nfo@ www.ijsbaandezuidlanden.nl facebook.com/ijsbaandezuidlanden info@ijsbaandezuidlanden.nl jaargang 2, december 2020
Burgemeester Buma zei het mooi, begin juni aan de talkshow- tafel van Beau: “De Elfstedentocht kan elk jaar geschaatst worden, behalve als het niet genoeg vriest”. Dit geldt het ook voor de ijsbaan in De Zuidlanden. Als er ergens geschaatst kan worden, is de ijsbaan in onze wijk één van de eerste plekken.
Deze winter moeten we helaas niet alleen rekening houden met de dikte van het ijs. Ook de situatie rondom corona is dit jaar bepalend voor de vraag of er veilig geschaatst kan worden.
Begin december is de baan in elk geval wel weer volgepomd.
Het coronavirus heeft dit jaar ons dagelijks leven flink op z’n kop gezet. Veel evenementen in het land konden niet doorgaan. Het aanplanten van een haag bij de ijsbaan in maart was één van de laatste activiteiten voordat de strenge maatregelen werden afgekondigd. Het plan om dit jaar vanuit de ijsbaan alternatieve activiteiten te organiseren moesten we noodgedwongen uitstellen.
Ondanks dat de mogelijkheden beperkt zijn om elkaar te ont- moeten en om activiteiten te organiseren, willen we alle
Zuidlanders toch op de hoogte houden van de ontwikkelingen rondom de ijsbaan. We hebben gezocht naar een extra activiteit die we in elk geval kunnen organiseren. Dit heeft geresulteerd in het uitzetten van een kabouterpad. In deze krant lees je meer over deze wandeling over de terp en langs de ijsbaan.
“We kunnen elk jaar schaatsen, behalve als het niet genoeg
vriest!”
Als de vorst en de dan geldende richtlijnen het toelaten, hopen we de ijsbaan deze winter toch te kunnen openen. Zodra die kans zich voordoet berichten we hier natuurlijk over via Facebook en onze nieuwe Instagrampagina!
Ten slotte zijn we blij dat de adverteerders ons weer steunen met de jaarlijkse ijscourant!
Winter in aantocht
Kunnen we ook dit jaar op jouw steun rekenen?
De afgelopen jaren hebben we met subsidies, sponsoren, vrijwillige bijdragen en donaties van het wijkpanel de ijsbaan kunnen realiseren. Om de ijsbaan in stand te houden hebben we nu jouw steun nodig!
Ook zonder ijs maakt de ijsbaan kosten. Denk aan energie, belastingen en het volpompen van de baan. Met jouw vrijwillige bijdrage kunnen we deze vaste kosten betalen en er voor zorgen dat het terrein er het hele jaar netjes bij ligt. Daarnaast kunnen we er alternatieve activiteiten mee organiseren, ook als er in een jaar geen ijs ligt.
Vorig jaar heeft onze oproep in de ijscourant voor € 208 aan vrijwillige donaties opgeleverd. Iedereen die heeft bijgedragen ontzettend bedankt! Behalve donaties uit de wijk ontving de ijsbaan in 2020 bijdragen van de gemeente (voor het beheer van het terrein), het Oranjefonds, het wijkpanel en adverteerders van het ijsbaankrant. Met deze bijdragen konden we afgelopen jaar naast het betalen van de vaste lasten, oa. extra schapenhekken en een bosmaaier aanschaffen. Bovendien investeerden we in het terrein met de aanplant van een haag. Door een mooie bijdrage van het ING Nederland Fonds is er in deze winter materiaal gekocht voor de aanleg van een kabouterpad rondom de ijsbaan. Hier lees je meer over in deze ijscourant.
Doneren kan gemakkelijk online via www.ijsbaandezuidlanden.nl
Leven er kabouters in De Zuidlanden? - Een haag van 1,5 meter De eerste streken aan het Alddjip - IJsbaan parel van De Zuidlanden
DE ZUIDERLANDER IJSCOURANT
Probeer ons kassasysteem dertig dagen gratis.
Ga naar www.mpluskassa.nl
Jouw adviseur,
overal dichtbij!
nfo@ www.ijsbaandezuidlanden.nl facebook.com/ijsbaandezuidlanden info@ijsbaandezuidlanden.nl
EEN BEWONERSINITIATIEF
Eind 2014 ontfermde een groep bewoners uit De Zuidlanden zich over het plan voor een natuurijsbaan in de wijk. Dankzij hulp van de gemeente werd de baan in 2016 uitgegraven. Met steun van fondsen kon er verlichting en een opslaggebouw worden geplaatst. In de winters van 2017 en 2018 is er al volop geschaatst.
