VU Research Portal

VU Research Portal

The When, What & How of Measuring Vitamin D Metabolism

Dirks, N.F.

2020

document version

Publisher's PDF, also known as Version of record

Link to publication in VU Research Portal

citation for published version (APA)

Dirks, N. F. (2020). The When, What & How of Measuring Vitamin D Metabolism.

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ?

Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.

E-mail address:

vuresearchportal.ub@vu.nl

Part V

139 List of Abbreviations

List of Abbreviations

ADHR Autosomal dominant hypophoshatemic rickets

ALL Acute lymphoblastic leukemia

ARHR1/2/3 Autosomal recessive hypophosphatemic rickets 1,2 and 3

BMI Body mass index

BSA Bovine serum albumin

CDC US Center for Disease Control and Prevention

CKD Chronic kidney disease

CPB Competitive protein binding

CV Coefficient of variation

CYP24A1 Cytochrome P450 24A1 or 24-hydroxylase

CYP27B1 Cytochrome P450 27B1 or 1α-hydroxylase

CYP2R1 Cytochrome P450 2R1 or 25-hydroxylase

DBP Vitamin D binding protein

DEQAS Vitamin D External Quality Assessment Scheme

ELISA Enzyme-linked immunosorbent assay

ESI Electrospray ionization

FA Formic acid

FGF23 Fibroblast growth factor 23

HD High-dose

HPLC High-performance liquid chromatography

ID Isotope dilution

IIH Idiopathic infantile hypercalcemia

IQR Inter quartile range

LLE Liquid-liquid extraction

LLOQ Lower limit of quantitation

MeOH Methanol

MRM Multiple reaction monitoring

MTX Methotrexate

Appendix I

NIH National Institute of Health

NIST National Institute of Standards and Technology

OCPs Oral contraceptives

PBS Phosphate-buffered saline

PTAD 4-Phenyl-1,2,4-triazole-3,5-dione

PTH Parathyroid hormone

QC Quality control

RIA Radioimmunoassay

RMP Reference measurement procedure

SD Standard deviation

SE Standard error of the mean

SLE Solid-phase extraction

SNR Signal-to-noise ratio

SRM Standard Reference Material

TIO Tumour induced osteomalacia

UPLC-MS/MS Ultra-pressure liquid-chromatography

tandem-mass spectrometry

VDR Vitamin D receptor

VDSP Vitamin D Standardization Program

Appendix II

De vloeistofchromatograaf gekoppeld aan een massaspectrometer (LC-MS/MS) heeft de afgelopen jaren de klinische laboratoria veroverd [1]. Vooral wat betreft steroïdhormonen betekende dit een substantiële verbetering ten opzichte van de traditioneel veel gebruikte immunoassays met een gebrekkige specificiteit. Derhalve maakt een toenemend deel van de ziekenhuislaboratoria nu gebruik van de LC-MS/ MS om de vitamine D status van patiënten te onderzoeken. Dit proefschrift focust op de meest belangrijke markers in het beoordelen van het vitamine D metabolisme:

25-hydroxyvitamine D (25(OH)D), 1,25-dihydroxyvitamine D (1,25(OH)₂D),

24,25-dihydroxyvitamine D (24,25(OH)₂D) en fibroblast groeifactor 23 (FGF23),

met als doel het verbeteren van de methodologie voor de markers van het vitamine D metabolisme en het laten zien van hun nut in diagnostiek en wetenschappelijk onderzoek.

Deel II van dit proefschrift richt zich op de methodologie. De kwaliteit van de

bestaande methoden is onderzocht en nieuwe methoden die kunnen worden toegepast in het diagnostisch proces en in wetenschappelijk onderzoek zijn beschreven.

