k e H . F . J . v . G i n k e l W . M e y e r C . J . P i e r i k F . P l a k C . E . v . T r i e s t G . J . V e l d b o e r R .

C h a u f . W a r m e r d a m T h . A . 3 e s t u k :

S e r g . v . N o o y e n R . K o r p . M e n t i n g A . L . C . D p l . B e y e n h o f J . W . B o n h o f G . B u y s N .

H o g e w o n i n g J . R e y n d o r p A . P . T i m m e r m a n L . Z w e e r s J . W . C h a u f . G o u d b e e k L .

4 e s t u k :

S e r g . K e m p e r m a n J . T h . V . M .

K o r p . U b b i n k H . J . A . D p l . J o n k e r L . L . v . K o r d e n o o r d t G . G .

K u i p e r C . Z . M o o y m a n J . A . P a a p W . S l a p p e n d e l M . S m i t A .

C h a u f . E r n s t H . T h . R e s e r v e :

D p l . v . A m s t e l B . d u B o i s N . P .

D i n n i s s e n T h . W . F . E l b e r s C . J .

K r o e s E . K u y t C .

v . d . L i n d e n J . N i e u w e n h u i z e B .

D p l . S c h e l l i n g e r h o u t K . S c h o o n e J .

S n e l l e m a n A . S t a r G .

S i n g e r l i n g A . W a l l e k e r s G . S . v . Z a n t e n G . W .

M u n i t i e t r e i n . K o r p . d e G r o o t P .

D p l . d e B o n t F . J . D e n D u l k L . H a n e k r o o t F . N . E .

D p l . M u y l w i j k J . M . v . d . P o l W . W i n k e l B .

G e n e e s k u n d i g e g r o e p

H o s p i t a a l s o l d a a t : D p l . S t e v e n s C .

A d m i n i s t r a t i e v e g r o e p .

A d m i n i s t r a t e u r : S e r g . K o o y m a n A . C . F a c t e u r : K o r p . B e y e r J .

* *

D i n s d a g 7 M e i 1 9 4 0 .

' s M i d d a g s o m o n g e v e e r 4 u u r v e r n a m e n w i j d o o r m i d d e l v a n d e r a d i o i n d e c a n t i n e v a n

(6)

d e M a r i a s c h o o l t e H e e m s k e r k , d a t p e r i o d i e k e z a k e n - , s t u d i e - e n z e l f s e n k e l e

b u i t e n g e w o n e v e r l o v e n w e r d e n i n g e t r o k k e n . A a n v a n k e l i j k z a g h e t e r v o o r o n s n i e t z o e r g u i t , m a a r t o e n d i r e c t d a a r o p h e t g e r u c h t z i c h v e r s p r e i d d e , d a t d e 7 8 e B a t t e r i j h a a r s t e l l i n g p l a a t s z o u m o e t e n o p z o e k e n , w a r e n e n k e l e n v a n o n s n i e t h e l e m a a l g e r u s t . Z ij w a r e n n a m e l i j k b e k e n d m e t d e b e p a l i n g , d a t d e B a t t . i n o o r l o g s t i j d , o f i n d i e n o o r l o g o n v e r m i j d e l i j k w a s , z o u v e r t r e k k e n .

O p h e t a p p e l v a n 1 7 . 0 0 u u r w e r d o n s h e t v e r t r e k , d a t v a s t g e s t e l d w a s o p 1 9 . 0 0 u u r , d o o r d e n B a t t e r i j - C o m m a n d a n t , R e s . E e r s t e L u i t e n a n t P . W . V l i e t s t r a , m e d e g e d e e l d e n i e d e r g i n g n a h e t a v o n d e t e n n a a r z i j n k a m e r o f k w a r t i e r , o m z i j n b o e l i n t e p a k k e n . A u t o ' s m e t d e s t u k k e n , v u u r l e i d i n g s t o e s t e l , h o o g t e m e t e r , m u n i t i e e n g o e d e r e n w e r d e n i n d e K e r k l a a n o p g e s t e l d e n d e A f d e l i n g s - C o m m a n d a n t , M a j o o r C l i f f o r d K o c q v a n

B r e u g e l n a m v o o r d e e e r s t e e n t e v e n s l a a t s t e m a a l r a p p o r t i n v a n d e n B a t t e r i j - O f f i c i e r , d e n V a a n d r i g R u s t i g e . D i r e c t d a a r n a , o m h a l f a c h t t r o k ee n c o l o n n e v a n 1 5 w a g e n s l a n g s h e t u i t g e l o p e n H e e m s k e r k n a a r " e r g e n s i n N e d e r l a n d " .

W i j t r o k k e n v a n B e v e r w i j k , l a n g s V e l z e n P o n t n a a r H a a r l e m , w a a r d e c o l o n n e d o o r d e v e r k e e r s p o l i t i e o m d e s t a d w e r d g e l e i d . E v e n b u i t e n H a a r l e m w e r d h a l t g e h o u d e n , w a a r b i j e n k e l e w a g e n s b e n z i n e i n n a m e n . N a d i t o p o n t h o u d r e d e n w e d o o r o m b i j D e n D e i j l k o f f i e t e d r i n k e n , m a a r i n h e t k r o e g j e w a s a l l e k o f f i e o p e n v e r s e k o f f i e z e t t e n d u u r d e t e l a n g , z o d a t d a a r n i e t s v a n k w a m .

D e 7 8 e L u A n a a r V o o r s c h o t e n . © B . J . D i e r i n k .

N a e n k e l e k i l o m e t e r s d o o r g e r e d e n t e h e b b e n , h i e l d d e a u t o t r e i n i n a f w a c h t i n g s -

o p s t e l l i n g h a l t . D i t w a s o p d e h o o f d w e g A m s t e r d a m - D e n H a a g e v e n v o o r b i j D e n D e i j l . D e C o m m a n d o - w a g e n , w a a r i n L t . V l i e t s t r a , V d g . R u s t i g e e n S e r g . W e s t e r h o u t , r e e d d o o r o m t e r r e i n t e v e r k e n n e n . D e w a g e n r e e d e e n z i j w e g v a n d e g r o t e s t r a a t w e g i n e n s t o p t e b i j e e n w e i l a n d , d i c h t b i j d e s p o o r l i j n D e n H a a g - L e i d e n . N a e e n o p r i j w e g g e z o c h t t e h e b b e n r e e d d e S e r g . W e s t e r h o u t t e r u g o m d e c o l o n n e t e h a l e n . O m 2 4 . 0 0 u u r w a r e n a l l e n o p h e t t e r r e i n a a n w e z i g .

(7)

H e t k o e t s h u i s i n j u n i 1 9 8 0 . F o t o : c u l t u r e e l e r f g o e d . n l

M e t d e m u n i t i e w e r d d o o r g e r e d e n , o m a f g e l a d e n t e w o r d e n i n h e t k o e t s h u i s v a n h e t K a s t e e l D u i v e n v o o r d e v a n B a r o n S c h i m m e l p e n n i n c k v a n d e r O y e . D e B a r o n w e r d u i t z i j n b e d g e b e l d e n h i j w e e s o n s d e b e r g p l a a t s , d a a r n a m o e s t o o k d e H e e r G e i t e n b e e k e n i g e o g e n b l i k k e n v a n z i j n n a c h t r u s t p r i j s g e v e n o m d a t i n z i j n h u i s h e t b u r e a u d e r B a t t e r i j g e v e s t i g d m o e s t w o r d e n . E n i g b e l e i d w a s n o d i g o m n i e t b i j h e t o p r i j d e n v a n d e m u n i t i e m e t w a g e n e n i n h o u d d o o r e e n b r u g g e t j e t e z a k k e n , m a a r h e t b r u g g e t j e b l e e k s t e r k g e n o e g .

