1
Advies
Begroting 2015
Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Gelderland Zuid
Gemeente Nijmegen
Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen Clemens Rutten RA
Peggy van Gemert RA/AA April 2014
Inhoud
1. Inleiding ... 3
2. Advies ... 4
3. Beoordeling begroting ... 5
3.1 Algemeen ... 5
3.2 Begrotingsrichtlijnen ... 5
3.3 Begroting 2015 VRGZ ... 6
3.4 Gemeentelijke bijdrage ... 8
4. Verwachte ontwikkeling weerstandsvermogen ... 8
3
1. Inleiding
De gemeenten in de Regio Nijmegen hebben besloten dat vanaf 1 juli 2005 de begroting- en
verantwoordingsproducten van een aantal gemeenschappelijke regelingen worden beoordeeld door de Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen (GR). Op verzoek van de regiogemeenten is de Adviesfunctie gepositioneerd bij de afdeling Financiën van de Gemeente Nijmegen. De adviesfunctie adviseert primair de deelnemende gemeenten. De begrotingen en jaarrekeningen van de vier GR’en worden getoetst aan de Begrotingsrichtlijnen Regio Nijmegen (BRN). Daarnaast worden de financiële meerjarenposities en de risico´s van de GR beoordeeld. Deze notitie bevat een beoordeling van de bij de deelnemende gemeenten voorgelegde Begroting 2015 van de GR VRGZ.
Bijzonderheid bij de VRGZ is dat er meer gemeenten in de GR deelnemen dan alleen de regiogemeenten waaraan de adviesfunctie advies uitbrengt.
Op 7 april 2014 hebben wij onze bevindingen besproken met de Algemeen Directeur mevrouw Van Veen en het Hoofd Financiën mevrouw Hubers van de GR VRGZ. Bevindingen uit dit gesprek hebben mede geleid tot het voorliggend rapport. Datgene wat uiteindelijk geadviseerd wordt, is de
verantwoordelijkheid van de adviesfunctie.
2. Advies
Gezien de voorliggende begroting, adviseren wij de deelnemende gemeenten van de VRGZ om:
In te stemmen met de begroting 2015 en kennis te nemen van de meerjarenraming 2016-2018
In te stemmen met de korting op de gemeentelijke bijdrage van € 215.000 in 2014 en 2015 ter compensatie van de BTW op de ‘oude’ regionale brandweer die niet langer via de deelnemende gemeenten teruggevraagd kan worden bij het BTW-Compensatiefonds.
5
3. Beoordeling begroting
3.1 Algemeen
In de begroting is op een adequate manier uiteengezet welke ontwikkelingen er zijn en met welke kaders is gewerkt. Voor een toelichting op de ontwikkelingen binnen de VRGZ wordt dan ook verwezen naar paragraaf 1.2 van de programmabegroting.
De begroting 2015 is de eerste begroting die na de regionalisering van de brandweer in 2013 op basis van ervaringscijfers over 2013 kon worden opgesteld. Echter, doordat de begroting veel eerder is uitgebracht dan voorheen, liep het begrotingsproces deels parallel met het opstellen van de
jaarrekening over 2013. Daardoor waren de ervaringscijfers 2013 nog nauwelijks geanalyseerd. Ook de ervaringscijfers over de eerste periode van 2014 ontbreken als gevolg van de vroege opstelling van de begroting 2015. De VRGZ voldoet hiermee aan de wettelijke eisen van het tijdig opstellen van de begroting, maar de ramingen verliezen hiermee wel aan betrouwbaarheid. Anders gezegd, hoe vroeger in het jaar de begroting opgesteld wordt, hoe zwakker de begrotingskracht is.
Een inhoudelijke beoordeling van begrotingsposten op basis van onderliggende documenten (zoals personeels- en opleidingsplannen) maakt geen onderdeel uit van de beoordeling door de
adviesfunctie.