25(OH)D

25(OH)D wordt het meest gemeten om de vitamine D status van een patiënt te bepalen en is de beste indicator voor het aantonen van vitamine D deficiëntie. Veel laboratoria gebruiken tegenwoordig LC-MS/MS om 25(OH)D te meten. Alhoewel dit zeker een verbetering is ten opzichte van de immunoassay, is de spreiding in resultaten verkregen met de LC-MS/MS methoden die de verschillende laboratoria hebben opgezet nog groot. De focus ligt daarom nu op standaardisatie van methoden om het vergelijken van de resultaten verkregen met verschillende methoden te

vergemakkelijken. In Hoofdstuk 2, hebben we de huidige stand van zaken met

betrekking tot de standaardisatie van methoden onderzocht in Nederland door ze onderling en met een referentiemethode te vergelijken. Alhoewel de methoden zeer verschillend waren, correleerden de verkregen resultaten in gezonde individuen (R > 0.993) en in verschillende patiëntgroepen (R > 0.989) zeer goed. We zagen wel

143

Nederlandse Samenvatting enkele kleine biases (<14%) in de vergelijkingen van twee methoden die zouden kunnen worden verholpen met het rekalibreren van de methoden. We concludeerden dan ook dat de Nederlandse 25(OH)D methoden, ondanks verschil in kalibratie procedures, goed gestandaardiseerd zijn. Desalniettemin laten internationale resultaten van rondzendingen zien dat de standaardisatie wereldwijd nog verre van ideaal is (ongepubliceerde resultaten). We zullen ons dus moeten blijven inzetten voor verdere standaardisatie van 25(OH)D LC-MS/MS methoden.

1,25(OH)

D

1,25(OH)₂D is het actieve metaboliet van vitamine D, het zorgt voor adequate

calcium opname. Het is over het algemeen onzinnig om 1,25(OH)₂D te meten voor

het bepalen van de vitamine D status van een patiënt. Daarvoor is 25(OH)D veel nuttiger. In enkele specifieke gevallen kan het echter van diagnostisch nut zijn om

1,25(OH)₂D te bepalen. Hoofdstuk 3 beschrijft een LC-MS/MS methode voor het

bepalen van 1,25(OH)₂D. Het betreft een uitvoerig gevalideerde methode die is

vergeleken met een commerciële immunoassay, een andere gepubliceerde LC-MS/ MS methode van de Katholieke Universiteit (KU) in Leuven, en de resultaten van de vitamine D internationale rondzending (DEQAS). De LC-MS/MS methode van de KU Leuven gaf 21% hogere resultaten, die naar later bleek werden veroorzaakt door

de aanwezigheid van 1β,25(OH)₂D₃, een interferentie die onze LC-MS/MS methode

niet beïnvloedt [2]. Na aanpassingen van de KU Leuven methode werd het verschil verkleint naar 14%. Waar het overgebleven verschil vandaan komt is onbekend, maar geeft wel aan dat er nog stappen gedaan moeten worden met betrekking tot

standaardisatie van de methoden voor 1,25(OH)₂D.

We hebben met onze methode referentiewaarden bepaald in 96 gezonde vrijwilligers, mannen en vrouwen, tussen de 20 en 70 jaar oud. Voor

1,25(OH)₂D₃ heeft dit geresulteerd in een interval van 59 tot 159 pmol/L.

Zonder een referentiemethode en daaropvolgende standaardisatie kunnen deze waarden niet zomaar worden overgenomen voor andere LC-MS/MS methoden..

Appendix II

24,25(OH)

D

24,25(OH)2D is het inactieve metaboliet van 25(OH)D. Wanneer er geen deactivatie kan plaatsvinden van actief vitamine D, hoopt het zich op en zorgt voor excessieve calciumconcentraties in het bloed. Het kan dan van meerwaarde zijn de

ratio tussen 25(OH)D en 24,25(OH)₂D te meten om te achterhalen of er nog wel

adequate deactivatie plaatsvindt. Net zoals 1,25(OH)₂D wordt 24,25(OH)₂D alleen

sporadisch gemeten en is standaardisatie nog geen feit. Echter bestaat er voor dit metaboliet al wel een referentiemethode. Deze is gebruikt om referentiemateriaal (SRM 972a) te meten [3,4]. Een recente publicatie die zes verschillende