C o m m a n d o - w a g e n e n e e n w a g e n m e t d e n o d i g e m u n i t i e v o o r e v e n t u e l e n e u t r a l i t e i t - s c h e n d e n d e v l i e g t u i g e n r e d e n w e e r n a a r d e o p s t e l l i n g t e r u g . D e w e g e c h t e r w a s

a f g e s l o t e n d o o r h e k k e n , o m d a t o p d i t p u n t d e s p o o r w e g h e t l a a n t j e k r u i s t . W e s t a p t e n d u s u i t d e w a g e n e n v e r k e n d e n d e s p o o r b a a n . D a a r w e g e e n t r e i n z a g e n a a n k o m e n , s t a k e n w e d e o v e r w e g o v e r m a a r j u i s t , t o e n d e m u n i t i e w a g e n o p d e r a i l s s t o n d , s l o e g d e m o t o r a f e n k w a m e r w e l e e n t r e i n a a n . D e c h a u f f e u r : K o r p . d e G r o o t s t a r t t e ec h t e r k a l m e n z o w e r d e n w e v o o r e e n g r o o t g e v a a r b e h o e d . I n d e b a t t e r i j a a n g e k o m e n w e r d e n d e s t u k k e n , v u u r l e i d i n g s t o e s t e l e n h o o g t e m e t e r e e n o f f i c i ë l e p l a a t s o p h e t t e r r e i n

a a n g e w e z e n . D e k a n o n n e n w e r d e n , h i e r n a o n d e r l e i d i n g v a n V d g . R u s t i g e i n , s t e l l i n g g e b r a c h t e n L t . V l i e t s t r a b e g a f z i c h m e t z i j n S e r g . T o e g . n a a r e e n b o l l e n s c h u u r a a n d e w e g V o o r s c h o t e n - D e n H a a g , d i e a l s l e g e r i n g s p l a a t s z o u w o r d e n i n g e r i c h t . D a a r

w e r d e n e n i g e t i m m e r l i e d e n a a n g e w e z e n e n d e L u i t e n a n t z e l f r e e d d o o r , o m i n V o o r s c h o t e n d i v e r s e d i n g e n t e r e g e l e n .

K a n o n 7 , 5 c m t e g e n l u c h t d o e l e n o p h e t g r o n d g e b i e d v a n D u i v e n v o o r d e . © B . J . D i e r i n k . W o e n s d a g 8 M e i 1 9 4 0 .

(8)

B o v e n g e n o e m d e d a g w a s a l e n i g e u r e n o u d , t o e n d e C o m m a n d o - w a g e n t e r u g k w a m e n a l l e s r e e d s i n s t e l l i n g w a s . D e m a n s c h a p p e n h i e l d e n d e w a c h t e n m a a k t e n h u n s c h u u r i n o r d e . V a n u i t V o o r s c h o t e n k o n d e n w e k o o k p o t t e n , s t e e n k o l e n t h e e , k o f f i e , s u i k e r e n m e l k k r i j g e n . t e r w i j l o n s m i d d a g m a a l o n s o o k u i t V o o r s c h o t e n z o u w o r d e n a a n g e v o e r d . A l s t h e e z e t t e r w e r d d p l . D e k k e r a a n g e w e z e n e n h i j h e e f t z i c h g o e d v a n z i j n t a a k

g e k w e t e n . T e g e n d e a v o n d k w a m h e t t i m m e r w e r k i n d e b o l l e n s c h u u r z o v e r g e r e e d , d a t d e m e n s e n v o o r d e n a c h t e e n b e h o o r l i j k o n d e r k o m e n h a d d e n . V o o r d e o n d e r o f f i c i e r e n w a s d e l i g p l a a t s n o g n i e t k l a a r , h e t g e e n e e n g r o o t p r o t e s t v e r o o r z a a k t e ; g e v o l g h i e r v a n w a s , d a t z i j e e n k wa r t i e r b i j b u r g e r s m o c h t e n o p z o e k e n , w a a r o m h e t n a t u u r l i j k t e d o e n w a s e n o o k z i j k o n d e n z i c h n a e e n v e r m o e i e n d e d a g r u s t i g t e s l a p e n l e g g e n , E e n k l e i n e b e z e t t i n g h i e l d d e g e h e l e n a c h t d e w a c h t i n d e b a t t e r i j , do c h e r g e b e u r d e n i e t s ,

w a a r v o o r d e b e z e t t i n g g e a l a r m e e r d m o e s t w o r d e n .

K a s t e e l D u i v e n v o o r d e .

D o n d e r d a g 9 M e i 1 9 4 0 .

D e k a l m s t e d a g v a n d e z e r u m o e r i g e w e e k . D e s l a a p p l a a t s e n w e r d e n v e r d e r i n g e r e e d h e i d g e b r a c h t ; i n d e b a t t e r i j w er d e n d e k a b e l s v o o r e l e c t r i s c h e o v e r b r e n g i n g i n g e g r a v e n . D e g e h e l e d a g w e r d e n g e e n v r e e m d e v l i e g t u i g e n g e s i g n a l e e r d .

V r i j d a g 1 0 M e i 1 9 4 0 .

O m s t r e e k s 3 . 1 5 u u r w e r d d e b a t t e r i j g e a l a r m e e r d d o o r e e n h e v i g g e r o n k , v a n v l i e g t u i g e n . V a a n d r i g R u s t i g e , d i e d i e n s t a l s B a t t e r i j C o m m a n d a n t d e e d , r i e p d e b e z e t t i n g o p h u n p o s t e n e n h e t , e e r s t e v u u r w e r d o p e e n o n t e l b a a r a a n t a l D u i t s e

v l i e g t u i g e n g e o p e n d . B i j h e t h o r e n v a n h e t v u u r s t o n d d e r e s t v a n d e m a n s c h a p p e n o p e n h a a s t t e z i c h n a a r d e o p s t e l l i n g s p l a a t s . D e s e r g e a n t W e s t e r h o u t , d i e z i c h g e e n t i j d g u n d e z i c h a a n t e k l e d e n . l a a d d e m e t e n i g e c h a u f f e u r s m u n i t i e e n t o e n e v e n l a t e r d e C o m m a n d a n t z e l f h e t c o m m a n d o o v e r n a m , w a s h e t g e h e l e a p p a r a a t d e r b a t t e r i j i n w e r k i n g .

