ter vir

(1)

HOOFSTUK VI

RESULTATE VAN DIE ONDERSOEK

6.1 INLEIDING

Die resultate van die voorondersoek en hoofondersoek word in hierdie hoofstuk weergegee en bespreek, met verwysing na aspekte wat in die voorbereidende on= dersoek na vore gekom het.

Wat die voorondersoek betref, word begin met die ontleding van die prestasie van die toetslinge in die onderskeie Bentley-subtoetse volgens ouderdom en standerd, met verwysing na die standaardafwyking, betroubaarheidsindeks,

standaardmetingsfout, skeefheid en kurtose en Kolmogorov-Smirnovtoets vir nor= maliteit. Daarna volg

n vergelyking tussen die resultate wat Bentley in Brit=

tanje met sy toets verkry het en die resultate in die huidige ondersoek

Norms (in die vorm van persentielrange en standaardpunte), interkorrelasies en

n

itemontleding word hierna weergegee en ontleed ter bepaling van die waar= de, betekenis en gebruiksmoontlikhede van die Bentleytoets. Vergelykings, ge= maak ten opsigte van die verskillende subtoetse wat betref taal en geslag, word

in oenskou geneem.

Op soortgelyke wyse word die resultate van die hoofondersoek weergegee, statis= ties ontleed en tendense wat met die voorondersoek na vore gekom het opgevolg met die oog op moontlike gevolgtrekkings en verklarings. Benewens die presta= sie in die vier verskillende toetse (Bentley, Colwell, Gaston en Skrywer) word standerd- en ouderdomsnorme, itemontledings en interkorrelasies gegee .. Dan volg vergelykings in toetsresultate ten opsigte van taal, geslag, sosio-ekonomiese peil, skooltipe, skoolgrootte en geografiese ligging as moderatorveranderlikes. Voorkeur, belangstelling en musikale ervaring word ontleed teen die agtergrond van toetsprestasies.

Die ondersoekgroep se toetsresultate word verder vergelyk met normgegewens soos deur die betrokke toetsouteurs verskaf, asook met die toetsprestasies van die kontrolegroep, ten einde

n algemene evaluering en geldigheidsbepaling te kan

maak.

(2)

Met behulp van

n

faktoranalise word gepoog om vas te stel watter duidelik on= derskeibare aanlegdimensies, vermoens of 'faktore' deur die betrokke toetse betroubaar gemeet word en watter faktor of faktore by elke subtoets prominent vertoon.

6.2 DIE VOORONDERSOEK

6.2.1 Prestasie van die ondersoekgroep in die Bentleytoets volgens ouderdom

Die toetsgemiddelde, standaardafwyking, betroubaarheid (volgens die Kuder Richardsonformules bereken), standaardmetingsfout, skeefheid en kurtose vir elke ouderdomsgroep word in ,die volgende tabelle weergegee asook Kolmogorov Smirnov-normaalverdelingsyfers, as maatstaf of die verkree eksperimentele verspreiding as normaal beskou kan word.

By die Kolmogorov-Smirnovtoets vir normaalverdeling van toetstellings word die eksperimentele frekwensieverdeling vergelyk met

n

teoretiese verdeling om te bepaal of die waargenome verspreiding van tel lings beduidend afwyk van die teo= retiese normaalverdeling (vide p.145). Die maksimumafwyking tussen die twee ver= delings (D~aarde) word vergelyk met voorafbepaalde kritiese waardes op die 0,01- en O,05-beduidendheidspeil (vide Siegel, 1956, p.251; Roscoe, 1975, p.441).

Uit Tabel 6.1 blyk dit dat, met enkele uitsondering~ toetstellings nie

n

nor= maalverdeling verteenwoordig nie. Dit stem ooreen met die resultate van die Chi kwadraattoets (vide p.137 hierbo).

Die afleiding kan hieruit gemaak word dat die ondersoekgroep nie verteenwoordi= gend van die universum is nie, sodat daar dus nie op grond van die resultate veralgemeen kan word nie. Die gebruik van statistiese tegnieke wat op die nor= maalverdeling gebaseer is (parametriese tegnieke) en die interpretasie van die verkree resultate, kan dus bevraagteken word (vide Swanepoel, 1975. p.l07-109). Hier moet egter in ag geneem word dat resultate van die Kolmogorov-Smirnovtoets aansienlik geaffekteer kan word deur die besondere keuse van klasinterval of kategorielimiete (soos hier deur

n

rekenaarprogram bepaal) asook die mate waar= in die tellings

n

kontinue distribusie uitmaak (vide Korin, 1975, p.296.

Roscoe, 1975, p.271-273).

(3)

TABEL 6.1

BENTLEYTOETS: NORMAALVERDELING VAN TOETSTELLINGS VOLGENS DIE KOLMOGOROV-SMIRNOVTOETS

Subtoets I Subtoets II Subtoets III Subtoets IV

Ouderdom N D D(O,01) D(0,05) D D(O,01) D(0,05) D D(O,01) D(0,05) D D(O,01) D(0,05)

6 789 +0886 +0580 +0484 +1747 +0580 +0484 +0731 +0580 +0484 +1784 +0580 +0484 7 3060 1032 0295 0246

I

1799 0295 0246 0719 0295 0246 1536 0295 0246 8 3805 1029 0264 0220 1607 0264 0220 0885 0264 0220 1632 0264 0220 9 3797 1026 0265 0221 1466 0265 0221 0829 0265 0221 1196 0265 0221 10 3843 0975 0263 0219 1164 0263 0219 0775 0263 0219 1124 0263 0219 11 3883 0755 0262 0218 1062 0262 0218 0754 0262 0218 0838 0262 0218 12 3712 0646 0268 0223 0840 0268 0223 0713 0268 0223 0672 0268 0223 13 3536 0527 0274 0229 0858 0274 0229 0579 02.74 0229 0711 0274 0229 14 2571 0630 0321 0268 0705 0321 0268 0677 0321 0268 0805 0321 0268 15 708 0703 0613 0511 0860 0613 0511 0606 0613 0511 0708 0613 0511 16 123 0919 1226 1470 1060 1226 1470 0816 1226 1470 0766 1226 1470 ~ N

= aantal leerlinge

+ = desimale teken weggelaat

D = maksimumafwyking (Kolmogorov-Smirnovtoets)

(4)

Die afwyking van 'n normaalverdeling skep in elk geval nie 'n wesentlike probleen wat die interpretasie van toetsresultate betref nie, 'tensy aanvaarde beginsels*) ernstig verb reek word' (Nunnally, 1967, p.126). As die steekproef verder groot genoeg is (soos in die geval van die voor- en hoofondersoekgroep) hoef die voor= waarde van 'n normale verspreiding nie te geld nie (De Wet, et al •• 1981, p.204). In die verdere navorsingsprogram sal die Kolmogorov-Smirnovtoets daarom slegs by die relatief 'klein' kontrolegroep gebruik word.

Subtoets I

• Uit tabel 6.2 blyk dit dat die gemiddelde prestasie van die 6- tot 10-jariges in die Toonhoogteonderskeidingstoets onder, en die van die 11- tot 16-jariges, bokant die teoretiese gemiddelde

Ie.

Hieruit kan afgelei word dat die betrokke subtoets duidelik tussen ouderdomme differensieer en dat die gemiddeldes van die verskillende ouderdomme bevredigend om die teoretiese gemiddelde gesentreer is. Die tot ale gemiddelde prestasietelling

Ie

dan ook naby aan die teoretiese gemiddelde (9,5 teenoor 10 uit 'n maksimumtelling van 20).

• Die standaardafwyking styg betreklik reelmatig met verhoging in ouderdom en varieer vanaf 2,95 by die 6-jariges tot 4,17 by die 16-jariges. Dit dui op 'n meer heterogene samestelling en groter indiwiduele verskille tussen toetslinge by die ouer groepe wat toonhoogteonderskeiding betref.

• Die betroubaarheidsindeks is bevredigend, veral vir leerlinge van 9 jaar en ouer (0,7 en hoer), as in aanmerking geneem word dat die subtoets relatief kort is (20 items), en styg min of meer reelmatig met ouderdom. Toetsbetroubaarheid, bereken volgens die KR-20-formule, berus op die veronderstelling dat al die items van ongeveer gelyke moeilikheidswaarde is, dieselfde eienskap meet en deur elke toetsling beantwoord word, sodat die verkree waardes met omsigtigheid geinterpreteer moet word. Betroubaarheidsindekse wat op interne konsekwentheid gebaseer is, gee verder 'n onderskatting van die werklike betroubaarheid (Guil= ford, 1978, p.427-429; Roscoe, 1975, p.135).

*) Die belangrikste aannames in hierdie verband, is die volgende:

1. Die populasie waaruit die ondersoekgroep kom, moet normaal versprei wees ten opsigte van die veranderlike wat gemeet word;

2. variansies moet homogeen wees;

3. metings moet kontinu wees (vide Nunnally, op. cit., p.125; De Wet et al., loco cit.L

(5)

• Die standaardmetingsfout is gebaseer op die betroubaarheidsyfer (vide p. 142 hierbo) en toon die variasie in toetstellings wat bloot op grond van toeval=

lige faktore verwag kan word. Die metingsfoute is deurgaans redelik laag en

varieer slegs tussen 1,81 by die 13- en 14-jariges en 2,00 by die 8- en 9-jariges .

