Zingeving en regie over het leven
Ikram Assouiki 5 december 2018
Bron: (Hamburger, 2018).
Inhoudsopgave
1. Voorbereidingsopdrachten………...………3
2. Lesopdrachten………...9
3. Reflectieopdracht………12
Literatuurlijst……….13
1. Voorbereidingsopdrachten
Vergankelijkheidsdag
• Welke plek zou jij bezoeken op deze dag?
Ik zou op deze dag mijn oma bezoeken, aangezien zij 20 jaar geleden haar man heeft verloren. Ik neem aan dat ze hier nog weleens moeite mee heeft, ook al laat ze het niet altijd merken. Ik zou dan graag mijn oma bezoeken om haar te steunen.
• Geef je mening over deze dag en of jij vindt dat deze dag een meerwaarde zou hebben en voor wie dit van betekenis zou kunnen zijn.
Ik heb een beetje een dubbele mening over deze dag. Ik vind mezelf eerlijk gezegd te jong om bijvoorbeeld mijn uitvaart uit te stippelen. Ik wil daar niet zo mee bezig zijn aangezien je toch niet weet hoe het leven zal lopen. Ik wil niet zo gefocust zijn op de dood, maar gewoon genieten van het leven. Deze dag kan wel veel betekenen voor wat ouderen mensen, waarbij ze denken aan een geliefde of naaste die ze verloren hebben.
• Wat zou het effect van deze ‘vergankelijkheidsdag’ kunnen zijn op de samenleving?
Stilstaan bij het leven en beseffen hoe mooi het leven is (of kan zijn).
Levenslessen
• Van welke levensles(sen) neem jij iets mee voor je eigen leven? Licht toe.
2. Leef bewust. Vandaag. Nu. Niet alleen ‘later’.
3. Voorkom ‘had-ik-maars’.
6. Vier alles, ook de kleine dingen.
Dit neem ik mee aangezien ik echt van het leven probeer te genieten. Daarnaast probeer ik de ‘had-ik-maars’ te voorkomen door goed na te denken, maar ook niet té veel aangezien dat weer voor twijfel kan zorgen. Ik vier ook vaak kleine dingen, zoals het halen van doel of een mijlpaal. Ik ben ook heel dankbaar voor de kleine dingen.
Hier probeer ik vaak bij stil te staan, dat niet alles vanzelfsprekend is.
H3 Pennincx: O, gaat het daarover. Aandacht voor zingeving in het sociaal werk met ouderen
• Om welke vragen gaat het bij zingeving? Geef voorbeelden.
- Waar haalt iemand inspiratie uit?
- Wat is voor iemand van waarde in het leven?
- Wat geeft het leven richting en betekenis?
- Waarvoor leeft iemand?
- Waarom leef ik?
- Wie ben ik?
- Waar ga ik naartoe?
• Leg het verband uit tussen de 5 levensdomeinen en zingeving.
De vijf levensdomeinen zijn: lichaam en geest, sociale relaties, materiële situatie,
arbeid en presteren, waarden en inspiratie. Dagelijkse zaken beïnvloeden de diepere en grotere levensvragen, en omgekeerd.
• Wat zijn de 7 bronnen (dimensies) van zingeving?
1. Welk levensdoel heeft de cliënt en welke verantwoordelijkheden is hij aangegaan?
2. Wat is de levensovertuiging van de cliënt en hoe is die ontstaan?
3. Welke levenservaringen heeft iemand? Ervaart iemand controle over het leven?
4. Begrijpt de cliënt hoe hij door het leven gevormd is?
5. Waardeert iemand zichzelf positief of niet, en waar meet hij dat aan af?
6. Welke relaties en sociale verbanden zijn en waren belangrijk?
7. Welke inspiratiebronnen heeft iemand en welke gebruiken en rituelen geven houvast?
• Denk eens na hoe deze 7 dimensies van zingeving in jouw leven terugkomen en beschrijf deze kort op papier.
1. Mijn levensdoel is iedereen van mijn familie en van mijn vriendinnen liefhebben, daarnaast is mijn doel om een goede professional te zijn op het gebied van
gezondheidszorgtechnologie.
