In deze folder krijgt u informatie en adviezen met betrekking tot een verzakking van een orgaan. De folder ondersteunt de behandeling van uw bekkenfysiotherapeut en betreft algemene informatie. Het kan zijn dat uw therapeut de adviezen aanpast op grond van uw specifieke klachten.
Een verzakking wil zeggen dat een orgaan (bijvoorbeeld de blaas, darm of baarmoeder) wegzakt in de vagina. Dit kan meerdere klachten geven. De oorzaak van de verzakking kan divers zijn, bijvoorbeeld door een zwangerschap, vaginale bevalling, overgang, zwaar werk, veelvuldig hoesten, familiaire aanleg, verkeerd toiletgedrag of overgewicht. Deels zijn de oorzaken niet te beïnvloeden, deels ook wel. De gynaecoloog heeft eventueel de
mogelijkheid om de verzakking te verhelpen door middel van een operatie. Andere opties zijn een pessarium (ring) of bekkenfysiotherapie.
U heeft zelf ook enige invloed op de verzakking en daarmee op de klachten van de verzakking. Dit kan door:
Vermindering van de buikdruk
Buikdruk is de druk in de buikholte. De buikholte is de ruimte van het middenrif tot aan de bekkenbodem waarin altijd een bepaalde druk aanwezig is. De druk verandert continue, afhankelijk van uw ademhaling en houding. Minder buikdruk geeft minder druk op de bekkenbodem en dus minder neerwaartse druk op de organen. De buikdruk verandert door:
Adviezen bij een verzakking en ter
voorkoming van een verzakking
Inleiding
Verzakking
vermindering van de buikdruk.
leefstijladviezen.
juiste balans tussen belasting en belastbaarheid (verdeling tussen arbeid en rust).
goed toiletgedrag.
ademhaling: borstademhaling geeft meer druk, buikademhaling geeft minder druk.
Ademhaling
Op het moment dat u inademt neemt de druk in de buik toe. U kunt dit voelen door diep in te ademen en te voelen dat de druk op de buik en de bekkenbodem toeneemt. Bij het uitademen neemt de druk weer af. Bij hoesten, niezen of de neus snuiten neemt de
buikdruk toe. Als u moet hoesten of niezen is er minder druk als u probeert hierbij rechtop te blijven en het hoofd opzij te draaien. Adem zoveel mogelijk naar/met de buik: dit geeft minder druk.
Houding
Een verhoogde buikdruk en bekkenbodemdruk kan ontstaan door een slechte sta- en/of zithouding. Een juiste buikdruk is aanwezig bij een rechte, actieve houding. Een ineengezakte houding geeft meer druk op de organen en op de bekkenbodem. Om verlaging van de buikdruk en bekkenbodemdruk te krijgen is een actieve staande en zittende houding dus belangrijk.
Houdingen om de buikdruk te verlagen
Verandering van houdingen met zo min mogelijk buikdruk
Beweging
Er zijn bewegingen die ervoor zorgen dat de buik ‘in elkaar gedrukt’ wordt, waardoor er meer buikdruk ontstaat. Voorbeelden hiervan zijn: opstaan, bukken, knielen, hurken.
Verder neemt de druk ook toe bij kracht zetten, joggen, springen en in lichtere mate bij lopen. Als u uitademt tijdens het opstaan, bukken, tillen en kracht zetten, dan is de druk lager.
Leefstijladviezen
houding: ineengedoken zitten geeft meer druk.
beweging: opstaan, hurken, knielen, sit-ups geven meer druk.
Ga bijvoorbeeld op uw rug liggen met een kussen onder het bekken en de knieën gebogen.
Ga regelmatig overdag even liggen, om de druk van de bekkenbodem af te halen.
Zorg er dus voor dat er geen zwaar/ drukkend gevoel ontstaat.
Omdraaien in bed: van rugligging naar zijligging. Indien mogelijk omdraaien en dus niet het zitvlak omhoogtillen. Bij het naar links draaien met de rechter hak afzetten en andersom.
