Plannen en organiseren. Teelt en Techniek. Werkboek

(1)

Plannen en organiseren

Teelt en Techniek

(2)

Voorwoord

Deze bundel is bedoeld als werkboek voor de deelnemer. De themabundel bevat vragen en opdrachten en hoort bij de IBS Plannen en Organiseren.

Geldermalsen Augustus 2019

auteur

Jan van Lavieren/ Hans Vijverberg eindredactie

team Teelt en Techniek

Niets uit deze opgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, microfilm, fotokopie, of op welke wijze ook, zonder schriftelijke toestemming van Helicon

Opleidingen.

(3)

Inleiding

Tijdens de lessen krijg je informatie over het plannen en organiseren en ga je aan het werk met verschillende opdrachten.

Je krijgt van de docent te horen hoe het programma is opgebouwd. Dit werkboek wordt afgesloten met een assessment.

inhoud themabundel

Deze themabundel bestaat uit 3 onderwerpen:

1. Tijdsplanning 2. Inventariseren 3. Arbeidsfilm doel werkboek Je kunt:

1 Je kunt een werkplanning maken afgestemd op medewerkers en weersomstandigheden 2 Je kunt aan de hand van een dag, week, maand en jaarplanning bepalen hoeveel personeel

nodig is.

(4)

Inhoud

Voorwoord ... 1

Inleiding ... 3

inhoud themabundel ... 3

doel werkboek ... 3

Studiewijzer/planning ... 6

IBS beschrijving ... 7

Werkblad 1 Tijdsplanning ... 10

Opdracht 1.2: Hoeveel tijd is er nodig om…. ... 12

Werkblad 2 KWIN ... 14

Werkblad 3 Inventariseren... 15

Opdracht 3.1 Startoefening Boomkwekers ... 15

Opdracht 3.1 Startoefening Fruittelers ... 15

Opdracht 3.1 Startoefening Glastuinders ... 16

Opdracht 3.2: inventariseren... 16

Opdracht 3.3: vergelijken ... 17

Werkblad 4 Hiërarchie en verantwoordelijkheden ... 18

Opdracht 4.1 werkrelatie ... 18

Opdracht 4.2 Organogram ... 19

Werkplekopdrachten ... 31

Werkplekopdracht 01 ... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 01 arbeidsplanning en -verdeling ... 32

Opleiding: Teelt en Techniek ... 32

Niveau: 3 en 4 ... 32

3.1 Plannen en Organiseren ... 32

02 Productie gericht werken ... 34

Niveau: 3 en 4 ... 34

03 Teelt en Arbeidsregistratie ... 36

Niveau: 3 en 4 ... 36

Tips Praktijkopleider ... 38

Niveau: 3 en 4 ... 38

WPO: 3 x behorend bij Plannen en Organiseren ... 38

(5)

(6)

Studiewijzer/planning

Lesdag

Jan Hans Alex

1 03-09- 2019

Introductie & terugblik stage/werk

Uitleg plannen en organiseren & taaktijden

2 10-09- 2019

Workshop Excel Werkoverleg /

Tijdsplanning - dag/week planning

3 17-09- 2019

Tijdsplanning - maand/jaarplanning

Troonrede

4 24-09- 2019

Inventarisatie &

arbeidsbehoefte per gewas

Agromanager / Regpro

Financiële planning / kostprijs

5 01-10- 2019

Logistiek Inventarisatie &

tijdschrijven / taaktijden

Kostprijs

6 08-10- 2019

Logistiek / productie gericht werken

Inventarisatie &

kengetallen van het bedrijf

Kostprijs

7 22-10- 2019

Arbeidsfilm & KWIN & &

hiërarchie

AB werkt (Uitzendbedrijf) Externe inleen (ZZP)

8 29-10- 2019

Arbeidsfilm & knelpunten Toets Wintree

Facturering

9 05-11- 2019

Inlevermoment opdrachten

(7)

IBS beschrijving

Titel IBS

Plannen en Organiseren

Opleiding Teelt en Techniek

Leerjaar 3

Codering IBS_T&T_PO_01

Omvang 200 SBU

Omschrijving integrale

beroepssituatie

De beginnend vakbekwame medewerker teelt werkt op een teelt of vermeerderingsbedrijf en heeft te maken met arbeidsplanning en het instrueren en aansturen van medewerkers. Gedurende het jaar zijn de werkzaamheden grotendeels gelijk, maar de arbeidsfilm is grillig door de seizoensinvloeden.

Dilemma De beginnend vakbekwame medewerker teelt moeten verschillende planningen zoals teeltplanning en

personeelsplanning rekening houdend met de veranderende omstandigheden. Dit vraagt om aanpassingsvermogen en flexibiliteit op korte en middellange termijn.

Simulatie of uitvoering in beroepenveld

In deze IBS worden de specifieke handelingen in de praktijk uitgevoerd en getoetst.

