Schoolondersteuningsprofiel OBS de Dolfijn

1

Schoolondersteuningsprofiel OBS de Dolfijn

September 2018

2

Inhoud

Inleiding ... 3

Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten ... 4

De leerresultaten ... 6

Leerstofaanbod ... 8

Leertijd ... 16

Pedagogisch handelen ... 17

Didactisch handelen ... 20

Klassenmanagement ... 24

Te ontwikkelen expertise en consequenties voor scholing ... 25 Inzet ondersteuningsmiddelen

3 Jaarlijks wordt het schoolondersteuningsprofiel in september ge-update, met daarin de eindresultaten van het voorgaande schooljaar en de daaruit volgende conclusies en acties.

Inleiding

4

Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten

Toets Cyclus I:

Leeropbrengsten

Cyclus II:

Verbetertrajecten Sept -maken groepsoverzicht n.a.v.

toets gegevens juni, verwerken in blokplanning.

-maken blokplanningen voor rekenen en taal verwerken in weekplanning.

-GLB1 (groepsleerlingbespreking) -invullen KIJK groep 1-2

-observaties in de klassen door directie en IB

- vervolg teamscholing en klassenbezoek “de kunst van het lesgeven”

-maken groepsplan gedrag en sociaal-emotioneel

-startbijeenkomst: evaluatie en keuze verbeterplannen

bespreken.

-Startbijeenkomst invoering nieuwe taalmethode Staal, met leerkrachten en IB.

-werkgroep onderwijskwaliteit maakt jaarplan

Okt/

Jan

Viseon (november/

december)

-maken blokplanningen voor Rekenen, Taal, Spelling en Technisch lezen, verwerken in de weekplanning.

-Start blokplanning voor de nieuwe mensen.

-afnemen Viseon 2.0 in groep 3-8.

-analyseren Viseon en maken groepsplan sociaal-emotioneel.

-invullen KIJK groep 1-2 -GLB 2

-observaties in de klassen door directie en IB

-observaties in de klas -vervolg bijeenkomsten Staal Spelling met leerkrachten en IB

5 - vervolg teamscholing en

klassenbezoek “de kunst van het lesgeven”.

Jan M-toets CITO afnemen

Heeft het verbeteronderwerp het verwachtte effect op de

leeropbrengsten?

-maken blokplanningen voor Rekenen, Taal, Spelling en Technisch lezen, verwerken in de weekplanning.

- afsluiting teamscholing de Kunst van het lesgeven

Febr M-toets Cito analyseren

Wat is op basis van de toets resultaten de keuze voor het

vakgebied dat je centraal wilt stellen (Plus, basis, breedte)

Ambitie opstellen: Wat zijn je ambities ten aanzien van je leeropbrengsten?

-opbrengstenvergadering Cito -evalueren van de geformuleerde ambities in Focus PO VIX waardes op schoolniveau en groepsniveau -maken blokplanningen voor Rekenen en Taal, verwerken in de weekplanning.

-GLB 3

-bijstellen groepsplan gedrag en sociaal-emotioneel

-evaluatie voortgang huidige plan van aanpak, bijstellen en

opstellen vervolgplan van aanpak

Mrt/

mei

Viseon (april) -maken blokplanningen voor Rekenen, Taal, Spelling en Technisch lezen, verwerken in de weekplanning.

-afnemen Viseon 2.0 groep 3-8 bij nieuwe lln. En lln. met opvallende scores in nov.

-observaties in de klassen door directie en IB

Welk verbetertraject gaat de school volgend jaar starten?

Team kiest het onderdeel uit het schoolondersteuningsprofiel waarmee zij denken de

leeropbrengsten te kunnen verhogen.

Management en interne begeleiding stelt een plan van aanpak voor het komend schooljaar vast

Juni/

Juli

-E-toets CITO afnemen -E-toets analyseren

-opbrengstenvergadering Cito -evalueren van de geformuleerde ambities in Focus PO VIX waardes op schoolniveau en groepsniveau -maken blokplanningen voor Rekenen, Taal, Spelling en Technisch lezen, verwerken in de weekplanning.

-GLB 4

-maken overdracht voor nieuwe leerkracht met groepsoverzicht.

-eventuele acties voortkomend uit de schoolzelfevaluatie n.a.v.

Cito E en overzicht Focus-PO verwerken in verbeterplan

6

De leerresultaten

7

8

Overzicht Focus PO op schoolniveau eind 2017-2018 alle vakgebieden:

Overzicht per vakgebied de afgelopen jaren op schoolniveau

9 Conclusies resultaten Eind opbrengsten 2017-2018

Uitgangspunt: met een populatie leerlingen (14,8% gewogen leerlingen) zoals op de Dolfijn, verwachten wij een score in de IV / V categorie niet hoger dan 40%.

We bekijken de resultaten per toets en schrijven daaronder per leerjaar de conclusies op.

Taal v Kleuters en Rekenen v Kleuters:

In de groepen 2 kunnen wij bij de E-afname zien dat de resultaten op beide toetsen (TvK en RvK) ruim boven het landelijkgemiddelde ligt. 4 kinderen van de 44 hebben niet deelgenomen aan de toets omdat zij groep 2 verlengen en het maken van een toets voor hen niet zinvol is.

Begrijpend lezen (BL 3.0):

Groep 3 en 4: goede score, (ruim) boven het landelijk gemiddelde.

Groep 5: hier scoren we onder het landelijk gemiddelde de groep met een IV/V score is te groot. We zetten extra oefenen met begrijpend lezen voort.

10 Groep 6: hier scoren we onder het landelijk gemiddelde en de groep met een IV/V score en een III score is beide te groot. We weten dat er 2 kinderen in deze groep permanent op een eigen niveau zullen gaan werken en 2 kinderen en 2 tijdelijk. Zij hebben ook een aangepaste toets gemaakt. Dat maakt dat het gemiddelde lager uitvalt. We zetten extra oefenen met begrijpend lezen voort.