De gewijzigde begroting 2014 heeft hoofdzakelijk betrekking op verschuivingen in kostensoorten (bijvoorbeeld: rubricering kosten voor oefenen en opleiden onder personele kosten) en correcties vanuit de regionalisering (bijvoorbeeld: overname kazernes). Dit is in de begroting toegelicht in paragraaf 5.1.1.
Door gebruik te maken van indicatoren moet beter zicht worden verkregen op de prestaties van de VRGZ. Voor een aantal prestatievelden zijn deze nog in ontwikkeling.
De Veiligheidsregio geeft aan dat rondom de overgedragen brandweerkazernes een deel van de lasten inclusief de daarbij horende budgetten nog vanuit de gemeente moeten worden
overgedragen. Hierdoor zal de omvang van de begroting toenemen, hoewel dit in principe budgettair neutraal zal zijn. Het investeringsplan voor 2015 en latere jaren is nog niet gereed omdat het gehele investeringsprogramma wordt herzien.
3.2 Begrotingsrichtlijnen
Zoals gebruikelijk worden vooraf aan de VRGZ begrotingsrichtlijnen (BRN) meegegeven voor de opstelling van de Begroting 2015 en het meerjarenplan.
De Portefeuillehouders Financiën uit de regio, bijeen in het PFO van 6 januari 2014, hebben besloten om:
o De GR' en te adviseren rekening te houden met 1,0 % loon- en prijscompensatie voor de begroting 2015.
o De reeds eerder middels de BRN 2012 besloten taakstelling van 2,5% oplopend tot 10% te handhaven.
In de voorliggende begroting heeft de VRGZ rekening gehouden met een tweetal bezuinigingen. Op de “oude” bijdrage aan de VRGZ loopt de korting op naar 10% in 2015. Op de regionalisering van de
brandweer loopt de korting op tot 5% in 2015. Dit is meegenomen in de meerjarige berekening van de gemeentelijke bijdrage in paragraaf 5.6.
Voor de indexering is geen rekening gehouden met het verzoek van het PFO regio Nijmegen om ook voor de VRGZ een index van 1% te hanteren, maar is het besluit van het Algemeen Bestuur van de VRGZ over de indexering van de begroting gehandhaafd zoals vastgesteld in het ontvlechtingskader voor de regionalisering van de brandweer. Aangezien dit een besluit is van de 18 gemeenten
gezamenlijk overruled dit het PFO besluit en heeft de VRGZ terecht rekening gehouden met die indexering. Overigens blijkt voor 2015 dat de index VRGZ en de index PFO nagenoeg aan elkaar gelijk zijn.
Voor de berekening van de gemeentelijke bijdrage is qua loon- en prijscompensatie voor 2015 uitgegaan van 2,25% respectievelijk 1,50 % volgens het Centraal Economisch Planbureau. Over 2013 en 2014 is een nacalculatie verwerkt voor de indexeringen, conform de bijgestelde verwachtingen voor deze jaren door het Centraal Planbureau. Rekening houdend met de correctie over 2013 en 2014 leidt dit tot een neerwaartse bijstelling van de het gewogen indexcijfer voor 2015 naar 0,97%.
Voor de berekening van de loonkosten is rekening gehouden met een stijging van de
personeelskosten in verband met periodieken, sociale premies en pensioenpremies van 1,0% ten opzichte van 2014.
3.3 Begroting 2015 VRGZ
De begroting 2015 van de VRGZ sluit met een nadelig saldo van € 260.000 voor winstbestemming. Dit tekort wordt onttrokken uit de algemene reserves. Onderstaand worden de uitkomsten van de beoordeling per programma weergegeven. Omdat de begroting al in maart is opgeleverd konden geen cijfers worden verwerkt over het lopende begrotingsjaar.