Kernwoorden - Bewust van bedrijf en beroepenveld, nauwkeurig, zorgvuldig, veilig, streven naar kwaliteit, inachtneming van productiviteit, kosten en baten, gedisciplineerd, kritisch, alert, aandachtig, geconcentreerd, oog voor omgevingsfactoren, vakdeskundig, duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord, samenwerken, collegialiteit, klantgerichtheid, (klant)vriendelijkheid,

verantwoordelijkheidsgevoel, betrokkenheid naar de sector.

-routinematig, incidentele standaardwerkzaamheden, verzorgen en hanteren gewas/product, bewaken

productkwaliteit, inspelen op veranderende omstandigheden, combineren omgevingsfactoren met productfactoren en meetbare gegevens, kennis/vaardigheden beroep (product(ie), techniek, omgevingsfactoren, afzet).

- uitvoeren, zelfstandig, teamverband, eventueel aansturend, verantwoordelijk op vakinhoudelijk gebied voor eigen werk en/of teamwerk

Leerdoelen Doel en resultaat van de IBS: Aan het eind van de IBS ken/kun je…

1. een werkplanning maken

2. personeelsbehoefte bepalen aan de hand van werkplanning op korte, middellange en lange termijn 3. zorgen voor middelen en materialen

Succescriteria 3 Je kunt een werkplanning maken afgestemd op medewerkers en

(8)

Kwalificatiedossier P5-K1-W1 P5-K1-W4

Afronding IBS Kennistoets. Weging 1.

Werkplekopdrachten (3). Weging: 1 Assessment: Weging: 2

Voorwaarden Voorkennis: Afgeronde IBS- en jaar 1 en 2 of voldoende kennis van het vakgebied en teelthandelingen

Titel IBS

Plannen en Organiseren

Opleiding Teelt en Techniek

Leerjaar 3

Codering IBS_T&T_PO_01

Omvang 200 SBU

Omschrijving integrale

beroepssituatie

De beginnend vakexpert teelt en groene technologie teelt werkt op een teelt of vermeerderingsbedrijf en heeft te maken met

arbeidsplanning en het instrueren en aansturen van medewerkers.

Gedurende het jaar zijn de werkzaamheden grotendeels gelijk, maar de arbeidsfilm is grillig door de seizoensinvloeden.

De beginnend vakexpert teelt en groene technologie voert verschillende administraties uit. Hij leg hierbij verbanden tussen inkoop, verkoop en de financiële administratie.

Dilemma De beginnend vakexpert teelt en groene technologie teelt moet verschillende planningen maken zoals teeltplanning en

personeelsplanning rekening houdend met de veranderende omstandigheden. Hij analyseert, evalueert en optimaliseert die planningen. Dit vraagt om aanpassingsvermogen en flexibiliteit op korte en middellange termijn.

De beginnend vakexpert teelt en groene technologie voert

verschillende administraties uit. Dit vraagt tijd en aandacht, die ook van hem gevraagd wordt in de teelt. Een zorgvuldige administratie is echter voorwaardelijk voor een goede (financiële)

bedrijfsvoering. Welke keuze maak je?

Simulatie of uitvoering in beroepenveld

In deze IBS worden de specifieke handelingen in de praktijk uitgevoerd en getoetst.

Kernwoorden - Bewust van bedrijf en beroepenveld, nauwkeurig, zorgvuldig, veilig, streven naar kwaliteit, inachtneming van productiviteit, kosten en baten, gedisciplineerd, kritisch, alert, aandachtig, geconcentreerd, oog voor omgevingsfactoren, vakdeskundig, duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord, samenwerken, collegialiteit, klantgerichtheid, (klant)vriendelijkheid,

verantwoordelijkheidsgevoel, betrokkenheid naar de sector.

- specialistische werkzaamheden, verzorgen en hanteren gewas/product, bewaken van productkwaliteit, combineren meetbare gegevens met contextfactoren, afstemmen, specialistische kennis/vaardigheden beroep (gewas, teelt, product(ie), techniek, omgevingsfactoren, bedrijfsvoering, afzet).

(9)

- coördineren, aansturen, zelfstandig, legt geen (tussentijdse) verantwoording af, meerdere taken tegelijk, verantwoordelijk voor werkresultaten teams.

Leerdoelen Doel en resultaat van de IBS: Aan het eind van de IBS ken/kun je…

4. een werkplanning maken

5. optimaliseren, analyseren en evalueren van de planning 6. personeelsbehoefte bepalen aan de hand van de

werkplanning op korte, middellange en lange termijn 7. zorgen voor middelen en materialen

8. de verkoopadministratie uitvoeren 9. de inkoopadministratie uitvoeren

10. de onderdelen van financiële administratie

Succescriteria 4 Leerling kan een werkplanning maken afgestemd op medewerkers en weersomstandigheden

5 Je kunt de werkplanning analyseren, toetsen aan de normen en verbetervoorstellen doen

6 Je kunt aan de hand van een dag, week, maand en jaarplanning bepalen hoeveel personeel nodig is.

7 Je toont dat je de gepaste middelen en materialen kunt inzetten bij de gevraagde werkzaamheden

4. Je maakt een correcte middelen en materialen lijst en zorgt dat de benodigde materialen en materialen op het juiste tijdstip, plaats en hoeveelheid aanwezig is