25,25(OH)₂D methoden heeft vergeleken laat zien dat er wel degelijk behoefte is

aan standaardisatie [5]. Hoofdstuk 4 beschrijft onze LC-MS/MS methode voor

het meten van 24,25(OH)₂D en 25(OH)D. De validatie is uitgevoerd met behulp

van de richtlijnen van de FDA en EMA. Daarnaast is de methode gekalibreerd met eerder genoemd referentiemateriaal. Referentiewaarden zijn vastgesteld door

24,25(OH)₂D concentraties te bepalen in 92 gezonde vrijwilligers, mannen en

vrouwen, tussen de 20 en 70 jaar oud. Dit resulteerde in een referentie-interval van

0,4 tot 8,9 nmol/L en een interval van 10 tot 33 voor de 25(OH)D/24,25(OH)₂D

ratio. Aangezien het hier een gestandaardiseerde methode betreft kunnen de referentiewaarden als universeel worden gezien.

Hopelijk zal de internationale rondzending voor vitamine D (DEQAS) zijn monsters snel van een richtwaarde gaan voorzien om

zo de standaardisatie van alle 24,25(OH)₂D methoden te bevorderen.

fgf23

FFGF23 remt de activatie en stimuleert de deactivatie van 25(OH)D en speelt daarmee een belangrijke rol in de vitamine D huishouding. Het is geen steroïdhormoon, maar een eiwithormoon. Het opzetten van LC-MS/MS bepalingen voor eiwitten is een stuk moeilijker en er is nog niemand in geslaagd er een op te

zetten voor FGF23. In Hoofdstuk 5 hebben we daarom de huidige immunoassays

voor FGF23 bestudeerd en dan met name de veronderstelde pre-analytische instabiliteit van FGF23 wanneer gebruikt wordt gemaakt van deze assays [6]. Door

145

Nederlandse Samenvatting bestaande recente literatuur aan te vullen met nieuwe experimenten hebben we laten zien dat het toevoegen van proteaseremmers, zoals eerder werd aanbevolen, onnodig is bij gebruik van alle huidige immunoassays voor FGF23. Het is echter nog altijd aanbevolen om monsters snel te centrifugeren om problemen te voorkomen die optreden wanneer er te lang wordt gewacht met het opwerken van de monsters.

Vooralsnog lijken de FGF23 immunoassays dus adequaat te presteren. Desalniettemin zal een mogelijke LC-MS/MS methode ons in theorie veel meer informatie kunnen verschaffen dan een immunoassay. Posttranslationele modificaties, verschillende eiwitfragmenten en mutaties resulteren allen in een andere massa en kunnen dus worden onderscheiden met behulp van LC-MS/MS. Het ontwikkelen van een dergelijke methode wordt echter bemoeilijkt door de behoefte aan een uitvoerige monstervoorbewerking en door de gevoeligheid van onze huidige massaspectrometers. Het blijft de vraag of de LC-MS/MS ook voor de eiwithormonen langzamerhand de immunoassays zal vervangen.

De studies in deel II van dit proefschrift dragen bij aan de kwaliteit en kennis van

de methodologie voor de beoordeling van de vitamine D status. De verschillende vitamine D metabolieten en FGF23 bevinden zich ieder in verschillende fases van methodeverbetering (Figuur 1), en vragen dus om een andere aanpak. Dit

heeft geresulteerd in de diverse set publicaties in deel II van dit proefschrift. De

optimalisatie gaat door en LC-MS/MS methoden zullen steeds breder toepasbaar zijn in meer verschillende matrices, zoals gedroogde bloedspots of weefsels. Versimpelde en op termijn geautomatiseerde LC-MS/MS systemen zullen meer en meer laboratoria in staat stellen de techniek toe te gaan passen, en zullen de noodzaak van specialistische analisten verminderen. Hopelijk zal deze trend van versimpeling en automatisering niet leiden tot achteruitgang op het gebied van accuraatheid en specificiteit.