Programma Crisis & Rampenbestrijding
Voor de jaren 2014 tot en met 2018 is de begroting voor het programma C&R sluitend, na mutaties in reserves. De jaarschijf 2014 sluit met een voordelig saldo van € 108.000 wat wordt gebruikt om een nieuwe bestemde reserve ‘kapitaallasten’ te vormen. De bezuinigingstaakstelling die in de voorgaande begroting nog als stelpost was opgenomen is nu meerjarig ingevuld. In de
programmabegroting is in paragraaf 5.2 een toelichting gegeven op de verschillen tussen de gewijzigde begroting 2014 en de begroting 2015. Bijzonderheden zijn:
7
met de overdracht van kazernes, zijn de lasten van de reeds overgenomen kazernes op deze manier verwerkt.
De raming voor personeelskosten is meerjarig structureel gehandhaafd op ongeveer € 31,5 miljoen, vanuit de verwachting dat de onderschrijding in 2013 een tijdelijke situatie is. Naast niet ingevulde vacatures had deze onderschrijding in 2013 te maken met lagere opleidingskosten en overige personeelslasten.
De wettelijke brandweertaken zijn overgeheveld naar de veiligheidsregio’s, waardoor gemeenten in 2014 niet langer door de VRGZ doorgeschoven BTW kunnen terugvragen bij het BTW-
Compensatiefonds. In plaats van het doorschuiven naar of verrekenen van BTW met gemeenten wordt de VGRZ nu gecompenseerd door een hogere Brededoeluitkering. De VRGZ heeft daarom de gemeentelijke bijdrage verlaagd. Voor de BTW die gemeenten voorheen konden terugvragen vanuit de ‘oude’ regionale brandweer, heeft de VRGZ een bestemmingsreserve gevormd van
€ 430.000. Hiermee kan VRGZ in 2014 en 2015 een korting geven op de gemeentelijke bijdrage van jaarlijks € 215.000. Hoewel dit voor 2015 in de begroting is verwerkt, moet dit voor de daaropvolgende jaren nog worden bekeken.
De kapitaallasten over 2013 vielen met bijna € 3,3 miljoen ongeveer 5 ton lager uit dan begroot (2013: € 3,8 miljoen) doordat investeringen zijn uitgesteld in afwachting van een nieuwe
investeringsplanning. Vanaf 2015 is hiervoor een bedrag begroot van structureel ongeveer € 5,7 miljoen. Het nieuwe investeringsprogramma voor 2015 en latere jaren is vanwege een volledige herziening nog niet gereed.
In 2014 wordt een nieuwe bestemde reserve gevormd ter dekking van in de toekomst stijgende kapitaallasten (afschrijving op activa en de rente op de financiering hiervan). Deze stijging wordt veroorzaakt door de wijziging dat de BTW, na de overheveling van de wettelijke brandweertaak naar de VRGZ, een kostenpost wordt die onderdeel uitmaakt van het te activeren bedrag. Dit terwijl bestaande investeringen (grotendeels) exclusief BTW zijn geactiveerd, omdat de BTW kon worden teruggevraagd. Bij toekomstige vervangingsinvesteringen moet daarom over een hoger bedrag worden afgeschreven, waardoor de kapitaallasten stijgen.
Programma RAV
Voor de jaren 2014 tot en met 2018 is het verwachte resultaat vóór bestemming structureel negatief.
De hoogte hiervan bedraagt vanaf 2005 jaarlijks 1 á 2 ton. De financiële middelen van het programma RAV betreffen Zorg-gelden, die alleen in overleg met de zorgverzekeraars bestemd kunnen worden. De meerjarige tekorten worden om deze reden ten laste gebracht van de daarvoor feitelijk geoormerkte reserves aanvaardbare kosten. VRGZ geeft aan, dat het sturen op een
exploitatie van nihil het uitgangspunt blijft. Vanwege de hoogte van de reserves, die momenteel ruim boven de norm is, is er momenteel meer prioriteit gelegd bij kwaliteitsbehoud en verbetering in plaats van nu al te sturen op een sluitende exploitatie middels bezuinigingen.
Vanuit de adviesfunctie blijven wij van mening dat een reserve geen onuitputtelijke bron is en een sluitende exploitatie een randvoorwaarde is voor elke begroting. Gezien de hoogte van de nog beschikbare reserve die tot en met 2018 boven de norm blijft, wordt een groei naar een sluitende exploitatie echter acceptabel gevonden.