De zes vaste leden van de werkgroep zorgen -met hulp van vele vrijwilligers- naast het beheer en de activiteiten, dat er na voldoende vorst op de baan kan worden geschaatst.
De werkgroep is ook betrokken bij de ontwikkeling van het terrein rond de ijsbaan dat onderdeel is van de groenstructuur van De Zuidlanden.
LEUK VOOR DE KERSTVAKANTIE!
Zoek de kabouters van De Zuidlanden
IJs of geen ijs, er is deze winter zeker wat te doen bij de ijsbaan. Als extra activititeit leggen we een kabouterpad aan rond het terrein van de ijsbaan en de terp. Het pad zal rond de kerstdagen geopend worden en is dus een leuk kerstvakantieuitje voor het hele gezin.
De route start en eindigt bij de ijsbaan. Natuurlijk kun je, als je ergens een kabouter ontdekt ook op een andere plek in de wijk starten. De lengte van de route is ongeveer 1,5 kilometer. Het is wel aan te raden om laarzen of stevige schoenen aan te trekken aangezien de route niet overal de verharde paden volgt.
Denk aan alle corona regels als je de route loopt. Houd bijvoorbeeld 1,5 meter afstand van anderen op het pad en loop de route alleen met je eigen gezin. We zijn ook samen verantwoordelijk dat er geen zwerfafval op het pad komt. Helpen jullie daarom mee de route netjes te houden?
We zijn de gemeente Leeuwarden, ING Nederland Fonds, het wijkpanel en iedereen die heeft helpen schilderen dankbaar voor hun medewerking aan het kabouterpad. Het pad heeft tijdelijk karakter. In het gebied vinden de komende jaren nog veel aanpassingen plaatst. In het voorjaar moeten we de kabouters weer naar binnen halen. Als de route een succes is, komen de kabouters zeker weer naar buiten.
De omgeving van de ijsbaan verandert de komende jaren. Langs de Overijsselselaan verrijzen appartementen en IKC De Pionier breidt uit. Ook de inrichting van het groen krijgt een facelift.
Initiatieven van de ijsbaan
De werkgroep is actief betrokken bij de inrichting en het onderhoud van het terrein en de omgeving. Zo zijn we namens de gemeente verantwoordelijk voor het beheer en is er afgelopen jaar een haag aangeplant tussen de ijsbaan en de Overijsselselaan. Deze natuurlijke haag met veel bloeiende en besdragende plantensoorten zorgt op termijn voor beschutting én helpt bovendien de insecten en vogels in de wijk.
Er liggen plannen om nog meer groen toe te voegen aan het terrein, bijvoorbeeld door de onderhoudsstrook langs de sloot in te zaaien met een bloemenmengsel. Ook onderzoeken we of hier een avontuurlijk ommetje mogelijk kunnen maken met een onverhard pad dat aansluit op het toekomstige fietspad. Het oversteken van de opvaart naar de school is hierbij een uitdaging.
IJsbaan een parel in De Zuidlanden
“Een parelketting die zich door de wijk uitstrekt”, zo omschrijft het nieuwe gemeentelijke groenplan De Zuidlanden de groenstructuur tussen de buurt- schappen in onze wijk. De ijsbaan is één van die parels. In het plan geeft de gemeente aan hoe de groenstructuur kan worden ingericht en beheerd in het belang van zowel mens als natuur. Het groenplan is te vinden op
www.dezuidlanden.nl.
Inrichting schoolzone en omgeving ijsbaan
De gemeente werkt aan een ontwerp voor de verkeerszone bij IKC De Pionier en de groene ruimte tussen de Molkenkelder en het Alddjip. De ijsbaan is betrokken bij het proces. In het voorlopig ontwerp schuift de Molkenkelder een stuk op richting ijsbaan om ruimte te maken voor de uitbreiding van de school en parkeerplaatsen. Dit gaat ten koste van groen, maar gelukkig komen er ook nieuwe bomen en struiken in het gebied. In het plan wordt de sloot - de opvaart - richting de school verbreed en wordt de bouwweg vervangen door een fietspad langs het water. Naar verwachting is er in het nieuwe jaar meer duidelijk over details en de planning.
Ruimte voor groen en biodiversiteit
rond ijsbaan
nfo@ www.ijsbaandezuidlanden.nl facebook.com/ijsbaandezuidlanden info@ijsbaandezuidlanden.nl
120 jaar lang bestierde de familie Wartena de boerderij in Techum. De ijsmeesters spraken met Douwe Wartena, de laatste boer van de Techumerpleats over het winterse leven in De Zuidlanden vóór De Zuidlanden.
Douwe Wartena groeide op op de boerderij die we nu kennen als de Techu- merpleats. Samen met zijn vader was hij verantwoordelijk voor de 70 koeien, 30 stuks jongvee, een eigen stier, een kudde schapen en Friese paarden.