5. Je kunt een offerte opstellen, een orderbon maken en een factuur opstellen, afhandelen en (laten) inboeken

6. Je kunt een offerte aanvragen en beoordelen, een inkoop bon maken, levering controleren en betaling afronden en (laten) inboeken

7. Je kunt de verantwoorden hoe de bedrijfskosten zijn opgebouwd

7. Je kunt aangeven hoe een winst en verliesrekening tot stand is gekomen

7. Je kunt een balans maken en analyseren Kwalificatiedossier P9-K2-W1

P9-K2-W3 P9-K2-W4 P9-K2-W5

Afronding IBS Kennistoets. Weging 1.

Werkplekopdrachten (3). Weging: 1 Assessment: Weging: 2

Voorwaarden Voorkennis: Afgeronde IBS- en jaar 1 en 2 of voldoende kennis van het vakgebied en teelthandelingen

(10)

Werkblad 1 Tijdsplanning

doel

Heb je ook wel eens het idee dat je veel te lang aan je huiswerk zit? Je zou graag eens willen

vergelijken met anderen of je niet veel te lang bezig bent. Telers willen ook graag weten of ze niet te lang bezig zijn met bepaalde werkzaamheden.

Na het maken van deze opdracht kun je:

• het begrip ‘taaktijd’ gebruiken

tijdsduur 2 uur

hulpmiddelen Internet

Presentatie met een power point: taaktijden opdracht 1.1

Huiswerk planning

Hoe plan je het huiswerk?

Waar heb je genoteerd wat er van je verwacht wordt?

Wie beoordeeld?

Heb je verbeteringen in petto?

(11)

bekijk:

https://www.youtube.com/watch?v=3egCn5LMnqo

Begrip Taaktijd

Beschrijf in een paar zinnen wat jij verstaat onder taaktijd.

Aantekeningen:

(12)

Opdracht 1.2: Hoeveel tijd is er nodig om….

Hoeveel tijd is er nodig om…..

Oriëntatie

Voor iedere IBS staat een aantal studiebelastingsuren. Uitgangspunt is dat je die tijd ongeveer nodig hebt om je de leerstof eigen te maken en te verwerken.

Zoek op welke IBS- en je dit jaar moet halen. Zoek daarna op hoeveel

studiebelastingsuren iedere IBS in beslag neemt. Tel deze op en bekijk hoeveel uren per jaar je met de studie bezig bent.

Aantekeningen:

(13)

Bespreek deze 2 opdracht met de docent / medeleerlingen Aantekeningen / opmerkingen / aanvullingen

(14)

Werkblad 2 KWIN

Alle antwoorden op vragen

Een oude boer ligt op sterven en wil zijn erfenis verdelen onder zijn 3 zonen. Onder zijn erfenis vallen 17 hectare land. Jantje, de oudste zoon, krijgt de helft Bert, de tweede zoon, krijgt een derde. Tot slot krijgt de jongste, Henk, een negende

De boer en zijn zonen proberen het bezit eerlijk te verdelen, maar ze kunnen niet tot een besluit komen omdat 17 niet deelbaar is door 2, 3 of 9. Het gevolg is een heftige discussie onder de broers omdat niemand een eerlijke verdeling kan bedenken. Op dat moment komt een buurman en die geeft de broers 1 hectare erbij. De buurman zegt: “Jongens, maak geen ruzie als jullie vader stervende is. Ik zal jullie helpen de 17 hectare te verdelen”

Hoe verdeelt de buurman de erfenis van 17 hectare over de drie broers naar de wens van de boer?

Ga met KWIN in de hand op zoek naar de antwoorden op de volgende vragen:

Aankomend fruitteelt manager

Voor een bedrijf met 2 ha. jonge aanplant appel en 20 ha. volwassen aanplant

De vraag is hier of je gezien het aantal beschikbare arbeidsuren met twee vaste medewerkers het bedrijf kan runnen?

( We houden nu nog geen rekening in de spreiding van de wzh)

Bewijs dit door de werkzaamheden in het jaar te benoemen en daar een tijdsbesteding bij te zoeken.

Je hebt de kans om 0,5 ha te huren en voor jezelf een boomkwekerij te beginnen.

Je wilt in maximaal een tweetal avonden het werk rond krijgen.

Je keuze is een pottenteelt of laanbomen in de vollegrond.

Krijg je het werk rond op die halve hectare?

Bewijs dit door de werkzaamheden in het jaar te benoemen en daar een tijdsbesteding bij te zoeken.

We gaan 1 ha, zonnebloemen erbij doen. We hebben in de

zomermaanden genoeg mogelijkheden om los personeel in te huren.

Welke werkzaamheden komen op je af en wat is de tijdsbesteding daarvoor.