Deel III van dit proefschrift beschrijft de klinische en wetenschappelijke

toepassingen van de LC-MS/MS methode voor het bepalen van 24,25(OH)₂D en

Appendix II

In onderzoek wordt steeds vaker gebruikt gemaakt van LC-MS/MS methoden. Het is nu zaak deze technologische vooruitgang te gebruiken om de rol van vitamine D bij gezondheid en ziekte te verduidelijken. Nieuwere generaties van meer gevoelige LC-MS/MS instrumenten zullen ons in staat stellen om nog specifieker bepaalde verstoringen in het vitamine D metabolisme te bestuderen. Daarmee kunnen we wellicht een stap zetten in het ophelderen van de daadwerkelijke positieve effecten van vitamine D. De eindeloze hoeveelheid studies die een relatie tussen verlaagde 25(OH)D concentraties in het bloed en een verhoogde kans op ziekte aan zeggen te tonen zijn merendeel gebaseerd op metingen met een immunoassay. Dit heeft geleid tot een voortdurende ophoging van de 25(OH)D concentratie die wij gezond achten. Door een 25(OH)D concentratie van >50 nmol/L of zelf >75 nmol/L aan te houden voor vitamine D sufficiëntie, zien wij een groot deel van de “gezonde” wereldbevolking als ziek. We moeten wellicht de mogelijkheid overwegen dat ons concept van vitamine D sufficiëntie en de daarbij behorende 25(OH)D concentratie

Fase 1: Ontwikkeling Fase 2: Vergelijken Fase 3: Harmonizatie Phase 4: Standardisatie 25(OH)D Eerste LC-MS/MS methode Meerdere LC-MS/MS methoden Monitoren periodieke kwaliteit Referentie methode Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 1,25(OH)₂D Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 24,25(OH)₂D Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 FGF23 Eerste LC-MS/MS methode Eerste LC-MS/MS methode Eerste LC-MS/MS methode Meerdere LC-MS/MS methoden Meerdere LC-MS/MS methoden Referentie methode Referentie methode Referentie methode Meerdere LC-MS/MS methoden Monitoren periodieke kwaliteit Monitoren periodieke kwaliteit Monitoren periodieke kwaliteit

Figuur 1. De verschillende fases van methodeverbetering voor 25(OH)D, 1,25(OH)₂D, 24,25(OH)₂D en FGF23.

147

Nederlandse Samenvatting immunoassays. Nu de kosten van het implementeren van een LC-MS/MS omlaag zijn gegaan en resultaten sneller kunnen worden gegenereerd, is het gebruik ervan

in grote studies ook mogelijk, zoals hoofdstukken 6 en 7 laten zien.

Hoofdstuk 6 beschrijft een studie in patiënten met acute lymfoblastische leukemie.

Het toont een relatie aan tussen de daling in 25(OH)D₃ concentraties gedurende

methotrexaat behandeling en het ontstaan van ernstige orale mucositis. 25(OH)

D₃ concentraties voor methotrexaat behandeling werden niet geassocieerd met het

ontwikkelen van ernstige orale mucositis. Of de daling in 25(OH)D₃ concentraties

een effect of een oorzaak is van het ontwikkelen van ernstige orale mucositis blijft onduidelijk.

Hoofdstuk 7 laat zien dat de 25(OH)D/24,25(OH)₂D ratio geen meerwaarde heeft in het voorspellen van de individuele respons op vitamine D suppletie in vergelijking met 25(OH)D alleen.

Dit proefschrift biedt de beschrijvingen van drie nieuwe LC-MS/MS methoden voor het bepalen van de voorname vitamine D metabolieten 25-hydroxyvitamine D, 1,25-dihydroxyvitamine D en 24,25-dihydroxyvitamine D. De methoden, zoals hier beschreven, kunnen in combinatie met de vastgestelde referentie intervallen worden gebruikt voor het vaststellen van ontregelingen in het vitamine D metabolisme. Daarnaast bieden de methoden de mogelijkheid nog beter en gerichter onderzoek te doen. Verder hebben we aangetoond dat het toevoegen van proteaseremmers niet langer nodig is bij het gebruik van de huidige immunoassays voor intact FGF23. Als geheel draagt dit proefschrift bij aan een verbetering in het meten, en het interpreteren, van het vitamine D metabolisme en FGF23.

referenties

1. Annesley, T.M., R.G. Cooks, et al., Clinical Mass Spectrometry-Achieving Prominence in Laboratory Medicine. Clin Chem, 2016. 62(1): p. 1-3.