E e n D u i t s t o e s t e l w e r d t o t d a l e n g e d w o n g e n . H e t l i e t z i j n b o m m e n l a s t a c h t e r d e b o l l e n s c h u u r v a l l e n e n v l o o g t o e n i n b r a n d . V a n d e o n g e v e e r 1 5 H o l l a n d s e

j a c h t v l i e g t u i g e n , d i e d e D u i t s e r s e v e n e e n s a a n v i e l e n , w a s e r n a e e n h a l f u u r n o g m a a r e e n t e z i e n ; d e o v e r m a c h t v o o r d i t t o e s t e l w a s e c h t e r t e g r o o t e n h e t s t o r t t e b r a n d e n d i n d e o m l i g g e n d e b o s s e n n e e r . E e n D u i t s v l i e g t u i g w e r d i n b r a n d g e s c h o t e n , d r i e a n d e r e n w e r d e n t o t d a l e n g e d w o n g e n .

H e t w e r d o n s d u i d e l i j k , d a t w i j h i e r m e t e e n o f f i c i ë l e D u i t s e a a n v a l t e d o e n h a d d e n , t e m e e r d a a r o n s g e m e l d w e r d , d a t 2 5 p a r a c h u t i s t e n o p o n g e v e e r 5 0 0 m e t e r v a n d e o p s t e l l i n g g e l a n d w a r e n . D e z e p a r a c h u t i s t e n , d i e v o l l e d i g u i t g e r u s t u i t d e v l i e g t u i g e n s p r o n g e n , v o r m d e n e e n g r o o t g e v a a r v o o r d e b a t t e r i j , d u s b e s l o o t d e C o m m a n d a n t S e r g t . W e s t e r h o u t m e t 1 0 m a n e r o p u i t t e s t u r e n o m e e n o n d e r z o e k i n t e s t e l l e n . E r w e r d e n e c h t e r g e e n b y z o n d e r h e d e n , d i e v a n o n m i d d e l l i j k g e v a a r v o o r d e b a t t e r i j w a r e n , g e m e l d . W e l w e r d e n a l s v o o r z o r g s m a a t r e g e l p o s t e n u i t g e z e t k w a m e n p a t r o u i l l e s o p d e

(9)

s t r a a t w e g e n e n i n d e l a a n t e l o p e n .

D e v l i e g t u i g e n , d i e d o o r a l l e o m D e n H a a g l i g g e n d e b a t t e r i j e n h e v i g b e s t o o k t w e r d e n , l i e t e n h e t n i e t b i j r o n d c i r k e l e n , m a a r o p e n d e n e e n z w a a r m i t r a i l l e u r v u u r o p o n s . D a a r b i j m o e s t e n v o o r a l d e t w e e v e l d t e n t e n , d i e d e ' s n a c h t s v o o r b e s c h u t t i n g d i e n d e n , h e t o n t g e l d e n . B i j d e z e a a n v a l v i e l o n z e e e r s t e g e w o n d e . D a a r e r i n d e b a t t e r i j n i e t d e m i n s t e d e k k i n g a a n w e z i g w a s , m o e s t e n d e m a n s c h a p p e n m a a r o n d e r d e s t u k k e n e n t o e s t e l l e n d e k k e n . T o e n d e v l i e g t u i g e n w e e r o p d e o p s t e l l i n g s t a k e n e n h u n m i t r a i l l e u r s l i e t e n r a t e l e n , w e r d d p l . v a n H e m e r t d o o r e e n k o g e l i n z i j n a r m g e w o n d e n h i j m o e s t n a a r h e t h o s p i t a a l i n V o o r b u r g w o r d e n v e r v o e r d .

D e b e z e t t i n g w e r d e c h t e r n i e t o n t m o e d i g d e n g a f n o g m a a l s f l i n k v u u r a f . W e e r s t e k e n d e v l i e g t u i g e n e n n u w e r d e n d p l . K r o e s i n z i j n b e e n , S e r g t . v a n S t r a a l e n i n z i j n t e e n e n h i e l e n K o r p . K o p e r i n a r m e n b e e n g e t r o f f e n . K o r p . K o p e r , d i e v e l e s c h e r v e n h a d , g a f o n d a n k s d i e v e r w o n d i n g s t u k k e n v u u r a f , w a a r b i j h i j e e n t r a n s p o r t t o e s t e l i n d e s t a a r t r a a k t e . W e z a g e n h e t t o e s t e l m e t e e n b r a n d e n d e s t a a r t d o o r v l i e g e n , t o t d a t h e t e e n v l e u g e l v e r l o o r e n i n d e r i c h t i n g v a n D e n H a a g n e e r s t o r t t e . I n m i d d e l s k w a m e e n n i e u w e r a m p o p d a g e n : d e s t r o o m r a a k t e o p e n d e b a t t e r i j v e r l o o r h i e r d o o r h a a r o n m i s b a a r c o n t a c t m e t d e v u u r l e i d i n g g r o e p , . O n t m o e d i g d s t a a k t e n w e h e t v u u r e n z o c h t e n d e k k i n g i n d e b o s s e n . O n d e r h e t o n o p h o u d e n d m i t r a i l l e u r v u u r v a n d e v l i e g t u i g e n h i e l p e n w e S t e v e n s , o n z e h o s p i t a a l s o l d a a t , d i e z i c h e e n u i t s t e k e n d e k r a c h t t o o n d e .

D a a r i n d e b a t t e r i j g e e n m o t o r a g g r e g a a t a a n w e z i g w a s , k o n d e n w e d e a c c u - b a t t e r i j e n n i e t z e l f b i j v u l l e n . D a a r o m m o e s t i e d e r e d a g n a a r D e n H a a g g e r e d e n w o r d e n o m n i e u w e s t r o o m b r o n n e n t e h a l e n , h e t g e e n v o o r d e c h a u f f e u r s e e n g e v a a r l i j k w e r k j e wa s , o m d a t d e p a r a c h u t i s t e n v a s t e g r o n d g e k r e g e n h a d d e n e n d e w e g e n o n v e i l i g m a a k t e n .

D e b e d i e n i n g t r o k n a a r h u n l e g e r i n g s p l a a t s , w a a r z e d e o o r l o g s t i j d i n g v e r n a m e n . T e v e n s k w a m e n v a n d i v e r s e z i j d e n b e r i c h t e n b i n n e n o v e r v e r n i e t i g d e

l u c h t d o e l b a t t e r i j e n , h e t i n d e l u c h t s p r i n g e n v a n b r u g g e n e n g e v e c h t e n v a n b u r g e r s m e t m i l i t a i r e n i n d e s t r a t e n v a n d e o m l i g g e n d e p l a a t s e n . D e n e e r s l a c h t i g h e i d , d i e e r

h e e r s t e , w a s d u s n i e t o n g e g r o n d .

I n d e m i d d a g k e e r d e n a l l e n i n d e b a t t e r i j t e r u g e n w e r d b e g o n n e n m e t h e t g r a v e n v a n s c h u i l k e l d e r s . H i e r t o e w e r d e n d e l e g e m u n i t i e k i s t e n m e t d e u i t g e g r a v e n g r o n d g e v u l d e n o p g e s t a p e l d t o t b a r r i c a d e n . D e k e l d e r s w e r d e n d a a r n a o v e r k a p t m e t h o u t v a n g e s l o o p t e b r u g g e t j e s e n h e t g e h e e l w e r d m e t e e n d i k k e l a a g a a r d e b e d e k t .

