tot veral,

Hnofqtuk VII

Die Plaagqkole 1910 ~ 1938

1. Inl~ldlng.

Hi?rd1~ tynnerk

het

die

r.loei

~n

verval van

In a~ntal

I 0 Vnnrr1an' ryf h9.QtUUrder J n1e

Vl)nr 1918 veral, te la?.t ~-n~rnnn nie. ~n~re hPt ~~volgl1k

Ttrelq l .g hul1P aq geh~~l

ondnelr1at1g

'beskryt-re

deur

die

in-rnifl1te verkrvr:aar "t-rag niP.

in dl e le1·re te ro en ~n hulle ar-:.n die ~an iS te hoH tot da t

76

Die Redee1te1ike ontvo1king van di8 p1atte1and wat

on die jar~ van dro~~te en finanqi~1e re8eARie in 1933

gavo1g hst,het die vonrthe~taan van meni~e n1aaqkon1 in gevaar geqte1 vera1 nadat die Diamantwette van 1927 die

1 dondRk1ok nor die Rnne1de1weryg gAlui het.

2. Pa1mietfnntein 146.

Aan die einde van 1910 het hierdie qkonl 1n i n-gkryr-ri ng van 11-1 g:, te 1, maar g-edur~nde die vo 1gende jaar hot die qkoolbesnek argene0m ~n die raad h~t die knmmiR-Rie dat=trnn ger,r~rq dat die aq<1i<1tonte vernlaa'J '!OtJ Trrord

2

indL'n die inqkr;n,rinp; nie verr-et9r nie. In 1912 iA die

en nadat die skn~l qy eie watervnor~i~ning gekry het ,i.q 3

om borne aan te plant.

Op 12 DP9em~er l91R het die raad 1_{n a~vaardiging van}

tnt c;t. VII aan die 9kon1 verc;kaf word,aang~hnor. Op g~ond van die verreterde ingkryr,ring het die raEtd hierdie ver-gn~k go,"dfT"keur en l::y die ono.err,ryqm-rerh-~de aE"nbcve':'1 4 en nadat vonr~iening ~emaak i9 vir die nodige v1oerruim -te iCJ 'n d·-:'rd0 leerkrag ac=~ng~'ltc1 "E:.t en 'n St.VII-k1aq

5 inge~te1.

Vir die jare 1918,1921 en 192<'!- 1-rag die inRkryrrring

6

R6, 75 en 41 reCJncktie~01ik, , maar daarna het dit arg~

-1.Vg1. HnnfRtuk VIII

2. Nothle van die ~1nemhofge 3konlraad,Boek 1 3. Ibid, Boek 2

4. Ibid,Boek 3

5 • Ib'td 6. Jae:.rverg1ae

neem

en m~t ingan? van 192o i8 di~ gkon1 tot graad IVB vermindcr. 1 Die

h~or

P.C. de Jager het die skoo1 vir

. 2

qo~at 12 jaar ag hn0f gedien.

3. zoutpan 169.

Hicrdi~ Rko~1 het ni~ gndur?nde di0 Reuuh1ikeinRe tvdnerk begtaan nie,mae.r t·raq e:;n van die eer<1te om na die Driejarige oor1og te onen. Dit ig naby die geqkiedkundi-gr- n1aag 1ri tg.e.tcoom ge1e~· en ook nary die qoutpan Hat in die vroegc;te ge~kiedenic; van die di'ltrik c;ovee1 keer ge-no em l,rord.

1_{n Permancnte gebou,Tipe}

C (

_vir

R1

1e~r1ingn _{) i8 in} 1~10 opgerig en op Boomp1antdag 1911 iR dis terre~n v~r­

f\

sier deur die aanp1ant van 150 home.- Te~n 1912 het die .4, gkoo1 1_{n in~kr~ring van maar as.BO 1eorlinge geha. en}

5 tog i8 die ver~oek om 1_{n et.VII-kl.e.8 te Rtig geweier,.}

p~r trein vanaf Krome11onhoog vervosr i8,maar vera1 omdat

6

die ontginnin~ van ~out werk~r~ getrek hnt.

