Informatie
Bevallen na een
eerdere keizersnede
Deze keuzehulp is bedoeld voor vrouwen die zwanger zijn en in een eerdere zwangerschap een keizersnede hebben gehad. Voor de
huidige zwangerschap zal samen met jouw eventuele partner en jouw gynaecoloog een keuze gemaakt moeten worden over de manier van bevallen: het nastreven van een vaginale bevalling of een geplande keizersnede.
In onderstaande tabel wordt aangegeven wat de opties inhouden.
Er wordt naar gestreefd om tijdig tijdens de zwangerschap samen met jouw gynaeco- loog een voorlopige keuze te maken. Uiteraard kunnen zich later in de zwangerschap nog veranderingen voordoen die de keuze kunnen veranderen. Dit betekent dat de manier van bevallen, indien nodig, tussen de 36 en 40 weken wederom met je besproken zal worden.
Vaginale bevalling Geplande keizersnede Wat houdt het in? Je bevalt in het zieken-
huis met continue bewaking van de baby (CTG)
Als het niet lukt wordt er alsnog een (spoed) keizersnede gedaan
De baby wordt geboren via een geplande operatie bij 39 weken
Aan de hand van een stappenplan bespreek je met jouw gynaecoloog punten die belangrijk zijn bij het maken van een keuze tussen een vaginale bevalling en een geplande keizersnede. Deze bespreekpunten zijn:
1. jouw eventuele voorkeur vóór het gesprek;
2. jouw ervaringen met een eerdere bevalling;
3. informatie over de voor- en nadelen en mogelijke complicaties van een vaginale bevalling of een geplande keizersnede;
4. jouw overwegingen bij het afwegen van beide opties;
5. de wensen en/of voorwaarden waaronder je voor een vaginale bevalling zou willen kiezen;
6. een voorlopige keuze;
7. hoe verder.
Stap 1
Voordat je deze keuzehulp doorneemt had je misschien al voor jezelf een voorkeur.
Waar gaat op dit moment je voorkeur naar uit?
Een vaginale bevalling Een geplande keizersnede
Niet van toepassing, ik heb nog geen voorkeur
Stap 2 Mijn eigen ervaring
Zijn er ervaringen vanuit de vorige bevalling die voor jou meewegen in jouw beslissing?
Wat zijn voor je andere belangrijke factoren, zoals ervaringen in de directe omgeving, die jouw beslissing rondom deze bevalling beïnvloeden?
Stap 3 Vergelijken
In stap 3 worden de voordelen, nadelen en risico’s van een vaginale bevalling en een geplande keizersnede besproken. Sommige nadelen die horen bij een geplande keizer- snede komen ook voor bij vrouwen die alsnog een (spoed) keizersnede krijgen. In de onderstaande tabel staat een algemeen overzicht van wat een vaginale bevalling of een geplande keizersnede betekent voor de moeder, de baby en de kraamperiode. De kansen op complicaties en de gevolgen voor toekomstige zwangerschappen worden later in deze keuzehulp toegelicht.
Overzicht betekenis vaginale bevalling en geplande keizersnede
Vaginale bevalling Geplande keizersnede Wat betekent het voor
de moeder Meer betrokkenheid bij
de geboorte van de baby
Meemaken van ‘gewone geboorte’: kind op de borst, snel starten borst- voeding, meer controle over eerste uren na geboorte
Pijn van de weeën Mogelijkheid van vaginaal inscheuren en hechtingen
Risico op een (spoed) keizersnede
Meer controle over wanneer en hoe de bevalling plaatsvindt (tenzij de bevalling toch eerder begint)
Soms eerste tijd na geboorte zonder kind doorbrengen op OK/
uitslaapkamer. Bij ‘gentle sectio’ i.p. als bij vaginale bevalling
Pijn na de operatie Risico’s zoals bij elke operatie: hoger risico op trombose, infectie, bloedingen
Kans dat er, in plaats van de ruggenprik, algehele narcose moet
Wat is mijn kans dat het lukt om vaginaal te bevallen?