Met zijn echtgenote Sytske woonde hij jarenlang in het laatste huis aan de Techumerdyk, direct aan de uitgestrekte weilanden rondom boerderij. Tegen- woordig wonen zij aan de rand van Wergea, maar ze zijn nog regelmatig in De Zuidlanden te vinden.
“Net als mijn broertje en zusje kreeg ik voor het eerst de schaatsen onderge- bonden op de gracht rondom de boerderij. Mijn vader veegde er een baantje“, vertelt Douwe. “Later schaatsten we ook op de ijsbaan in Goutum en op een weiland aan de overzijde van het Alddjip dat ‘s winters vaak onder water stond. Dat weiland stond bekend als ‘it Leechje’. Ook hier, in de buurt waar tegenwoordig de ijsbaan ligt, werd door de jeugd uit de buurt veel geschaatst.”
Terwijl de boeren in het gebied in de winters meer tijd hadden om bij elkaar op de koffie te gaan, trof de jeugd elkaar veel op het ijs. De kinderen namen deel aan wedstrijden die op de Goutumer ijsbaan werden uitgeschreven.
“Ook zorgden wij zelf voor vertier op het ijs. Om ijshockey te kunnen spelen maakten we van stokken en planken zelf hockeysticks.”
Ook in de vorige eeuw waren er winters dat er weinig of niet geschaatst kon worden, maar als er dan wel in de buurt een toertocht uitgeschreven werd was Douwe vaak van de partij. Het schaatsen was voor sommigen ook nog erg lucratief volgens Douwe: “De grootste schaatstalenten uit de regio wisten bij kortebaanwedstrijden op ijsbanen en bij tochten als de Baarderadieltocht en de Idaarderadieltocht een aardig zakcentje bij elkaar te schaatsen.”
“Bij genoeg vorst waren in die tijd plaatsen als Wirdum en Grou vanuit Techum over ijs bereikbaar. Al moest je onderweg regelmatig geklunen”. Tegenwoordig zijn door de ontwikkeling van De Zuidlanden en de aanleg van de sloepenroute veel dammen door bruggen vervangen. “Vanuit Grou kon je als de winter het toeliet ook via een brug over de vaargeul van het Margrietkanaal de Alde Feanen bereiken. Sytske en ik hier waren daar graag op de schaats te vinden.”
Tijdens de Elfstedentochten van 1985 en 1986 stonden beiden niet als toe- schouwer langs de Zwette maar in Bartlehiem, in de buurt van Wyns, waar Sytske opgroeide.
Sneeuwduinen
De boerderij in Techum lag afgelegen van de stad. Die geïsoleerde ligging was vooral te merken wanneer er ‘s winters een dik pak sneeuw viel. Zo hebben Douwe en Sytske nog herinneringen aan de strenge winter van 1979: “Die was gedenkwaardig. De sneeuwduinen stoven zo hoog op dat het verkeer op de Overijsselsestraatweg tot stilstand kwam. Door de sneeuwbedekte wegen kon de melkauto de boerderij niet bereiken. Groot materieel om de wegen begaanbaar te maken hadden we in die tijd nog niet. Toen de melktank vol
dreigde te raken, werden melkbussen ingezet om de koeien te kunnen blijven melken. Deze werden op een platte wagen door de weilanden naar de Wergeasterdyk gereden, waar de melkauto ze kon oppikken.”
In 2005 raakte de boerderij opnieuw ingesneeuwd. Inmiddels waren shovels om de wegen sneeuwvrij te maken wél voor handen. “We hebben toen met de tractor nog verscheidene vastgeraakte auto’s in de omgeving geholpen.”
Antieke ‘belslide’ in de Techumerpleats
Vandaag de dag bevindt zich in de Techumerpleats nog een tastbare herinnering aan het winterse leven vóór De Zuidlanden. In de wachtkamer is de antieke ‘belslide’ van de familie te bewonderen. Deze traditionele arreslee dateert van rond 1900. Douwe vertelt dat De Wartena’s ‘s winters vaak deel- namen aan wedstrijden en evenementen die in omringende dorpen werden georganiseerd voor dergelijke sleeën. Met Friese paarden voorgespannen en de berijders uitgedost in mooie kledij moet dit een prachtig gezicht zijn geweest. De slee is in opdracht van de familie gerestaureerd en is sinds de restauratie in bruikleen gegeven aan het gezondheidscentrum.