I n d e a v o n d l u i s t e r d e n w e d o o r m i d d e l , v a n e e n g e r e q u i e e r d e r a d i o n a a r h e t e e r s t e N e d e r l a n d s e l e g e r b e r i c h t . 1 0 0 v l i e g t u i g e n w a r e n n a a r b e n e d e n g e h a a l d ; v o l g e n s e i g e n w a a r n e m i n g e n e n b i n n e n g e k o m e n b e r i c h t e n h a d d e n w i j e r z e v e n v o o r o n z e r e k e n i n g g e n o m e n .

N a d e p e r s b e r i c h t e n h a a l d e n w e d e t w e e t e n t e n n e e r e n l e g d e n o n s i n h e t s t r o o o n d e r e e n d e k z e i l n e e r o m t e t r a c h t e n n o g i e t s t e s l a p e n . W e ha d d e n r u i m z i c h t o p D e n H a a g v a n w a a r e e n o n h e i l s p e l l e n d g e r o m m e l v a n k u s t g e s c h u t t o t o n s k w a m . N o g t o t l a a t i n d e a v o n d h o o r d e n w e m i t r a i l l e u r v u u r u i t d e r i c h t i n g v a n W a s s e n a a r .

M e t h e t o o g o p d e a a n w e z i g h e i d v a n E n g e l s e v l i e g t u i g e n m o c h t e r v a n z o n s o n d e r g a n g t o t z o n s o p g a n g n i e t g e v u u r d w o r d e n . I n D e n H a a g e c h t e r w e r d e r t o c h e e n v l i e g t u i g n e e r g e s c h o t e n . N a h e t l u c h t a l a r m z o c h t e n e n i g e z o e k l i c h t e n v o o r z i c h t i g d e l u c h t a f , h e t g e k n a l v a n d e 2 t l w e e r k l o n k e n h e t v l i e g t u i g v i e l b r a n d e n d o m l a a g .

D e g e h e l e n a c h t b l e e f h e t v e r d e r r u s t i g , e n k e l e n h i e l d e n d e w a c h t t o t o m 3 u u r h e t d u i s t e r w e e k e n e e n f l a u w s c h e m e r l i c h t d e t w e e d e o o r l o g s d a g a a n k o n d i g d e .

Z a t e r d a g 1 1 M e i 1 9 4 0 .

(10)

D e s t u k k e n w e r d e n o p n i e u w g e o r i ë n t e e r d e n d e m a n s c h a p p e n z e t t e n h e t g r a v e n v a n s c h u i l p l a a t s e n v o o r t . I n d e l o o p v a n d e o c h t e n d b r a c h t e n d e c h a u f f e u r s l a d i n g e n s p o o r w e g d w a r s l i g g e r s , d i e i n d e p l a a t s k w a m e n v o o r d e b r u g g e t j e s . D e s c h u i l k e l d e r s w e r d e n v a n z e e r n a b i j m e t e e n g e w e e r s c h o t g e t e s t e n i e d e r w a s e r v e r z e k e r d v a n , d a t w e v o o r e e n m i t r a i l l e u r a a n v a l n i e t s t e v r e z e n h a d d e n .

I n t e g e n s t e l l i n g m e t d e v o r i g e d a g , w a s h e t a a n t a l v l i e g t u i g e n , d a t t e g e l i j k o v e r v l o o g , s l e c h t s k l e i n . O o k v l o g e n z e v e e l h o g e r , h e t g e e n v o o r o n s g e m a k k e l i j k e r w e r d , d a a r d e s n e l h e i d v o o r h e t o o g k l e i n e r w e r d e n z e z o d o e n d e g e m a k k e l i j k e r t e v o l g e n w a r e n . H i e r d o o r h e r w o n d e b e z e t t i n g h a a r z e l f v e r t r o u w e n , h e t g e e n v a n g r o t e i n v l o e d w a s o p h e t a f g e v e n v a n h e t v u u r .

H e t w a s n o g v r o e g , t o e n w e h e t e e r s t e v u u r k o n d e n a f g e v e n o p e e n g r o e p v a n v i e r v l i e g t u i g e n d i e z i c h o p o n g e v e e r 4 . 0 0 0 m e t e r i n w e s t e l i j k e r i c h t i n g v o o r t b e w o o g . D e s p r i n g p u n t e n v a n d e p r o j e c t i e l e n l a g e n z u i v e r i n h e t m i d d e n v a n d e g r o e p e n w e z a g e n e r t w e e s n e l i n d e r i c h t i n g v a n d e k u s t d a l e n ; d e a n d e r e t w e e v e r a n d e r d e n o n m i d d e l l i j k v a n r i c h t i n g e n v e r d w e n e n v o o r o n s o o g . D e g e e s t d r i f t o n d e r d e m e n s e n w a s g r o o t e n m e t n i e u w e m o e d w e r d h e t v u u r g e o p e n d o p e e n f o r m a t i e v a n d r i e d i e i n d e r i c h t i n g v a n Y p e n b u r g v l o o g . V o l g e n s m e l d i n g v a n c h a u f f e u r s h a d d e n t w e e e r v a n e e n l a n d i n g

g e m a a k t .

T e g e n d e m i d d a g k r e g e n w i j o p o n z e b e u r t d e v o l l e l a a g v a n d r i e v l i e g t u i g e n , d i e , n a d a t w i j h e n b e s c h o t e n h a d d e n , o p d e o p s t e l l i n g s t a k e n e n , h o e w e l z e v r i j h o o g v l o g e n , e e n z w a a r m i t r a i l l e u r v u u r o p o n s a f g a v e n . N u d e d e n o n z e s c h u i l k e l d e r s g o e d e d i e n s t . T o c h k o n d e d p l R e y n d o r p , d i e h e t h a n d w i e l v o o r d e z i j d e l i n k s e r i c h t i n g b e d i e n d e , n i e t g a u w g e n o e g s c h u i l e n , w a a r d o o r h i j i n d e i n g a n g v a n d e k e l d e r i n z i j n e n k e l g e t r o f f e n w e r d e n n a a r h e t h o s p i t a a l m o e s t w o r d e n v e r v o e r d . B i j h e t z i e n v a n d e v i j f d e g e w o n d e w e r d e n o n z e m e n s e n g e l u k k i g n i e t o n t m o e d i g d , i n t e g e n d e e l z e l f s , v e r w o e d w e r d e r

d o o r g e w e r k t m e t h e t g e v o l g , d a t t o t t w e e m a a l t o e o n s s u c c e s w e r d g e m e l d . A a n h e t e i n d e v a n d e t w e e d e d a g k o n d e n w e m e t z e k e r h e i d h e t o m l a a g h a l e n V a n 6 v i j a n d e l i j k e t o e s t e l l e n a a n n e m e n .

Z w a a r m i t r a i l l e u r v u u r , a f g e w i s s e l d d o o r v e l d g e s c h u t v u u r , b e d u i d d e o n s , d a t e r o m W a s s e n a a r f e l g e v o c h t e n w e r d e n w e v e r n a m e n v a n o o g g e t u i g e n , d a t e r d o o r b u r g e r s u i t d e h u i z e n o p d e N e d e r l a n d s e s o l d a t e n g e s c h o t e n w e r d . O o k w e r d o n s g e m e l d , d a t v a n v e r s c h e i d e n e b r u g g e n ; d i e b i j h e t n a d e r e n v a n d e n v i j a n d i n d e l u c h t m o e s t e n

v l i e g e n , d e e l e c t r i s c h e i n s t a l l a t i e v e r b r o k e n w a s , z o d a t d e D u i t s e r s o v e r d e h o o f d w e g e n o n s l a n d k o n d e n b i n n e n k o m e n .