Groep 7: voor deze groep is geen E-toets beschikbaar.

Technisch lezen (DMT 2018)

Dit jaar hebben we voor het eerste de nieuwe DMT –toets 2018 gebruikt.

Groep 3, 4, 5: hier scoren we ruim 1 punt onder het landelijk gemiddelde. Er is een te groot percentage IV/V leerlingen. We merken dat er te weinig kinderen goed op snelheid kunnen lezen.

Hier gaan we volgend jaar meer de nadruk op leggen.

Groep 6: hier scoren we boven het landelijk gemiddelde. Er is een te groot percentage IV/V scorende kinderen.

Groep 7: hier scoren we boven het landelijk gemiddelde. Er is een te groot percentage III scorende kinderen.

Rekenen en Wiskunde (RW 3.0 en RW 2012):

Groep 3: hier scoren we ruim boven het landelijk gemiddelde en is er een groot percentage I en II scorende kinderen.

Groep 4: hier scoren we op het landelijk gemiddelde alleen is er een te groot percentage kinderen met een IV/V score.

Groep 5: hier scoren we onder het landelijk gemiddelde en is het percentage kinderen met een III score te groot.

Groep 6: hier scoren we ver onder het landelijk gemiddelde en is het percentage kinderen met een IV/V en III score te groot. We weten echter dat er 4 kinderen in deze groep tijdelijk en 2 permanent op een eigen niveau werken en een aangepaste toets hebben gemaakt. Tijdelijk om de achterstand in te halen en de andere 2 leerlingen omdat we weten dat zij het niveau eind groep 8 niet zullen halen voor hen maken we in 2018-2019 een OPP.

Groep 7: hier scoren we ruim boven het landelijk gemiddelde alleen is het percentage kinderen dat een II scoort te groot.

Spelling en Spelling werkwoorden (SP 3.0 en SP 2012 en SP werk 2012)

Groep 3, 4, 5, 6 en 7: hier scoren we (ruim) boven het landelijk gemiddelde. Echter zien we dat er een te groot percentage kinderen in de midden groep III score zitten.

Schooljaar (2018-2019) starten we met een nieuwe spellingsmethode in groep 4 en 5, Staal Spelling.

11

Leerstofaanbod

Het onderwijsaanbod wordt beschreven in methodieken en materialen. In het breedte en

diepteaanbod staat hoe de school intensiveert voor leerlingen met extra onderwijsbehoeften. Het aanbod wordt beschreven voor Rekenen, Taal en sociale competentie voor de groepen 1-2.

Rekenen, Taal, Technisch lezen, Begrijpend lezen, Spelling en Sociale competentie voor de groepen 3-8.

Rekenen 1 2

Plus  Activiteiten uit “stadium 3” van de methode “Ik en Ko”

 Spelmateriaal voor kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong (bijv. tantrix)

 Verdiepingsopdrachten bij ontwikkelingsmateriaal

 Verdiepingsopdrachten aansluitend bij de eigen interesse (100-rol)

 ICT-aanbod : Ambrasoft computerprogramma, I-pad aps, Squla, internetsites zoals b.v kinderpleinen.nl

 zelfcorrigerend materiaal zoals loco’s

Basis  Methode “Ik en Ko” (in totaal 18 thema’s, verdeeld over 3 jaar, aangevuld met eigen thema’s.):

 Activiteiten behorende bij “stadium 2” van de methode

 Klok, dagritmekaarten- en seizoenskaarten van Ko

 Knieboeken bij de methode

 Routines beginnende gecijferdheid met o.a.:

- Wandplaten cijfer/hoeveelheid - Losse cijferkaarten

- Kaarten met afbeeldingen van getalstructuren (dobbelsteen, vingers) - Meetmateriaal allerlei (bijv. set meetstokken)

 Activiteiten uit : “Als kleuters leren tellen”

 Rekenactiviteiten uit : “ Met sprongen vooruit”

 (Prenten) telboeken, boeken met telversjes

 divers ontwikkelingsmateriaal op het gebied van rekenen

 bouwhoek

 hoek met klein constructiemateriaal

 ICT-aanbod : Ambrasoft computerprogramma, I-pad aps, Squla, internetsites zoals b.v kinderpleinen.nl

Breedte  Activiteiten uit “ stadium 1” van de methode

 concrete materialen bij diverse rekenactiviteiten

 ICT-aanbod : Ambrasoft computerprogramma, I-pad aps, Squla, internetsites zoals b.v kinderpleinen.nl

 diverse ondersteunde werkbladen op het gebied van rekenen

Taal 1 2

Plus  Activiteiten uit “stadium 3” van de methode “Ik en Ko”

 Spelmateriaal voor kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong

 Verdiepingsopdrachten bij ontwikkelingsmateriaal

 Verdiepingsopdrachten aansluitend bij de eigen interesse

 Tekstverwerken op de computer

 Ambrasoft computerprogramma

 IPad apps

 leeshoek met prentenboeken, leesboeken, informatieve boeken

12

 zelfcorrigerend materiaal zoals loco’s

 Smartgames met aftekenbladen

 Pluswerkbladen rekenen, taal en creatief

 Plusmap ideeën verrijking kleuters

Basis  Methode “Ik en Ko” (in totaal 18 thema’s, verdeeld over 3 jaar, aangevuld met eigen thema’s):

 Activiteiten behorende bij “stadium2” van de methode

 Dagritmekaarten en seizoenspicto’s van Ko

 Themaprentenboek met luister-cd

 Knieboeken bij de methode

 Praatpop “Ko”