Opstaan vanuit bed: vanuit zijligging omhoogduwen met de hand.
Bij het gaan staan, schuift u zover mogelijk naar voren in de stoel, zet één voet voor en één voet iets onder de stoel en ga staan.
Juiste balans tussen belasting en belastbaarheid
Belasting is wat er aan zwaarte en druk op de bekkenbodem komt. De belasting kan beperkt worden door bijvoorbeeld het gewicht dat
getild wordt of het werk dat gedaan wordt te verdelen in hoeveelheid en tijd (niet te lang achter elkaar doorgaan). Belastbaarheid is hoeveel de bekkenbodem dragen kan. Die kan verhoogd
worden door de bekkenbodemspieren te trainen en de algemene conditie te verbeteren. Voorkom
overbodige belasting tijdens uw dagelijkse bezigheden door kritisch te kijken naar uw gewoonten. Hoe groot en zwaar is de boodschappentas die u tilt? Hoe vol gaat de emmer met water bij het schoonmaken? Hoeveel en hoever tilt u uw natte was? Laat u uw
kleinkinderen op schoot, de trap, de stoel klimmen of tilt u ze op? Tilt u de stofzuiger op terwijl u de trap zuigt, et cetera? Hierbij gaat het altijd om vaste gewoontes en gebruiken die wellicht anders opgelost kunnen worden, zonder dat u hulp nodig heeft van een ander.
Vermijd zoveel mogelijk onnodig hoge buikdruk. Ga na wat uitlokkende momenten zijn voor een verhoogde buikdruk. Ontdek waaraan opgemerkt kan worden dat er teveel druk op de bekkenbodem is gekomen. Leer daarnaar te luisteren!
Gezond bewegen geeft in zijn algemeenheid goede kracht van de spieren.
Til zo min mogelijk: laat bijvoorbeeld (klein)kinderen, indien mogelijk, op de schoot klimmen in plaats van ze zelf op te pakken.
Til niet meer dan de bekkenbodem dragen kan. De bekkenbodem mag dus niet naar buiten gedrukt worden. Het is te veel wanneer het een trekkend of drukkend gevoel geeft in de buik, bekkenbodem en/of onderrug.
Als u toch moet tillen, dan is het stappenplan bij tillen:
span de bekkenbodemspieren aan;
1
adem uit;
2
til.
3
Loop vaker heen en weer met bijvoorbeeld kleinere boodschappentassen in plaats van één keer een zware tas.
Gebruik in het huishouden kleine emmers niet al te vol, in plaats van één grote, volle emmer.
Doe staande activiteiten indien mogelijk zittend (aardappels schillen, strijken) en zittende activiteiten liggend (tv-kijken).
Bij inspanning niet de adem vasthouden maar doorademen, dit verlaagt de buikdruk (en daarmee de druk op de organen).
Stop met roken. Roken geeft vaak prikkeling van de luchtwegen en veelvuldig hoesten. Hoesten geeft veel druk op de buik en bekkenbodem. Daarnaast geeft roken een slechtere doorbloeding van weefsel, dus ook van de bekkenbodem.
Verminder en/ of voorkom overgewicht. Overgewicht is belastend en naast roken een risicofactor voor het ontstaan van een verzakking.
Indien het oefenen afgenomen is en de druk op de bekkenbodem toeneemt: intensiever gaan oefenen.
Toiletgedrag en -houding
Adviezen voor (hervatting) sportactiviteiten
Het is belangrijk goede zorg te hebben voor de bekkenbodem tijdens en na de zwangerschap ter voorkoming van een verzakking.
De (klein)dochters van vrouwen met een verzakking hebben een hoger risico op het krijgen van een verzakking. Goed gebruik en goede training van de bekkenbodemspieren tijdens en na de zwangerschap is voor hen van groot belang. Goede training wordt gewaarborgd bij een goede bekkenfysiotherapeut, een Zwangerfit- of Floor-fysiodocent.