V a n D e n H a a g k w a m e e n b e r i c h t b i n n e n , d a t o n g e v e e r 2 . 0 0 0 v e r r a d e r s g e v a n g e n g e n o m e n e n o p t r a n s p o r t w a r e n g e s t e l d , . O n d e r h e n b e v o n d e n z i c h p e r s o n e n , g e k l e e d i n h u n w e r k k l e d i n g ( o . a . k o k s e n d i e n s t m e i s j e s ) w a a r u i t b l e e k , d a t z i j z o v a n h u n w e r k w a r e n o p g e b r a c h t . E e n n a d e r b e r i c h t g a f o n s d e v e r z e k e r i n g , d a t a l h e t v e r r a a d i n D e n H a a g o n d e r d r u k t w a s .

B i j h e t v a l l e n v a n d e a v o n d w e r d e n d e v e r s t e r k t e p o s t e n i n g e t r o k k e n e n w e r d e e n r e g e l i n g g e t r o f f e n , d a t i e d e r e e n v o l d o e n d e r u s t k r e e g . Z o k w a m d e n a c h t n a d e s u c c e s v o l l e t w e e d e d a g .

Z o n d a g 1 2 M e i 1 9 4 0 .

1 e P i n k s t e r d a g b e g o n r u s t i g . E r h i n g e e n z w a a r w o l k e n d e k , w a a r d o o r o n s v e e l z i c h t b e n o m e n w e r d . D a a r v a n p r o f i t e e r d e n o o k d e v i j a n d e l i j k e v l i e g t u i g e n , w a n t g e d u r e n d e d e g e h e l e o c h t e n d h o o r d e n w e w e l t o e s t e l l e n r o n d c i r k e l e n , m a a r w e z a g e n e r n i e t e e n . Z o n u e n d a n w a s e r o n d e r d e m e n s e n v a n d e v u u r l e i d i n g g r o e p e e n n e e r s l a c h t i g h e i d t e c o n s t a t e r e n , m a a r d i e n e e r s l a c h t i g h e i d v e r d w e e n t e g e n d e m i d d a g . G e l i j k d e v o r i g e d a g e n w e r d e n e r k l e i n e w e r k z a a m h e d e n v e r r i c h t , b r i e f k a a r t e n g e s c h r e v e n e n s i g a r e n ,

(11)

d i e m e t r u i m e h a n d d o o r B a r o n S c h i m m e l p e n n i n c k w a r e n u i t g e d e e l d , g e n o e g l i j k o p g e r o o k t . W e l i s w a a r m o e s t e n w e o n s o n t b i j t d o o r a l a r m e v e n l a t e n r u s t e n , m a a r g e v u u r d w e r d e r n i e t .

T e g e n 2 . 0 0 u u r i n d e m i d d a g w e r d d e l u c h t v r i j s c h o o n e n k r e g e n w e s p o e d i g d r i e J u n k e r - t o e s t e l l e n b i n n e n s c h o t b e r e i k . Z e v l o g e n z e e r l a a g o v e r d e b o m e n e n w i e r p e n p a r a c h u t i s t e n u i t b o v e n D e n D e i j l . T o t t w e e m a a l t o e k o n d e n w e z e g o e d o n d e r v u u r n e m e n , w a a r n a z i j o n s o p h u n b e u r t m e t h u n m i t r a i l l e u r s b e s c h o t e n . H u n v u u r h a d g e e n u i t w e r k i n g , m a a r , d o o r h e t o n z e m o e s t e n e r t w e e b u i t e n V o o r s c h o t e n e e n l a n d i n g m a k e n . T o e n w e l a t e r e e n v l i e g t u i g , d a t u i t d e r i c h t i n g V o o r s c h o t e n k w a m . f l i n k b e s c h o t e n ,

o n t k w a m h e t i n d e w o l k e n .

D a a r w e , o n d a n k s h e r h a a l d e v e r z o e k e n , n o g s t e e d s g e e n l u c h t d o e l m i t r a i l l e u r s h a d d e n o n t v a n g e n , g i n g e n w e , o p a a n w i j z i n g v a n B a r o n S c h i m m e l p e n n i n c k , o p z o e k n a a r h e t n e e r g e s t o r t e H o l l a n d s e j a c h t v l i e g t u i g o m t e z i e n . o f w e d i e m i t r a i l l e u r s m i s s c h i e n

g e b r u i k e n k o n d e n . I n d e r d a a d k o n d e n w e d e m i t r a i l l e u r s v r i j k r i j g e n , m a a r z e w a r e n v o o r o n s o n b r u i k b a a r .

H e t g e s c h u t o m W a s s e n a a r l i e t z i c h n o g s t e e d s m e t h e v i g h e i d h o r e n , t e r w i j l e e n z w a a r g e d r e u n , d a t o n s a l s z e e g e s c h u t v o o r k w a m , u i t d e r i c h t i n g H o e k v a n H o l l a n d t o t o n s d o o r d r o n g .

O o k n a m e n w e d i k k e z w a r t e r o o k w o l k e n w a a r , ; e r w e r d b e w e e r d , d a t d e C a l v e - f a b r i e k e n t e D e l f t i n b r a n d s t o n d e n .

V o o r o n s v e r l i e p P i n k s t e r z o n d a g v e r d e r z o n d e r e n i g e a c t i v i t e i t . . M a a n d a g 1 3 M e i 1 9 4 0 .

D e b e w o l k i n g w a s n o g z w a a r d e r , d a n d e . v o r i g e d a g e n o o k n u h o o r d e n w e t e l k e n s v l i e g t u i g g e r o n k , m a a r k o n d e n n i e t s w a a r n e m e n . E e n e n k e l e m a a l w e r d i n D e n H a a g l u c h t a l a r m g e m a a k t , m a a r o o k d o o r d e o m l i g g e n d e b a t t e r i j e n w e r d n i e t g e s c h o t e n . D e w i n d , d i e w e a l l e e n ' s a v o n d s g e v o e l d h a d d e n , k w a m n u o p s t e k e n , m e t h e t g e v o l g , d a t d e l u c h t w e l w e e r s c h o o n w e r d , m a a r d a a r b i j o n z e v e r b i n d i n g m e t d e s t e m n a g e n o e g v e r b r o k e n w e r d . E r w o r d e n d a a r o m t e k e n s v a s t g e s t e l d e n m e t d e t i r a i l l l e u r f l u i t t r o k k e n w e e l k a a r s a a n d a c h t .

T o t 1 2 . 3 0 u u r w e r d g e e n v u u r a f g e g e v e n , o f s c h o o n w e d a a r v o o r w e l d e v e r n i e t i g i n g v a n e e n H e i n k e l 1 1 1 h a d d e n m e e g e m a a k t .