 Routines beginnende geletterdheid met o.a.:

 lettermuur, lettertafel, letterzak

 woordweb

 verteltafel

 thematafel

 themahoek

 activiteiten rond themawoordkaarten

 activiteiten rond de weektekening

 map fonemisch bewustzijn

 methode Spreekbeeld

 leeshoek met themaboeken, leesboeken, informatieve boeken

 diverse luister cd’s voor luisterhoek

 bundels allerlei met liedjes en versjes

 divers ontwikkelingsmateriaal op het gebied van taal

 schrijfhoek met o.a. schrijf- en stempelmateriaal

 computerprogramma Ambrasoft

 iPad apps

 projectthema 1x per jaar

 weektekening

Breedte  Activiteiten uit “ stadium 3” van de methode

 Concrete materialen bij de thematafel/ verteltafel t.b.v.

woordenschatuitbreiding

 Herhalingsactiviteiten met themawoordkaarten (memorie, woordbingo categoriseren enz.)

 Woordweb met afbeeldingen

 IPad apps

 Ambrasoft computerprogramma

 Computerprogramma voor NT2; “Kijk je hier, kijk je daar”

 Ondersteunde werkbladen allerlei op het gebied van taal

Diepte  VVE aanbod, extra ondersteuning voor de kinderen door onderwijsassistent 4x per week.

 Ondersteuning aan ouders in de leesnis door VVE-coördinator 1x per week, 30 minuten

13

Taal 3 4 5 6 7 8

Plus  Plus aanbod uit de methode, extra opdrachten, intensivering van het onderwerp, uitdagende opdrachten uit de methode.

Basis  Methode Staal voor groep 4-8, werkboekjes

 Computerprogramma Staal

 Aanvullend grammatica lessen uit “Taal in beeld” voor groep 6 t/m 8

 Methode VLL voor groep 3

Breedte  Volgens methode, aanpassen opdrachten Diepte  Ontwikkelingsperspectieven

 passende perspectieven groep 6-8, van het SLO

Begrijpend Lezen

3 4 5 6 7 8

Plus  Nieuwsbegrip op een hoger niveau dan de groep.

 Vrij lezen en aan de hand daarvan een boekverslag schrijven.

 afwisselend strips en/of informatieve boeken lezen.

 In de bovenbouwgroepen naast technisch lezen en/of gedichten schrijven op de computer.

Basis  Nieuwsbegrip met aanvullend Nieuwsbegrip XL

 RAAK (groep 5-8)

 Begrijpend lezen cito trainer, Junior Einstein extra 1x per week, cito- hulpboeken

 Huiswerk nieuwsbegrip XL Breedte  Nieuwsbegrip niveau AA-alpha

 Hulpboeken van CITO, ABC Citotrainer

 Woordenschat : draaitaal en Vocabular van Shubi Diepte  Ontwikkelingsperspectieven

Rekenen 3 4 5 6 7 8

Plus  Plus werkboek uit de Wereld in Getallen.

 WIG *** taken voor kinderen die meer aan kunnen

 Compacten van een rekenles, bijbehorende routeboekjes.

 Rekentoppers

 Rekentijgers

 KIEN rekenen

Basis  W.I.G (versie 4), de werkboeken,** taken , bijbehorend softwareprogramma.

 in groep drie diverse materialen uit de rekenkieskast (piccolo, rekenspellen, dobbelstenendoos met opdrachten, enz.)

 Ambrasoft

 Squla

 rekenmaterialen: rekenrekjes, kralenketting, MAB-materiaal, geld doos, dobbelstenen, liniaal, klok etc.

Breedte  Wereld in Getallen * taken, bijwerkboek.

 rekenmaterialen: rekenrekjes, kralenketting, MAB-materiaal, geld doos, dobbelstenen, liniaal, klok etc.

 Halli Galli

 Werkbladen uit de mappen Maatwerk rekenen Diepte  Ontwikkelingsperspectieven.

 passende perspectieven groep 6-8, van het SLO

14 Technisch

Lezen

3 4 5 6 7 8

Plus  Groep 3: materiaal behorende uit de “zon” lijn van de methode , kaarten uit de feestneusbak van VLL, spellen van VLL., piccolo, loco.

 moeilijkere leesboeken in de klas

 Leesboeken uit de bibliotheek

 strips en/of informatieve boeken Basis  Methode Veilig Leren Lezen, groep 3

 Letterkaarten, letterwandstructuurkaarten, kliklakboekjes, ringboekjes, race- leesrijtjes

 Computerprogramma VLL

 leesboekjes vrije keus

 Magnetische letterdozen

 Letterstempels

 Leeslijn spelletjes

 I Pad-aps

 Mini loco

 Piccolo

 Methode Spreekbeeld, voor het aanleren van de gebaren bij de letters

 Methode Estafette, groep 4 t/m 8 met kopieermap, leesboekjes, werkboekjes, leestoetsen etc.

Breedte  Ondersteunende materialen uit Estafette zoals de vloeiend en vlot ringboekjes

 Voorloper Estafette groep 3 (ook in te zetten voor lln. bij vermoeden van dyslexie in groep 4)

 bladen uit Speciale leesbegeleiding van Luc Koning

 inzet van de Ralfi-methode Diepte  Ontwikkelingsperspectieven

Spelling 3 4 5 6 7 8

Plus  plusboekje van de methode, maatje zijn voor een andere leerling.

Basis  Methode Veilig leren Lezen (VLL) voor groep 3

 Methode Staal voor de groepen 4 en 5.

 Methode Spelling in beeld (SIB) voor groep 6t/m8

 Computerprogramma van SIB

 Extra afname leerdictee SIB, groep 4-8, 1 x per week.

 Extra oefenen eigen dictee Staal 2 x per week?