2. Pauwels, S., I. Jans, et al., 1beta,25-Dihydroxyvitamin D3: A new vitamin D

metabolite in human serum. J Steroid Biochem Mol Biol, 2017. 173: p. 341-348.

3. Tai, S.S. and M.A. Nelson, Candidate Reference Measurement Procedure for the Determination of (24R),25-Dihydroxyvitamin D3 in Human Serum Using

Appendix II

Isotope-Dilution Liquid Chromatography-Tandem Mass Spectrometry. Anal Chem, 2015. 87(15): p. 7964-70.

4. Tai, S.S., M.A. Nelson, et al., Development of Standard Reference Material (SRM) 2973 Vitamin D Metabolites in Frozen Human Serum (High Level). J AOAC Int, 2017. 100(5): p. 1294-1303.

5. Wise, S.A., S.S. Tai, et al., Interlaboratory Comparison for the Determination of 24,25-Dihydroxyvitamin D(3) in Human Serum Using Liquid Chromatography with Tandem Mass Spectrometry. J AOAC Int, 2017. 100(5): p. 1308-1317.

6. Smith, E.R., M.L. Ford, et al., Instability of fibroblast growth factor-23 (FGF-23): implications for clinical studies. Clin Chim Acta, 2011. 412(11-12): p. 1008-11.

Appendix III

Op 21 april 2013 om 12:51 stuur ik een mail. Ik stuur hem nadat ik een gastcollege over klinische chemie bijwoon en meer wil weten over dit, mij tot dan toe onbekende vakgebied. Het mailadres aan het eind van de presentatie is niet van de gastspreker, maar van een klinisch chemicus aan het VU medisch centrum. Ik mail haar dat ik hard heb gewerkt om mijn bachelor farmacochemie af te ronden, vanaf juni vrij ben, en of een stage van 1 tot 3 maanden gedurende die zomer mogelijk is. Twee dagen later krijg ik antwoord. ‘Wat leuk dat je enthousiast bent over de klinische chemie, laten we een afspraak maken, as donderdag? Vriendelijke groet, Annemieke Heijboer’. De rest is geschiedenis. Die korte stage wordt een hele zomer, die zomer een jaar en dat jaar uiteindelijk een meerjarig promotietraject, culminerend in dit proefschrift.

Beste Annemieke, dank je wel. Dank je wel dat je me destijds hebt uitgenodigd voor een gesprek, voor het daarna in mij gestelde vertrouwen om stage te lopen, de mogelijkheid onderzoek te blijven doen tijdens mijn master, en uiteraard de kans om daarna te promoveren op het endolab. Je hebt me fantastisch begeleid vanaf april 2013 tot zelfs na de laatste letter van dit proefschrift. Ik heb zeer veel van je geleerd, bewonder je manier van begeleiden en neem een voorbeeld aan hoe je het vak van klinisch chemicus uitoefent. Ik hoop ooit wellicht op eenzelfde manier iemand wegwijs te maken in wat nu ons vak is.

Beste Mariëtte, dank je wel. Het was bijzonder prettig meteen door jou te worden begeleid vanaf het begin van mijn promotietraject. Je weet je kennis van de analytische chemie op een heel duidelijke manier over te brengen en bent altijd bereid geweest me te sturen waar dat nodig was. Nadat we met zijn allen verhuisden naar het AMC, werd dat nog makkelijker en kon ik altijd bij je binnen lopen. Ik twijfel er niet aan dat je de ontwikkeltak van het endolab naar een volgend niveau kunt tillen.

Beste Robert, dank je wel. Vanaf onze allereerste ontmoeting heb ik me op mijn gemak gevoeld onder jouw begeleiding. Ik bewonder de manier waarop je mensen

151

Dankwoord manuscripten was altijd correct en zorgde steeds voor duidelijke contouren en een helderdere boodschap.

Beste Frans, dank je wel. Vanaf het begin heb ik je alles kunnen vragen. Het is buitengewoon en bewonderingswaardig hoe jij je, vrijwel autodidactisch, de LC-MS/ MS eigen hebt gemaakt. Je begeleiding is immer vriendelijk, doch kritisch en dat is knap. Ikzelf, maar ook de rest van het lab heeft dankzij jou een enorme ontwikkeling doorgemaakt, waarmee je jezelf misschien wel onmisbaar hebt gemaakt.