Nadat die gkool 1_{n St.VII-k1a~ g~weier ic;, het die}

kommin.,ic 1_{n ne.am1ys van 1aerlinge 't·rat get:ruik 'll>rou rr1aak} .A

van voortgegctte onderwyq aan die raad voorgele,maar aan-gcqien die oudc>rdomrr1e die van mannen en niet kind:;ren"

II

!7.

l.-raq, iR die vcr3oek van die hand f;O'·ryg. ··

Ar, gavolg ~an die gtigting vnn 1_{n ~kool op die nat:urige} Krome lle nhoog en die vermi nd2 ri np; van d1 e ge tal qoutvPrk-1. Jaarv~rr.lag 1925, 1926

3. Notu1e van di0 ~1oerr1hofne Skoo1raad, Boeh

4. Jaarvcrc;lag

5. Not'.1le van die '"~1oemhof1e Skoolraad, Bask 2 6. Ibid

2rq h~t di0 -:;koolb~qo~k g{'dc.v..l ~n tuq~~n 192"' 8n 1q.:;1 1

l,rllq dit 1n IVB qkool.

VEll1

4. Vuurfont~in hl

In 1g~c ~~ 'n M1ln~rt1ne g~hou to~n 1_{n koqte} ?

£1023 v 1 r d i c '1koo l ovgf.! rl g._, Pi~ kor:r~i gr. 1 e h~ t. h::-1m

h~t die

plan

afgek~ur en vervo~r~eurq~ ar.ngeb1ed om te 3

verhind0r dc:tt 1:-~rling~ van ander qkol:? onttrek mag '-'TOrd.

A'1 gcvolg vL!.n droogt~.q en rond trek van die be,"'oerq moe~ die skoal vir 1_{n tyd a~ O.P.S. ~~staan,ma&r teen}

1015 h~t die skoolb2qoek ~o ~~~t?ndig gohly dnt di~ h~~r

4

J. iv1. Frl?d~nthal aq hoof van die t1.-re:-:-ma~qkool benoem 1q.

aA :)0 lf>~rl.1ng8 gohandha<=Lf. Di t in 1937 opg~hou om te

5 b:;qt£l.an.

5.Ver:at?nkraa: 15S.

qoek het ,hC!t di~ rnr:.d a(·n'b::--v~9l d&.t d1e qkool vir die volgende jB-t.r hestatln en oo1c E'.an die hD-nd gedoen dnt

7

1 _{n meer q~ntrt·.le terrein tti'-.ngC'1,ryq moet t-rord, Nad.at die}

omdat de jf>ugd aan verwaarloqing pryq gegeven

3. Notule van di~ Blo~mhofqe Skoolraad,Boek l

4. Ibid,Boek 2

o

.

Juarverslng 193e g~~ dit nog ann,maBr dit ko~ n~e in dif lv~ vcn 193ry voor n10.

Vgl .. , Notul0 v[ln 'Rl_o~'lhofq~ Skoolrae.d, Boek l l 6. Notul0 van di0 ~loP"'lhof~~ Skoolrn.n.c, Ro8k 1 ?. Ibid

l

worden." Na. 1912 het dit herls~,Je a, t1,re,~:-r1anqkool Pn in 1915 1 q 1 _{n nw,re c;kon l en} onder~~ryc;ef·"Prroni _{ng opgerig.}

TUCl-gen 1918 en 193? het dit aA eenman- of a~ tweeman~kool

6. VGchtvallei 329.

G:-dur~nde l910 tot 1913 ,,r2.8 hif'rdir r.kool in 'n

!"n oncl_f'lrNy9ercn.rrming is in 1913 in gehruik geneem. 1 n

Aantal le~rlin~n afkomc;tig van die delwerv on Dievedraai het die skonlbec;oek aanMnrklik laat gtyg,maar nadat die

t0en 1923 het die qkonl gy b~qta&n as esnmanskoo1 hegwae.r-4

lik .-.·"'rep;verdig. In April 192R h~t dis in9kryvring r-re,-,r

g:' qtyg 1 mac:-cr na H·aart 1931 het die gko0 1 onf;ehou om t e

6 1;c-qtaan.

7. ~rouogal en camelford.

