Twee weken intensieve exposure behandeling voor jongeren
Wat zijn de effecten en wat verandert er tijdens de oefeningen?
Anne Nijboer (CGW’er Accare) & Rachel de Jong (Psycholoog Accare, Promovendus RUG)
In het kort
De praktijk
Voor wie?
Het behandelprogramma
Praktijkvoorbeelden
Het onderzoek
Introductie
Onderzoeksvraag en hypothesen
Materiaal en methodes
Eerste resultaten
Conclusie en discussie
Klinische implicaties
Vragen en suggesties
De praktijk
Hoe ziet de intensieve exposure behandeling er uit?
Voor wie?
•
Jongeren tussen 12 en 20 jaar
•
Gediagnostiseerd met een angststoornis (comorbiditeit geen contra-indicatie)
•
Veelal lange hulpverleningsgeschiedenis, vastlopende reguliere behandelingen of thuiszitters
•
Vrijwillige behandeling
Het behandelprogramma
•
Twee weken intensieve behandeling
•
Gebaseerd op Dappere Kat (Kendall en Hedtke, 2006)
•
Ouderparticipatie
Exposure
•
Een vraag beantwoorden in de klas/groep
•
Een praatje maken met een groepsgenoot
•
Eten in het bijzijn van anderen
•
Een drukke plek bezoeken
Veiligheidsgedrag
Beloningen
Uitspraken van jongeren
Dat ik hier ben vind ik eigenlijk al heel knap van mezelf!
Ik dacht dat ik de enige was die dit had.
Ik vond je echt een bitch maar het heeft me wel geholpen, ik had het wel nodig.
Ik ben al drie jaar in behandeling maar dit voelt echt als een
doorbraak.
Ervaringen van behandelaren
•
Positieve werking van de groep
•
Er iets altijd beweging
•
Creativiteit
•
Leuke samenwerking
Het onderzoek
Wat zijn de effecten en wat verandert er tijdens de
oefeningen?
Wat zijn de werkingsmechanismen van exposure?
A N G S T I G G E V O E L
Binnen-sessie habituatie
Start Midden Einde
Trial 1
Trial 2 Trial 3
Trial 4
Tussen-sessie habituatie
Habituatie hypothese:
afname van angstig gevoel
Foa & Kozak (1986)
Wat zijn de werkingsmechanismen van exposure?
Presentatie Black out
Voor exposure
Presentatie
Geen black Na exposure out
Beide associaties blijven bestaan en concurreren met elkaar!
Angstige verwachting
Realistische verwachting
Inhibitie
hypothese:
afname van angstige
verwachting
Craske et al. (2008; 2014)
PRE-EXPOSURE---EXPOSURE---POST-EXPOSURE
Angstige verwachting:
presentatie = black out
Realistische verwachting:
presentatie = geen black out
ANGST
Als angstige
verwachting
sterker is
PRE-EXPOSURE---EXPOSURE---POST-EXPOSURE
Angstige verwachting:
presentatie = black out
Realistische verwachting:
presentatie = geen black out
GEEN ANGST
Als de
realistische
verwachting
sterker is
Onderzoeks- vragen
Wat is het effect van de intensieve exposure behandeling?
Wat verandert er tijdens de intensieve exposure behandeling?
Wat kunnen we zeggen over het werkingsmechanisme van exposure?
Hypothesen
Angstig gevoel bij aanvang exposure
Angstig gevoel tijdens exposure
Angstige verwachting bij aanvang exposure
Angstige verwachting tijdens exposure
Angst symptomen dalen het meest wanneer:
Methode &
materiaal
Vanaf zomer 2016 intensieve exposure behandeling bij Accare in Groningen
Vanaf zomer 2019 ook bij Accare in Zwolle
81 jongeren van 13-19 jaar volgden behandeling
48 jongeren geincludeerd in het onderzoek
Procedure
Week 0 Intake
Week 1 Voormeting & 4 sessies
Week 2 4 sessies & nameting
Week 10 Followup meting
Materiaal
SCARED
BANG plannen
Angstig gevoel 0-10
Angstige verwachting 0-100
Gem. leeftijd: 15.8 jaar (SD 1.5, range 13-19)
18.8% jongen, 81.2% meisje
Veel comorbiditeit
Gem. # exposure
oefeningen: 18 (range 4-52)
Focus van de behandeling
Eerste
resultaten:
Vraag 1
Wat is het (tijds)effect van de intensieve exposure
behandeling?
Score op de SCARED daalt gemiddeld 11 punten tijdens behandeling
Significante afname van angstsymptomen (SCARED)
p < .o01 VM-NM
p = .004 VM-FU
Angst symptomen
50.0 55.0 60.0 65.0 70.0 75.0
1 2 3
SCARED
Eerste
resultaten:
Vraag 2
Wat verandert er tijdens exposure?
Angstig gevoel voor
exposure: gemiddeld 6.5
Significante daling van angstig gevoel tijdens exposure: gemiddeld 2.9
p < .001
Habituatie
0 1 2 3 4 5 6 7
1 2
ANGSTIG GEVOEL (0-10)
Eerste
resultaten:
Vraag 2
Wat verandert er tijdens exposure?
Angstige verwachting voor exposure: gemiddeld 61.9
Significante daling van
angstige verwachting tijdens exposure: gemiddeld 25
p < .001
Inhibitie
0 10 20 30 40 50 60 70
1 2
ANGSTIGE
VERWACHTING (0- 100)
Eerste
resultaten:
Vraag 3
Variabelen Correlaties
Werkingsmechanisme SCARED VM - NM SCARED VM - FU
Habituatie Activatie angstig gevoel
.17 .49*
Daling angstig gevoel
.34 .01
Inhibitie Activatie angstige verwachting
-.58** -.27
Daling angstige verwachting
-.32 -32
Eerste
resultaten:
Vraag 3
Wat kunnen we zeggen over het werkingsmechanisme van exposure: Habituatie
Angst symptomen dalen op de lange termijn meer in jongeren waarbij het angstige gevoel aan het begin van de exposure oefening hoog was
Daling van het angstige gevoel lijkt niet samen te hangen met
behandeluitkomst
Wat kunnen we zeggen over het werkingsmechanisme van exposure: Inhibitie
Angst symptomen dalen op de lange termijn minder in jongeren waarbij de angstige verwachting aan het begin van de exposure oefening hoog was
Hoe kunnen we dit verklaren?
Daling van de angstige
verwachting lijkt niet samen te hangen met
behandeluitkomst
Conclusie &
discussie &
implicatie
Positieve ervaringen & uitkomsten van de intensieve exposure behandeling!
Werkingsmechanisme exposure:
Overschaduwd door trucs geleerd in de ochtend?
Power probleem?
Advies: doe enge exposure oefeningen!