2. Ik ben een moslima en het geloof wat bij mij past is Islam. Ik ga maandelijks wanneer ik tijd heb naar de moskee toe. Mijn ouders zijn ook moslim en ik heb het vanuit huis en vanaf kleins af meegekregen.
3. Gelukkig maak ik veel goede dingen mee, maar helaas ervaar ik ook een aantal tegenslagen. Ik ben namelijk een mantelzorger voor mijn ouders. Dit neem veel tijd in beslag in mijn leven, is heel belastend en het is soms heel moeilijk om te zien dat mijn ouders achteruitgaan. Gelukkig leven mijn ouders nog en daar ben ik God heel dankbaar voor. Daarnaast heb ik veel steun vanuit mijn familie en vriendinnen.
4. Bij een tegenslag heb ik (denk ik) voldoende inzicht in mezelf om hoop te houden of ervan te leren. Het ligt uiteraard aan de situatie en dit is lastig te voorspellen van tevoren, maar ik denk dat ik voldoende inzicht in mezelf heb om hoop te houden of ervan te leren. Daarnaast leer ik vanuit het geloof dat er na moeilijke tijden, altijd makkelijke tijden zullen komen. Het enige wat ik nodig heb is geduld en wanneer ik tegenslagen heb, zijn er gelukkig genoeg lieve familieleden en vriendinnen die mij steunen.
5. Ik waardeer mezelf positief. Ik ben een positief ingesteld persoon. Ik kan alleen wat vaker meer aan mezelf denken en beter voor mezelf te zorgen door meer te
ontspannen.
6. Mijn familie is erg belangrijk voor mij, ik hecht veel waarde aan het contact met hen. Mijn ouders zijn vooral heel erg belangrijk voor mij. Ik vind het fijn om samen met hen te zijn. Daarnaast heb ik veel lieve vriendinnen waar ik veel tijd aan besteed. We doen leuke dingen zoals uit eten gaan, shoppen en sporten (zwemmen). Ik probeer wekelijks iets te plannen met mijn vriendinnen. Tijd doorbrengen vriendinnen is voor mij een goede manier van ontspanning.
7. Mijn inspiratiebron is naast mezelf, mijn moeder. Mijn moeder is een enorme sterke vrouw die veel geduld heeft. Dit haalt zij uit haar geloof (Islam). Mijn dagelijkse
rituelen zijn het 5x per dag bidden en hierdoor de rust in mezelf te vinden.
• Noem de negen redenen om aandacht te besteden aan zingeving.
1. Het ervaren van zin versterkt de zelfredzaamheid en draagkracht van cliënten en
helpt hen omgaan met problemen.
2. Als cliënten zin ervaren, reageert dit positief op hun fysieke gezondheid. Het kan een (soms veelvuldig) beroep op medische hulpverleners doen afnemen (bijv.
huisarts/fysiotherapeut).
3. Wanneer de sociale professional aansluit bij wat zin heeft voor de cliënt, merkt hij dat hij ertoe doet als mens.
4. Wanneer de sociale professional aansluit bij wat zin heeft voor de cliënt, komen zij samen tot de beste ondersteuning.
5. Als er wordt besproken wat er zin geeft in het leven, dit biedt de cliënt verlichting bij isolement, eenzaamheid en/of levensvragen.
6. Vaak ervaart een cliënt minder onrust en meer veiligheid wanneer sociale professionals moeite doen om de cliënt beter te leren kennen en belangstelling te tonen voor wie de cliënt is als mens.
7. Als er wordt ingegaan op wat de cliënt zin geeft, wordt het vertrouwen in de sociale professional versterkt. De cliënt aanvaardt hierdoor makkelijker noodzakelijke hulp.
8. Het werkt preventief als zinverlies wordt opgemerkt en als hierbij door een sociale professional ondersteuning wordt geboden. Dit kan helpen zwaardere depressieve klachten te voorkomen.
9. Als er aandacht wordt geboden aan zingeving kan dit de cliënt beter helpen om om te gaan met de ziekte/toenemende afhankelijkheid. Daarnaast kan dit de weg naar meer/andere zorg openen.
• Wat bedoelt Paul Schnabel met: ‘er is te weinig aandacht voor het perspectief van de hulpverlener?’