Te~n die middf'1 van 1911 ig 1_n ver~kuifbare g9~

'b.'JU om ac; qko01 t~ dien en 1 _{n onderN~.rqer~n,ron-ing op}

Pro-

F-nogal opgerig, Die heer H.J.Tai11ard van Riverqdal iA die

?

volgende jaar ag hoof henoem. Nog diegelfde jaar het die kOM"'li >F1i e be st,..raar g,;emae..k teen die ge'b.ruik van Enp;e 11'1 vir die onde n,ryR van g;e -:;ki edeni g •reo aardrykskunde 1 en nok

ge-kla dat die hoof t-reier om vretengkap te doAeer. Die rae.d

2. Jaarver"llae

4. JaarverRle.g

5. Fnt11le van die T)loon'Jhofse Skonlraad,Roek 9

R. Icid1 ~osk 1 ? . Il::id

80

h~t hierdle klar;t~ 1a2.t ondPrsnp,k ~n di~ nnd~rl.-nrqer i c:; 1

vQrnlaaq, In 1~1? het die gntal 1Parlin~P qov~r g0daa1

1~ h~t di t vnnrt~pstaan aq

In Julie 1021 \q vf'rto~ t ot di~ raad ~~ri~ om dis

t'"!nar~ ,,,at OD di~ nahurig;'"' CD..m"lfordstasi~ l'Tr>rkqa.?.m ~·rae; 1 1_{n t1."'8"'l11anskn"1 90U}

r~gv'"rdi

g

.

3 Ne. 1_{n ondsrsof'k t sr p}

laat-uttn 1?22 h2t cU(; he~r D.J .Gruncl.l ingh ~n :--tej.~1.A. d-:; LttnR;-8

;1

di"' sko"1 ~~nn~n . ·

vnlk T-Jf,q, i q 'n v~rsn,)ccrin~<; v~n di'"' c;po, rw''p;aclmini qtra

-qi A vn.rkn' dat AlL"':")nlik qponrvrn,g;ampt-::nar -"' ms t fami l is'l

5 ..

ntt CnmAl ford vArnlaaq qnu wnr~. Hisr~i0. re0.1ing h'"'t v~

r-qpphteur di~ w?rk van d\e and0rwvqsr aq onhevrn,di~end

7

t;"qkou hst . 1_{n Ondersnsk dPur di fl m::d1P98 inqp~ktour van} 1. ~''ltulc van di s Plon,mhofsp Skonl rEH'td, ~nek 2

2. I bid, ~:'Jek 3

4 . ca~?lford9? Sknoljo~rn&al 1~22

Fi • . -'Pc:~?-:8dP""'l denr di0. hc-"r H.A. ~namsr 1ftT&.t eli~ hPP.r Gruncl.

-l ingh opgnvo1g hn,t .

8kole dicqelfde ja: r het aRn di~ lig ge~ring d~t 'n ~ro0t

p ~ r q 0 n t as 1 e van d i

e

1 c ~ r lin _o: c on d 2 rv o

c

d l,,r a R ,

e

n h y h s t

a~L n 't8V" e l da t 1 _{n li r-;t G mElD.l t yd c e nmar_ 1 D" r qko 0lda~ v c-} r-1

qkaf word.

V0nr

die

e

4_{nde van 1928 iq vo0rRiening ~0maak}

vir 1_{n waning vir die hoof ~n toG die 1na,pskteur,}

die-h.·::r P.Imk~r H0og~nhout, dif: qko'll in 1928 1:~goek,kon hy

Die aqniqtente vsrdien 'n Apcqiale w00rd van lof vir die

It

2

werk ~Arat a,y die af~e1one drie jaar r;eclnen h9-t. 11

8. Sch0onzicht 105.

Gedurenclc 1911 en 1912 1 s v~rgke 12 vcrto~· tnt die r&ad ~eri~

om

1_{n qko~l op hi0rdis p1a~g te At~~- D~e}

lr-13 in 1_{n private r;~r')u,t,re_t k8qtoloog vir die doe1 c1enr}

3

die ei~naar afP-'?9ta8.n iq, <.>:eor>~n iq. Die n:~"b'ln pELq er--t~r

n:! e d0elrrtatig ni-? en diG ~~:-1:)011 ~.,rat op di:- del1•rery di~-ng

L'_.t

~e~0en h~t iq later hi~rh:rn 00r~ep1aea,. Nadat

voorqie~-ing v~r 1n ~onr~at ~n windn~mp ~~~a&k iq, het ~ie

onder-A 5

,.,r:.rqerq 6)n l~~rl~.nP:e 1_{n l:lom- en ~rn"'nt~t'lin aE'n~f-:le. Die} heer J.D. Hnp-n het c_i~ qk-:Jnl vir Tn' ""'r a.q cz je~fLr aq hoof