 Methode spreekbeeld, voor het aanleren van de gebaren bij de letters Breedte  Kopieermap van SIB

 Extra spellingbladen?

Diepte  Ontwikkelingsperspectieven

Sociale competen- ties

1-2-3 4 5 6 7 8

Plus  PBS uitdragen naar de andere leerlingen op school

Basis  Waarden en gedragsregels van PBS met beloningsysteem, gedragslessen, picto’s door de hele school,

 Afname Viseon 2.0 in november groep 3-8

15

 Groepsplan gedrag

 Grip op de groep, lessen in de eerste 7-8 weken v/h schooljaar.

 OOK groepstraining in groep 5

 Rots en water training groep 7

 veel projecten ronden sociaal emotionele ontwikkeling, gastlessen over vooroordelen, drugs & alcohol (groep8), kindertelefoon etc.

Breedte  Vooral in de lagere groepen gebruik van een “heen-en weerboekje”

 CICO (check in check out) van PBS

 GFA (gedrag functieanalyse) van PBS

 Intensiveren aanbod PBS

 Afname Viseon 2.0 in april groep 3-8 Diepte  Ontwikkelingsperspectieven

16

Leertijd

Op OBS de Dolfijn zijn de lesuren van de verschillende vallen zoals in onderstaande tabel ingeroosterd.

Vakken Groep: 1/2 3 4 5 6 7 8

Taal 5:00 2:15 3:45 3:45 3:45 3:45 3:45

Technisch lezen 4:45 5:00 5:00 4:00 3:00 3:00

Begrijpend lezen 0:30 2.30 2:15 2:15 2:15 2:15

Schrijven 0:30 2:30 1:00 1:00 0:30 0:15 0:00

Spelling 2:00 2:15 2:15 2:15 2:15 2:15

Rekenen en wiskunde 3:00 5:00 5:00 4:30 5:00 5:00 5:00

Totaal:

Engelse taal 0:30 0:30 0:45 0:45 0:45 0:45

19.15 19.30 18.30 17.15 17

Wereldoriëntatie en techniek 1:00 0:45 1:30 1:30 1:30 1:30

Sociaal- emotionele Vorming 1:30 1:00 0:45 0:30 0:30 0:45 0:45

Verkeer 0:15 0:15 0:15 0:30 0:30

Burgerschap 0:30 0:15 0:30 0:30

WO/techniek/ verkeer voor kleuters 1:00

Lichamelijke oefening 1:30 1:30 1:30 1:30 1:30 1:30 1:30

Spel en beweging 4:00 0:30#

Culturele vorming beeldend 2:00* 1:30 0:45 0:45 0:45 0:45 0:45 Culturele vorming muziek, dans en drama 2:00* 0:45 0:30 0:30 0:30 0:30 0:30

Zelfstandig werken/ werk naar keuze 4 0:45# 0:30 0:30 1:00 1:45 2:30

Totaal: 25 25 25 25 25 25 25

*Domeinen binnen culturele vorming in OB deels geïntegreerd.

#Tot de herfstvakantie zijn er in de middag speel/ beweegmomenten voor de leerlingen groep 3. Na de herfstvakantie komt die tijd bij zelfstandig werken waarin ook werk wordt afgerond en extra instructie wordt gegeven.

17

Pedagogisch handelen

De basis van ons pedagogisch handelen is gebaseerd op ‘PBS’. PBS staat voor Positive Behavior Support en is een schoolbrede aanpak waarbij ons team zich richt op het stimuleren van gewenst gedrag van leerlingen. Dit doen wij door:

 De waarden van de school te bepalen en de gedragsafspraken hieraan te koppelen.

 De gedragsafspraken te visualiseren.

 Door middel van lessen in goed gedrag de gedragsafspraken daadwerkelijk in te oefenen.

 Te werken aan een positieve schoolcultuur.

 Het actief toezicht in de algemene ruimten en m.n. het schoolplein verder aan te scherpen.

 Afspraken te maken over ongewenst gedrag en de daaropvolgende interventies en consequenties.

 Data te verzamelen en te analyseren om vervolgens te kunnen interveniëren en beleid aan te passen.

Op deze manier ontstaat een veilig en voorspelbaar klimaat waarbinnen sociaal en leerbevorderend gedrag systematisch wordt bekrachtigd en ongewenst gedrag eenduidig wordt omgebogen. De leerlingen weten wat er in de school van hen verwacht wordt en gedragen zich daarnaar. Voor verreweg de meeste leerlingen biedt deze sociale omgeving voldoende basis om zich goed te kunnen richten op de lesstof. Zo ontstaat meer effectieve leertijd, grotere taakgerichtheid en minder

verstoring in de klas, waardoor de leerprestaties ook zullen verbeteren.

PBS is Evidence Based en gebaseerd op de principes van Patterson, ontwikkelaar van PMTO (Parent Management Training Oregon) en grondlegger van alle ouderprogramma’s die gestoeld zijn op de gedragstherapeutische principes.

Gedragsverwachtingen

Het team heeft schoolbrede gedragsafspraken geformuleerd voor de verschillende ruimtes in de school en op het schoolplein. De afspraken zijn gekoppeld aan de waarden van de school (veiligheid – respect – verantwoordelijkheid) en verwerkt in een matrix. Elke week staat een afspraak in de hele school centraal (in een aparte jaarmatrix te vinden). Deze wordt ook in de nieuwsbrief voor de ouders vermeld om hun betrokkenheid te vergroten bij PBS. De gedragsverwachtingen worden vanaf groep 1 ingeoefend met de kinderen.

18 PBS richt zich op het schoolbreed verleggen van de focus op negatief naar de focus op positief gedrag. Naast het inoefenen van de afspraken en het systematisch belonen van gewenst gedrag, wordt binnen de school nog op andere manieren aan een positieve schoolcultuur gewerkt.