Prof. dr. Blankenstein, beste Rien, bedankt voor de begeleiding van de start van mijn promotietraject en fijn dat je plaatsvervangend rector wilt zijn tijdens de promotieplechtigheid.

Ik ben ook zeker dank verschuldigd aan de leden van de leescommissie, prof. dr. Marc Vervloet, prof. dr. Christa Cobbaert, prof. dr. Barbara Obermayer-Pietsch, prof. dr. Etienne Cavalier, prof. dr. Ido Kema en dr. Renate de Jongh. Dank voor het positief beoordelen van mijn proefschrift en het plaats willen nemen in de promotiecommissie.

Dankzij al mijn collega’s van het eerste uur op het endolab, Anna, Anneke, Bahiya, Carla, Chikwah, Ebbo, Franca, Glenn, Ina, Ingrid, Josien, Marijke, Mirjam, Peter, Winnifred en Wjera, heb ik mij thuis gevoeld op het lab en ben ik altijd met plezier naar mijn werk gegaan. De praatjes, schouderklopjes, grapjes, voorstellingen, etentjes, borrels, boottochtjes, koppen koffie en lunches maakten mijn dagen. Het liefst zou ik jullie allemaal meenemen naar mijn nieuwe baan, maar dat mag vast niet van Annemieke.

Al mijn collega’s van het tweede uur op het endolab, An, André, Anita, Arja, Bram, Cecilia, Carla, Dewi, David, Fred, Henk, Ivy, Jacquelien, Joëlle, José, Li, Marjo, Marja en Yvonne. Bedankt voor het warme welkom op het AMC. Jullie zijn een goed team samen met jullie nieuwe collega’s vanuit het VUmc.

Appendix III

Beste Rahel, fijn dat je er was toen ik net begon als stagiair op het lab. Je hebt me geïntroduceerd en wegwijs gemaakt. Dank je wel.

Beste Kerensa, Mariska en Stan, het was een genoegen om met jullie een kamer te delen op het VUmc. Een dag verloopt een stuk fijner met leuke mensen om je heen. We vliegen nu langzaamaan allemaal uit in verschillende richtingen. Ik ben reuze benieuwd waar we uithangen over een aantal jaren en zet onze borrels graag voort. Beste Martin, jij overleed vlak na de start van mijn promotie. Het is onbeschrijfelijk jammer dat ik nooit zal weten hoe jij nu in het leven zou staan. Wat had ik graag je vriendschap willen behouden tot in lengte van jaren. Je nuchterheid en onbevangenheid zal mij voorgoed inspireren.

Beste Maarten, het was heel fijn een huis met je te delen tijdens onze promoties. Wanneer het tegenzit, kun je relativeren, wanneer het meezit ben je nooit te beroerd dat te vieren. Buiten een hele goede vriendschap bewonder ik je wetenschappelijke kwaliteiten. Ik weet zeker dat je naam zult maken in de wetenschap. Wie weet kunnen we elkaar inderdaad ooit nog is vinden in een gezamenlijk wetenschappelijk project. Ik kan mij niemand anders inbeelden die het daadwerkelijk van mij zou kunnen overnemen, mocht ik onverhoopt ter aarde storten tijdens de plechtigheid. Je draagt die verantwoordelijkheid met verve.

Beste Ente, in goede en in slechte tijden ben je er altijd geweest, en dat al behoorlijk lang. Samen opgroeien in Amsterdam en omstreken was vooral één groot feest. We hebben samen vele nachten doorgehaald, vele discussies geslecht, veel gelachen, hoge bergen beklommen, verre voettochten gemaakt, en helaas ook een vriend begraven. Ik geloof dat we het zelden hebben gehad over werk en dat is ook wel eens fijn. Mijn dank is ook groot voor de hele mooie omslag die jij hebt vormgegeven. Lieve pap, lieve mam, dank jullie wel voor het feit dat ik altijd alle mogelijkheden heb gekregen om te studeren en mezelf verder te ontwikkelen. Jullie hebben me

153

Dankwoord

Lieve Anne, dank je wel voor je voorbeeld als grote zus, en je bemoedigende telefoontjes wanneer die op zijn plaats zijn.