De totale kans op complicaties is kleiner bij vrouwen die vaginaal bevallen.
Bij gemiddeld 70-75% van de vrouwen die dit probeert lukt dat ook en voor de totale groep is een geplande keizersnede dus niet beter. Echter, als jouw kans op slagen veel kleiner of groter is, kan dit in de keuze mogelijk wel meespelen.
Rekenmodel: jouw persoonlijke kans dat je vaginaal bevalt (vanaf 32 weken zwangerschap)
Vanaf 32 weken zwangerschap kunnen we jouw kans op slagen berekenen op basis van uw voorgeschiedenis en huidige situatie. Jouw gynaecoloog zal dit aan de hand van een rekenmodel voor je uitrekenen tijdens de afspraak.
Vaginale bevalling Geplande keizersnede Wat betekent het voor de
baby? Een natuurlijke geboorte
bereidt de baby beter voor op zelfstandig ademen
Bij een geplande keizersnede is de totale kans op complicaties ietsje kleiner
Wat betekent het voor de
kraamperiode? Snel naar huis
Na 2-3 dagen kun je
‘normale werkzaam- heden’ uitvoeren
3-4 dagen in het ziekenhuis
Na 4-6 weken kun je
‘normale werkzaam- heden’ uitvoeren
Als je kiest voor een vaginale bevalling is jouw persoonlijke kans dat je ook daadwerkelijk vaginaal bevalt:
Wanneer de bevalling vóór de uitgerekende datum op gang komt, is de kans dat je vaginaal bevalt mogelijk groter. Als echter de bevalling ingeleid moet worden, is de kans dat je vaginaal bevalt wat kleiner, de rekenhulp moet dan opnieuw worden ingevuld.
Wat is de kans op ernstige complicaties bij mij of bij de baby?
Een complicatie waar mensen het meest bang voor zijn is een ‘uterusruptuur’: dit is het openscheuren van het oude litteken van de baarmoeder. De gevolgen van een uterus- ruptuur kunnen ernstig zijn voor de moeder en de baby, maar bij snel ingrijpen is het risico op blijvende gevolgen klein. De kans hierop varieert in de wereld van 2 tot 15 per 1000 vrouwen die een vaginale bevalling starten en is waarschijnlijk afhankelijk van risicofactoren zoals bijvoorbeeld het gebruik van medicatie bij een inleiding. We houden hier een gemiddelde aan van deze cijfers.
Risico op uterusruptuur per 1000 bevallingen
De kans dat er als gevolg van een uterusruptuur of andere mogelijke problemen bij de bevalling, ernstige gevolgen optreden, is erg klein en wordt hieronder beschreven.
Vaginale bevalling Geplande keizersnede Uterusruptuur 8 (2 tot 15) per 1000 0,3 per 1000
Risico op sterfte per 1000 bevallingen
Risico ernstig letsel baby
De mildere complicaties bij een geplande keizersnede vergeleken met een vaginale bevalling bij elkaar wegen tegen elkaar op en komen in minder dan 5% van de gevallen voor. Bij een geplande keizersnede worden vaker ademhalingsproblemen gezien, maar bij een vaginale bevalling meer problemen met de geboorte van de schouders. Deze verschillen zijn moeilijk tegen elkaar op te wegen en er is geen verschil in neurologische schade of lange-termijn-uitkomst. Er is dus geen verschil in de kans op blijvend ernstig letsel bij de baby.
Risico ernstig letsel moeder
De totale kans op ernstige complicaties bij de moeder (uterusruptuur, baarmoeder- verwijdering of operatieletsel) worden genoemd in onderstaande tabel. Voor de kans op complicaties is er verschil tussen vrouwen die daadwerkelijk vaginaal bevallen en vrouwen die alsnog bevallen via een niet geplande keizersnede, al dan niet met spoed.