Zorg voor een goede houding tijdens het plassen en ontlasten.
Neem de tijd, ontspan de buik, benen en bekkenbodem.
Wacht tot uw blaas of darmen het plassen of ontlasten op gang brengen. Pers niet mee om volledig te legen, maar wacht ontspannen tot uw blaas/ darm klaar is.
Persen geeft veel druk op alle organen in de bekkenregio.
Zorg voor een soepele en makkelijke stoelgang. Hierbij is het van belang voldoende vezels te eten en ongeveer 1½ tot 2 liter vocht te drinken op een dag. Is er toch sprake van obstipatie, dan kunt u via voeding proberen de darm te activeren
(bijvoorbeeld door het eten van pruimen, kiwi, lijnzaad et cetera). Blijft de obstipatie, neem dan contact op met uw (huis)arts, die kan vezels voorschrijven.
Er is een aparte folder toiletadviezen waarin dit uitgebreider wordt beschreven.
Belangrijk is tijdens de les in uw eigen tempo te oefenen, zodat de
bekkenbodemspieren bewust mee aangespannen kunnen worden en tussendoor voldoende tijd krijgen om te ontspannen. Mocht dit niet lukken zorg dan dat in de pauze, tussen de series oefeningen in, de bekkenbodem bewust losgelaten wordt.
Begin buikspieroefeningen of andere krachtsinspanningen op de uitademing en met aanspanning van de bekkenbodemspieren.
Vermijdt de curl-up bij buikspieroefeningen.
Zogenaamde plankoefeningen zijn goede buikspieroefeningen zonder teveel druk op de bekkenbodem.
Steps: eerst onder begeleiding oefenen en voelen waarbij de minste buikdruk ervaren en opgebouwd wordt. Voorwaarts op- en afstappen of juist achterwaarts of zijwaarts.
Squat gaat vaak met de benen in spreidstand. Om rek op de bekkenbodem te
voorkomen is het beter de knieën op heupbreedte te houden. Bekkenbodemspieren aanspannen, uitademen en naar beneden gaan.
Heeft u nog vragen of bent u verhinderd?
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Stel ze aan uw fysiotherapeut of neem contact op met de afdeling Fysiotherapie.
Binnen Treant Zorggroep doen we ook wetenschappelijk onderzoek. Mogelijk wordt u gevraagd om hieraan mee te doen.
Wij vinden het heel belangrijk dat onze patiënten online toegang hebben tot hun medisch dossier. Daarom hebben we mijnTreant: in dit portaal tonen we persoonlijke gegevens, correspondentie/ brieven (zoals specialisten- en ontslagbrieven) en (lab)uitslagen.
Daarnaast biedt mijnTreant online inzage in afspraken, inclusief aanvullende informatie die voor de voorbereiding van de afspraak relevant/belangrijk is (denk aan informatiefolders, een instructiefilmpje of een link naar een externe website van een branchevereniging). Kijk voor meer informatie op www.treant.nl/mijnTreant of log in via www.mijnTreant.nl.
Het ziekenhuis heeft goede zorg en gastvrijheid hoog in het vaandel staan.
Meer informatie vindt u op:
www.treant.nl
Afdeling Fysiotherapie
Ziekenhuislocatie Scheper 088 129 11 81 Op werkdagen van 8.00 tot 16.30 uur Ziekenhuislocatie Bethesda 088 129 62 37 Op werkdagen van 8.00 tot 16.30 uur Ziekenhuislocatie Refaja 088 129 45 00 Op werkdagen van 8.00 tot 16.30 uur Algemeen nummer 088 129 29 29
Wetenschappelijk onderzoek
mijnTreant, het online patiëntenportaal van Treant
Wat vond u van de geleverde zorg?
Geef daarom uw ervaringen met ons ziekenhuis door via www.treant.nl/ervaringen- en-klachten.
Deel uw ervaring met de zorg op www.zorgkaartnederland.nl en help zo anderen met kiezen!
Informatie
Telefoonnummers
TRIP 866 111021