 De teamleden bekrachtigen gewenst gedrag met complimenten en positieve feedback.

 Het hanteren een beloningssysteem. Naast het geven van positieve feedback delen zij bandjes uit voor gewenst gedrag. Ook kunnen ze een Dolfijne kaart geven aan een hele groep.

 Het goede voorbeeldgedrag te laten zien (modellen).

 Rekening te houden met de verhouding 4 : 1 → 1 correctie tegenover 4 complimenten.

 De leerkrachten zorgen voor voorspelbaarheid en duidelijkheid in de groep (GIP en eenduidig stiltesignaal ‘give me five’).

 De leerkrachten staan bij aankomst en vertrek in de deuropening en begroeten de leerlingen met een hand en even de persoonlijke aandacht voor het kind.

 De leerkrachten sturen afspraakmatig een positief bericht naar de ouders via Digiduif.

 Leerkrachten maken gebruik van de geluidsmeter.

Veiligheid Verantwoordelijkheid Respect

 We zijn aardig voor elkaar en houden handen en voeten bij onszelf.

 We gebruiken het materiaal waarvoor het bedoeld is en ruimen het netjes op.

 We luisteren en kijken naar degene die praat.

 Stop hou op.

 We lopen rechts op de trap en achter elkaar.

 We zijn stil in de rij.

 We houden onze gang netjes.

 We werken en lopen rustig in de gang.

 We wassen onze handen als we naar het toilet zijn geweest.

 We houden het toilet schoon en netjes.

 We gaan alleen naar het toilet.

 We gaan op de bank zitten als we klaar zijn.

 We hangen onze spullen op de afgesproken plek.

 We zijn stil in de kleedkamer.

 We komen alleen aan onze eigen spullen.

 We houden ons aan de afspraken van het plein.

 We maken meteen een rij als de bel gaat.

 We staan in de vaste rij op de afgesproken plaats.

 We houden ons aan de afspraken van het spel.

19 Drie interventieniveaus

Bij PBS wordt gesproken over drie niveaus van interventies:

 De interventies op het groene niveau gelden voor alle leerlingen van de school.

 De interventies op het gele niveau gelden voor sommige leerlingen die een verhoogd risico hebben op gedragsproblemen.

 De interventies op het rode niveau gelden voor enkele leerlingen die een zeer hoog risico hebben op gedragsproblemen.

Groepsplan gedrag

Twee keer per jaar wordt een groepsplan gedrag en sociaal-emotioneel gemaakt. Hier wordt zowel aandacht besteed aan de basisondersteuning, geldend voor de hele groep, daarnaast twee niveaus die meer ondersteuning nodig hebben. Eén van de stelregels hierbij is dat we hierbij zoeken naar de functie achter gedrag. Door inzicht te hebben op de achterliggende redenen, kunnen we gerichte interventies inzetten.

Trainingen en ondersteuning door externen

In de groepen 5 en 7 worden elk jaar trainingen gegeven door externen ter bevordering van de groepsdynamiek en groepsvorming (groep 5) en het vergroten van communicatie- en sociale vaardigheden en het bevorderen van het sociale welzijn (groep 7).

Wanneer de school het zinvol acht in andere groepen gerichte trainingen en/of ondersteuning te bieden, wordt dat ingezet op maat.

Eens per 2 weken is er een kindercoach aanwezig om met leerlingen in gesprek te gaan ter

ondersteuning. Dit kan ondersteuning op allerlei gebieden zijn. Deze coachingsgesprekken vinden altijd plaats na een akkoord van ouders.

In het beleidsdocument ‘Pedagogisch handelen (PBS) op de Dolfijn’ wordt het pedagogisch handelen volledig beschreven.

20

Didactisch handelen

We sluiten aan bij de opvattingen van de inspectie die het als volgt omschrijft: “Het didactisch handelen van de leerkracht is gericht op het ontlokken en bevorderen van leerprocessen waarbij de leerkracht sturing geeft aan het leerproces en de eigen keuzes van leerlingen. Zo vraagt de

leerkracht zich voortdurend af welke hulp, opdracht of aanwijzing gegeven kan worden om

leerlingen te helpen tot leren te komen.” Uitgangspunt bij het didactisch handelen is het werken met een instructiemodel. Daarnaast is het van belang dat de leerkracht afstemt op het niveau van de leerlingen. We gaan er vanuit dat de leerkracht lesgeeft op 3 niveaus, Plus-Basis-Breedte. Het betreft hier convergent differentiëren.

Hieronder ziet u een schema.

Schema uit Focus PO:

Leerlingen met plus- en breedte aanbod

Er zijn leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong. Zij werken bij verschillende vakken in ‘compacte vorm’ aan de methodes. De gewonnen tijd wordt besteed aan pluswerkzaamheden (zie document

‘Onderwijs aan leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong). Aan de instructies waarin nieuwe doelen worden aangeboden, doen zij wel mee. Instructie waarin eerder aangeboden doelen behandeld worden, kunnen deze leerlingen veelal overslaan.

Behalve pluswerkzaamheden in de klas, hebben wij voor de groepen 3 t/m 8 een plusklas, de zgn.

TGV-klas. Eén keer per week werken de leerlingen met ontwikkelingsgelijken aan onderzoekend leren, filosoferen, hersenkrakers etc.

Daarnaast is er de mogelijkheid voor hoogbegaafde leerlingen die aan bovenstaande voorzieningen niet voldoende hebben, deel te nemen aan A Day a Week School.

21 Het lesprogramma is vooral gericht op wiskunde en wetenschap, taal, filosofie en denk strategieën.

Hiernaast wordt er aandacht geschonken aan de ontwikkeling van studievaardigheden en zijn er activiteiten om de sociale vaardigheden en persoonlijke reflectie te versterken. (Informatie van de website van Passend Onderwijs- Zuid Kennemerland.)