• Skeefheid en kurtose is twee statistieke wat In aanduiding gee van die mate waarin toetstellings normaal versprei is (vide p.141, 142). Skeefheid dui die graad van asimmetrie van die verdeling aan terwyl kurtose die mate van spits= heid (homogeniteit) of platheid (heterogeniteit) van die middel van die ver= spreidingskromme weergee.

In In normale verspreiding is die skeefheid gelyk aan nul; In negatiewe waarde dui op negatiewe, en positiewe waarde op positiewe skeefheid (Tate, 1965, p.85). Indien die toetsitems baie maklik is, sal te veel hoe tellings voorkom en die verspreiding negatief skeef wees. As die toetsitems aan die anderkant baie moeilik is, sal lae tellings veelvuldig voorkom en die verspreiding positief

skeef wees deur die opstapeling van punte aan die lae kant van die punteskaal. In die eerste geval ~s die hoogtepunt van die kromme regs en in die tweede ge= val links van die ware gemiddelde. Die variasie van tellings is aansienlik gro= ter aan die eenkant van die skaal as aan die anderkant sodat diskriminasie tus= sen groepe wat hoe en lae tellings behaal, onbevredigend is.

Volgens Tabel 6.2 is die toetsprestasies van die 6- tot IJ-jariges ietwat posi= tief skeef terwyl dit by die 12- tot 15-jariges effens negatief skeef is. Hier= die 'gegewens bevestig die bevindings hierbo, naamlik dat die gemiddeldes van die verskillende ouderdomme bevredigend om die teoretiese gemiddelde gesen=

treer is.

In In normale verspreiding is die kurtose gelyk aan 3 (mesokurties). In Kurtose= waarde kleiner as 3, toon dat die verspreidingskromme platter as die normale is

(platikurties) en daar dus nie In konsentrasie puntetellings om die gemiddelde voorkom nie. In Waarde groter as 3 dui op In spitser kromme as die normale (lep= tokurtiesl (Du Bois, J965, p.293; Guilford, J978, p.155). Dit beteken dat In groot groep toetslinge ongeveer dieselfde toetstelling behaal het en die toets dus nie so goed diskrimineer tussen toetslinge in die betrokke ouderdomsgroep nie.

Uit Tabel 6.2 kan afgelei word dat die verdeling van toetstellings vir die 6- tot 8-jariges leptokurties is en In betreklik homogene groepering verteenwoordig. Vir

(6)

' TABEL 6.2

BENTLEY-SUBTOETS I ONTLEDING VAN TOETSPRESTASIE VOLGENS OUDERDOM (n 20)

Ouderdom N

x

r tt KR-20 S m 6 789 5,938 2,953 +562 1,954 0,302 3,285 7 3060 6,271 3,183 622 1,956 0,600 3,857 8 3805 7,046 3,307 634 2,001 0,567 3,487 9 3797 8,260 3,702 708 2,00 I 0,472 2,949 10 3843 9,320 3,950 753 1,962 0,346 2,541 1 I 3883 10,312 4,081 780 1,915 0,087 2,333 12 3712 11,231 4,064 791 1,857 -0,079 2,290 13 3536 II ,961 3,900 784 1,813 -0, 199 2,377 14 2571 12,060 3,899 785 1,808 -0,207 2,274 15 708 11,333 3,810 756 1,880 -0,029 2,534 16 123 10,613 4,172 807 1,835 0,193 2,463 Totaal 29827 9,479 4,288 797 1,933

+

=

desimale teken weggelaat N = aantal leerlinge St S .Jll

=

standaardafwyking

=

standaardmetingsfout r tt n = = toetsbetroubaarheid getal toetsitems X = gemiddelde telling gl = skeefheid

g2 = kurtose

die 10- tot 16-jariges is die verdeling platikurties en die groepering dus betrel Iik heterogeen. In Matig afgeplatte verdeling word soms verkies bo In normale eel deurdat dit beter diskriminasie in die middelomvang en groter sensitiwiteit en doeltreffendheid vir keuringsdoeleindes sou gee (Anstey, 1966, p.74, 75). Subtoets II

Volgens Tabel 6.3, wat In uiteensetting gee van die toetsprestasies in Subtoets (toongeheue) volgens ouderdom,

Ie

die gemiddelde prestasie van 6- tot 11-jariges onder, en die van 12- tot 14-jariges bokant die teoretiese gemiddelde. Tot op 14-jarige ouderdom word In reelmatige styging van die toetsgemiddelde volgens ou· derdom aangetref. Die totale gemiddelde telling vir die volle groep

Ie

betreklik naby aan die teoretiese gemiddelde: 4,3 uit In maksimumtelling van 10.

Die standaardafwyking styg volgens ouderdom vanaf 6 tot 10 jaar, waarna dit be= treklik konstant bly. In Bevredigende betroubaarheidsyfer word aangetref, met die uitsondering van die 6-jariges (0,4), as in ag geneem word dat die subtoets uit slegs 10 items bestaan. Die standaardmetingsfout bly betreklik konstant (tus: sen 1,2 en 1,31 en is redelik laag. Vir die jonger leerlinge (6- tot 8-jariges) is die toets betreklik moeilik en word gevolglik In redelik positiewe skeefheid aangetref, terwyl dit vir die ouer leerlinge nie veel afwyk van In normale ver= spreiding nie. Vir die 9- tot J6-jariges is die verdeling matig platikurties en

(7)

dus betreklik heterogeen. TABEL 6.3

BENTLEY-SUBTOETS II: ONTLEDING VAN TOETSPRESTASIE VOLGENS OUDERDOM (n = 10) Ouderdom N

X

_St r tt KR-20 5 m gl g2 6 789 1,886 1,565 +441 1 , 17O 1,020 4,528 7 3060 2,415 1,900 576 1,237 0,992 3,955 8 3805 2,994 2, 172 651 1,282 0,819 3,221 9 3797 3,646 2,363 691 1,313 0,560 2,619 10 3843 4,243 2,466 714 1,319 0,265 2,268 1I 3883 4,789 2,484 719 1,316 0,125 2,130 12 3712 5,342 2,499 728 1,303 -0, 117 2,176 13 3536 5,676 2,422 713 1.,298 -0,209 2,246 14 2571 5,727 2,403 714 1,285 -0,240 2,323 15 708 4,980 2,454 710 1,322 -0,079 2,273 16 123 4,667 2,376 706 1,287 0,040 2,327 Totaal 29827 4,329 2,615 757 1,288

+

=

desimale teken weggelaat n

=

getal toetsitems

N = aantal leerlinge _gl skeefheid

s = standaardafwyking _g2 kurtose

t

r = toetsbetroubaarheid

stt

₌

_{standaardmetingsfout}

X

=

gemiddelde telling m

Subtoets III

Tabel 6.4 gee Tn ontleding van die toetsprestasies in Subtoets III (akkoordana= lise). Dit is opmerklik dat die teoretiese gemiddelde by geen ouderdomsgroep bereik is nie, sodat hierdie subtoets te moeilik vir al die ouderdomsgroepe voorkom. Dit bevestig die bevinding tydens die voorbereidende ondersoek sowel as Bentley se eie resultate (vide p.101 hierbo). Die totale gemiddelde telling is dan ook beduidend benede die teoretiese gemiddelde.

Die standaardafwyking vir die verskillende ouderdomsgroepe is byna deurgaans dieselfde en varieer slegs tussen 2,50 en 2,96. Net so is die standaardmetings= fout betreklik konstant. Betroubaarheidsyfers is deurgaans onbevredigend en slegs by die 10-, 12- en 15-jariges word 0,5 gehaal.

Wat skeefheid en kurtose betref, toon Subtoets III nie dieselfde patroon as die vorige twee subtoetse nie. Skeefheid toon negatiewe waardes vir die heel jong

(8)

groep (6- en 7-jariges) en weer vir die ouer groep (13- tot 16-jariges) met po= sitiewe waardes tussenin. Die 6- tot 10-jariges toon 'n bykans normale, meso= kurtiese verspreiding terwyl die 11- tot 13-jariges 'n platikurtiese en die 14 tot 16-jariges 'n leptokurtiese verdeling van toetstellings gee.

TABEL 6.4

BENTLEY-SUBTOETS III: ONTLEDING VAN TOETSPRESTASIE VOLGENS OUDERDOM (n

=

20) r Ouderdom N X _St tt S m gl g2 KR-20 6 789 6,191 2,603 +415 1,991 -0,076 2,977 Z 3060 6,656 2,502 337 2,073 -0,027 2,997 8 3805 6,924 2,621 397 2,035 0,179 3,147 9 3797 7,482 2,694 420 2,051 0,211 3,087 10 3843 8,047 2,912 502 2,054 0,170 2,905 I I 3883 8,613 2,819 465 2,061 0,097 2,779 12 3712 9,074 2,936 516 2,043 0,103 2,798 13 3536 9,712 2,869 494 2,042 -0,047 2,767 14 2571 9,739 2,758 457 2,033 -0,166 3,260 15 708 9,249 2,959 532 2,024 -0,552 3,729 16 123 9,063 2,771 466 2,026 -0,512 4,220 Totaal 29827 8,254 2,991 530 2,050

+

=

desimale teken weggelaat n = getal toetsitems

N = aantal leerlinge skeefheid

s = standaardafwyking kurtose rt toetsbetroubaarheid

_x

= gemiddelde telling stt = standaardmetingsfout m Subtoets IV

Subtoets IV (ritmiese geheue) se ontleding wat die ondersoekgroep se toets= prestasies betref, word in Tabel 6.5 gegee. In Bykans 'ideale' verdeling in gemiddelde prestasie volgens ouderdom word hier aangetref. Die totale gemid= delde le baie naby aan die teoretiese gemiddelde en word feitlik geewenaar deur die 10-jariges. Die gemiddelde van die 6- tot 9-jariges le onderkant en die van die 11- tot 16-jariges bokant die teoretiese gemiddelde.