Paul Schnabel vindt dat de patiënt vaak wel wilt dat er iemand helpt (hulpverlener), maar dat er behalve bij zwaar terminale patiënten vaak geen reden is om het niet zelf te kunnen doen. Voor een arts kan dit een reden zijn om het niet te doen, aangezien dit bij de patiënt over kan komen dat de patiënt er niet aan toe is.
• Wat houdt ‘voltooid leven’ in?
Een officiële definitie van ‘voltooid leven’ bestaat niet, echter wordt het wel als volgt omschreven: lijden aan een voor mensen te lang geworden leven. Het lijden is hierbij wat de oudere daar zelf onder verstaat. Alles wat van waarde is geweest in het leven van diegene, ligt achter hen. Vaak is het een combinatie: een beleving van leegte, ontbreken van toekomstperspectief, angst voor wat nog komt. Op deze manier kunnen zij een stervenswens ontwikkelen (D66, 2016).
• Leg uit: de relatie tussen voltooid leven en de kwaliteit van de ouderenzorg volgens Paul Schnabel en volgens de vrijwilliger van het Hospice.
In een hospice laten medewerkers en vrijwilligers mensen genieten en geven ze comfort. Vaak bloeien mensen op in een hospice. In een dergelijke setting is minder vaak vraag naar euthanasie, volgens onderzoek.
• Leg uit: zingeving en de relatie met voltooid leven.
Op dit moment groeit de levensverwachting sneller dan de gezonde
levensverwachting. Hierdoor vinden veel mensen dat het leven voltooid is. Zingeving is in deze fase van groot belang. De laatste fase zou wel beter kunnen worden door meer aandacht en ruimte voor zingeving te geven.
Lees op de site van de NVVE dit tabblad en onderaan de tabs over Euthanasie en Zelfdoding. https://www.nvve.nl/heeft-u-een-doodswens
Lees over het opstellen van een wilsverklaring. https://www.nvve.nl/onze- diensten/wilsverklaringen-van-de-nvve
• In hoeverre is de laatste wil geregeld als mensen een wilsverklaring hebben ingevuld?
Er wordt samen met de huisarts overlegd of er aan de wensen van degene die de wilsverklaring heeft ingevuld, kan worden voldaan. Er wordt aangeraden om met regelmaat met de huisarts de verklaringen te bespreken, om te kijken of er nog steeds niets veranderd is.
• -Wat bedoelt de KNMG met het Voltooid Leven vraagstuk dat het een Maatschappelijk vraagstuk is?
Het is een Maatschappelijk vraagstuk aangezien het geen medisch vraagstuk is. Het kabinet is er ook mee bezig om het wettelijk te maken dat ouderen die ‘gezond’ zijn, hulp bij zelfdoding kunnen krijgen bij een actuele, weloverwogen doodswens.
• Waarom is de KNMG tegen het wetsvoorstel van D66?
Aangezien er principiële en praktische bezwaren zijn. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen gezonde en zieke mensen met een doodswens. Kwetsbaarheid door ouderdom kan ondraaglijk en uitzichtloos lijden veroorzaken in de zin van de
euthanasiewet.
• Leg uit wat er in de tekst bedoeld wordt met ‘stigmatisering van ouderdom’.
Stigmatisering van ouderdom is eigenlijk het negatief oordelen over een groep. In de tekst wordt er bedoeld dat er negatief over de ouderdom wordt gesproken.
• Wat vindt jij van het standpunt van de artsenfederatie KNMG?
Ik vind het goed dat de artsenfederatie KNMG dit standpunt goed heeft vastgelegd aangezien er anders misverstanden en onduidelijkheden komen. Ik begrijp ook dat er strenge regels aan verbonden zijn, aangezien anders de ene arts anders zal
handelen dan de andere arts. Dat moet uiteraard niet kunnen.
• Lees de verschillende reacties en schrijf in je e-portfolio wat jouw reactie op deze site zou kunnen zijn.
De reacties zijn niet allemaal zo positief. Ik heb wel gelezen op de site dat het ook voornamelijk gaat om kennis en meningen uitwisselen. Dat mág dus. Ik heb er geen problemen mee dat mensen hun mening geven, dat moet kunnen.
Artikel Lector Michael Echteld en Hedzer Schotsman (Avans)
• Waardoor kan er geen euthanasie worden verleend aan Annemarie in dit artikel?