Risico’s ernstige complicaties bij moeder per 1000 bevallingen
Vaginale bevalling Geplande keizersnede
Sterfte moeder 0,04 per 1000 0,13 per 1000
Sterfte kind 1,30 per 1000 0,50 per 1000
Vaginale bevalling Geplande keizersnede Ernstige schade moeder Daadwerkelijke
vaginale bevalling:
2 per 1000
8 per 1000
Niet geplande keizersnede:
38 per 1000
Heeft mijn keuze invloed op een eventuele toekomstige zwangerschap?
In de meeste gevallen zal na twee keizersnedes de volgende bevalling wederom een keizersnede zijn. Per ‘extra’ keizersnede neemt de kans op complicaties tijdens een volgende zwangerschap toe. De belangrijkste risico’s voor een volgende zwangerschap zijn: een grotere kans op een placenta praevia (placenta die voor de uitgang van de baarmoedermond ligt) en een ingegroeide placenta, waarbij de placenta in de wand van de baarmoeder vastgroeit. Ook is er meer risico op veel bloedverlies, een opname op de intensive care en het nodig zijn van het verwijderen van de baarmoeder. Uiteraard kunnen deze problemen met elkaar samenhangen en is het totale aantal een schatting van het aantal vrouwen dat met één of meerdere problemen te maken krijgt. Ook minder ernstige operatierisico’s zoals infecties komen vaker voor na meerdere keizersnedes.
Kans op optreden van ernstige complicaties bij toekomstige zwangerschappen per 1000 bevallingen
Bij 3e keizersnede Bij 4e keizersnedes Voorliggende placenta
Ingegroeide placenta Baarmoederverwijdering
18 per 1000 6 per 1000 9 per 1000
30 per 1000 21 per 1000 24 per 1000
IC opname moeder Bloedverlies met transfusie van
> 4 zakjes bloed
6 per 1000 8 per 1000
16 per 1000 16 per 1000
Letsel aan urinewegen
of darmen 12 per 1000 24 per 1000
Schatting totale kans
op 1 of meerdere 40 per 1000 80 per 1000
Samenvattend
In meer dan 95% van alle bevallingen treden geen ernstige complicaties op bij moeder of kind hoe je ook aan de bevalling begint: geplande keizersnede of vaginaal.
De kans op complicaties bij de moeder hangt wel samen met de uiteindelijke manier van bevallen. Bij vrouwen die daadwerkelijk vaginaal bevallen is de kans op ernstige compli- caties het kleinst (2 op 1000), gevolgd door de groep met een geplande keizersnede (8 op 1000). Het grootste risico op complicaties heeft de groep die vaginaal begint maar alsnog een keizersnede krijgt (38 per 1000). Hiervan is echter maar in minder dan 5%
van de gevallen echt sprake van spoed.
De kans op complicaties in de toekomst neemt toe bij elke extra keizersnede.
Stap 4 Mijn overwegingen
Hieronder kunt u aangeven wat voor u belangrijke onderdelen zijn om tot een beslissing te komen.
Wat vindt u (en uw partner) belangrijk? belangrijk Heel belangrijk belangrijk Minder Onbelangrijk
Bij een vaginale bevalling
1 voel ik me meer betrokken bij de geboorte van de baby
2 maak ik een gewone bevalling mee 3 gebeurt het op de natuurlijke manier 4 ervaar ik pijn van de weeën
5 heb ik minder controle over het verloop 6 kan ik inscheuren / een knip krijgen 7 is er een risico op (spoed) keizersnede
8 de grootte van mijn persoonlijke kans op een vaginale bevalling
Bij een keizersnede
9 heb ik meer controle over wanneer en hoe de bevalling plaatsvindt
10 is er zeker sprake van een operatie 11 ervaar ik meer pijn na de operatie
Wat vindt u (en uw partner) belangrijk? belangrijk Heel belangrijk belangrijk Minder Onbelangrijk
Ernstige risico’s
13 bij een vaginale bevalling is het risico op scheuren van het litteken in de baarmoeder (uterusruptuur) groter 14 bij een vaginale bevalling is de kans op alle
ernstige complicaties samen voor de moeder kleiner 15 bij een keizersnede is de kans op sterfte van
de moeder groter
16 bij een vaginale bevalling en een keizersnede is de kans op blijvend letsel bij de baby ongeveer gelijk 17 bij een keizersnede is de kans op sterfte van
de baby kleiner
18 elke nieuwe keizersnede geeft grotere risico’s voor de volgende zwangerschap
Na een vaginale bevalling 19 ben ik eerder hersteld
20 mag ik meestal eerder naar huis 21 andere belangrijke redenen:
22 23
Stap 5 Wensen
Het kan zijn dat jouw keuze voor een vaginale bevalling afhangt van een aantal voorwaarden/wensen (bijvoorbeeld: goede pijnstilling, vlot verloop). Hieronder kun je opschrijven welke dat voor jou zijn, zodat dit ook in je dossier kan worden opgenomen:
Stap 6 De voorlopige keuze
Een vaginale bevalling Een geplande keizersnede
Stap 7 Hoe verder?