Die standaardafwyking styg reelmatig volgens ouderdom tot by die 9-jariges, waarna dit betreklik konstant bly en indiwiduele verskille tussen toetslinge min of meer dieselfde is vir die betrokke ouderdomsgroepe. Veral by die jonger

(9)

ouderdomsgroepe, is die betroubaarheidsindeks redelik laag en die 0,7-peil word nerens bereik nie. Die standaardmetingsfout is egter redelik laag en

varieer baie min volgens ouderdom, sodat In aansienlike mate van vertroue in die metingsakkuraatheid gestel kan word.

Wat skeefheid betref, volg hierdie subtoets dieselfde patroon as Subtoets I en II: In positiewe waarde by die jonger ouderdomsgroepe (toetsitems relatief moeilik) en negatiewe waarde by die ouer groepe (toetsitems relatief maklik) met die 10-jariges ongeveer in die middelposisie - net soos by die toetsge= middeldes hierbo genoem.

Met die uitsondering van die 6- en 7-jariges word In platikurtiese verdeling deurgaans aangetref, wat op In goeie diskriminasie tussen toetslinge dui.

TABEL 6.5

BENTLEY-SUBTCETS IV: ONTLEDING VAN TOETSPRESTASIE VOLGENS OUDERDOM (n = 10) r Ouderdom N X _{St_} tt 5 _gl KR-20 m g2 6 789 2,718 1,570 +242 1,367 0,577 3,335 7 3060 3, 101 1,763 380 1,388 0,644 3,357 8 3805 3,700 1,956 483 1,407 0,547 2,882 9 3797 4,514 2,152 569 1,413 0,267 2,455 10 3843 5, 163 2,222 606 1,394 0, 101 2,285 11 3883 5,832 2,215 623 1,359 -0,197 2,313 12 3712 6,317 2,156 619 1,331 -0,387 2,510 13 3536 6,740 2,042 597 1,297 -0,489 2,739 14 2571 6,888 2,046 616 1,268 -0,587 2,736 15 708 6,338 2,161 622 1,329 -0,416 2,402 16 123 6,261 1,999 532 1,367 -0,429 2,964 Totaal 29827 5,247 2,454 695 1,356

+ = desimale teken weggelaat n

=

getal toetsitems

N = aantal leerlinge _gl skeefheid

s _t

=

standaardafwyking _g2 kurtose

toetsbetroubaarheid

_X

₌ _{gemiddelde telling}

~tt

_{= standaardmetingsfout} m

(10)

Toetstotaal

Tabel 6.6 gee In uiteensetting van die toetsresultate vir die verskillende ou= derdomsgroepe wat die toetstotaal betref. Die gemiddelde prestasie sentreer be= vredigend om die teoretiese gemiddelde, styg betreklik reelmatig volgens ouder= dom tot by die 13-jariges en neem af by die 15- en 16-jariges.

Die standaardafwyking styg redelik reelmatig tot by die 10-jariges, bereik In hoogtepunt by die 12-jariges en neem dan geleidelik weer af. Die grootste indi= widuele verskille tussen toetslinge word dus by die 10- tot 13-jariges aange=

tref. Die betroubaarheidsyfer is, met die uitsondering van die 6- en 7-jariges, heel bevredigend veral as in ag gene em word dat die KR-21-formule, wat gewoonlik

'n laer waarde gee as KR-20, vir die berekenings' gebruik is. Die standaardmetings fout LS betreklik konstant en varieer slegs tussen 3,4 en 3,8 sodat In redelike mate van metingskkuraatheid by die toetstellings verwag kan word.

Vir die 6- tot 10-jariges is die skeefheidsindeks positief terwyl dit vir die 11- tot 16-jariges betreklik naby aan die nulwaarde staan. Die jonger leerlinge se kurtose vertoon leptokurties terwyl dit vir die 10- tot 16-jariges matig platikurties, dus met In betreklik heterogene verdeling, voorkom.

TABEL 6.6

BENTLEY-TOETSTOTAAL ONTLEDING VAN TOETSPRESTASIE VOLGENS OUDERDOM (n 60)

Ouderdom N X _St r tt KR-21 s m gl g2 6 789 16,733 5,212 +565 3,438 0,838 4,327 7 3060 18,443 5,909 645 3,521 0,978 4,720 8 3805 20,664 6,750 715 3,604 0,838 3,663 9 3797 23,902 7,626 765 3,697 0,644 3,149 10 3843 26,773 8,250 795 3,735 0,449 2,766 1 1 3883 29,546 8,241 792 3,758 0,197 2,518 12 3712 31,964 8,591 81 1 3,735 0,040 2,440 13 3536 34,089 8,187 794 3,716 -0,084 2,517 14 2571 34,414 7,969 782 3,721 -0,070 2,414 15 708 31,900 7,880 772 3,763 0,015 2,621 16 123 30,604 7,716 761 3,772 0,082 2,848 Totaal 29827 27,176 9,537 851 3,681

+ = desimale teken weggelaat n

=

getal toetsitems N = s _t== r stt m aantal leerlinge standaardafwyking toetsbetroubaarheid = standaardmetingsfout gl skeefheid g2 = kurtose X = gemiddelde telling 180

(11)

6.2.2 Prestasie van die ondersoekgroep in die Bentleytoets volgens skoolstanderd Die gemiddelde prestasie, standaardafwyking, betroubaarheid, standaardmetings= fout, skeefheid en kurtose vir elke standerdgroep word in Tabelle 6.7, 6.8, 6.9, 6.10 en 6.11 weergegee. Omdat die ontleding van hierdie gegewens in In hoe mate ooreenkom met die ontleding volgens ouderdomsgroepe hierbo, word opsommender= wys slegs die belangrikste punte aangestip en die tabelle nie afsonderlik be=

spreek nie.

Die toetsgemiddelde van die verskillende standerdgroepe is bevredigend om die teoretiese gemiddelde versprei, behalwe wat Subtoets III betref. waar die ge= middeldes van alle ouderdomsgroepe onder die teoretiese gemiddelde le en die

algemene moeilikheidspeil van die betrokke subtoets nie aan die standaarde voldoen nie (vide p.l04).

Die standaardafwyking bly deurgaans redelik konstant met In matige styging volgens verhoging in skoolstanderd. Die klein groepie standerd 8-1eerlinge toon egter (met die uitsondering van Subtoets I) in alle gevalle In betreklike groot standaardafwyking, sodat groter indiwiduele verskille in toetstellings by hier= die groep voorkom.

Die betroubaarheidsindeks is meestal bevredigend. behalwe wat die laer stan= derds asook Subtoets III en IV betref. Die standaardmetingsfout is betreklik klein en eenvormig vir die verskillende standerds sodat In bevredigende metings= akkuraatheid en vertroubaarheid deurgaans gerapporteer kan word. Vir die toets= totaal varieer die standaardmetingsfout byvoorbeeld slegs tussen 3,4 en 3,8 (vide Tabe1 6. J 1) .

By die toetsprestasie volgens standerds verdeel, stem die skeefheid en kurtose nou ooreen met die verspreiding wat hierbo by die ouderdomsgroepe aangedui is: positief skeef en leptokurties by die laer standerds, teenoor negatief skeef en platikurties by die hoer standerds. sodat in die algemeen meer indiwiduele ver= skille en beter diskriminasie tussen toetslinge by die hoer standerds se leer= linge gevind word.

(12)

x

rtt 5 KR-20 m Gr. i i 3755 2, J95 1,775 532 1,214 1,007 4,149 I 4044 2,972 2,147 645 1,280 0,857 3,368 2 3758 3,584 2,331 682 1,314 0,582 2,675 3 3672 4,144 2,415 698 1,328 0,313 2,311 4 3891 4,781 2,471 714 1,321 0,1 1J 2,174 5 3224 5,486 2,405 702 1,314 -0, 128 2,194 6 3919 5,466 2,393 699 I ,314 -0,127 2,285 7 3528 5,967 2,361 706 1,280 -0,324 2,360 8 36 2,472 3,947 994 0,303 1 , 1 13 2,430 Totaal 29827 4,329 2,615 757 1,288

+

=

getal toetsitems

N

=

aantal leerlinge gl

=

skeefheid St

=

standaardafwyking 1h

=

kurtose

rtt

=

toetsbetroubaarheid X

=

gemiddelde telling S

=

standaardmetingsfout

m

(13)