Vanwege de dementie van Annemarie. Het is niet duidelijk dat Annemarie ondraaglijk lijdt.
• Welke optie zijn we vergeten volgens lector Michael Echteld?
We zijn vergeten om bij opname in een verpleeghuis te vragen wat iemand echt nog
wil. Wat de wensen zijn van iemand. Daarnaast zijn we vergeten om naar de mens als individueel te kijken. Wat iemand echt zelf wil. Ik ben het er ook mee eens dat hier meer naar gekeken moet worden door zorgverleners.
• Als jij als professional betrokken zou zijn op het moment dat Annemarie opgenomen werd in het kleinschalige verpleeghuis, wat zou jij dan (anders) willen doen, betekenen voor Annemarie en haar familie?
Ik zou willen weten wat de wensen zijn van iemand, zodat iemand een zo fijn mogelijke tijd kan hebben in het verpleeghuis. Ik zou vooral veel inlevingsvermogen hebben voor Annemarie en haar familie. Dit vind ik sowieso wel erg belangrijk.
• Vind jij dat euthanasie kan en mag bij dementie? Probeer vanuit de ‘nuance’ je visie te onderbouwen vanuit het perspectief van: jij als persoon, jij als
professional, de dementerende oudere met de euthanasiewens en de familie.
Ik vind dat euthanasie niet mag kunnen bij dementie, omdat ik dit heel gevaarlijk vind.
Iemand zegt dat het leven ondraaglijk is en tegelijkertijd heeft diegene dementie. Ik vind dat er voorzorgmaatregelen getroffen moeten worden en dat er gekeken moet worden naar alternatieve oplossingen om te kijken hoe de persoon en de familie zo goed mogelijk ondersteunt kunnen worden. Euthanasie is niet niks namelijk.
Artikel BN De Stem
• Lees het artikel en beschrijf jouw visie als dit jouw oma zou zijn en als dit jouw cliënt/patiënt zou zijn.
Ik zou het heftig vinden als dit mijn oma zou zijn. Aan de ene kant begrijp ik het ook wel, maar ik zou het wel erg verdrietig vinden voor haar als zij hierover na zou denken. Daarentegen wil ik niet dat mijn oma ondraaglijk zou lijden, maar ik zou er alles aan doen om mijn oma te overtuigen hoe het (eventueel) anders kan. Ik vind het lastig en ik vind de situatie heel moeilijk. Want een mens maakt keuzes voor zichzelf en soms kun je niet zomaar in iemands hoofd kruipen en diegene overhalen iets niet te doen. Maar dan heb ik mijn plicht als medemens tenminste gedaan.
• Geef je reactie op dit verhaal, deze blog. https://www.agora.nl/Artikel/comfortabel- blog-sander-de-hosson
Mooie blog, erg inspirerend. Goed dat Sander de Hosson hierover schrijft, om er meer aandacht aan te schenken.
• Wat voor (nieuwe) inzichten levert dit blog jou op?
Ik heb dit nog nooit zo meegemaakt maar ik vind het wel erg belangrijk dat
naasten worden voorbereid om angst te voorkomen. Hierdoor kunnen ze waardig afscheid nemen. Ik vind ook wel dat hier iets meer aandacht aan besteed mag worden.
• Wat vind jij van hulpmiddelen zoals in deze link? Zou jij hier privé en/of als toekomstig professional gebruik van willen maken?
Ik vind het goed dat er meer aandacht moet worden geschonken aan hoe familie om kan gaan met afscheid nemen en de dood. Door een goede voorbereiding, kan dit veel onrust voorkomen. Hier zou ik dan ook zeker gebruik van maken.
• Wat is een verborgen levensvraag?
Een verborgen levensvraag is een levensvraag die verscholen zit in andere klachten.
Deze levensvraag is als het ware een verborgen (Boomstra, 2017).
• Geef een voorbeeld hoe jij een verborgen levensvraag tegen zou kunnen komen. Licht toe hoe jij hierop zou kunnen reageren en waarom.
Ik weet niet zo goed hoe ik een verborgen levensvraag tegen zou kunnen komen.
Wel denk ik dat dit onverwachts komt, op een moment dat je er misschien niet mee bezig bent, of op een moment dat er iets anders gebeurd wat belangrijk is.