Leerlingen die naast de basisinstructie meer instructie en/ of begeleiding nodig hebben, krijgen deze ondersteuning op maat van de groepsleerkracht na de groepsinstructie. Wanneer deze verlengde instructie of begeleide inoefening niet voldoende is, is er de mogelijkheid om onder leiding van de onderwijsassistente preteaching of extra ondersteuning te ontvangen.

Diepteaanbod

Daarnaast zijn er leerlingen met een OPP (ontwikkelingsperspectief), deze leerlingen werken volgens een eigen leerlijn. Zij werken volgens de route beschreven in het OPP.

ADI-model en GIP model

Op OBS de Dolfijn wordt instructie gegeven volgens het ADI-model. ADI staat voor activerende directe instructie. En daarbij wordt het GIP (Groeps- en Individueel gericht Pedagogisch en didactisch handelen van de leerkracht) model gehanteerd.

In het ADI-model wordt gewerkt met 7 stappen. Hieronder staat elke stap uitgebreid beschreven.

1. Terugblik/

- Bespreek /benoem de voorgaande les m.b.t. hetzelfde onderwerp of vertel een eigen ervaring gerelateerd aan het lesdoel.

- Laat de leerlingen de benodigde voorkennis ophalen dan wel oriënteren op het lesdoel d.m.v. een activerende en/ of coöperatieve werkvorm.

2. Doel

- Presenteer het doel van de les.

- Geef een concreet lesdoel voor de verschillende niveaugroepen en maar het zichtbaar op het bord.

- Bespreek het belang van de lesstof en leg een relatie met voorgaande lessen oftewel in context plaatsen.

- Geef een lesoverzicht (‘Eerst gaan we …., dan ……, en tot slot …..).

- Denk na over activerende werkvormen (groepen / hoeken / coöperatief leren / maatjesleren / etc)

3. Instructie

- Geef een duidelijke, kort en krachtige uitleg (met verschillende oplossingsstrategieën) - Maak gebruik van stappenplannen die tot een juiste oplossing leiden.

- Onderwijs in kleine stappen.

- Gebruik heldere taal, stel vragen (zo mogelijk in stapjes naar de eindvraag) die leerlingen begrijpen.

- Geef concrete voorbeelden, laat leerlingen voorbeelden bedenken. Besteed aandacht aan het concept.

- Maak gebruik van materialen en stappenplannen.

- Doe een vaardigheid voor (modelleren).

- Speel vragen van de leerlingen terug naar de groep.

- Ga na of leerlingen de stof begrijpen.

- Vermijd uitweidingen, hou het kort en bondig.

22 - Vergroot stapsgewijs de moeilijkheidsgraad.

- Differentieer in vraagstelling aan leerlingen.

- Vat af en toe de lesstof samen.

- Denk na over activerende werkvormen (groepen / hoeken / coöperatief leren / maatjesleren / etc)

4. Begeleide inoefening

- Oefen samen met de leerlingen de aan te leren vaardigheid.

- Geef korte en duidelijke opdrachten.

- Stel veel vragen die leerlingen aanzetten tot denken en geef willekeurig beurten. Laat de leerlingen de instructie herhalen en verwoorden.

- Zorg voor een geleidelijke toename van moeilijkheidsgraad.

- Verminder geleidelijk de ondersteuning.

- Ga door met oefenen tot de leerlingen de stof beheersen. Denk na over activerende werkvormen (groepen / hoeken / coöperatief leren / maatjesleren / etc)

5. Zelfstandige verwerking

- Zorg ervoor dat de leerlingen onmiddellijk (kunnen) beginnen.

- Geef aan welke materialen en hulpmiddelen gebruikt kunnen worden.

- Zorg ervoor dat de inhoud gelijk is aan de voorafgaande lesfase.

- Loop een vast startronde door de groep.

- Laat leerlingen hun aandachtspunten herhalen en beloon gewenst gedrag.

- Zorg voor convergente differentiatie, dus: Geef extra instructie aan zwak presterende leerlingen en geef extra verwerkingsstof aan goed presterende leerlingen.

6. Evaluatie

- Laat leerlingen vertellen wat ze geleerd hebben.

- Vat dit samen op het bord.

- Laat de leerlingen onder woorden brengen wat goed ging, wat niet goed ging en wat ze de volgende keer anders gaan doen.

- Controleer of en hoe het lesdoel is bereikt.

7. Terug- en vooruitblik

- Plaats de les in de context van een lessenreeks.

- Geef aan waar de volgende les over zal gaan.

1-7. Feedback

- Geef vaak en regelmatig feedback - Refereer aan de doelen

- Corrigeer fouten onmiddellijk

- Geef feedback hoe leerlingen aan hun antwoord komen.

- Geef procesfeedback

23 Het GIP-model richt zich in eerste instantie op een goede organisatie in de groep, waardoor de leerlingen zelfstandig kunnen werken. De leraart krijgt daardoor de mogelijkheid om instructie en begeleiding op maat te geven. Zelfstandig werken kun je dus zien als een voorwaarde voor het geven van instructie aan individuele leerlingen of aan een groepje leerlingen.

De leerlingen weten wanneer ze zelfstandig moeten werken, doormiddel van een afgesproken teken vb. Rode stip op het bord. De leerlingen weten ook hoe lang het zelfstandig werken duurt,

doormiddel van een afgesproken teken vb. er wordt een time-timer gebruikt. De leerlingen weten dan dat ze zich aan bepaalde regels moeten houden.