Bijlage

De saldo berekening uit KWIN

Bespreek de uitkomsten met je klasgenoten

(15)

Werkblad 3 Inventariseren

We gaan nu stap voor stap het onderwerp plannen en organiseren uitwerken.

De eerste stap is de inventarisatie van de arbeidsbehoefte per gewas Doel

Heb je enig idee hoeveel tijd je besteedt aan een teelt? Soms lijkt het heel weinig, wekenlang heb je weinig te doen. Dan weer is er stress op het bedrijf om een teelthandeling of bijvoorbeeld de oogst op tijd af te krijgen.

Hoeveel tijd heb je nodig voor de teelt? Wanneer moet je het meeste werk doen? Vaak is het handig om aan het begin een werkplanning te maken.

Na het maken van deze opdracht kun je:

• de benodigde arbeid voor een gewas berekenen;

• omgaan met tijdschrijven.

Tijdsduur:

6 uur

Hulpmiddelen:

Managementprogramma van het bedrijf Bouwboek – plantplan- Kwin

Opdracht 3.1 Startoefening Boomkwekers

https://www.youtube.com/watch?v=nSEelXEVjvk&vl=nl

Een peerceel van 2000 bomen Pyrus Chanticleer moet getangd worden. Gemiddeld moeten er twee bandjes gezet worden en wordt de top “vrij”gesnoeid.

Wat heb je nodig aan gereedschap en machines?

Wat is de duur van het werkje met 1 persoon of met twee personen?

Opdracht 3.1 Startoefening Fruittelers

https://www.youtube.com/watch?v=Pw7dV7Jociw&index=6&list=PLxOniS1jFTQUzxaQ__CJ 5podemfzvgR8X

De oogst is binnen.

Dan komt de sortering nog

(16)

Uiteraard verpak je de vruchten in het gewenste fust van de klant, ( 50% karton gelegd, 50% kg verpakking)

Het gelegde fruit wordt gestickerd

Hoeveel man heb je nodig?

Hoeveel fust heb je nodig?

Wat heb je nog meer nodig

En bereken hoe lang je dan over deze partij gaat doen?

Opdracht 3.1 Startoefening Glastuinders

https://www.youtube.com/watch?v=7oPmWX6KdAM

Pluizen is op dit bedrijf een dagelijks werk

Hoeveel tijd zou op dit bedrijf per week nodig zijn.

De benodigde gegevens voor Zembla Wit hoor je in de film?

Opdracht 3.2: inventariseren

Inventariseren van benodigde uren per gewas

Oriëntatie

Deze opdracht maak je met twee klasgenoten.

Uitvoering

Ga uit van het hoofdgewas van je teeltbedrijf (1 teelt).

Neem de uitdraai van het managementprogramma, een kopie van het bouwboek of andere informatie over de teelt op het teeltbedrijf. Hierin moeten wel de gewerkte uren staan. Zo niet, dan moet je er met de bedrijfsleider een goede schatting van maken.

Maak nu in Excel (anders kan ook, maar is niet handig) een aantal kolommen.

Spreek met elkaar af in welke volgorde jullie groep gaat werken. De onderdelen zijn:

• handeling (bijvoorbeeld planten, bemesten);

• aantal uren per hectare die je nodig hebt

• periode (bijvoorbeeld mei-1, mei-2, jun-1; of als je gewend bent in weken te rekenen:

wk17-18, wk19-20).

Tel het aantal gewerkte uren/ha op.

(17)

Opdracht 3.3: vergelijken

Vergelijken benodigde tijd per gewas

Oriëntatie

Er zijn veel teelten in de agrarische sector en ook binnen onze klas zijn er veel verschillende teelten. Op de verschillende bedrijven, waar jullie leren en werken, de specialisaties fruitteelt, boomkwekerij en glastuinbouw zijn er veel verschillende teelten.

Uitvoering:

Print het rekentabel van opdracht 2.2 uit zodat die kan worden opgehangen in de klas.

Presenteer met je klasgenoten door middel van een PowerPointpresentatie de door jullie gevonden informatie.

Afsluiting:

Vergelijk jouw / jullie bevindingen na het maken van de opdrachten met die van je groepsgenoten. Zijn er grote verschillen? Hoe komt dat?

Heeft het werken in een groep problemen opgeleverd? Zo ja, welke?

Bespreek deze opdracht met de docent.

Aantekeningen / opmerkingen / aanvullingen

(18)

Werkblad 4 Hiërarchie en verantwoordelijkheden

Hiërarchie betekent dat er in een organisatie relaties bestaan waarbij de ene medewerker de chef is van de andere. We noemen dat lijnrelaties. Wat houdt een hiërarchische relatie in?

Een hiërarchische relatie houdt allereerst in dat je chef jou opdrachten kan geven. Daarvoor heeft hij bevoegdheid. In de tweede plaats zal de chef een zekere mate van controle uitoefenen op het werk van zijn medewerkers. Ten slotte is er in de lijnrelatie ook sprake van verantwoording van de medewerking naar zijn chef. Elke medewerker heeft op zijn niveau een eigen verantwoordelijkheid.