TABEL 6.9

BENTLEY-SUBTOETS III: ONTLEDING VAN TOETSPRESTASIE VOLGENS STANDERD (n 20) rtt Standerd N x _s_t S KR-20 m Graad i i 3755 6,475 2,539 +363 2,027 -0,068 3,067 I 4044 6,907 2,554 365 2,035 0,140 '3,048 2 3758 7,382 2,730 440 2,043 0,217 3,016 3 3672 7,958 2,775 449 2,059 0,221 3,044 4 3891 8,703 2,846 476 2,060 0,069 2,753 5 3224 9,021 2,838 476 2,054 0,090 2,759 6 3919 9,624 2,848 483 2,048 -0,027 2,854 7 3528 9,941 2,727 446 2,030 -0,060 2,727 8 36 4,056 6,346 985 0,784 1,027 2,206 Totaal 29827 8,254 2,991 530 2,050

desimale teken weggelaat n = getal toetsitems

aantal leerlinge gl = skeefheid

standaardafwyking g2 = kurtose

=

toetsbetroubaarheid

_{X =}

_{gemiddelde telling}

=

standaardmetingsfout

TABEL 6.]0

BENTLEY-SUBTOETS IV: ONTLEDING Vfu~ TOETSPRESTASIE VOLGENS STANDERD (n 10) rtt KR-20 m Standerd N

x

_st S Graad ii 3755 2,879 1,630 +282 1,381 0,640 3,467 1 4044 3,667 1,926 468 1,405 0,580 3,048 2 3758 4,450 2,092 540 1,418 0,285 2,475 3 3672 5,056 2,144 564 1,417 0,166 2,391 4 3891 5,839 2,173 605 1,365 -0,187 2,326 5 3224 6,522 2,034 575 1,326 -0,395 2,629 6 3919 6,574 2,050 589 1,315 -0,473 2,736 7 3528 7,104 1,949 588 1 ,251 -0,626 2,883 8 36 3,861 2,907 955 0,619 1,033 2,252 Totaal 29827 5,247 2,454 695 1,356

+

=

getal toetsitems

N

=

aantal leerlinge gl skeefheid

. ts = standaardafwyking g2 kurtose

rtt toetsbetroubaarheid

_X

₌

_{gemiddelde telling} s _m = standaardmetingsfout

(14)

TABEL 6. II

BENTLEY-TOETSTOTAAL ONTLEDING VAN TOETSPRESTASIE VOLGENS STANDERD (n

=

10)

Standerd N X _St Ttt 5 _g1 _g2 KR-20 m Graad ii 3775 17,504 5,295 +567 3,484 0,980 5,182 I 4044 20,549 6,530 695 3,606 D,875 3,832 2 3758 23,564 7,327 746 3,693 0,699 3,401 3 3672 26,247 7,652 761 3,741 0,521 2,993 4 3891 29,658 8,079 783 3,763 0,185 2,480 5 3224 32,480 7,966 778 3,753 0,068 2,557 6 3919 33,316 7,981 780 3,743 0,023 2,495 7 3528 35,493 7,819 776 3,701 -0,188 2,591 8 36 25,306 14,308 944 3,386 -0,879 2,129 Totaal 29827 27,176 9,537 851 3,681

+ :::: desimale teken weggelaat n = getal toetsitems N _'" aantal leerlinge _g1

₌

skeefheid

s_t

=

standaardafwyking _~

=

kurtose

T

tt toetsbetroubaarheid X = gemiddelde telling

5 :::: standaardmetingsfout m

6.2.3 Vergelyking van Bentley se eLe resultate met die van die voorondersoek= groep

Een belangrike doel van die voorondersoek was om te bepaal hoedanig die Bent= leytoets as meet instrument onder Suid-Afrikaanse omstandighede funksioneer en om plaaslike toetsresultate te vergelyk met die resultate wat Bentley (1966a) in Brittanje verkry het (vide p.]36). Ongelukkig rapporteer hy nie sy resultate statisties volledig nie sodat vergelykings en afleidings slegs redelik oppervlak= kig en omsigtig gemaak kan word. So byvoorbeeld word die steekproefsamestelling en ander standaardisasieprosedures nie duidelik uiteengesit nie. Belangrike statistiese maatstawwe en indekse soos die standaardafwyking, standaardtellings en grootte van ouderdomsgroepe word nie aangegee nie. Belangrike berekenings soos betroubaarheid en die bepaling van die betekenisvolheid van die verskil tussen gemiddeldes kon dus nie gemaak word nie.

In die volgende uiteensetting word die resultate wat Bentley rapporteer vergelyk met die van die huidige ondersoekgroep en ooreenkomste en verskille aangetoon. Faktore wat volgens Bentley toetsprestasie beinvloed word ondersoek en moont= like ander faktore wat In rol speel, uitgelig en bespreek.

(15)

• Subtoets I

Tabel 6.12 gee In vergelyking tussen die toetsprestasies van Bentley se onder= soekgroep en die voorondersoekgroep van Skrywer ten opsigte van Subtoets I (toonhoogteonderskeiding) (vide Bentley cp cit., p.l08).

In Betreklik reelmatige styging in toetsprestasie volgens ouderdomsvermeerde= ring blyk duidelik. By Bentley se groep vind die grootste styging vanaf 11- tot 12-jaar plaas (6,0%), terwyl Skrywer se groep die grootste verskil tussen 8 en 9-jariges toon (6,05%) met weinig verandering vanaf 13- tot 14-jaar (0,5%).

Die gemiddelde telling is by Bentley deurgaans hoer as by Skrywer se ondersoek= groep. Die grootste verskil kom by die 7- en 8-jariges v~~r. Indiwiduele maksi= mumtellings is egter by die ondersoekgroep meestal hoer as by Bentley: so word

In volpunttelling reeds by die 8-jariges in die ondersoekgroep gevind terwyl dit by Bentley eers op 13-jarige ouderdom voorkom. Daarteenoor kom nultellings by die ondersoekgroep selfs nog by die 13-jariges voor.

TABEL 6.12

BENTLEY-SUBTOETS I: VERGELYKING TUSSEN TOETSPRESTASIES VAN ONDERSOEKGROEPE VAN BENTLEY EN SKRYWER VOLGENS OUDERDOM

20 17 20 2,00 3,65 Bentley Skrywer 14 13,50 12,06 67,50 60,30 1,44 7,20 7 I - 20 - 20 13 19 4,00 0,50 Bent lay Skryw~r 7-14 10,60 9,5 I 53,00 47,55 1,09 5,45 185

(16)

In Tabel 6.13 word agt van die items van Subtoets I geklassifiseer volgens die betrokke intervalgrootte ten einde die uitwerking van verkleining van In inter= val op die moeilikheidspeil na te gaan. Dit word aanvaar dat die moeilikheids= graad styg, hoe kleiner die interval word. Die betrokke intervalle, in terme van trillings per sekonde, is: 26 (half toon) , 12 (kwarttoon), 6 (agstetoon) en 3 (ongeveer In sestiendetoon) (vide p.87, 89 hierbo).

Die gemiddelde persentasie korrek, is by die ondersoekgroep meestal aansienlik laer as by Bentley se groep, behalwe by die moeilikste items (3 trillings per sekonde) , waar die ondersoekgroep deurgaans In hoer persentasie korrekte ant= woorde toon. Bentley se resultate toon 'n duidelike skerp styging in moeilik= heidsgraad met verkleining van die Intervalgrootte terwyl die ondersoekgroep se 7- en 8-jariges geen duidelike verandering met styging in moeilikheidsgraad, en die res In minder skerp styging as by Bentley vertoon.

In Geleidelike styging in die persentasie korrek-indeks met styging in ouder= dom, is by aile groepe duidelik sodat dit blyk dat die diskriminasievermoe met betrekking tot fyn toonhoogteverskille verbeter met ouderdom.

TABEL 6.13

BENTLEY-SUBTOETS I: TOONHOOGTEONDERSKEIDING VOLGENS INTERVALGROOTTE (GEMIDDELDE PERSENTASIE KORREK TOT NAASTE 5%)

Item nr. I , 2 5, 6 12, 13 19, 20

Toonhoogteverskil: 26 tr./sek. 12 tr./sek. 6 tr./sek. 3 tr./sek. Ouderdom Bentley Skrywer Bentley Skrywer Bentley Skrywer Bentley Skrywl

7 75 20 65 30 35 30 15 25 8 80 30 70 35 35 30 15 25 9 85 45 70 45 35 35 15 25 10 85 60 70 50 50 40 20 25 1 1 90 65 80 55 50 45 20 30 12 95 75 90 60 60 50 20 30 13 95 80 95 70 60 50 20 35 14 100 85 95 65 65 55 25 35 • Subtoets II

Tabel 6.14 gee In vergelyking tussen die toetsprestasies van Bentley se onder= soekgroep en die voorondersoekgroep van Skrywer ten opsigte van Subtoets II

(17)

(toongeheue) (vide Bentley, 1966a, p.112).

Ook hier word In reelmatige styging in gemiddelde prestasie volgens ouderdom gevind: die grootste verskil by Bentley tussen 7 en 8 jaar terwyl die ondersoek= groep geen verandering in gemiddelde toetstelling van 13 tot 14 jaar toon nie. Dit is opvallend dat nul- tot volpunttellings by feitlik alle ouderdomsgroepe aangetref word. Bentley se gemiddelde tellings is deurgaans ietwat hoer as die van die ondersoekgroep, met die grootste verskil by die 14-jariges. Die verskil vergroot reelmatig met styging in ouderdom.

TABEL 6. 14

BENTLEY-SUBTOETS II: VERGELYKING TUSSEN TOETSPRESTASIE VAN ONDERSOEKGROEPE VAN BENTLEY EN SKRYWER VOLGENS OUDERDOM

10 7 10 7 0 Totaal Bentley 7-14 _Skrywer 5,6 _4,3 56 ₄₃ I ,3 13,0

Volgens Bentley (op. cit. p.112) is veral twee faktore van betekenis by die geheue vir In tonale konfigurasie, naamlik die reeksposisie en die interval=

(18)

grootte betrokke by die verandering.