O m s t r e e k s 1 2 . 0 0 u u r n . l . w e r d e n w e o p g e s c h r i k t d o o r z w a a r m o t o r g e r o n k u i t d e r i c h t i n g D e n H a a g . H e t w a r e n 9 E n g e l s e j a c h t v l i e g t u i g e n , d i e i n f o r m a t i e s v a n t w e e e n d r i e l a a g o v e r v l o g e n e n i n d e r i c h t i n g v a n d e k u s t v o o r o n s o o g v e r d w e n e n . W e h o o p t e n a l l e n e e n g e v e c h t t u s s e n d e z e t o e s t e l l e n e n e e n D u i t s e r m e e t e m a k e n e n n o g g e e n t i e n m i n u t e n l a t e r k r e g e n w e d e g e w e n s t e a c h t e r v o l g i n g t e z i e n .

E e n g r o t e D u i t s e b o m m e n w e r p e r k w a m i n z i c h t e n w e r i c h t t e n s n e l o n s

v u u r l e i d i n g s t o e s t e l . P l o t s e l i n g h o o r d e n w e h e v i g e b o m i n s l a g e n e n d a a r m e e b e d u i d d e d e v i j a n d o n s , d a t h i j s n e l l e r m o e s t v l i e g e n e n d a a r o m z i j n z w a r e l a s t h a d l a t e n v a l l e n . o n m i d d e l l i j k d a a r n a k w a m e n v a n a l l e k a n t e n d e s n e l l e j a g e r s t o e s c h i e t e n e n n a m e n h e m m e t a c h t t e g e l i j k t us s e n h e n i n . T i j d e n s d e a c h t e r v o l g i n g r a t e l d e n d e m i t r a i l l e u r s e n h e t m a c h t i g e t o e s t e l d a a l d e s n e l . T w e e j a g e r s c i r k e l d e n g e r u i m e t i j d b o v e n d e p l a a t s , w a a r h i j g e v a l l e n w a s , t e r w i j l d e a n d e r e n w e e r n a a r d e k u s t t e r u g k e e r d e n ; W e w a r e n

n a t u u r l i j k v e r r u k t o v e r d e h u l p , d i e o n s t o e g e s n e l d w a s , m a a r d i t w a s t e v e n s d e l a a t s t e m a a l , d a t w i j h u l p k r e g e n .

E e n h a l f u u r l a t e r w a r e n d e E n g e l s e n v e r d w e n e n e n m o e s t e n w e h e t z e l f w e e r t e g e n

(12)

e n i g e D u i t s e b o m m e n w e r p e r s o p n e m e n . V a n d e s c h o t e n , d i e w i j e r o p a f g a v e n , w e r d e n g e e n t r e f f e r s w a a r g e n o m e n . W é l m e r k t e n w e , d a t d e s c h o t e n v e r a c h t e r l a g e n . D i t w e r d t o e g e s c h r e v e n a a n h e t f e i t , d a t d e l o p e n b e g o n n e n u i t t e s l i j t e n . N i e u w w e r k s t o n d d u s t e w a c h t e n .

C o r r e c t i e s , o p h e t v u u r l e i d i n g s t o e s t e l w e r d e n a a n g e b r a c h t e n t e v e n s w e r d d i t t o e s t e l v a n d e w a g e n a f g e n o m e n e n o p d e g r o n d g e z e t . O p d a t o g e n b l i k w a s d e s t e m m i n g b y z o n d e r g o e d . E r w e r d g e v o e t b a l d e n g e z o n g e n e n t o e n e r d r i e N e d e r l a n d s e v l i e g t u i g e n v o o r b i j v l o g e n , h a d i e d e r e e n w e e r m o e d v o o r d e t o e k o m s t .

O m 6 u u r k w a m d e n a c h t p l o e g e n n i e t l a n g d a a r n a g e n o o t i e d e r v a n z i j n r u s t . D i n s d a g 1 4 M e i 1 9 4 0 .

D e l a a t s t e e n o n g e t w i j f e l d g e v a a r l i j k s t e d a g v a n d e o o r l o g i s n i e t d e m e e s t s u c c e s v o l l e v o o r o n s g e w e e s t , h e t g e e n t o e g e s c h r e v e n m a g w o r d e n a a n o n v o l d o e n d e g e g e v e n s b e t r e f f e n d e d e t e r u g l o o p v a n d e V o . R e e d s o m h a l f a c h t k o n d e n w e e e n v u u r

a f g e v e n , e n d a a r b i j n a m e n w e w a a r , d a t d e s c h o t e n n o g v r i j v e r a c h t e r l a g e n . V o o r z o v e r w e o v e r g e g e v e n s b e s c h i k t e n , g e c o m b i n e e r d m e t e i g e n b e r e k e n i n g e n , s t e l d e n w e

o p n i e u w c o r r e c t i e s i n .

H e t z i c h t w a s g o e d , m a a r n o g s t e e d s w a s e r v e e l w i n d , w a a r d o o r o o k h e t w a a r n e m e n v a n g e r o n k b e m o e i l i j k t w e r d .

T e g e n t w a a l f u u r k r e e g d e S e r g t . W e s t e r h o u t o p d r a c h t i n V o o r b u r g m i t r a i l l e u r s t e h a l e n . L a n g h a d d e n w e g e w a c h t , m a a r w e z o u d e n z e d a n t o c h k r i j g e n . G r o o t w a s da n o o k d e w o e d e e n v e r o n t w a a r d i g i n g , t o e n w e w e l m i t r a i l l e u r s , m a a r g e e n p a t r o n e n k r e g e n . I n m i d d e l s w a s d e d e b a t t e r i j v o o r t d u r e n d a c t i e f t e g e n o n g e v e e r 2 0 D u i t s e v l i e g t u i g e n , d i e d e b e w o n e r s v a n D e n H a a g t w e e u u r l a n g i n d e s c h u i l p l a a t s e n h i e l d e n . D e

v l i e g t u i g e n g a v e n o p h u n b e u r t o n s m e t h u n m i t r a i l l e u r s d e v o l l e l a a g . t o t d a t z e o m o n g e v e e r h a l f v i e r d e e e r s t e b o m m e n w i e r p e n . E e n g e d e e l t e v a n d e b e z e t t i n g z o c h t d e k k i n g i n d e s c h u i l p l a a t s e n , m a a r t o e n e r n o g m e e r b o m m e n w e r d e n g e w o r p e n ,

v l u c h t t e n e n k e l e n n a a r d e l a a n . V e r m o e d e l i j k h e b b e n d e D u i t s e r s d i t g e z i e n , w a n t d i r e c t d a a r o p l i e t e n z i j e n k e l e b o m m e n p r e c i e s i n d e l a a n v a l l e n . V r e s e l i j k w a s h e t g e g i e r e n d e o n t z e t t e n d e s l a g , d i e d e p r o j e c t i e l e n m e t z i c h m e e b r a c h t e n . N o g m a a l s v i e l e n e r b o m m e n , t o e n v e r s t i e r f h e t g e r o n k e n k w a m m e n t e v o o r s c h i j n o m d e s c h a d e o p t e n e m e n . D p l . S t e v e n s , d i e t e l k e n s b i j h e t v a l l e n v a n b o m m e n a a n w e z i g w a s o m t e z i e n , o f z i j n h u l p n o d i g w a s , h a d e e n s c h e r f i n z i j n r u g g e k r e g e n . O n d a n k s z i j n v e r w o n d i n g b l e e f h i j a c t i e f e n g a f a a n w i j z i n g e n o m h e m t e b e h a n d e l e n . D a a r b i j v e r g a t h i j d e b a t t e r i j n i e t e n h e r i n n e r d e e r a a n , d a t w e e e n a n d e r e h o s p i t a a l - s o l d a a t m o e s t e n v r a g e n .