Voorbeeld van een lijnrelatie

Opdracht 4.1 werkrelatie

Hoe kun je de (lijn)relatie in jouw leerbedrijf intekenen ? Doe hieronder een poging.

Geef hieronder zo precies mogelijk aan wat de

verantwoordelijkheden zijn van de me(d)werkers in de lijnrelatie hierboven op jullie bedrijf

Werker 1

(19)

Opdracht 4.2 Organogram

Het organogram van dit bedrijf ziet er als volgt uit:

Beantwoord en verklaar

Wat vind je van bovenstaand organogram?

Geeft dit de juiste plek in de organisatie weer met de verantwoordelijkheden?

De zoon is klaar met zijn opleiding en gaat in de maatschap. Wat veranderd dit aan het organogram?

Er zijn op dit bedrijf verschillende verantwoordelijkheden; financiën, werkplanning, onderhoud machines, teeltwerkzaamheden appel, teeltwerkzaamheden boomkwekerij, gewasbescherming, verkoop product, logistiek, externe contacten, promotie via de website, ea

Vader ( 56 jaar en al 40 jaar ondernemer)

zoon 1 ( 19 jr MBO opleiding niveau 4)

medwerker Johan ( 62 jr winterlandbouwschool

Geldermalsen)

medewerker Arthur ( 23 jrmet MBO

opleiding 3) voorlichter toeleverende

cooperatie

(20)

Werkblad 5 Arbeidsfilm

doel

Als je een hele rij willekeurige getallen ziet, heb je vaak niet meteen in de gaten of er enig verband in zit, of er een dalende of stijgende lijn is te ontdekken. Maar als je die getallen tot een grafiek verwerkt, wordt het vaak veel duidelijker.

Na het maken van deze opdrachten kun je:

de arbeidsbehoefte van een gewas in een grafiek weergeven de arbeidsbehoefte van een bedrijf in een grafiek weergeven knelpunten in een bedrijf opsporen.

tijdsduur 6 uur

hulpmiddelen KWIN,

Bedrijfsgegevens Werkblad 1 en 2

(21)

opdracht 5.1 Arbeidsfilm voor het hoofdgewas

Arbeidsfilm voor het hoofdgewas

Oriëntatie

In de krant zie je heel vaak grafieken. Uit een grafiek kun je in één oogopslag heel veel informatie halen.

Zoek in de krant van gisteren een grafiek over het weer en een grafiek over de economische of monetaire situatie, bijvoorbeeld het verloop van de beursindex.

Werk beide grafieken om in een tabel.

Uitvoering

Ga uit van de tabel, die je gemaakt hebt in opdracht 2.

Zoek uit hoeveel hectare van het hoofdgewas geteeld worden op het praktijkbedrijf.

Vermenigvuldig de gevonden arbeidsuren per periode in het rekenvel met het aantal hectare van dat gewas. Dit is de hoeveelheid arbeidsuren die het bedrijf aan dat gewas besteedt.

Doe hetzelfde met de waarden die je gevonden hebt in de KWIN.

Maak nu een grafiek met in de horizontale as de perioden van het jaar en in de verticale as de gewasgebonden uren voor het bedrijf. Probeer in dezelfde grafiek ook de uren volgens de KWIN op te nemen.

Bepaal hoeveel uren arbeid per periode beschikbaar zijn. Houd hierbij rekening met de volgende factoren.

• In het algemeen kun je 50 procent van de uren buiten werken vanwege de weersomstandigheden.

• Na ongeveer 12 uur werken op een dag gaat een mens steeds meer fouten maken.

• Het aantal werknemers dat op het bedrijf werkzaam is.

Zet deze gegevens ook in de grafiek.

Bepaal per periode hoeveel uren nog over zijn voor andere gewassen en andere bezigheden.

In welke perioden denk je dat er problemen zullen komen? Waarom denk je dat?

Doe 3 suggesties om de problemen te verminderen of te voorkomen.

(22)

Afsluiting

Wat vond je het moeilijkste aan deze opdracht?

Van welk onderdeel heb je het meeste geleerd? Waarom?

(23)

(24)

opdracht 5.2 De arbeidsfilm voor het bedrijf

De arbeidsfilm voor het bedrijf

Oriëntatie

Aan het eind van een schoolperiode is het vaak druk met allerlei toetsen. Je moet ook nog een aantal verslagen en werkstukken inleveren. Hoe kom je daarmee klaar?

Oplossing: maak een tijdsplanning. Begin met die dingen waarop jij zelf geen invloed kunt hebben, bijvoorbeeld

de datum van een toets. Vervolgens plan je de onderdelen die op een bepaalde datum klaar moeten zijn. (Je mag ze ook eerder klaar hebben!). Op deze manier maak je een goede studieplanner.

Maak nu een studieplanner voor het tweede deel van periode 2. Vraag de informatie aan je docent.

Uitvoering

Ga uit van de tabel die je gemaakt hebt in opdracht 1.