Lees de tips op de site https://www.ikwilmetjepraten.nu/.
2. Lesopdrachten
Beantwoord de volgende vragen:
Wat was hetgeen waar jij de afgelopen twee dagen het meest gelukkig van werd? Kan ook iets ogenschijnlijk kleins zijn.
Het afspreken met mijn beste vriendin.
Heb jij zelf wel eens een zingevingsvraag gehad?
Ja, soms lijkt mijn leven opgezogen te zijn door school, werk en andere
verantwoordelijkheden dat ik mezelf vaak de vraag stel van: wat maakt mij nou gelukkig?
Kan je je indenken dat jij ooit een zingevingsvraag zou hebben? Welke vragen zijn dit dan?
Wat maakt mij gelukkig?
Heb ik wel de juiste keuzes gemaakt?
Kende jij iemand in je omgeving met zingevingsvragen?
Ik denk dat iedereen weleens zingevingsvragen heeft. Zeker mijn familieleden en vrienden.
Hoe zou het voor je zijn als je zingevingsvragen tegenkomt?
Ik zou nadenken over de zingevingsvragen en wellicht betrekken op mijn leven. Daarnaast sta ik er zelf heel open voor, ik vind geen enkele onderwerp heftig of moeilijk om erover te praten.
Wissel uit of je weleens zingevingsvragen bent tegengekomen.
Ja, we praten er niet dagelijks over, maar we hebben soms weleens te maken met zingevingsvragen.
Wat zou je doen als je een zingevingsvraag tegen komt?
Ik sta er heel open voor. Vragen over zingeving en over het leven vind ik heel normaal om te bespreken.
In hoeverre is er voldoende aandacht voor zingevingsvragen in de samenleving?
Naar mijn mening is er heel weinig aandacht in de samenleving over zingevingsvragen. Er wordt niet veel over gesproken. Op mijn opleiding heb ik hier ook niet echt veel les over gehad. Op de middelbare school heb ik daarentegen wel les gehad over zingevingsvragen bij het vak levensbeschouwing. Maar ik vind dat er meer stil gestaan moet worden bij
zingevingsvragen in de samenleving. We zijn heel erg gefixeerd op school, werk en hogerop komen (ook wel donuteconomie genoemd) in plaats van stil te staan waar het echt om draait in het leven.
Hoe zou je willen dat er met jou wordt omgegaan als je een zingevingsvraag hebt?
Ik zou het fijn vinden als er daadwerkelijk naar mij geluisterd wordt en dat ik de gelegenheid krijg om mijn verhaal kwijt te kunnen.
Wat zijn de do’s? Wat zijn volgens jullie de dont’s?
- Do’s:
Goed luisteren.
Inlevingsvermogen hebben.
Meedenken.
- Dont’s:
Niet luisteren.
Het onderwerp afkappen.
Uitlachen.
Iemand niet serieus nemen.
Welke vragen zou jij hebben aan de ouderen die komen als het gaat over zingeving en het omgaan met zingevingsvragen?
- Denkt u weleens over de dood?
- Wat vindt u van euthanasie?
- Heeft u een wilsverklaring af laten leggen?
- Waar wordt u gelukkig van?
- Wat zijn uw interesses?
- Wat vindt het belangrijkst in het leven?
- Wat heeft u vroeger altijd gedaan, waar u blij van werd?
- Wat zou u nog heel graag willen doen?
- Wat is uw zingeving in het leven?
Hoe denk je over mogelijke verschillen en overeenkomsten tussen zingeving(svragen) vroeger en nu?
De maatschappij is ontzettend veranderd. Vroeger speelde God een belangrijk aspect in het leven van mensen. Dat was de norm. Hierdoor konden de mensen van toen goed praten over zingevingsvragen, vanuit een religieus perspectief. Tegenwoordig zit iedereen veel meer op internet, social media en op hun telefoon. En daarnaast is religie een minder belangrijke rol gaan spelen in de maatschappij. Ik denk dat er nu veel minder gepraat wordt over zingevingsvragen. Maar aan de andere kant is iedereen nu bezig met andere zaken, waardoor er toch nog veel mensen zijn die juist daarom nadenken over zingevingsvragen.
Praat jij weleens over de ‘eindigheid’ van het leven?