Je hebt samen met je arts een voorlopige keuze gemaakt. Je kunt, nadat je er nogmaals over hebt nagedacht, van mening veranderen. Ook kan het zijn dat de omstandigheden veranderen: er kan een reden zijn voor een inleiding, de baby kan te vroeg komen of de baby kan erg groot geworden zijn. Dit kan jouw slagingskans en daarmee ook jouw keuze veranderen.
Ook kan het zijn dat, indien je voor een geplande keizersnede hebt gekozen, de beval- ling toch eerder op gang komt. Hierdoor kan het zijn dat de slagingskans van een vaginale bevalling beter wordt en dat je in dat geval toch een gewone bevalling zou willen.
Er wordt met je afgesproken om indien jouw medische situatie verandert, nogmaals deze keuzehulp door te nemen.
Inleiding van de bevalling na een keizersnede
Dit onderdeel van de keuzehulp is voor vrouwen die gekozen hebben voor een vaginale bevalling na een eerdere keizersnede en bij wie er nu een reden is om de bevalling te
Inleiden van de bevalling
Als een bevalling niet spontaan op gang komt, of als de bevalling om medische redenen eerder moet plaatsvinden, kan die worden ingeleid. Bij een inleiding wordt de bevalling op gang gebracht met een ballonnetje of met medicijnen. In de tabel hieronder staat weergegeven dat het inleiden van de bevalling gevolgen heeft voor de kans dat je daadwerkelijk vaginaal bevalt. Tevens is de kans op scheuring van het litteken van de baarmoeder (uterusruptuur) mogelijk iets groter bij het inleiden van de bevalling.
Inleiden na een keizersnede
Inleiden vaginale bevalling na een eerdere keizersnede Wat gebeurt er met de
kans dat je vaginaal bevalt?
Bij een inleiding na een eerdere keizersnede wordt de kans dat je vaginaal bevalt mogelijk iets kleiner.
Daarom zal jouw gynaecoloog deze opnieuw voor je uitrekenen.
Jouw nieuwe kans is: %
Wat gebeurt er met mijn kans op complicaties bij inleiden?
Met een ballonnetje: Er is waarschijnlijk geen verschil in de kans op het scheuren van het litteken van de baarmoeder (uterusruptuur).
Medicijnen: Bij het gebruik van prostaglandines (gel, tabletten) is dit ongeveer 15 per 1000, bij het gebruik van een infuus ongeveer 10 per 1000.
Heb je nog vragen?
Bovenstaande folder zal je met de gynaecoloog bespreken tijdens het consult over jouw bevalling. Eventuele vragen kun je dan stellen. Je mag ook altijd contact opnemen met jouw verloskundige of gynaecoloog.