Tabel 6.15 en 6.16 vergelyk Bentley se resultate met die van die huidige on= dersoekgroep wat betref moeilikheidsgraad volgens die reeksposisie van die ver= anderde noot (watter noot uit die reeks van vyf verander word met die herhaling) en die intervalgrootte wat betrokke is by die verandering (die toonafstand tus= sen die oorspronklike noot en sy plaasvervanger tydens die herhaling).

Dit blyk by Bentley sowel as by die ondersoekgroep dat die verandering van die eerste toon die moeilikste en verandering van die laaste toon die maklikste is om te herken. Toongeheue of -retensie speel klaarblyklik hier 'n duidelike rol. Verandering van die derde toon is in beide gevalle die tweede moeilikste om te herken, met weinig verskil tussen die tweede en vier de toon.

TABEL 6.15

BENTLEY-SUBTOETS II: VERGELYKING VAN BENTLEY~ONDERSOEKGROEP:

MOEILIKHEIDSGRAAD VOLGENS REEKSPOSISIE VAN VERANDERDE TOON

Items Noot wat verander

Moeilikheidsgraad (% korrek) Bentley Skrywer 4,9 1 , 7 3,10 5,8 2,6 I 2 3 4 5 58,4 69,4 61,7 66,6 80,5 30,S 45,S 38,0 44, I 58,5

Wat die betrokke intervalgrootte betref, blyk dit by albei groepe dat In chro= matiese verandering (halftoon) makliker herken en onthou kan word as In veran= dering van 'n heeltoon, hoewel die verskil nie groot is nie. byvoorbeeld 46% teenoor 41% by die ondersoekgroep.

TABEL 6.16

BENTLEY-SUBTOETS II: VERGELYKING VAN BENTLEY-/ONDERSOEKGROEP: MOEILIKHEIDSGRAAD VOLGENS INTERVALGROOTTE

Moeilikheid graad (% korrek) Interval Halftoon Heeltoon Items I, 2, 3, 4, 8 5. 6, 7, 9, 10 Bentley 71,20 63,40 Skrywer 45,98 40,64 11:$8

(19)

Benewens die twee faktore wat Bentley noem, kan ook die maklik herkenbaarheid van die melodiese lyn, voorkoms van spronge, toonverandering in tonaliteitsver= band (onder andere kadenswendinge) ensovoort, as moontlike faktore, wat In in= vloed op die moeilikheidswaarde van elke toetsitem uitoefen, genoem word. Hier= die aspekte word vervolgens ondersoek tesame met die moeilikheidswaarderangorde en ouderdomsverskille.

Tabel 6.17 gee In aanduiding van die relatiewe moeilikheidswaarde van die tien items van Subtoets II, verdeel volgens ouderdom: 7 tot 14 jaar. Die volgende afleidings kan gemaak word.

In totaal is item 10 die moeilikste en item 2 die maklikste. Vir die 7- en 8 jariges is item 4 egter die moeilikste en vir die 9- tot 13-jariges is hy die tweede moeilikste. Vir die volle groep is item 6 die tweede maklikste.

TABEL 6.17

BENTLEY-SUBTOETS II: MOEILIKHEIDSWAARDES VERDEEL VOLGENS OUDERDOM Items Ouderdom 2 3 4 5 6 7 8 9 10 7 jaar 18,3 36,5 28,3 15,2 25,8 33,3 23,5 24,7 16,9 18,8 Rangorde 3 10 8 1 7 9 5 6 2 4 8 jaar 24,1 45,7 36,4 18,7 30, I 39,4 30,6 32,0 21,5 20,9 Rangorde 4 10 8 1 5 9 6 7 3 2 9 jaar 33,0 53,6 44,4 23,2 38,5 47,6 38,4 38,9 25,4 21 ,7 Rangorde 4 10 8 2 6 9 5 7 3 I 10 jaar 41 ,5 60,6 52,8 28,4 44,3 54,7 47,2 43,3 29,0 22,4 Rangorde 4 10 8 2 6 9 7 5 3 1 II jaar 49,2 67,4 58,7 32,8 49,0 61,3 55,6 47,6 34,1 23,2 Rangorde 6 10 8 2 5 9 7 4 3 I 12 jaar 55,0 71,7 65,3 38,4 51,4 68,3 61,2 55,3 40,2 27,4 Rangorde 5 10 8 2 4 9 7 6 3 I 13 jaar 59,4 76,4 65,5 40,7 56,6 71,9 67,3 58,1 42,6 29,0 Rangorde 6 10 7 2 4 9 8 5 3 I 14 jaar 61,8 77 ,9 66,9 42,1 52,9 74,2 67,3 59,7 41,0 28,9 Rangorde 6 10 7 3 4 9 8 5 2 I Totaal 7-14 jaar 42,4 61 ,0 52, I 29,7 43,5 56,0 48,6 44,7 31 ,2 23,9 Rangorde 4 10 8 2 5 9 7 6 3 I 189

(20)

Tabel 6. 18 gee 'n verdere ontleding van die itemsamestelling en noem moontlike faktore wat die moeilikheidsgraad kan beinvloed (vide Bentley, op. cit. p.77). Hiervolgens is die interval wat by die melodiese verandering betrokke is, nie 'n beduidende faktor nie (vide p.l88) en word heeltoon- en halftoonveranderings by sowel 'moeilike' as Imaklike' items aangetref. Meer prominent is die voorD

koms van intervalspronge (veral waar dit met die veranderde noot gepaard gaan) asook tonaliteitsveranderinge.

As Tabel 6.18 met 6.17 vergelyk word, wil dit verder voorkom of die harmoniese of tonaliteitsgevoel by die ouer leerlinge sterker ontwikkel is as by die jonge res. So is item I, waar die verandering In duidelike harmoniese implikasie het, vir die 7- tot 10-jariges relatief moeiliker as vir die 11- tot 14-jariges. Item 7, wat In afwyking van die oorspronklike tonikadrieklank bevat, is weer eens blykbaar ietwat makliker vir die ouer as vir die jonger leerlinge. Later word weer hierna terugverwys (p.266).

TABEL 6.18

BENTLEY-SUBTOETS II: FAKTORE WAT DIE MOEILIKHEIDSWAARDE BEiNVLOED Reeks=

Item* Interval _posisie Ander faktore

10 Heeltoon 3 Spronge oorheers melodiese beweging 4 Halftoon I Opwaartse kwintsprong by verandering

9 Heeltoon 1 Opwaartse terts-/kwartsprong by verandering

1 Half to on 2 Verandering impliseer dominantmodulasie 5 Heeltoon 4 Verandering gepaard met opwaartse sprong 8 Halftoon 4 Verandering impliseer dominantmodulasie 7 Heeltoon 2 Verandering van melodiese majeurdrieklank 3 Halftoon 3 Tonaliteitsafwyking/chromatiese wisseltoon 6 Heeltoon 5 Vol too ide in plaas van onvoltooide kadens

(G/D-majeur)

2 Halftoon 5 Tonale afwyking inslottoon (chromatiese wissel= toon)

*in dalende moeilikheidswaarderangorde geneem

• Subtoets III

Tabel 6.19 gee In vergelyking tussen Bentley se resultate en die prestasies van die ondersoekgroep in Subtoets III (akkoordanalise). Dit is opvallend dat hierdie

(21)

subtoets die enigste van die vier subtoetse is waarin die ondersoekgroep ge= middeld In aanmerklik beter prestasie as Bentley se toetslinge gelewer het. Dit is slegs by die 12-, 13- en 14-jariges wat Bentley beter gemiddelde tellings aangeteken het. Terwyl gemiddelde tellings by albei groepe met ouderdom ver= meerder, word by die ondersoekgroep geen verskil in gemiddeldes tussen 13- en

14-jariges aangetref nie - soos dit in die geval van Subtoets II hierbo aange= toon is (vide Bentley, Ope cit., p.118).

Hierdie subtoets toon deurgaans In laer gemiddelde telling as die ander sub: toetse en die vraag kan gevra word of die subtoets, veral vir die jonger leer: linge, nie te moeilik is nie. Wat die ondersoekgroep betref, is die verskil in gemiddelde telling tussen hierdie subtoets en Subtoets II egter nie groot nie (41,5% teenoor 43%). Verder word indiwiduele hoe tellings by al die ouder= domsgroepe aangetref. So word by die ondersoekgroep vOlpunttellings by 11- en 13-jariges gevind (by Bentley se groep slegs by die 14-jariges). Daarteenoor kom daar by al die ouderdomsgroepe nulpunttellings by die ondersoekgroep so= weI as by Bentley (14-jariges uitgesonderd) voor, sodat 'n goeie algemene dis= kriminasie tussen toetslinge gebied word. Indien die teoretiese gemiddelde van 50% as uitgangspunt geneem word, is daar vir elke ouderdomsvlak in die onder= soekgroep 'n redelike persentasie leerlinge wat 10 of meer (uit 20) in die subtoets behaal het, soos blyk uit Tabel 6.20.