Ja, bij ons thuis wel. Het is geen heftig onderwerp bij ons. Ook al hebben we veel mensen verloren in onze omgeving.
Cremeren of begraven?
Ik zou liever begraven willen worden.
Wilsverklaring ja of nee?
Dit vind ik wel handig, als je een bepaalde leeftijd bereikt. Ik vind het slim om bepaalde zaken vast te leggen als je ouder wordt. Ik weet niet precies hoe oud ik zou zijn als ik dit vast zou laten leggen, maar ik denk dat ik dit wel zou gaan doen later.
Testament ja of nee?
Ik weet nog niet of ik dit zou willen. Ik heb hier nog nooit over nagedacht. Ik zou eerst alle regels omtrent testament willen uitzoeken.
Ken jij mensen met een wilsverklaring?
Nee, niet direct.
Weet jij hoe ‘de laatste wil’ van een belangrijke naaste eruit ziet?
Ik weet alleen de laatste wil van mijn moeder en dat is dat haar kinderen goed, gezond en gelukkig leven.
Zou jij deze onderwerpen meer willen bespreken (met je omgeving)? Zo ja, wat heb je hiervoor nodig?
Als ik hier behoefte aan heb, bespreek ik dit wel met mijn omgeving. Hiervoor heb ik mensen nodig die ook hiervoor openstaan. Voor sommige mensen kan het heftig zijn.
Wat vind jij van euthanasie?
Ik ben eigenlijk tegen euthanasie. Ik vind dat alleen God iemands leven mag nemen.
Daarnaast zijn wij als mensen snel geneigd de hoop te verliezen en te denken dat er geen andere mogelijkheid is. Het is belangrijk om een mind-shift te bewerkstelligen bij mensen die levensmoe zijn en het niet meer zien zitten.
Wat vind jij van het opstellen van een wilsverklaring?
Ik vind het goed dat zwart op wit vastgelegd kan worden wat iemand na zijn/haar dood wilt achterlaten.
Vind jij dat het Wetsvoorstel Voltooid leven D66 er zou moeten komen?
Zoals ik al eerder zei ben ik tegen euthanasie en tegen het wetvoorstel van voltooid leven.
“Moet er hulp mogelijk zijn bij stervenswensen Voltooid Leven?” Waarom wel/niet?
Hulp met iemand laten sterven? Nee, zoals ik al zei dit ligt alleen in God’s handen, niet in die van de mensen. Iemand helpen om weer zin te krijgen in het leven? Absoluut!
Moet euthanasie wel/niet mogelijk zijn bij dementie?
Nee, mensen met dementie weten soms niet wat ze zeggen en/of staan er soms niet bij stil.
Hierdoor kunnen ze op het moment zelf een verkeerde keuze maken. Daarom vind ik dat euthanasie niet mogelijk moet zijn bij mensen met dementie.
Wat zegt deze terugkerende discussie over onze samenleving?
Dat er altijd meningsverschillen zijn tussen wel of geen euthanasie. En iedereen mag voor zichzelf bepalen of die voor of tegen is.
Zou dit debat en het ‘Voltooid levengevoel’ ook in de Blue Zones bestaan?
Nee, de mensen in de Blue Zones leven heel anders dan de mensen in Nederland. Zoals ik eerder benoemde heeft Nederland een donuteconomie wat veel stress veroorzaakt. In de Blue Zones leven de mensen met de dag, ze plukken de dag en halen alles eruit wat er in zit.
Daarnaast hebben ze dagelijks persoonlijke doelen (ikigai) en speelt religie ook een grote rol in de Blue Zones.
Is er voldoende aandacht voor de behoeften en noden van ouderen om de ‘Voltooid levenwet’ overbodig te maken?
Ja, alleen moet het meer naar deze mensen toegebracht worden.
Waardoor zou dit debat telkens terugkeren in onze samenleving?
Er zijn altijd mensen met meningsverschillen en dit zal altijd ook zo blijven.
Hoe zou jij de regie willen voeren over jouw levenseinde?
Ik laat het over aan God. Ik zal absoluut niet kiezen voor zelfdoding.
3. Reflectieopdracht
*Ik heb het themadag gehouden met ouderen in mijn omgeving*
Tot welke professionele en persoonlijke inzicht(en) heeft de themadag geleid?