V o o r z i c h t i g w e r d h i j o p e e n a u t o g e l e g d e n n a a r V o o r b u r g g e b r a c h t .

(13)

N a d e c a p i t u l a t i e b i j e e n b o m t r e c h t e r n a b i j D u i v e n v o o r d e . © B . J . D i e r i n k .

D e s c h a d e , d i e a a n g e r i c h t w a s , w a s g r o o t . V a n e e n a u t o , d i e a a n d e l a a n s t o n d , w a s d e p o r t i e r d o o r b o o r d . D e k o g e l o f s c h e r f w a s d o o r d e v o o r r u i t g e s l a g e n e n h a d h e t

s t u u r r a d g e b r o k e n . B e i d e v o o r b a n d e n w a r e n l e k g e s c h o t e n .

V a n e e n d e r s t u k k e n w a s d e o l i e c y l i n d e r v a n d e r e m e n v o o r u i t b r e n g i n r i c h t i n g k a p o t g e s c h o t e n , z o d a t d i t s t u k b u i t e n w e r k i n g w a s .

D e w e g w a s o n h e r k e n b a a r ; e r m i d d e n o p w a s e e n g a t v a n 2 m e t e r m i d d e l l i j n g e s l a g e n . E e n b o o m w a s o n t w o r t e l d , e e n a n d e r e g e h e e l n e e r g e v e l d . H i e r e n d a a r w a r e n d e s l o t e n g e h e e l v e r v o r m d e n h e t k r e u p e l h o u t , d a t e r l a n g s s t o n d w a s o p s o m m i g e p l a a t s e n m e t p o l e n a l u i t d e g r o n d g e r u k t .

O o k d e d i e r e n , d i e i n d e w e i l i e p e n h a d d e n v a n h e t b o m b a r d e m e n t t e l i j d e n

g e h a d . . E n k e l e n v a n h e n w a r e n g e t r o f f e n ; d e a n d e r e n w a r e n a n g s t i g o p d e v l u c h t g e s l a g e n .

B i j d e b e d i e n i n g w a s a l l e m o e d e r u i t . D p l . v a n H o o r n e h a d o o k e e n r u g v e r w o n d i n g b e k o m e n m a a r h i j k o n , n a v e r b o n d e n t e z i j n , w e e r i n b a t t e r i j t e r u g k e r e n .

L a n g s d e w e g v o n d m e n V a a n d r i g R u s t i g e , d i e h e t l a a t s t e v u u r a f g e g e v e n h e e f t , m e t z i j n o v e r s t u u r g e r a a k t e m a n s c h a p p e n . E n k e l e n v a n h e n w a r e n i n d e s l o o t g e s p r o n g e n , o m d a a r d e k k i n g t e z o e k e n . A n d e r e n v e r t e l d e n , d a t z e m e t e r s w e g g e w o r p e n w a r e n d o o r d e l u c h t d r u k . E e n s t i l l e g e t u i g e d a a r v a n w a s e e n h o o p s t e n e n , d i e a a n d e k a n t v a n d e w e g g e l e g e n h a d e n n u o v e r d e w e g g e b l a z e n w a s .

A l l e n w a r e n . b i j h e t z i e n v a n d e z e w o e s t e n i j , v e r w o n d e r d , d a t d i t b o m b a r d e m e n t v a n m i n s t e n s 2 3 b o m m e n , s l e c h t s t w e e g e w o n d e n h a d g e ë i s t .

O p v o o r s t e l v a n d e n C o m m a n d a n t t r o k k e n a l l e n n a a r d e b o l l e n s c h u u r o m v o o r l o p i g r u s t t e n e m e n . H i e r v a n w e r d g a a r n e g e b r u i k g e m a a k t e n z o w e r d d e b a t t e r i j v e r l a t e n o m , z o a l s w i j l a t e r h o o r d e n , n i e t m e e r b e z e t t e w o r d e n .

D o o r d e r a d i o v e r n a m e n w i j d e c a p i t u l a t i e v a n h e t N e d e r l a n d s e l e g e r e n o f s c h o o n d i t b e r i c h t e e r s t t e g e n g e s p r o k e n w e r d , m o e s t e n w e h e t l a t e r w e l a a n n e m e n , o m d a t d e b e k e n d e s t e m v a n d e n o m r o e p e r v a n h e t A . N . P . v o o r i e d e r e l k e t w i j f e l u i t s l o o t .

E e n g e w a p e n d e w a c h t v a n 6 m a n h i e l d d e w a c h t b i j d e b a t t e r i j ; a l l e a n d e r e n l e v e r d e n o m 8 u u r h u n w a p e n s e n m u n i t i e i n .

Z o e i n d i g d e n v i j f d a g e n v a n o o r l o g v o o r o n s l a n d , w a a r v a n e e n g e d e e l t e v a n R o t t e r d a m

(14)

p l a t g e b o m b a r d e e r d w a s e n U t r e c h t e n A m s t e r d a m m e t on d e r g a n g b e d r e i g d w e r d e n . Z o e i n d i g d e n v i j f d a g e n o o r l o g v o o r o n z e s o l d a t e n , d i e d e w a p e n s i n l e v e r d e n e n a l l e n a l s k r i j g s g e v a n g e n e n w e r d e n b e s c h o u w d .

Bron: https://www.mei1940.nl/Verslagen/Lt-Vlietstra-78LuA-Dagboek.htm En

https://www.mei1940.nl/Verslagen/Lt-Vlietstra-78LuA-Stellingverkenning.htm

Res.1e Lt. P.W. Vlietstra.

C . - 7 8 e L u A . B r o n : H r . d e G o o i j

S t el l i n g v e r k e n n i n g v a n h et la n d g o e d Du i v e n v o o r d e t e Vo or s c h ot e n.

H e e m s k er k , 7 M e i 1 9 4 0 D e p o t L uc ht d o e l ar t il l e r i e.

3 e D e po t af d ee l i n g 1 e D e po t ba t t er y .

R A PPO RT b e t r ef f en d e s t e l l i n gv e r k e n ni n g , l e g er i n g e n v e r p l e g i n g d e r 7 8 e b at t e r y e n h e t b e n o di g d e m at er i e e l e n p er s o n e el .

- o - o- o - o- o- o - o- o - o - o - o - o- o - o - o- o - S t el l i n gt e r r e i n: N u lp u n t d er B at t e r y Vt 2 7 , 1 8 - 58 , 36 .

H e t s t e ll i n gt e r r e i n is ee n l a a g g e l e g e n w e i l a n d, z e er d r as s i g . L a n gs d e s c h e i di n g s w e t e r i n g l o o pt e e n e n i gs z i ns v e r h a r d e w eg .

L e g e r i n g: D e l e g er in g v a n m a ns c ha p pe n e n of f i c ie r e n o p h e t l a n d go e d "T e r H o r s t " is o n g e w e n s c ht , da a r d e z e z e er s l ec ht i s e n er b o v e n di e n g ee n w e g l oo p t r e c h t s t r ee k s n a a r d e B at t e r y . H et a a n l e g ge n v a n e en d er g e l ij k e w e g z ou i n v e r b a nd m et de v e l e s l o ot j e s e n h et l a a g g e l e g en t er r ei n v ee l w er k m et z ic h m e e b r e n g e n.