3.4 Gemeentelijke bijdrage
In paragraaf 5.6 van de begroting is een overzicht van de bijdrage per gemeente opgenomen.
De bijdrage over 2014 is bijgesteld op basis van de begrotingswijzigingen in 2014, zoals weergegeven in paragraaf 5.1.1. Onderdeel hiervan is een eenmalige korting in 2014 vanuit de overheadbijdrage voor het inrichten van een eigen beheerorganisatie rondom de kazernegebouwen. De reden hiervoor is dat de VRGZ in 2014 nog niet hiernaar kan overgaan. Daarnaast wordt in de bijdrage een korting opgenomen voor de compensatie van BTW op de ‘oude’ regionale brandweer die gemeenten vanaf 2014 niet meer terug kunnen vragen (zie ook advies bij jaarrekening 2013).
Op basis van de bijgestelde bijdrage over 2014 zijn conform voorgaand jaar, vanuit gemeentelijke afspraken bij de regionalisering, correcties doorgevoerd om te komen tot de bijdrage over 2015. De bezuinigingen zijn naar boven bijgesteld conform de oplopende taakstelling. Daarnaast is
eerdergenoemde indexering verwerkt. Voornoemde eenmalige korting vanuit de overheadbijdrage is voor 2015 weer teruggedraaid.
De raming vanaf 2016 is afgeleid van de bijdrage over 2015 met een correctie conform voorgaand jaar en voornoemde BTW-Compensatie.
De mutaties in de gemeentelijke bijdragen zijn adequaat toegelicht.
4. Verwachte ontwikkeling weerstandsvermogen
Het Algemeen Bestuur van VRGZ heeft in 2012 besloten om voor de korte termijn de normen op pragmatische wijze bij te stellen en in 2014 een nieuwe nota reserves, risico’s en
weerstandscapaciteit op te stellen. Deze komt in de loop van 2014 beschikbaar..
Voor het programma C&R bedraagt de norm maximaal 5% van de omzet met een ondergrens van
€ 1.250.000. Voor het programma RAV wordt de algemene reserve gevormd door de bijdragen van zorgverzekeraars en is deze bedoeld om schommelingen op te vangen. Voor de normering worden de ontwikkelingen binnen de zorgsector gevolgd. De minimale norm voor de algemene reserve RAV bedraagt ongewijzigd 10% van de omzet en de streefwaarde is 15% van de omzet.
In de paragraaf Weerstandsvermogen (§ 4.2) is het verloop van de algemene reserves meerjarig weergegeven. De algemene reserve C&R kwam eind 2013 met € 2,0 miljoen uit op de norm. Echter, deze norm is afgeleid van een omzet die de komende jaren licht stijgt terwijl de reserve hetzelfde
9
De reserves dienen ter dekking van risico’s die gelopen worden. In paragraaf 5.10 van de begroting is een opsomming opgenomen van geïnventariseerde risico’s. Indien mogelijk is becijferd wat de financiële last zal zijn als het risico optreedt. Hieruit blijkt dat voor het programma Crisis en Rampenbestrijding het maximale risico wordt ingeschat op € 5,5 miljoen (begroting 2014: € 3,7 miljoen) en voor het programma RAV op € 5,7 miljoen (begroting 2015: € 0,9 miljoen). Het gaat hier enerzijds om taken die door gemeenten en het Rijk (crisis en rampen) worden bekostigd en
anderzijds om taken die door zorgverzekeringspremies (RAV) worden betaald. Daarom worden de risico’s in principe gescheiden van elkaar beoordeeld. De risico’s gewogen naar kans van optreden leveren een verwacht risico van € 6,4 op (begroting 2014: € 2,7 miljoen). Afgezet tegen een reservepositie van ongeveer € 5 miljoen kan het weerstandsvermogen van de VRGZ als meer dan gezond worden gekwalificeerd.