c::edien. 6 Na

1~2q

het

di~ 1n~krY1·'ring afrrr~nc-('m en

1 n

g:Jn~

tralia,a8iogkema het vo~r~icnin~ gemaak om di~ le~rlin~e ?

v&n die om~~wing elderq OD te neem.

tein 154.

2. Ibid I 1925

3. Notul8 van die ?loemhofqe Skonlraad, Boek 1

4. I~id, Doek 2.

5 • I "b 1 fl. , n o e k 4

6. J&.c, rv c rClla9 1018 -- 10 2~

82

k•'nd 9Ell F:'~C: ·~n na April 1' 0 _{3 irrnrr~ n0t na 0.19 Grc..}

DF0nC.-9

90 '=!.knnl vP:r'·'vs. 'In :Uege~lrcr 1025 hst d ~ e ~ko0l geqlui t,

maRr knrt daPrna aq 0n~orst~und~ plaa~Akn0l h~ronen en

a~qulkq

vir

~1~ v0l~~nno

vier

j~ar voortr~gtaan.

3 In Ssntralisagieqkcma het die le~rlinas lator oD ~loe~hof

4

i:"'sqor~.

van die sknnl:aar in 102~ ~~oo~n

en

vir d18 volgcnd~

5

dri::- jaar hst c.i t a9 tFc~P."te.nqkn01 c;:::ct.~ en. vanaf 102R

On Rietfontein 154 het 1_{n e~nmanqkonl ge~uren~e 1010}

en 1011 ~estaan ~n in di~ vol~~~~c :aar hct ~ie knrnMiccie

tuie tot sy 1:-'~Qkikkinh kon kr:r,c:()H die in~kry"t·rin~ he8l~

?

,.,rat GDr~ec::Y:_qif 1,rorC.. Die raar1. het hiornn l"""antr.·!"~"'r.C. 0.£>.t ag

die komnisr;ie sou toec;ien dat 1 _{n i:':()Cie rytui~, tu.ie, :;r~k~}

h~t hisr0.ie aRnrevelin~ annvn~r en die qkn~l het 1_n

b29ten-~1gP twee~anAk0nl ~~~ly

tot

10~1.

9

2.

I rid

3. If' 10_ I ;i(V' k ? 4. Il:id,:r'0ek lO 5. Il-'ict, ~n~k ?· 6. I1:10_ nnek 8 '?. rh10., :-:0~k 2

8.

I hid 0. Ihic1, ~0ek ₀

10. Amgter0.an1FGrt \'erer en ZD.Etllaar:ts.

Tn ~ q ~n 1008 (In 1~ 12 h~ t on~.~ rg t c~uncl e plE'.tl.q qko le

1

np "t~i0e Am~tf'r(1_{.ELrn en F0rt ,,,'pr·::r '"'cC!tnan. Aan~-:-'c;ien}

dl:; raac. 0.1c v~rqosk om cl.i t a.c; p;0~r .. r:-'rm~nt.gkonl t:- ~rad8er

2

nie t0eqtnan n1~. Fort Wc~er

1A

mot ing~ng van 1r13 ag

~n0.wermr;nto.ko0l ~rk:;n en c11e he~r C .H. ,.)ac.~nh0rqt i<1 tot

3

h0of reno2m. Erk0nnin- v£ln Amgterc.am El.C! g;oewcrn:enthmoebl

1

het a~te~.,~~ g~~ly tnt 1016. Aq g:;vn1~ vnn di0 al~~Men:;

vir 1n G"Pruir1<.:: tyCI_ ~ec"'.ur~nr1.e 1918 ~9.o.1uit lltaan en na

fl.i ~ q k 00 1

go

~u n s t 1 ~ f e. t c4. ! 8 o n ~ e rt.-.r:v q ~ r <:: q , m r: j . H . C . C o

n-IS

ractie die ~81ukwen91ng van die r~ad nntvang het.

van ongeve-'r 30 :.-~hanc.haaf ~n rit h0t vnGrtr:;qtaan tnt

7

l03ry.