E e n g o e d e l e g er i n g v oo r m an s c h a p p e n e n o n d er of f i c i er e n b e s t a at in de bo l l e ns c h u ur v a n B. H o o g w er f f - Kr o o n, V e ur s c h e s t r aa t w e g 2 6 5. V t . 2 8. 80 - 5 7, 9 6.

2 0 0 6 , b l oe m b o ll e n be d r ij f H o o g w er f f K r o o n a a n d e V e ur s ew e g t e Vo o r s c h ot e n.

(15)

D o o r h et u it b r ek e n v a n t el k e ns 2 d r o o gr e k k e n k u n ne n 2 m a n b ov e n e l k a a r g e le g e r d w o r d e n. H et v r y g ek o m e n h ou t k a n b en u t w or d e n v o or h et m ak e n v an ee n v er t r e k v o o r o n d er of f i c ie r en .

S t r o o i s t e v e r k r y g en by W e d. d e G r a a f , H o r s t l a a n 4.

D e of f i c i e r e n k u n n en i n g ek w ar t i e r d w or d e n o p h et l a n dg o ed "D u i v e nv o or d e " aa n d e D u i v e nv o o r d s c h e we g . H et b u r e a u k a n g ev e s t i g d w or d e n in h et J ac ht h u is v a n

D u i v e nv o o r d e . T e l ef o o nk a b e l is aa n w ez i g, do c h n i et a a n ge s l ot e n.

2 0 1 4 . J a c ht s l ot T er H or s t . ( f ot o: E. W oe r t m a n)

W a n n ee r d e s t e l li ng a l l e en b e t r ok k e n w o r dt i n g e v al on s la n d i n o or l o g k o m t , z ou ik w i l l e n v o or s t e l le n oo k d e m a ns c h ap p en i n D u iv e nv o o r de t e l e g er e n, d at d a a r t o e g e d e e l t e l ij k o nt r u im d z a l m o et e n w or d en .

V e r p l eg i n g: G ed u r en d e d e e er s t e d a gen k a n d e b a t t er y i n o n d e r h o u d b y h et 2e D e p . B. A. t e V o o r s c h o t e n.

I n v er b a n d m et de e v e nt u e e l e v e r p l aa t s i n g v a n h et d e p ot ly k t h et m y g ew e n s c h t d at d e b at t e r y o v er e e n e i g e n k e u k en b e s c h i k t . e e n k e u k e n i s m e t be t r e k k e l ij k w ei n i g k o s t e n t e m ak e n o p d e n b e g a ne n g r o nd v a n d e b o l l e ns c hu u r , a l w a a r s t r o om e n d w at er e n e l ec t r is c h l ic ht aa n w e z i g z y n.

B e n o d i g d m at e r i ee l e n p er s o n e el ;

A u t o m at er i e e l: D a ar ik o p dr a c ht h e b v a n d e n C. - 3 D e p. L u. A. om al he t a ut om a t er i e e l t e r u g t e z e n d e n n aa r h e t d ep o t , z o o d r a d e b at t e r y i n s t e l li n g s t a a t , m o et i k m e t k l e m v e r z o e k en om h et v o l g e n d e m ot or m at er i e e l b e s c h ik b a ar t e s t e l le n , z o o dr a d e b a t t e r y d e s t el l i n g b et r ek t .

1 T r ad o

1 M e n a g e w a ge n

2 w a g en s v oo r h et v e r v o e r v a n m a ns c h a p p e n n a a r e n v an h et l e g er i n g g e b ou w ( a f s t a n d 2 K. M . )

1 c o m m a n d o w ag e n 1 m o t o r r y w i el .

Z e lf s w a n n e e r d it m a t er i e e l t e r b es c h ik k i n g g e s t e ld wo r dt , i s h e t n og ni e t m o ge l y k s n e l v a n s t e l l i n g t e v e r a n de r e n.

D a a r h et s t e l l i ng t er r e i n z e er d r as s i g i s , i s h et n o o dz a k el y k , d at d e t r a do on m i d d e l y k b y a a n k om s t v a n de b at t e r y t e r b es c h ik k i n g is d a a r ik o p h e t m o m e nt s l e c ht s d e b e s c h ik k i n g h e b o v e r O pe l - t r e k k e r m e t 2 - w i e l a a n dr y v i n g. A l m y n po g i n g e n om en t r ek k e r m et 4 - w i e l a a n d r y v i n g t e k r y gen , f a a l d e n. O o k h e b i k g ee n "s t r i ps " of

s l e e p k a b e l s by m y n b at t e r y .

D a a r i k o p dr ac h t heb om a l l e c h a uf f e ur s en de m ot o r o r d o nn a n s w e er na a r h et d e p ot t e r u g t e z e n d e n, i s h e t n o o dz a k el y k d at i k o ok d e b e s c h i k k i n g k r y g ov e r 6 c ha u f f e ur s e n 1 m o t o r or d o n n an s .

M i t r a i l le u r s : M it r ai l le u r s z y n by he t d e po t L u. A. n i et b e s c h ik b a a r . D a ar b y d e 7 , 5 t L N o . 2 h et v uu r l e id i ng s t o e s t e l 5 0 0 M u i t d e b at t e r y g e p l a at s t k a n w or d e n, e n d it z e er g e w e n s c ht is , i s h et n o o dz a k e lij k , d at e e n v e r b in d i n g g em a a k t k a n w or d e n v an d e C o m m a n d o gr o e p na a r d e b at t er y . H i er v o o r z y n n o o d ig 1 50 0 M . v e l dk a b e l e n 3

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Land: Spanje Streek: Utiel Druiven: viura, sauvignon blanc Deze wijn heeft een pittig karakter en aroma’s van rijp wit fruit.. Fris en soepel en daarom perfect om op zichzelf te

Op 15 november 2021 bent u akkoord gegaan met het veriengen van de Tijdelijke t>eleidsregei maximumprijzen geneesmiddeien 2021' (hiema: Tijdeiijke beleidsregel) tot 1 juli

Zonder lucht en beweging heeft een vliegtuig geen opwaartse druk1. Het effect van het de opwaartse kracht kan ook worden waargenomen in het

De bakstenen constructies werden door de Duitsers gebouwd tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen enkele bunkers van de batterij geïncorporeerd werden in de Atlantikwall (Yves

het Internationale Militaire Gerechtshof onder meer vernam, dat het slagwoord ‘de Vijfde Colonne’ ‘in de Auslands-Organisation beschouwd werd als een handige bluf van

Voor de vliegtuigbouw is het van belang te weten welk gewicht een stel vleugels kan dragen en welke snelheid er nodig is om te kunnen vliegen.. In deze opgave gaan we in op de

Let op: van alles wat aangeboden wordt is meestal SLECHTS ÉÉN EXEMPLAAR BESCHIKBAAR.. Dat betekent dat wie het eerst komt, het

door aandacht voor preventie en nazorg wordt het (opnieuw) ontstaan van schulden zoveel mogelijk voorkomen4. De uitvoering van schuldhulpverlening vindt plaats in een brede,