De eerste streken aan het Alddjip
In 2007 besteedde Omroep Mercurius enkele uitzendingen aan boerderijen in De Zuidlanden. Een interview met Sjoerd Wartena en beelden van de oude boerderij, toen nog in bedrijf, is te bekijken via:
techumerpleats.nl/2017/07/21/de-techumerpleats-in-vroegere-tijden/
**IJSWEETJES**
Ŝ Wist u dat ijs ‘s nachts het hardst groeit als het windstil en onbewolkt is?
Ŝ Wist u dat ijs overdag het hardst groeit als het een beetje waait en bewolkt is?
Ŝ Wist u dat ijsmeesters een hekel hebben aan sneeuw op de baan? Dit isoleert en remt de ijs- groei!
Ŝ Wist u dat ijs zonder sneeuw bij ideale omstan- digheden we 2,5mm per dag per graad vorst kan groeien?
Ŝ Dat helaas altijd gerekend moet worden met luchtvochtigheid, watertemperatuur, stroming, wind en bewolking?
Ŝ Dat je bij 6cm op het ijs kunt lopen (in je eentje!)?
Ŝ Dat we bij 7cm open kunnen?
Ŝ En bij 12cm toertochten organiseren?
Ŝ En bij 16cm de Elfstedentocht wordt verrijden!?
Ŝ En dat de ijsbaan nu ook op Instagram te vinden
is: instagram.com/ijsbaandezuidlanden
nfo@ www.ijsbaandezuidlanden.nl facebook.com/ijsbaandezuidlanden info@ijsbaandezuidlanden.nl
In 1996 werd hij voor het laatst gereden: de Alde Jokse Tocht, een toertocht van ongeveer 20 km tussen Goutum, Wirdum en Wergea. Een deel van de route voerde over het oude riviertje de Alde Jokse. Door het gebrek aan strenge winters en aanpassingen aan de vaarwegen aan de zuidkant van de stad, raakte de tocht in de vergetelheid.
Samen met IJswegencentrale Leeuwarden, die zorgt voor het vegen van de door- gaande routes, en de ijsclubs in het gebied blazen we weer nieuw leven in de tocht. Er is dit jaar gewerkt aan een draaiboek zodat de vergunning aangevraagd kan worden. Helaas zal hij deze winter - bij voldoende ijs - nog niet verreden worden vanwege alle beperkende maatregelen, maar we hopen dat we een volgende winter in onze eigen wijk kunnen opstappen voor een mooie toertocht door het weidse zuiden van Leeuwarden.
NLdoet: een haag op 1,5 meter
Ieder jaar organiseren we tijdens NLdoet - de landelijke vrijwilligersdag - een klusdag op en rond de ijsbaan. Al heel wat wijkbewoners hebben tijdens deze klusdagen hun handen uit de mouwen gestoken.
Dit jaar hebben we een haag geplant langs de ijsbaan. Deze haag zorgt op termijn voor beschutting én helpt bovendien de insecten en vogels in de wijk.
Het was nog even spannend of het kon doorgaan. Daags voordat we zouden gaan planten, kondigde Rutte de eerste set aan coronamaatregelen af. Omdat de struiken reeds geleverd waren, zijn we met een kleine groep vrijwilligers - en op afstand - wel aan de slag gegaan.
Ook in 2021 doen we weer mee aan NLdoet. Het plan is om vaste banken te maken voor het onderbinden van de schaatsen en om in de rest van het jaar op het gemak naar de schapen te kijken. Noteer zaterdag 13 maart vast in de agenda. Wil je je nu al aanmelden als vrijwilliger, stuur dan een mail naar info@ijsbaandezuidlanden.nl.
IT KIN NET .. OF WEL?
Na de eerste nachtvorst willen we natuurlijk zo snel mogelijk het ijs op. Toch duurt het altijd een aantal dagen voordat het ijs van de ijsbaan dik genoeg is om alle Zuidlanders te dragen. Geduld is schone zaak.
Hoe weet je wanneer de ijsbaan veilig is?
Op Facebook geven we bij vorst een dagelijkse update van het ijsdikte en ook bij de baan staat een bordje. Als ‘s avonds de lampen branden weet je het zeker: er kan geschaatst worden!
Kan er wel geschaatst worden met corona?
Dit jaar moeten we ook rekening houden met de coronaregels. We weten nu niet welke regels er precies gelden op het moment dat er ijs ligt. We gaan er wel vanuit dat de 1,5 meter nog gerespecteerd moet worden en dat we helaas geen koek en zopie mogen verkopen. Op onze Facebookpagina vind je een update van de dan geldende regels.
Eigen risico
Het gebruik van de ijsbaan is wel voor eigen risico. De ijsmeesters kunnen wel zeggen dat er voldoende ijsdikte is, het is en blijft ijs.
Alde Jokse tocht: historische toertocht door de Zuidlanden weer nieuw leven in geblazen
route 1996