11. RvondAter 238 (Aando.ter 8entrale Gkonl)

Avoncl.CJt~r ~n 0r'1.C:er.·ring- 1 _{-~ om} 1 _{n 9k0n~. tc <ltlg,eanvanklik} r: ~ N 7' 1 ~ r he t u 1 t v r C' • "' ri EL t 0. 1

c

q k n ol o p Vu u r f on t ~ i n , v' a t 2. It!.d, Poek 2 3. Ibid 4. I l;icl. J BoGk 3 5. I 1;1 cl. , BG~k 4 Y). I"bifl., n()ck 0 ?. Ihi~., Pt~ek l l

1921 tne 1_{n aRcricrtent} b~nnem _iA ~n _vir ~io va1~en~e ₁₁ jaar het

~ie

Rkon1 1n

inRkrywin~

van 30 tat 40 getel. 2

In 103? "tlTaA cUe Akan1 arnrin~; deur die valrz:ende 8kole

of '"eriec'l.e -,:,-raar Rko1e bestaan het : 3

a. Vechtvallei,wa&r aie Akoo1 die vorige Jaar ge~ <1luit het ;

1:. cUe ~el::ied Fort 1•Teh.er-Amqterc<.am ,,rat l;e0.1en 19

het ;

c .•

Amalia, oncer c1i8 raa(l_ van ficht-reizer-Reneke,

1-ra.t 103 let:>rlinc:e r;etel het.

Sec'.ert E'3? het 01:' knmr:Jinsie hom 1---eyv.rer om 1 n

A8n-alleenlik uitg~vo0r kon wnrd aq tn kaAhuiR verkry kon :·

wore'. Om d18 plan te bcvor~er het ~ic raad dje Departe

-ment norreed o~ ~1e verAkuifbare get;ou np V8chtvallei

na Avon~Ater te laat verplaag, Hisr~ic wcrk iR ~i0

vol-~~nde jaar uit~~voer sn die carAte qtap tot

Aentraliqa-~

81 s 1 A he r e 1 k. D i s yt·r e r i ~ e h a of , cUe he s r J .. L • S p 1

e

9 ,

Aien ;

5

Horcl ::

c. di~ CJkamele watcrvonrraa('l iq ing0suan om 1_{n ~rn~}

n-2. Je~rvsrqlae vir ~is ty~perk

3. Grc:ewenR~_e-enut u:'Lt C1l.o No_Sktn_onll-s_raaA van _c 0.19 "1loemhofAS

4 . No~ule van n1e nlosmhofqe Skonlra~0 , nnek 10

t~tuin aan t~ l~ ;

-, I

In J u n 1

e

l C' 3~~- 1 s 1

n matrone vir ~is koAhuiA

henoem

en

deur ~ie Dcnartem~nt vRn On~~rwy~ opge~ra 0m ~ie

eerAte

3

<1 ta:c.pf' t:) f1_0~ n 0r1 ':·rono. v 1 r f.i::: Rko n l aan

te

koop. C p

t,ryq 00 r::: Snfe kom C.EL t r, i e 1---e 00~(1_{.e D~r-9 ~e l a£1.n~?.1•r?nc. q OlJ.}

.• 4

Fore. v 1 r c.rn~ land orne f0 oe lei nc"l. e ' i . " I!

In S~nt~m~~r 1~3R h0t ~ie hsr0 C.J.Rlom.~nspekteur

e1e vol~en~8 aan~evelln~q aan ~ie oneer~yRdeoartement

5

~edo~n :

2 • I "'r-1 (I_ • 12 Jn n i e 10 34

3. Nntnle van cis "loPmhofc,8 Sk0olraaf_, Pnek ll

4-.

rr-1c_

86

pla~q van on~eveer 200 MGr~e.

l

inqkryt--rin~ 'ID 65 ~s~taan het. Die ~'JP.~.e ~nhoud

van ~i9 ingneksierapo0rto oor ~ie volgen~s twe~ jar~ het

2

die g~lukttJ":-nqingq van Cl.is rae.fl_ uit,'!~lnk.