Kunst van het lesgeven

In schooljaar 2018-2019 is gestart met de Kunst van het lesgeven. Alle leerkrachten zetten vaardigheden van technieken van de Kunst van het lesgeven, in die in hoge mate bijdragen de kwaliteit van een instructie. Het betreft hier een combinatie van klassenmanagement, didactisch handelen en pedagogisch handelen.

Betrokkenheid van de leerling

Vanaf groep 3 zijn er drie keer per jaar zijn er ouder-kind-leerkracht- gesprekken ingepland. De leerlingen bereiden deze gesprekken voor met behulp van de gespreksformulieren. In de

formulieren staan vragen die betrekking hebben op het sociaal welzijn op school, leesstof, doelen voor de aankomende periode, maar ook persoonlijke aspecten zoals hobby’s en vriendschappen.

Behalve de gesprekken waarbij de ouder(s), kind en leerkracht bij aanwezig zijn, vinden er twee keer per jaar kind-leerkracht gesprekken plaats. Hetzelfde gespreksformulier is hierbij het uitgangspunt.

De eerder geschreven en besproken onderwerpen worden geëvalueerd en bijgesteld waar nodig.

In het beleidsdocument ‘Didactisch handelen op de Dolfijn’ wordt het didactisch handelen volledig beschreven.

24

Klassenmanagement

Op OBS de Dolfijn wordt gewerkt met het GIP-model. GIP staat voor Groeps- en Individueel gericht Pedagogisch en didactisch handelen van de leraar.

In een groep werken leerlingen op verschillende niveaus. Sommige leerlingen zullen verlengde instructie nodig hebben. Andere leerlingen gaan dan al aan het zelfstandige werk.

Het GIP-model zorgt voor een voorspelbare gestructureerde leeromgeving voor de leerlingen, waarin het voor de leerkracht mogelijk is om leerlingen instructie en begeleiding op maat te geven.

Onderbouw (groep 1 en 2) tijdens zelfstandig werken

 De dagopbouw staat op het bord in picto’s.

 Bij binnenkomst ziet de leerling uit welke kast hij/ zij werk kan pakken door naar de picto op het bord te kijken.

 De juf maakt rondes en komt naar de leerling toe.

 Wanneer de juf een bloemenketting draagt, is zij niet beschikbaar voor de leerlingen.

Leerlingen worden gestimuleerd elkaar te helpen.

 Als een leerling er niet uit komt en een medeleerling kan geen hulp bieden, leg de leerling het werk even apart tot de leerkracht wel bij het kind kan komen voor hulp. Het kiest ondertussen een ander werkje. Een eerstegroeper heeft een tweedegroeper als maatje, vast duo gedurende langere tijd. Daarnaast zijn er 2 hulpjes per dag.

 Wanneer de gang gaat en de juf geeft het stilteteken, gaan alle kinderen in de luisterhouding (zie PBS poster ‘Geef me de vijf’).

 Zowel in de ochtend als in de middag zijn er zelfstandig werk momenten ingepland:

- Ochtend: Na een methodegebonden les (en verlengde instructie), gericht op taal en/of rekenen, volgt de zelfstandige verwerking/ inoefening hiervan. De taak wordt op het bord gezet, tevens de ‘klaaropdracht’ (wat te doen als hij/zij klaar is met de verwerking). Op dit moment wordt ook remediërend werk aangeboden.

- Middag: Er wordt aan de hand van thema’s (elke 6 tot 8 weken een nieuw thema) ontwikkelingsgericht gewerkt. Er zijn verplichte opdrachten en keuzeopdrachten.

Middels een planbord geven de leerlingen aan waaraan ze gaan werken. Middels werklijsten wordt door de leerkracht bijgehouden welke opdrachten door welke leerling zijn afgerond.

Midden- en bovenbouw tijdens zelfstandig werken

 Het dagrooster staat op het bord.

 De leerkracht geeft aan het begin van elke les de opbouw en tijdsduur van de les aan.

 Het lesdoel blijft zichtbaar op het bord gedurende de les.

 De leerkracht maakt een startronde na de instructie. Hierin wordt gecontroleerd of alle leerlingen aan het werk kunnen. Dit is een korte ronde met korte aanwijzingen.

 De volgende rondes kunnen instructiemomenten bevatten.

 De leerkracht loopt rondes volgens een vaste looproute en komt langs alle kinderen.

25

 Wanneer de leerkracht beschikbaar is voor vragen, staat het stoplicht op groen. Wanneer de leerkracht niet beschikbaar is, staat het stoplicht op rood.

 Alle leerlingen hebben een rood/groen vragenkaartje.

 Wanneer de leerling een vraag heeft:

De leerling vraagt het aan een medeleerling in zijn/ haar groepje.

De leerling gaat verder met een andere opdracht.

Als dat niet lukt:

De leerling draait zijn kaartje op rood en pakt een ander werkje tot de leerkracht beschikbaar is.

 Wanneer de gang gaat en de juf geeft het stilteteken, gaan alle kinderen in de luisterhouding (zie PBS poster ‘Geef me de vijf’).

Tussen de rondes door wordt instructie gegeven aan (kleine) groepjes leerlingen aan de instructietafel. Dit kan gaan om vooraf geplande instructie (zoals beschreven in dag- of

blokplanning), of spontane instructie die gegeven wordt n.a.v. vragen en/of observaties opgedaan tijdens de rondes.

Voorwaarden inrichting groep

 De groepsmap ligt op het bureau met daarin de weekplanning en de blokplanning.

 Dagplanningen en blokplanningen zijn volgens afgesproken format en dus in de hele school hetzelfde.

 In de groepsmap zitten verder alle documenten zoals ‘inhoud groepsmap’ aangeeft.

 In elke groep staat een instructietafel waar (verlengde) instructie kan worden gegeven.

 De klas is zodanig ingericht dat logische loopproutes mogelijk zijn.