Vergoeding zorg
De basisverzekering vergoedt zorg die moeder en baby voor, tijdens en na de beval- ling nodig hebben. Dit betekent dat de kosten voor de verloskundige, gynaecoloog en kraamverzorgende vanuit de basisverzekering worden vergoed. Wel kunnen er kosten (deels) ten laste komen van het verplichte eigen risico. Ook zijn er zorgvoorzieningen en behandelingen waarvoor je een eigen bijdrage moet betalen. Denk hierbij aan genees- middelen, laboratoriumonderzoek, kosten voor vervoer of de verplichte eigen bijdrage voor kraamzorg. In je zorgpolis kun je lezen welke zorg je vergoed krijgt door je zorgver- zekering. Het type zorgpolis bepaalt bovendien of je zelf een zorgaanbieder mag kiezen.
De keuzehulp is ontwikkeld in het kader van de cesarean Section IMPLEmentation studie (SIMPLE) in het kader van een ZonMW project, subsidienummer
80-82315-97-10005.
Projectleiders
Dr. H.C.J. Scheepers, gynaecoloog perinatoloog, Maastricht UMC+
Dr. R.P.M.G. Hermens, IQ Healthcare Nijmegen Arts-onderzoekers
Drs. S. Melman, E.N.C. Schoorel, E. Vankan. Maastricht UMC+
Projectgroepleden
Prof. Dr. J. G. Nijhuis, gynaecoloog perinatoloog, Maastricht UMC+
Dr. L.J.M. Smits, epidemioloog, Maastricht University Prof. Dr. T van der Weijden, Maastricht University’
Dr. A. Kwee, gynaecoloog perinatoloog, UMC Utrecht Dr. S.M. van Kuijk, epidemioloog Maastricht University Prof. Dr. C.D. Dirksen, HTA deskundige, Maastricht UMC+
Expertpanel
dr. R. Aardenburg, Orbis medisch centrum, Sittard dr. K. de Boer, Rijnstate, Arnhem
dr. T.H.M Hasaart, Catharina ziekenhuis, Eindhoven
mw. M. Nieuwenhuijze, Academie Verloskunde, Maastricht
Prof. Dr. J. G. Nijhuis, gynaecoloog perinatoloog, Maastricht UMC+
dr. M.G. Pampus, OLVG Amsterdam
Prof. dr. J.J.M van Roosmalen, LUMC, Leiden
dr F.J.M.E. Roumen, Atrium Medisch Centrum Parkstad, Heerlen Prof. dr R. de Vries, Academie Verloskunde, Maastricht
dr. M.G.A.J Wouters, VU medisch centrum, Amsterdam Prof. dr. B.W.J Mol , AMC, Amsterdam
© Dit product is auteursrechtelijk beschermd. De NVOG heeft toestemming gegeven om dit product te vermenigvuldigen of verspreiden.
Bevallen na een eerdere keizersnede: samen kiezen met een keuzehulp B13/03 24032022
Aantekeningen
Aantekeningen
De juiste geboortezorg door de juiste zorgverleners
Geboortezorg Zuid aan Zee
Voor iedere zwangere en partner in onze omgeving moet de geboorte- zorg vertrouwd, laagdrempelig en veilig aanvoelen. Vanuit de
gedachte dat de zwangere centraal staat, wordt gewerkt vanuit één team en zet de coöperatie Geboortezorg Zuid aan Zee in op de juiste zorg door de juiste zorgverlener.
De coöperatie Geboortezorg Zuid aan Zee wordt gevormd door Hierbij staat de continuïteit van zorg
voor de zwangere en het streven naar één zorgverlener die haar begeleidt
(zwangerschaps- / zorgcoördinatie) voorop.
De zwangere krijgt goede zorg van de verloskundige en de kraamverzorgende als het kan en van de gynaecoloog als het moet. Als er toch sprake is van bijvoorbeeld
een medisch noodzakelijke overdracht is alle informatie inzichtelijk en kent deze een vloeiend verloop. Alle partijen in de keten van de geboortezorg hebben een eigen rol en verantwoordelijkheid, die vanuit de ambitie ‘één team, één
zwangerschapscoördinator en de zwangere’
centraal wordt ingevuld.