Lieve Evi, dank je wel voor je voorbeeld als kleine zus, en je hulp bij alles waar ik zelf niet zo goed in ben en jij zoveel beter.

Lieve Lot, sinds ik jou heb leren kennen is het leven nog weer iets leuker geworden. Een promotie afronden is een stuk fijner met iemand zoals jij om bij thuis te komen. Aan een nieuwe uitdaging beginnen als klinisch chemicus in opleiding ook. Zelfs verhuizen met jou was een feest. Op naar de toekomst!

155

Curriculum Vitae

Curriculum Vitae

Niek Frans Dirks was born October 21st, 1991 in Badhoevedorp. After graduation from high school in Amsterdam, he continued his studies in 2010 at the VU University in Amsterdam with a bachelor’s degree programme in Pharmaceutical Chemistry. In 2014, it was followed by a master’s degree programme in Drug Discovery & Safety (cum laude). Multiple internships during both his bachelor’s and master’s degree programmes at the Endocrine Laboratory of the VUmc, supervised by dr. Heijboer, ultimately acquired him a position as a PhD student in 2016. Under supervision of Prof. dr. R. de Jonge, dr. A.C. Heijboer en dr. ir. M.T. Ackermans he investigated the measurement of vitamin D metabolism and developed several methods for vitamin D diagnostics. The last year, after merging of the VUmc and AMC, he performed his work at the Amsterdam Centre for Endocrinology of the Amsterdam UMC, location AMC. In October 2019, he started as a resident in clinical chemistry at AtalMedial.

Niek Frans Dirks werd op 21 oktober 1991 geboren in Badhoevedorp. Na het behalen van het eindexamen gymnasium aan het Amsterdams Lyceum begon hij in 2010 met een bachelor Farmaceutische Wetenschappen aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. In 2014 werd dit vervolgd met de master Drug Discovery & Safety (cum laude). Onderzoek tijdens stages op het Endocrinologisch Laboratorium van het VUmc in Amsterdam onder begeleiding van dr. Heijboer tijdens zowel de bachelor als de master leidde uiteindelijk tot een aanstelling als promovendus in 2016. Onder begeleiding van Prof. dr. R. de Jonge, dr. A.C. Heijboer en dr. ir. M.T. Ackermans werkte hij aan meerdere studies omtrent het meten van het vitamine D metabolisme en ontwikkelde hij meerdere vitamine D methodes voor de diagnostiek. Het laatste jaar, na de fusie van het AMC en VUmc, vond het onderzoek plaats op het Amsterdam Centrum voor Endocrinologie van het Amsterdam UMC, locatie AMC. In oktober 2019 startte hij zijn opleiding tot klinisch chemicus bij AtalMedial.

157

PhD Portfolio

PhD Portfolio

Niek F Dirks

PhD timeline: November 2015 - Ocotber 2019

PhD supervisors: dr. A.C. Heijboer dr. ir. M.T. Ackermans prof.dr. R. de Jonge

1. PhD training

Year ECTS

General courses

Scientific Writing in English 2014 3

Resarch Integrity: Biomedical Sciences 2017 2

Specific courses

Scientific Methodology: Kwantitatieve Analyse van Peptiden en Proteïnen (Avans Plus)

2015 0.75

Development and Validation of Quantitative LC-MS/ MS Assays for Use in Clinical Diagnostics (MSACL)

2015 0.5

Clinical Proteomics (MSACL) 2016 0.5

Oral Presentations

Various Calibration Procedures Result in Optimal Standardization of Routinely Used 25(OH)D ID-LC-MS/MS Methods

JNVE Meeting, Leiden

2016 0.5

Various Calibration Procedures Result in Optimal Standardization of Routinely Used 25(OH)D ID-LC-MS/MS Methods