 Materialen zijn logisch geordend, leerlingen kunnen er makkelijk bij.

 De klas is opgeruimd.

 Op de wanden hangt didactisch ondersteunend materiaal.

 In elke klas hangen de PBS regels (regel van de week centraal), PBS poster ‘Geef me de vijf’

en de ‘geluidsmeter. (Zie Pedagogisch handelen: PBS beleidsdocument voor meer informatie.)

In het beleidsdocument ‘Didactisch handelen op de Dolfijn’ wordt het klassenmanagement volledig beschreven.

Te ontwikkelen expertise en consequenties voor scholing

PBS (Positive Behavior Support)

Alle medewerkers van OBS de Dolfijn hebben een meerjarige teamtraining PBS gevolgd. Alle nieuwe medewerkers krijgen in hun eerste half jaar een verkorte training PBS. Daarnaast ontvangen zij intensieve ondersteuning van de werkgroepleden PBS middels intervisie en klassenbezoeken met feedbackgesprekken.

De kunst van het lesgeven

Instructie wordt gegeven volgens het ADI-model (zie hoofdstuk didactisch handelen). In het

schooljaar 2018-2019 nemen de leerkrachten deel aan de teamtraining ‘De kunst van het lesgeven’.

26 Het doel van deze training is dat leerkrachten hun instructie (nog) effectiever maken met als

resultaat een maximaal leerrendement bij de leerlingen.

Master-EN

Op OBS de Dolfijn is een werkgroep PBS, het zgn. gedragsteam. Deze werkgroep bestaat uit leerkracht(en), onderwijsassist(en), intern begeleider en directeur. De werkgroep monitort het PBS beleid op de school en ondersteunt leerkrachten bij leerlingen die een meer individuele begeleiding nodig hebben. Verschillende medewerkers hebben nascholing gevolgd op het gebied van gedrag. De volgende stap om de kennis op school te vergroten, is de inzet van een gedragsspecialist. De

leerkracht met Master-EN zal deze rol op zich gaan nemen en wordt verwacht juni 2020 af te studeren.

Contactpersoon

Op school hebben wij een contactpersoon aangesteld (2018-2019). Deze contactpersoon is nieuw en werkt dit jaar (2018-2019) nog samen met een andere contactpersoon. Dit jaar zal zij de cursus contactpersoon/ vertrouwenspersoon volgen, zodat we volgend jaar een gecertificeerd

contactpersoon houden.

Interne cultuur coördinator

De interne cultuur coördinator heeft de opleiding ICC afgerond. Momenteel volgt de ICC’er de post- HBO opleiding voor verdere professionalisering, met als doel de cultuureducatie op school te optimaliseren. De ICC’er kan dan (verwacht afstuderen 2010) onder meer leerlijnen ontwikkelen voor cultuurvakken, collega’s ondersteunen en talentontwikkeling een impuls geven.

Taalspecialist en rekenspecialist

Om de specialistische kennis omtrent de vakken taal en rekenen te vergroten, zullen in de schooljaren 2019-2020 en 2020-2021 twee collega’s opleidingen gaan volgen tot reken- en taalspecialist.

Momenteel hebben we al een dyslexiespecialist op school.

Inzet ondersteuningsmiddelen

Ons passend onderwijs wordt afgestemd op onze leerlingpopulatie door onder meer:

 Instructie en verwerking te bieden op 3 niveaus door de leerkracht.

 Indien nodig een leerling op een eigen leerlijn te laten werken.

 Plusaanbod aan te bieden in de klas en middels deelname plusklas (TGV-klas).

 Breedte- en plusaanbod aan te bieden door onderwijassistente buiten de klas.

Wij gebruiken de ondersteuningsmiddelen om ons passend onderwijs aan te bieden. De personele inzet betreft:

 Onderwijsassistenten (1,4 FTE)

 Leerkrachtondersteuner (0,4 FTE)

 Intern begeleider (0,8 FTE)

 Leerkracht plusklas (0,2 FTE)

27 De intern begeleider is een interne deskundige met coördinerende taken, coachende taken,

begeleidende taken en innoverende taken, die op basis van afspraken mede zorg draagt voor een resultaatgerichte aanpak van de zorgactiviteiten op de school.

De intern begeleider is onder verantwoordelijkheid van de directeur belast met het leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van het beleid met betrekking tot passend onderwijs en opbrengst- en handelingsgericht werken, de coördinatie en uitvoering van het beleid met betrekking tot passend onderwijs en opbrengst- en handelingsgericht werken in de school, en de begeleiding en

professionalisering van leraren.

De onderwijsassistent en/ of leerkrachtondersteuner ondersteunt onze leerlingen, waar nodig, in kleine groepjes buiten de klas. Dit kan gaan om zowel leerlingen die pedagogisch of didactische hulp nodig hebben.

De regie en het toezicht op de uitvoering hiervan blijven te allen tijden de verantwoordelijkheid van de leerkracht. Het werk van de onderwijsassistent is gericht op remediëring, pre-teaching. Het is veelal maatwerk en erop gericht dat een leerling of een groepje leerlingen na een kortdurende periode weer kan aansluiten bij het niveau van de groep of een stijgende lijn laat zien op individueel niveau.

Daarnaast wordt externe expertise in de school ingezet.

In sommige gevallen is het nodig een individueel onderzoek af te (laten) nemen om meer zicht op de leermogelijkheden van een leerling te krijgen. Of wordt een externe expert gevraagd een leerling te observeren in de klas, met als doel meer inzicht te krijgen in de onderwijsbehoeftes van de leerling en/ of ondersteuningsbehoeftes in de groep.

In 2018-2019 bekostigen wij 6 SBO verwijzingen en 3 DWS (Day a Week School) deelnames.