Dit wil in elk geval voorkom of die vermoe tot akkoordanalise en toondiskri= minasie by sameklanke stadiger ontwikkel as die ander aspekte wat deur die Bentleytoets gemeet word (Bentley, Ope cit., p.119) •

• Subtoets IV

In Tabel 6.21 word die prestasie van die ondersoekgroep volgens ouderdom ver= gelyk met Bentley se resultate wat Subtoets IV (ritmiese geheue) betref. Soos by die vorige subtoetse, word 'n betreklik reelmatige styging in gemiddelde toetstelling volgens ouderdom aangetref met die grootste styging van 7- na 8-jariges by Bentley (16%). Toetsgemiddeldes is deurgaans by die ondersoek= groep laer as by Bentley met die grootste verskil by 14-jariges (19%) en

8-jariges (18%). In al die ouderdomsgroepe word nul- en volpunttellings by die

(22)

TABEL 6.19

BENTLEY-SUBTOETS III: VERGELYKING TUSSEN TOETSPRESTASIE VAN ONDERSOEKGROEPE VAN BENTLEY EN SKRYWER VOLGENS OUDERDOM

Jaarlikse

Gemiddeld Verskil Variasie=

Ouderdom 7 8 9 10 I I 12 13 14

% leerlinge 12,2 15,8 22,2 30,3 37,6 43,8 54, 1 53,8

ondersoekgroep aangetref, wat weer eens op goeie diskriminasie tussen toets= linge dui. Reeds by die 7-jariges word leerlinge wat die maksimumtelling be= haal by die ondersoekgroep aangetref terwyl Bentley eers by sy 8-jariges 'n volpunttelling aangeteken het.

Van die vier subtoetse lewer hierdie toets die hoogste gemiddelde telling by Bentley sowel as by die ondersoekgroep.

(23)

TABEL 6.21

BENTLEY-SUBTOETS IV: VERGELYKING TUSSEN TOETSPRESTASIE Vfu~ ONDERSOEKGROEPE VAN BENTLEY EN SKRYWER VOLGENS OUDERDOM

10 9 10 7,0 4,0 Bentley Skrywer 14 8,8 6,9 88,0 69,0 1 ,9 19,0 5 0 - 10 - 10 5 10 8,0 2,0 Tot. Bentley Skryw-er 6,4 5,2 64,0 52,0 1 ,2 12,0

Bentley (op. cit. p.117) vind die beste gemiddelde telling by items waar die eerste polsslag verander, gevolg deur die derde, tweede en vierde polsslae

Cooreenstemmend met die algemeen aanvaarde relatiewe polsslagsterktes in vier= maatslag: eerste die sterkste, dan die derde, gevolg deur die tweede en vierde). Volgens Tabel 6.22 is die volgorde by die ondersoekgroep egter derde, eerste, tweede en dan vierde polsslag, hoewel verskille klein is.

TABEL 6.22

BENTLEY SUBTOETS IV: REEKSPOSISIE VAN VERANDERDE POLSSLAG

Gemiddelde telling (% korrek) Items Veranderde polsslag

Bentley Skrywer 5,9 Eerste 72,30 53,70 1 ,10 Tweede 61,80 48,55 3,6 Derde 65,60 54,95 2,7 Vierde 58,70 46,65 193

(24)

Tabel 6.23 gee In verdere itemont leding van die ondersoekgroep se resultate wat moeilikheidswaarde betref. Hiervolgens wil dit voorkom of die reeksposisie van die veranderde polsslag nie die enigste betekenisvolle faktor is wat die moei= likheidswaarde van

n

item bepaal nie. So word byvoorbeeld die beste gemiddelde telling vir aIle ouderdomme by item 1, en die swakste gemiddelde telling vir almal by item 10 aangetref, terwyl beide

n verandering by die tweede polsslag

het. Daarteenoor is item 7 vir die 9- tot 14-jariges die tweede moeilikste item, terwyl die vierde polsslag hier verander word. Vir die 6- en 7-jariges is die vyfde item, met

n

verandering op die eerste polsslag weI die tweede moeilikste, maar vir die 12- tot 14-jariges is hierdie item die tweede maklik= ste. Vir die 7- tot 11-jariges is item 4 (geen verandering) die tweede maklikste

Ouderdomsverskille wat verder opval, is die volgende: Item 2 is vir 7- tot 9-jariges middelmatig, terwyl dit vir die 10- tot 14-jariges

n

relatief moei= like item is. Verder is item 9 vir die 7- tot 9-jariges betreklik moeilik ter= wyl dit vir die 12- tot 14-jariges relatief maklik is.

TABEL 6.23

BENTLEY-SUBTOETS IV: MOEILIKHEIDSWAARDES VERDEEL VOLGENS OUDERDOM Ouderdom 2 3 4 Items 5 6 7 8 9 10 7 jaar 45,4 29,4 27.0 40.3 22.1 39.0 29,3 34,7 24.3 18,7 Rangorde 1 5 7 2 9 3 6 4 8 10 8 jaar 55,3 35,1 32.8 49.0 29.1 46.6 31 • 1 42.9 30,6 17,4 Rangorde 1 5 6 2 9 3 7 4 8 10 9 jaar 65,9 43,0 42,S 57,2 42.3 51,9 38.8 51,0 40.6 18.3 Rangorde 1 5 6 2 7 3 9 4 8 10 10 jaar 72 ,8 49,0 50.7 61 ,6 53,5 57.9 40.8 58.5 50,5 21.0 Rangorde 1 8 5 2 7 4 9 3 6 10 11 j aar 80,6 55,S 59.8 65.5 63.7 63,9 46,1 62.6 60.1 25,2 Rangorde 1 8 7 2 4 3 9 5 6 10 12 jaar 83, 1 61,4 65.3 68,9 70.4 68.2 49.9 65,4 68,9 30,1 Rangorde 1 8 7 3 2 5 9 6 3 10 13 j aar 87,0 64,S 66,1 71 .3 78.4 71 .5 55.0 70,1 75, 1 35,1 Rangorde 1 8 7 5 2 4

.

9 6 3 10 14 jaar 88,9 65,7 68.1 73.0 80.6 71 ,2 56.7 70,8 77 .2 36,6 Rangorde 1 8 7 4 2 5 9 6 3 10 Totaal 7-14 jaar 72,2 50,2 51 .3 60,7 54,S 58.6 43.1 56,9 52,9 24,9 Rangorde 8 7 2 5 3 9 4 6 10 Polss lag wat 2 4 3

o

3 4

o

2 verander 194

(25)

Die tipe ritmiese patroon wat by die verandering betrokke is, is waarskynlik

n

sterk faktor by die herkenning daarvan en by die algemene ritmiese geheue, soos blyk uit Tabel 6.24, waar items in stygende rangorde volgens moeilikheidswaarde weergegee word.

Die totale aantal verskillende ritmiese polsslagpatrone wat by elke item ge= bruik word (oorspronklike frase plus die herhaling), blyk verder 'n faktor te wees wat die moeilikheidswaarde kan beInvloed.

TABEL 6.24

BENTLEY-SUBTOETS IV: FAKTORE WAT DIE MOEILIKHEIDSWAARDE BEYNVLOED Moeilik= Reeksposisie Aantal

Item heidswaarde (veranderde verski llende _Verandering (% korrek) polsslag) polsslagpatrone

72,2 2 2

J

gewysig tot

~

4 60,7

o

3 patroon herhaal I

I

I I . 6 58,6 3 3 .,., • • gewys~g tot 8 56,9

o

3 patroon herhaal 5 54,5 4

.r.

gewysig tot

_'=J.

9 52,9 4

rn

gewysig tot

.,~

3 51 ,3 3 3

n

gewys ig tot

n

2 50,2 4 3

J

n

gewysig tot

n

7 43,1 4 4

rn

gewysig tot

~

"3- r- I 3 fl 10 24,9 2 4

m

gewysig tot ,,;,,;

Die moeilikheidswaardes verskil slegs op die uiteindes van die rangordeskaal radikaal van mekaar, sodat afleidings versigtig gemaak moet word •

• Toetstotaal

Tabel 6.25 gee

n

vergelyking tussen die toetsprestasies van die ondersoekgroep, verdeel volgens ouderdom. en Bentley se resultate ten opsigte van die toets=

totaal. By Bentley varieer die styging in toetsprestasie volgens ouderdom van

(26)

TABEL 6.25

BENTLEY-TOETSTOTAAL: VERGELYKING TUSSEN TOETSPRESTASIE VAN ONDERSOEKGROEPE VAN BENTLEY EN SKRYWER VOLGENS OUDERDOM

Ouderdom _RoupuntGemiddeld _% _RoupuntVerskil _% Omvang Variasie= breedte Jaarlikse verhoging % Befltley Skrywer 7 20,40 _20,04 34,00 _33,40 0,36 0,60 ₆7 - 43 _{- 50} 36 ₄₄ Bentley Skrywer 8 23,40 _21,96 39,00 . _36,60 1,44 2,40 7 ₇- 42 _{- 50} ₄₃35 5,00 3,20 Bentley Skrywer 9 25,60 _24,87 42,67 _41,45 0,73 I ,20 7 ₇- 48 _{- 56} 41 ₄₉ 3,70 _4,85 Bentley Skrywer 10 28,60 _27,45 47,67 _45,75 I , 15 1,90 _{8 - 56}12 53 41 ₄₈ 5,00 _4,30 Bentley Skrywer II _30,0532,30 58,83 _50,08 2,25 3,75 _{8 - 57}12 - 54 42 ₄₉ 6,20 _4,33 Bentley Skrywer 12 36,00 _32,29 60,00 _53,82 3,71 6,18 _{9 - 58}14 55 ₄₉41 6,20 _3,74 Bentley Skrywer 13 38,80 _34,29 64,67 _57,15 4,51 7,50 14 56 _{12 - 55} 42 ₄₃ 4,70 _3,33 Bentley Skrywer 14 42,00 _34,58 _57,6370,00 7,42 12,37 19 - 58 _{12 - 55} ₄₃39 5,30 _0,50 Totaal Bentley 7 Skrvwe;: - 14 30,00 28,06 50,00 46,77 1,94 3,23 7 6 - 58 - 58 51 52

3,7% tot 6,2% terwyl dit by die ondersoekgroep tussen 0,5% en 4,8% leo Bentley se resultate toon deurgaans In ietwat hoer gemiddelde telling by elke jaar= groep. Daarteenoor word heelwat hoer indiwiduele tellings by die ondersoek= groep gevind, veral wat die jonger leerlinge betref, byvoorbeeld 8 punte

(13,3%) hoer by die 8- en 9-jariges. Opmerklik is ook die wye verspreiding van toetstellings binne elke jaargroep: by Bentley wissel die variasiebreedte van 35 tot 42 punte en by die ondersoekgroep van 43 tot 49 punte.