MSACL, Salzburg

2016 0.5

Determination of Human Reference Values for Serum Total 1,25-dihydroxyvitamin D Using an Extensively Validated 2D ID-UPLC-MS/MS Method

AG&M Meeting, Garderen

2016 0.5

Appropriate Assessment of Vitamin D Metabolites

JNVE Meeting, Leiden

2017 0.5

Pre-analytical stability of FGF23 with the contemporary immunoassays

JNVE Meeting, Leiden

Appendix V

Poster Presentations

Determination of Human Reference Values for Serum Total 1,25-dihydroxyvitamin D

MSACL, Salzburg

2015 0.5

Various Calibration Procedures Result in Optimal Standardization

of Routinely Used 25(OH)D ID-LC-MS/MS Methods

Science Exchange Days, Amsterdam

2016 0.5

Reference Values for 24,25-dihydroxyvitamin D and the 25-hydroxyvitamin D/24,25-dihydroxyvitamin D Ratio

DEM (NVE), Noordwijkerhout

2019 0.5

National Conferences

Dutch Endocrine Meeting (NVE), Noordwijkerhout 2016 0.5

Amsterdam Institute for Gastroenterology & Metabolism (AG&M), Garderen

2016 0.5

JNVE Meeting, Leiden 2016 0.5

Science Exchange Day, Amsterdam 2016 1.1

JNVE Meeting, Leiden 2017 0.5

JNVE Meeting, Nijmegen 2018 0.5

Dutch Endocrine Meeting (NVE), Noordwijkerhout 2019 0.5

International Conferences

Mass Spectrometry: Applications to the Clinical Lab,

Salzburg

2015 1

Mass Spectrometry: Applications to the Clinical Lab,

Salzburg

2016 1

Other

Organizing Committee of the AG&M Meeting 2016 0.5

2. Teaching Supervising

Niek van Leeuwen, HLO student: Development of a Quantitative Method for 24,25-dihydroxyvitamin D and 25-hydroxyvitamin D

159

PhD Portfolio Bram van de Kooi, Msc student Scheikunde: Measuring

Vitamin D Metabolism in Dried Blot Spots

2019 2

Courses

Master Course Endocrinology 2018

Opleidingsdag Klinisch Chemici in opleiding: Inleiding Endocrinologie 2019 3. Parameters of Esteem Grants Noyons Stipendium 2016 4. Publications

1. Dirks, N.F., H.W. Vesper, et al., Various calibration procedures result in optimal standardization of routinely used 25(OH)D ID-LC-MS/MS methods. Clin Chim Acta, 2016. 462: p. 49-54.

2. van der Meijden, K., N. Bravenboer, et al., Effects of 1,25(OH)2 D3 and 25(OH)D3 on C2C12 Myoblast Proliferation, Differentiation, and Myotube Hypertrophy. J Cell Physiol, 2016. 231(11): p. 2517-28.

3. Dirks, N.F., F. Martens, et al., Determination of human reference values for serum total 1,25-dihydroxyvitamin D using an extensively validated 2D ID-UPLC-MS/MS method. J Steroid Biochem Mol Biol, 2016. 164: p. 127-133. 4. Dirks, N.F., M.T. Ackermans, et al., The When, What & How of Measuring

Vitamin D Metabolism in Clinical Medicine. Nutrients, 2018. 10(4).

5. Dirks, N.F., E.R. Smith, et al., Pre-analytical stability of FGF23 with the contemporary immunoassays. Clin Chim Acta, 2019. 493: p. 104-106.

6. Dirks, N.F., M.T. Ackermans, et al., Reference values for 24,25-dihydroxyvitamin D and the 25-hydroxyvitamin D/24,25-dihydroxyvitamin D ratio. Clin Chem Lab Med, 2019.

7. Oosterom, N., N.F. Dirks, et al., A decrease in vitamin D levels is associated with methotrexate-induced oral mucositis in children with acute lymphoblastic leukemia. Support Care Cancer, 2019. 27(1): p. 183-190.

The When, What & How

of Measuring Vitamin D Metabolism

Niek F. Dirks

The When, What & Ho

w of Me

asur

ing Vitamin D Metabolism

Nek F