Gebruik de vaardigheid die je opgedaan hebt om er een grafiek van te maken in opdracht .

Nu ga je een arbeidsfilm maken voor het hele bedrijf.

Wissel gegevens uit met je medeleerlingen over andere gewassen. Voor de ontbrekende gewassen moet je gegevens verzamelen bij een teeltbedrijf en in de KWIN.

Vraag aan je begeleider of er een registratie programma is om alle gewassen bij elkaar te zetten. Vraag of je hiermee mag werken of een uitdraai van de

verschillende teelten mag hebben

Is er geen programma aanwezig, dan kun je de tabel uit opdracht 1 uitbreiden met de andere gewassen.

Totaliseer de arbeidsbehoefte per periode (gewas1×hectares1 + gewas2×hectares2 et cetera).

Maak nu een grafiek met in de horizontale as de perioden van het jaar en in de verticale as de gewasgebonden uren voor het bedrijf. Probeer in dezelfde grafiek ook de uren volgens de KWIN op te nemen.

Bepaal hoeveel uren arbeid per periode beschikbaar zijn. Houd hierbij rekening met de volgende factoren.

• Afhankelijk van het gewas en grondsoort kun je 50-80 procent van de uren buiten werken vanwege de weersomstandigheden.

• Na ongeveer 12 uur werken op een dag gaat een mens steeds meer fouten maken.

• Het aantal werknemers dat op het bedrijf werkzaam is. Ga uit van zes dagen per week in de drukke tijd.

(25)

Zet dit ook in de grafiek.

Bepaal per periode hoeveel uren over zijn voor de andere bezigheden (administratie, bijscholing enzovoorts).

In welke periode worden de meeste bijscholingen en cursussen gegeven? Geef een verklaring.

Afsluiting

Je hebt nu alle werkzaamheden voor het teeltbedrijf op een rijtje gezet. Kijk er eens kritisch naar en bedenk op welke onderdelen / momenten er verbeteringen kunnen worden doorgevoerd.

Benoem deze verbeteringen en motiveer je antwoord.

Zou je de volgende keer een andere aanpak voor deze opdracht kiezen?

Motiveer je antwoord.

(26)

Werkblad 6 Facturen

Opdracht 6.1. offerte en Factuur maken

Je gaat een offerte en een factuur maken voor een klus, die je gaat uitvoeren bij een van de collega’s.

Omschrijf hieronder nauwgezet die klus:

Voorbeeld:

1 hectare appels snoeien aan de Weiweg met Elstar als hoofdras en Golden Delicious als bestuiver. Het wordt uitgevoerd zoals in het overleg is afgesproken. Geheel volgens de huidige inzichten van de Elstar snoei.

Maak gebruik van de info van het ZZP centrum: https://zzp-centrum.nl/

Je gaat na afloop van het werk de factuur maken. Doe dit met behulp van : https://zzp- centrum.nl/

Lever de offerte en de factuur in bij de docent.

Opdracht 6. 2 Kosten en baten

Analyseer achteraf of de kosten allemaal betaald zijn.

Welke kosten heb je? En verdeel ze in de onderstaande rubrieken

Vaste kosten

Variabele kosten

Overige kosten

(27)

Opdracht 6.3: BTW

Hoe gaat je om met je ontvangen BTW bedrag?

Opdracht 6.4: Financieel resultaat

Wat is het financieel resultaat geweest van je klus?

Bekijk: https://www.administratievoeren.nl/btw_buitenland

(28)

Werkblad 7

De docent geeft een presentatie van www. Agrimate.nl Opdracht 7.1 Kengetallen

Vul hieronder zoveel mogelijk kengetallen in uitgaande van bedrijfs- en/of sectorgegevens

Kengetallen: sector per ha/are Fruitteelt/ Boomteelt Gemiddelde oppervlakte

Verhouding appel en peer Geteelde assortiment Inzet arbeid fte (vast/los)

Kilogrammen stuks per ha. /are Gewasbeschermingskosten Arbeidskosten

Waterverbruik

Energieverbruik Kw/gas

% export

Belangrijkste exportland Aantal bedrijven in de teelt Bruto opbrengst

Saldo

Netto opbrengst

Netto opbrengst per werknemer

% vreemd vermogen Milieubelasting

(29)

Kengetallen: sector per ha/are glastuinbouw Gemiddelde oppervlakte

Verhouding appel en peer Geteelde assortiment Inzet arbeid fte (vast/los)

Kilogrammen stuks per ha. /are

Opdracht 7.2 Kengetallen in de teelt

Het hieronder beschreven bedrijf heeft een productie gehaald in 2018 ( als december de prognose volgt) van 150.000 stuks klasse 1, 35.000 stuks klasse 2 en 7.500 niet geoogst.

Er is een arbeidsbezetting geweest van 2 maanden alleen de ondernemer, 6 maanden met een tweetal losse medewerkers en 4 maanden met een oogstploeg van 12 mensen en die twee losse medewerkers.