Dit wil uit die resultate van albei ondersoekgroepe voorkom of die toets goeie diskriminasiewaarde het en In wye omvang van musikale aanleg (in soverre as wat die toets as maatstaf geld) kan identifiseer. In elke ouderdomsgroep is

daar klaarblyklik In groot verskeidenheid grade van aanleg soos deur die toets aangedui. Laagste tellings van 6 uit 60 (ondersoekgroep) en 7 uit 60 (Bentley)

(27)

kom by die 7-jariges voor terwyl 'n maksimumtelling van 58 (96,7%) by 12-jari= ges (ondersoekgroep) en 14-jariges (Bentley) gevind word. Verder word tellings by enkele 7-jariges gevind wat goed vergelyk met die beste toetsprestasies van 14-jariges, terwyl daar 14-jariges is wat nie veel beter as die laagste

tellings van die 7-jariges presteer het nie (vide Bentley, op. cit. pp.99-101; Kwalwasser, 1955, p.72, 73) .

• Normvergelyking

In Tabel 6.26 word weer eens 'n vergelyking gegee tussen die metingskaal wat Bentley voorsien as 'normskaal' (op. cit. p.102) en die gradering van toetstel= lings by die voorondersoekgroep (vide p.129, hierbo). Laasgenoemde

Ie

meestal laer as by die Bentleyskaal. Die verskil is veral aanmerklik by die veertien= jariges waar grense tot 9 punte (15%) verskil. By die veertienjariges is die

'D-klas' se grense feitlik dieselfde as die 'C-klas' by die ondersoekgroep, terwyl die 'C-klas' by Bentley ooreenstem met die 'B-klas' by die ondersoek= groep. Veral vir die jonger leerlinge is die 'D'- en 'E'-klas se grense by die twee groepe egter naastenby dieselfde.

Hierbo is reeds genoem dat Bentley nie sy 'normgroep' se samestelling aandui nie en dus kan gevolgtrekkings nie sonder meer gemaak word nie. Dit is opval=

lend dat, waar hierdie huidige ondersoekgroep se tel lings meestal laer as by Bentley

Ie,

die eksperimentele groep hierbo (p.129) se tellings meestal hoer as die Bentleyskaaltellings is. Hierdie verskille beklemtoon ook die feit dat die norms van 'n toets wat in die buiteland ontwikkel is, nie sonder meer toegepas kan word nie. Die vasstelling van plaaslike norms is dus baie be= langrik en een van die doelstellings van die h~idige navorsingsprogram (vide American Psychological Association 1966, p.34).

(28)

TABEL 6.26

BENTLEY-TOETSTOTAAL: VERGELYKING VAN GRADERINGSKAAL: BENTLEY- TEENOOR ONDER= SOEKGROEP

Klas A

_I

_{Klas E}

Ouderdom Klas B Klas C Klas D

boonste 10% onderste 10% in jare 20% middelste 40% 20% minstens • hoogstens 7 *33 28 *32-33 27-22 *22-17 21-17 *16-14 16-14 *13 13 8 36 31 35-27 30-24 26-20 23-18 19-14 17-14 13 13 9 39 36 38-31 35-28 30-21 27-20 20-15 19-16 14 15 10 41 39 40-34 38-31 33-23 30-22 22-18 21-18 17 17 1 1 44 41 43-38 40-34 37-29 33-25 28-22 24-20 2 I 19 12 47 44 46-42 43-37 41-31 36-28 30-23.27-21 22 20 13 48 45 47-44 44-39 43-35 38-30 34-25! 29-23 24 22 14 51 45 50-46 44-39 45-39 38-30 38-31129-24 30 23 * Eerste kolom: Bentley se skaal; tweede kolom: ondersoekgroep

• Verband tussen subtoetse

Tabel 6.27 gee die interkorrelasies tussen tellings van die verskillende sub~

toetse en toetstotaal soos aangedui deur Bentley (op. cit. p.90) en soos dit blyk by die ondersoekgroep. Interkorrelasiesyfers stem gedeeltelik ooreen hoe= wei enkele beduidende hoer korrelasies gevind word by die ondersoekgroep, naamlik tussen Subtoets I en IV, en II en IV. Ooreenstemmend met bevindings tydens die voorbereidende ondersoek (vide p.l02, hierbo), is korrelasiesyfers deurgaans beduidend en is daar dus In mate van oorvleueling in metingsfunksie. Weer eens word die laagste interkorrelasiesyfer by Subtoets III en IV gevind; by Bentley is die laagste syf'er die tussen Subtoets I en IV. Korrelasies tus~

sen die subtoetse en toetstotaal is hoogs beduidend (ondersoekgroep).

TABEL 6.27

INTERKORRELASIES TUSSEN SUBTOETSE EN'TOETSTOTAAL: BENTLEY-/ONDERSOEKGROEP Subtoets I II III IV Totaal*) I II III IV Totaal 0,49 Bentley (N 0,47 0,37 0,37 0,47 0,55 0,84 0,77 Ondersoekgroep (N = 29827) 90) 0,40 0,41 0,35 0,68 0,25 0,34 0,40 0,73

*) Syfers word nie deur Bentley verskaf nie.

(29)

6.2.4 Ouderdoms- en standerdnorms vir die Bentleytoets (vide P~126-128

In die volgende tabelle word ouderdoms- en standerdnorms vir die Bentleytoets in die vorm van persentielrange en standaardtellings weergegee op grond van die resultate van die voorondersoek. Aparte norms vir die afsonderlike subtoetse sowel as die toetstotaal, word aangedui.

Alvorens In toets op leerlinge toegepas en die resultate sinvol geInterpreteer kan word, moet oor toepaslike norms beskik word aangesien In bepaalde leerling se toetstellings eers werklik betekenis kry as dit vergelyk word met die pres= tasie van die ouderdoms- of standerdgroep waartoe hy behoort.

Hierbo is reeds gemeld dat buitelandse toetsnorms nie sonder meer plaaslik ge= bruik kan word nie (vide p.197) aangesien verskille klaarblyklik sal voorkom wat toetsresultate, in die vorm van genormaliseerde tellings, ongeldig kan maak. Die doel met die bepaling van suid-Afrikaanse norms is dan juis om hier= die leemte te vul en die betrokke toets vir plaaslike omstandighede bruikbaar en geldig te maak.

Tabel 6.29 tot 6.38 gee ouderdomsnorme vir die verskillende subtoetse en toets= totaal aan. Vir elke routelling word die ooreenstemmende persentiel en stan= daardtelling volgens die C-skaal (vide p.128) aangedui.

Indien In kategorie-indeling, soos deur Bentley gebruik (vide p.198), as wenslik beskou word, kan dit volgens die voorbeeld hierbo (p.128) op In vyf= puntskaal gedoen word. Dit bied vir praktiese interpretasiedoeleindes In nut= tige leidraad. Tabel 6.28 dien as voorbeeld van sodanige klassifikasie van toetsnorms vir die toetstotaal by 6-jarige leerlinge (vide Tabel 6.29).

TABEL 6.28

KLASSIFlKASIE VAN TOETSNORMS VIR 6-JARIGE LEERLINGE (TOETSTOTAAL)

Graderingsimbool A B C D E

Beskrywing Baie goed Goed Gemiddeld Swak Baie swak Standaardtelling 9, 10 7, 8 4, 5, 6 2, 3

o ,

1 Persentielrang 97 - 99 77 - 95 26

-

70 4 - 19 1

-

2 Routelling 28 en hoer 21 - 27 15 - 20 11

-

14 10 en laer

(30)

TABEL 6.29

PERSENTIEL- EN STANDAARDTELLINGNORMS VIR 6-JARIGES - BENTLEYTOETS

Subtoets Toetstotaal

I II III IV

Routelling . P S P S P S P S Routelling P S Routelling P S

13-20 99 10 99 10 33 en bo 99 10 20 70 6 12 98 9 99 10 32 98 9 1'9 63 7 1 1 97 9 98 9 31 98 9 18 54 5 10 94 8 99 10 96 8 99 10 30 98 9 17 46 5 9 88 7 99 10 91 8 99 10 29 97 9 16 35 4 8 83 7 99 10 83 7 99 10 28 97 9 15 26 4 7 71 6 99 10 68 6 99 10 27 95 8 1'4 19 3 6 59 6 99 10 • 52 5 98 9 26 94 8 13 13 3 5 46 5 98 9 40 4 95 8 25 91 8 12 6 2 4 32 4 94 8 26 4 87 7 24 R9 8 1 1 4 2 3 17 3 85 7 14 3 72 6 23 ~6 7 10 2 1 2 13 3 70 6 8 2 50 5 22 82 _{7 9 en onder)} 1 0 1 6 2 46 5 4 1 21 3 21 77 7