Ik heb meer inzicht gekregen over hoe ouderen denken over zingeving. Hoe ze in het leven staan en wat ze graag in de toekomst anders willen zien, gekeken naar euthanasie
(persoonlijk inzicht). Ik had voorheen altijd het idee dat mensen, met name ouderen, het niet graag over zulke onderwerpen hebben. Toch kan het onderwerp wel gewoon besproken worden (professioneel inzicht).
Wat is er veranderd voor jou als toekomstige beroepskracht en als persoon? Licht concreet met voorbeelden toe wat je na deze dag anders ziet, kunt, doet of zal gaan doen (of niet en waarom dan niet). Licht je antwoord toe met een verwijzingen naar de themadag.
Na deze dag kan ik alleen nog meer kijken naar de behoefte van andere mensen. Goed luisteren en alles bespreekbaar kunnen maken. En niet bang zijn dat mensen er niet over willen praten, omdat het een gevoelig onderwerp kan zijn.
In hoeverre heb je nu kennis van de wetgeving omtrent euthanasie en zou jij met cliënten (of anderen) in gesprek kunnen gaan/cliënten door kunnen verwijzen waar het om het thema levenseinde gaat?
Ik wist er in het begin nog heel weinig van, omdat mijn interesse hier niet naar uitgaat. Wel kom je weleens iets tegen in het nieuws. Maar ik ben van mening dat ik nu meer kennis heb over de wetgeving omtrent euthanasie. Ik zou nu makkelijker in gesprek kunnen gaan met andere mensen hierover.
Hoe kijk je terug op de gesprekken met de ouderen? Wat was goed en waardevol en neem je mee en wat was eventueel minder? Welke tips en tops heb je voor mij voor een volgende keer?
Op de gesprekken met de ouderen kijk ik erg positief terug. Ik vond het erg interessant om met ouderen in gesprek te gaan over dit onderwerp, aangezien dit niet vaak voorkomt. Er heerste een prettige sfeer waarin alles gevraagd mocht worden wat ik persoonlijk erg prettig vond. Ik vond de theorie en de bijbehorende opdrachten een beetje langdradig en veel, maar daarentegen vond ik de praktische kant (gespreksvoering) erg leuk. De volgende keer misschien iets minder theorie, maar ik begrijp ook dat alle theorie nuttig is. Wel ben ik van mening dat er vooral in de praktijk geleerd kan worden, vooral m.b.t. dit onderwerp.
Welke elementen uit deze ASB themadag zijn jou persoonlijk het meest bijgebleven en waarom?
De gesprekken die ik met de ouderen in mijn omgeving heb gehouden. Ik vond dit enorm interessant om te doen aangezien hier in het werkveld niet vaak direct over wordt gesproken.
Er heerste een erg fijne sfeer en voor mijn gevoel konden we alles aan elkaar vragen.
Hoe heeft deze dag bijgedragen aan het bespreekbaar maken van ‘zingeving en het levenseinde’? Licht in je antwoord toe wat helpend was hierbij en wat niet.
Voor mij heeft deze dag veel bijgedragen aan het bespreekbaar maken van ‘zingeving en het levenseinde’. Ik heb met ouderen eigenlijk bijna nooit zulke gesprekken gehad. Het gaf mij het gevoel dat dit gewoon kon. Het voelde voor mij ook prettig om zulke goede gesprekken te mogen voeren, ik vond het wel waardevol. Ik ben van mening dat dit vaker op opleidingen meer ter sprake gebracht kan worden, zodat de taboe minder wordt.
Literatuurlijst
Boomstra, R. (2017, 27 februari). 5 fabels en feiten rondom levensvragen van ouderen.
Geraadpleegd op 8 januari 2019, van https://www.vilans.nl/artikelen/5-fabels-en-feiten- rondom-levensvragen-van-ouderen
D66. (2016, 19 december). Wat is 'voltooid leven'? Geraadpleegd op 8 januari 2019, van https://d66.nl/faq/wat-is-voltooid-leven/
Hamburger, O. (2018, 5 maart). Hoe maak je zingeving concreet bij werkgeluk [Foto].
Geraadpleegd op 8 januari 2019, van https://gelukkigwerken.nl