De inkomsten variëren behoorlijk per maand. In de vier oogstmaanden komt er maandelijks € 75.000,- binnen. In die 6 maanden komt er maandelijks €15.000,- binnen en twee

maanden leveren geen inkomsten.

De personele bezetting kost op jaarbasis een € 100.000,-

Aan gewasbescherming wordt relatief weinig geld uitgegeven. De verwachte kosten ervan bedragen 11.500,- over het gehele jaar.

Een exporteur koopt op basis van een contract 75.000 stuks van klasse 1 op.

De bank heeft ooit de totale bedrijfswaarde geschat op € 235.000,- Dit jaar is er weinig afgelost op de lening. Het geleende bedrag blijft op € 45.000,- staan .

Op de website zijn afgelopen jaar 13.000 bezoekers geweest en daarvan hebben een 1500 bezoekers ge”liked”

In december heeft de ondernemer eens de tijd om terug te kijken op het jaar en probeert zoveel mogelijk kengetallen per geleverde “stuks” te produceren. Deze kengetallen zijn dan het uitgangspunt voor het beleid in het komende jaar.

Bv. % klasse 1 geleverd is bijna 78%

Maak uit bovenstaande tekst zoveel mogelijk zinvolle kengetallen

(30)

(31)

Werkplekopdrachten

(32)

01 arbeidsplanning en -verdeling

Opleiding: Teelt en Techniek Niveau: 3 en 4

IBS 3.1 Plannen en Organiseren

Leerdoelen en succescriteria

Leerdoelen:

1. Je kunt personeelsbehoefte bepalen aan de hand van werkplanning op korte, middellange en lange termijn.

2. Je zorgt voor middelen en materialen

Succescriteria:

• Je maakt een correcte middelen en materialen lijst en zorgt dat de benodigde materialen en materialen op het juiste tijdstip, plaats en hoeveelheid aanwezig is.

• Je toont dat je de gepaste middelen en materialen kunt inzetten bij de gevraagde werkzaamheden

Werkplekopdracht

• Je verzamelt de volgende gegevens (arbeidsvraag) o teeltwerkzaamheden

o overige werkzaamheden (incl. vergaderingen, beurzen, schoonmaken e.d.)

o tijden per werkzaamheid

o verdeling van de werkzaamheden over 13 perioden!

o verwerking in Excel

• Je verzamelt de personen, die de arbeid verrichten (arbeidsaanbod).

• Je verdeelt de vaste arbeid (incl. eigen arbeid) over teeltwerkzaamheden en overige werkzaamheden.

• Je berekent het overschot en/of tekort aan arbeid per periode.

• Je geeft aan op welke wijze het arbeidstekort en/of overschot wordt ingepland.

• Je overlegt de uitwerking met de praktijkopleider.

resultaat Overzicht in Excel van de arbeidsvraag en arbeidsaanbod over 13 perioden voor het jaar 2019

oplevering Volgens lesplanning

paraaf

praktijk-opleider

Beoordeling

In deze werkplekopdracht heb je gewerkt aan de leerdoelen

Datum afgerond:

(33)

Laat je praktijkopleider de beheersing van de leerdoelen

Onvoldoende = deelnemer doet (kan) dit nog niet Voldoende = deelnemer doet dit gedeeltelijk zelfstandig

Goed = deelnemer doet dit zelfstandig

Deze opdracht is onvoldoende/voldoende/goed uitgevoerd.

Handtekening

(34)

02 Productie gericht werken

Leerdoelen en succescriteria

Leerdoelen:

Succescriteria:

Werkplek opdracht

Beschrijf in een werkstuk waarom productie gericht werken belangrijk is en hoe de moderne bedrijven een productie gerichte aanpak realiseren. Denk hierbij aan:

 Motivatie werknemer

 Aanleg per individu

 Werkomstandigheden

 Handelingen op elkaar afstemmen

 Voorraadbeheer materialen en middelen

 Inrichting van de werkplek

 Arbeidsroutine

 Werkomgeving

 Mogelijke ideeën voor aanpassingen en vernieuwingen

plan

 Ga aan de slag met het verzamelen van informatie en overleg met je praktijkopleider als je er zelf niet uitkomt

 Inventariseer eventuele wensen van je praktijkopleider en neem die mee in je verslag.

 Zoek uit op welke wijze je de gevraagde informatie het beste kunt weergeven. Je kunt hierbij ook gebruik maken van foto’s,

fabrieksdocumentatie etc.

do

 Maak je verslag.

check

 Check regelmatig bij je praktijkopleider of de door jou gevonden informatie correct is en pas deze zo nodig aan. De praktijkopleider zal

(35)

hierbij kijken of je al voldoende beheersing laat zien van de bij deze opdracht benodigde werkprocessen en competenties.

 Vraag de praktijkopleider je werkplekopdracht (wpo) te beoordelen en bij voldoende resultaat de wpo af te tekenen

act

 Toon het resultaat aan je coach.