3

i A in ~~rsrkini:

~eet$1 Aan ~ie ein~e van ~ie jaRr het fie per9onesl 5

4

gstel en f~.e qko'Jl iR ~III ~e~ra~cnr. Twee jaar later

h::t c~ie onc2Y'"i'TYq0T•r2rhece C.ie t~r~:r.e c.tap ~2(1_{.()~r. Gm ui t}

-- I

voerih~ ts ~~: aan die voorneme om ~is Aknnl tot qkonl~

5

plaaq t9 ontwik~el, en 150 mor~~ ~ronf iA aan~~konn.

D19 raa~ het ~ie vnlRen~e jaar aan~~vesl cat ~ie Aknnl

tat qk0 'J l nlaag v e rlr~laar -r,.ro rc. ₁ r18.a r c~ i e D€1 pEl. rt ~n:P n t he t h

gpl~reit~r. Te?n J1.'n~.e l~/:3 1A £10,000 reqt~c- aan ~~21"-nue,

.K.!'laliEL-Avondqter o:-::;·dNinc: te onflerqoek en aanreHelinr,9

'7

t~ ~oen. ~q ~evolg van hisr~ie nnferqnek het Amalia ~ic

ternent het vonrtge~aan nm •n Clk'lnlnlaaq on Schweizer~

3. Vgl. vor~ge ~ladsy

l

sti~. Cu

aan~e-v~ling i s die skool 9e naam non verancer tot die -~an0.ster

2 SentrEtle Ako0l.

£?0,000 80U ko8, rleur die Admj_nistrat~ur,~enl. ~.J.Pienaar, "'

op 12 -~~:1. gel8 is ,het die · lnAkryt,ring aa.n c.ie einc1.e van

c_ie -:-'0rQt7' 1-:ME·.rtaal t ot R8

r;;~o

.

aaL

3 Di:: volg0nde jaE.r

90U kry nie,aanr:egien G"enoe~ c;:rievre vir lanc.rou-onc'er,,ryg

1 n Transvaal en in d. i e TT n i e 1--e q t a e. n • 4

12. Kl~iner plaagpkole.

ke van c.eh.r0ry8 nntstaan, n~c:.e.r hulL; h0t hull~

gehtv·.

Die vo1~:nde ta~~1 toon ~i0 1otg~vall8 van hi0rcie 5 q}':ole aa.n : Geopen 1011 i i .'o9kop S1uit 102f) i i 1 , :ua·:~1aa t 8 F'l l ond~r Sch.-R. na 1c 22 iv . D~t::vecraai S1ui t 1''10

l. v.~l-. Ho0n: 1 r. ... _:"''1}-:i;o.-'lenis van di9 OnC'.er''Y~ van r>lank~q

in Schw"'l z,-,r-R~neke en om~tr:-ke lP.'~0-F·"~5 , 11'2 2. N.,t,tl s v.2r. dl "'- ~l"'-7"hofgs IJko.,1raE'<" c::->~ . lP.ll.lCLJ3

5. G~,~~-: '·r~ng r:-"-out u.i t r'le notul~q van (J_l e nlot::>!'"'1hofg~

88

Sko~J1

1~14

na 1r'22

vi. Er~nhaezo:;r =-("'

1~'-vii. E~rst~~eqin l~1S Idsm

viii. Ita lis l~"'lf\

1x. Karn8 :' ~-r_)an 1 "12 Sluit 1"12

x. Kar'?-elao..;:t~ -1~1°

xi~- . Kl~ rkuil 322 Sluit lC'O~

Slui t l<""' 14

i~0'7

nt:. 1~ 22

XV, Nu~·rs ja.e.r« f ~Jn- l"lC:::. Glui t 1017

t~in

-{vi. p>aarr1_{.en fnn t e 1 n 1" lo} Sluit l0 _lr:

xv11. St ~ ::'~1,ra t ~ r 1(' ~? t_.~nrc. 0. P.

s.

S1ui t 1026

""{"]iii. TTi tky1<:: 102? vanaf 1~33 nnct~r 5ch.-R.

xix. W11lov(C'r0 ,.) k 1020