-P = Persentielrang S = Standaardtelling TABEL 6.30

I

I II III IV

Routelling P S

I

P S P S P S Routelling P S Route 11 ing

I

P S

15-20 ₉₉ ₁₀ ₉₉ ₁₀ _{41 en bo} ₉₉ ₁₀ 22 173 6 14 98 9 99 10 36 99 9 21 67 6 13 97 9 99 10 35 98 9 20 60 6 12 96 9 99 10 34 98 9 19 51 11 94 8 98 9 33 97 9 18 44 5 10 91 8 94 8 99 10 32 96 9 17 36 9 86 7 99 10 88 7 99 10 31 96 8 16 28 4 8 79 7 99 10 87 7 99 10 30 95 8 15 21 3 7 69 6 98 9 62 6 98 9 29 93 8 14 15 3 6 57 5 96 8 47 5 96 8 28 92 8 13 10 2 5 44 4 93 8 32 4 91 8 27 90 8 12 6 2 4 29 3 87 7 19 3 80 7 26 88 7 11 4 1 3 16 3 77 7 10 2 63 6 25 84 7 10 2 1 2 10 2 59 6 5 2 41 4 24 82 7 9 en 1 0 1 5 2 35 4 2 1 17 3 23 78 7 oI}.qcr i f

I

P = Persentielrang S Standaardtelling 200

(31)

TABEL 6.31

Sub toe ts Toetstotaal

I II III IV

Routelling P i S P S P S P S Routelling P S Route 1 ling P S

Standaardtelling TABEL 6.32

Subtoets Toetstotaal I II III IV I Routelling _{PI S}

pi

_S₁

pi

, S

pi

S Routelling P S Routelling P S 17-20 99 10 I

i

99 10 44 en bo 99 10 27 67 6 16 98 9 • 99 10 43 99 9 26 63 6 15 96 8 99 10 42 98 9 25 59 6 14 93 8 99 10 41 97 9 24 54 5 13 90 8 98 9 40 96 9 23 49 5 12 86 7 97 9 39 95 8 22 43 5 1 1 81 7 93 8 38 94 8 21 37 4 10 75 6 99 10 87 7 99 JO 37 92 8 20 32 4 9 68 6 99 10 78 7 99 10 36 91 8 19 26 4 8 57 5 96 9 66 6 96 9 35 89 8 18 21 3 7 46 5 92 8 51 5 90 8 34 88 7 17 17 3 6 35 4 86 7 37 4 81 7 33 86 7 16 12 3 5 24 4 78 7 24 4 68 6 32 84 7 15 8 2 4 15 3 68 6 13 3 53 5 31 81 7 14 5 2 3 7 2 54 5 6 2 35 4 30 78 7 13 3 I 2 4 1 37 4 3 I 19 3 29 75 6

I

12 2 1 1

I

2 1 19 3. 1

o.

i 7 2 28 71 6 i 11 en onder 1 0 • P = Persentielrang S = Standaardtelling 201

(32)

TABEL 6.33

I II III IV

Routelling· P _S

I

P S P S pi S Routelling P S Routelling 1 piS

18-20 99 !O 99 10 47 en bo 99 10 29 63 I 6 17 97 9 99 10 46 98 9 28 59 6 16 95 8 99 10 45' 98 9 27 55 5 15 92 8 99 10 44 97 9 26 50 5 14 88 7 98 9 43 96 9 25 46 5 13 83 7 97 9 42 95 8 24 40 4 12 78 7 93 8 41 94 8 23 35 4 1I 72 6 88 7 40 93 8 22 30 4 10 65 6 99 10 81 7 99 10 39 91 8 21 26 4 9 56 5 99 9 70 6 98 9 38 89 8 20 21 3 8 47 5 95 8 57 5 92 8 37 87 7 19 17 3 7 36 4 88 7 43 5 83 7 36 85 7 18 13 3 6 27 4 80 7 31 4 71 6 35 83 7 17 9 2 5 16 3 69 6 19 3 57 5 34 80 7 16 7 2 4 10 2 56 5 11 3 41 4 33 77 7 15 5 2 3 5 2 42 5 5 2 25 4 32 74 6 14 3 1 2 2 I 27 4 2 1 12 3 31 70 6 13 2 1 1 1 0 14 3 I 0 4 1 30 67 6 12 en onder 1 0 P = Persentielrang S = Standaardtelling TABEL 6.34

Subtoetse Toetstotaal

I I I III IV

Routelling P S P S P S I P S Routelling P S Routelling P S

19-20 99 10 99 10 48 en bo 99 10 30 54 5 18 98 9 99 10 47 98 9 29 50 5 17 96 9 99 10 46 97 9 28 45 5 16 93 8 99 ]0 45 97 9 27 41 4 15 87 7 99 10 44 96 8 26 36 4 14 82 7 98 9 43 94 8 25 32 4 13 76 6 96 8 42 93 8 24 28 4 12 69 6 91 8 41 91 8 23 23 3 II 62 6 84 7 40 89 7 22 19 3 10 53 5 99 ]0 74 6 99 10 39 86 7 21 15 3 9 44 5 98 9 62 6 97 9 38 84 7 20 12 3 8 36 4 92 8 49 5 88 7 37 81 7 19 10 2 7 27 4 84 7 36 4 74 6 36 77 7 18 7 2 6 ]9 3 72 6 23 3 58 5 35 74 6 17 5 2 5 13 3 60 6 14 3 43 5 34 70 6 16 3 1 4 7 2 48 5 7 2 29 4 33 66 6 15 2 I 3 4 1 34 4 3 1 17 3 32 62 6 14 2 I 2 2 I 21 3 ] ₀ ₈ ₂_! ₃₁ ₅₈ ₅ j 3 en onder I 0 1 ] ₀ ₉ ₂ ₀ ₀ ₂ 1 I P Persentielrang S Standaardtelling 202

(33)

TABEL 6.35

I II III IV

Routelling P S P S P S P S Routelling P S Routelling P S

19-20 99 10 99 10 50 en b9 99 10 31 47 5 18 98 9 99 10 49 99 9 30 43 5 17 94 8 99 10 48 98 9 29 39 4 16 89 9 99 10 47 97 9 28 34 4 15 83 7 99 9 46 95 8 27 30 4 14 76 6 97 9 45 94 8 26 27 4 13 68 6 93 8 44 92 8 25 23 3 12 60 6 87 7 43 89 8 24 19 3 11 52 5 79 7 42 87 7 23 17 3 10 44 5 99 10 69 6 99 10 41 84 7 22 14 3 9 36 4 97 9 56 5 96 8 40 82 7 21 11 3 8 27 4 88 7 43 5 83 7 39 78 7 20 9 2 7 20 3 78 7 31 4 67 6 38 76 6 19 7 2 6 13 3 64 6 20 3 50 5 37 72 6 18 5 2 5 8 2 51 5 11 3 34 4 36 68 6 17 3 4 5 2 37 4 5 2 21 3 35 64 6 16 3 1 3 2 1 26 4 2 1 12 3 34 60 6 15 2 1 2 1 0 15 3 1 0 5 2 33 55 5 14 en onder 0 0 0 7 2 0 0 2 32 51 5 P

=

Persentielrang S

=

Standaardtelling TABEL 6.36

PERSENTIEL EN STANDAARDTELLINGNORMS VIR 13-JARIGES - BENTLEYTOETS

I II III IV

Routelling P S P S P S P S Routelling P S Routelling P S

19-20 99 10 99 10 51 en bo 99 10 33 45 5 18 97 9 99 10 50 98 9 32 41 4 17 93 8 99 10 49 98 9 31 37 4 16 87 7 99 10 48 96 9 30 33 4 15 79 7 98 9 47 95 8 29 28 4 14 71 6 96 8 46 93 8 28 25 4 13 62 6 91 8 45 91 8 27 22 3 12 53 5 84 7 44 89 7 26 18 3 11 44 5 73 6 43 87 7 25 15 3 10 36 4 99 10 59 6 99 10 42 84 7 24 13 3 9 28 4 96 9 46 5 93 8 41 80 7 23 10 2 8 21 3 87 7 33 4 78 7 40 76 6 22 8 2 7 14 3 74 6 23 3 60 6 39 73 6 21 6 2 6 10 2 59 6 14 3 42 5 38 69 6 20 5 2 5 5 2 46 5 8 2 27 4 37 64 6 19 3 4 3 1 33 4 4 1 15 3 36 59 6 18 2 3 1 21 3 1 1 7 2 35 54 5 17 2 1 2 1 0 11 3 0 0 3 1 34 49 5 16 en onder 0 0 0 5 2 0 0 0 P Persentielrang S

=

Standaardtelling 203

ter vir

n vergelyking tussen die resultate wat Bentley in Brit=

n

n algemene evaluering en geldigheidsbepaling te kan

n

n

n

n

n

I

= aantal leerlinge

Ie.

Ie

x

=

=

=

Ie

Ie

X

=

=

=

X

=

=

=

x

=

=

X

~tt

=

=

x

=

=

=

x

=

x

=

=

N

=

=

=

=

=

=

=

=

X =

=

x

=

=

=

X

=

=

=

=

=

o -

o ­

o -

o -

o -

o -

o ­

o ­

o ­

o ­

o ­

o ­

o ­

o ­

o ­

o ­

₌

_x

_X

_x

_{X =}

_X

₌

₌

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

_{o -}

_{o -}

_{o -}

_{o -}

_{o -}

_{o -}

_{o -}

o

_I