 Verwerk, indien nodig, de opmerkingen van je coach in je verslag en laat je coach het aangepaste verslag aftekenen als het resultaat voldoende is.

resultaat

Een verslag met daarin opgenomen de volgende punten (minimale eis) met betrekking tot productie en productiegericht werken:

 Motivatie werknemer

 Aanleg per individu

 Werkomstandigheden

 Handelingen op elkaar afstemmen

 Voorraadbeheer materialen en middelen

 Inrichting van de werkplek

 Arbeidsroutine

 Werkomgeving

 Mogelijke ideeën voor aanpassingen en vernieuwingen

oplevering • Volgens lesplanning

paraaf

praktijk-opleider

Beoordeling

Onvoldoende = deelnemer doet (kan) dit nog niet Voldoende = deelnemer doet dit gedeeltelijk zelfstandig Goed = deelnemer doet dit zelfstandig

Datum afgerond:

(36)

03 Teelt en Arbeidsregistratie

Leerdoelen en Succescriteria

Leerdoelen:

Succescriteria:

Wekplekopdrach t

Maak een werkstuk over teelt en arbeidsregistratie en behandel hierin de volgende onderwerpen.

 Beschrijf het systeem

 Beschrijf de uitvoering of het gebruik

 Beschrijf de gegevens die kunnen worden uitgedraaid.

 Beschrijf het doel of nut.

 Beschrijf hoe waar en wanneer het bedrijf deze gegevens gebruikt.

plan

 Overleg met je praktijkopleider, het resultaat moet zijn dat je:

het systeem van teelt en arbeidsregistratie mag gebruiken.

 Inventariseer eventuele wensen van je praktijkopleider en neem die mee in je verslag.

 Zoek uit op welke wijze je de gevraagde informatie het beste kunt weergeven. Je kunt hierbij ook gebruik maken van foto’s,

fabrieksdocumentatie etc.

do

 Maak je verslag.

check

 Check regelmatig bij je praktijkopleider of de door jou gevonden informatie correct is en pas deze zo nodig aan. De praktijkopleider zal hierbij kijken of je al voldoende beheersing laat zien van de bij deze opdracht benodigde werkprocessen en competenties.

 Vraag de praktijkopleider je werkplekopdracht (wpo) te beoordelen en bij voldoende resultaat de wpo af te tekenen

act

(37)

 Toon het resultaat aan je coach.

 Verwerk, indien nodig, de opmerkingen van je coach in je verslag en laat je coach het aangepaste verslag aftekenen als het resultaat voldoende is.

resultaat

Een verslag met daarin (minimaal) de beschrijving van het registratiesysteem, het gebruik , doel en nut van de registratie (hoe wordt de registratie ingezet bij de bedrijfsvoering) en een voorbeeld van een rapportage uit het

registratiesysteem.

oplevering Volgens lesplanning

paraaf

praktijk-opleider

Beoordeling

Onvoldoende = deelnemer doet (kan) dit nog niet Voldoende = deelnemer doet dit gedeeltelijk zelfstandig Goed = deelnemer doet dit zelfstandig

Deze opdracht is onvoldoende/voldoende/goed uitgevoerd.

Handtekening:

Datum afgerond:

(38)

Tips Praktijkopleider

WPO: 3 x behorend bij Plannen en Organiseren

uitleg voor uitvoering

Aandachtspunten:

• Neem met de deelnemer de WPO door.

• Verstrek de nodige gegevens voor het maken van de WPO d.w.z.

technische gegevens voor het maken van de arbeidsbegroting.

• Bespreek met de deelnemer de uitwerking van de opdracht en geef evt.

extra aanvulling voor een juiste uitwerking van de opdracht.

observatie tijdens uitvoering

Aandachtspunten:

• Coach de deelnemer op het maken van de opdracht en de daarbij behorende berekeningen.

• Coach de deelnemer op het invullen van het arbeidsoverschot en/of tekort.

evaluatie met deelnemer

Aandachtspunten:

• Geef feedback op de wijze, waarop de berekeningen en de toelichtingen door de deelnemer zijn gemaakt.

• Bespreek met de deelnemer de technische getallen van de berekeningen in het kader van het teeltproces en overige werkzaamheden.

bij niet voldoende

Mogelijkheden om de werkkwaliteit en/of -proces bij deze WPO te verbeteren:

• Het opnieuw laten maken van de opdracht.

• Het betrekken van de deelnemer bij het maken van berekeningen voor de verschillende teelten.

bij voldoende • Teken de WPO af voor het afronden van deze werkplekopdracht.

• Evalueer uitvoering en resultaat per deelnemer met de Heliconbegeleider.

Afronding

• Deze werkplekopdracht is de eerste van de in totaal 3 WPO’s, onderdeel van de toetsing om de Integrale Beroeps Situatie “Plannen en

Organiseren “ af te ronden.

• De definitieve beoordeling wordt uitgevoerd door de vakdocent.

• Het behaalde gemiddelde resultaat van de 3 WPO’s moet een 5,5 of hoger zijn, het minimale cijfer per WPO moet een 4 of hoger zijn.