BELANGRIJKE ONDERWERPEN ZIJN AAN DE ORDE (;EWEEST

VRIJHEID EN DEMOCIATIE

VRIJDAG 26 MEI 1950 No. 111

,---~

VROUWEN

VERGADERDEN

Pag. 5

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

-

Overheidsinvloed of V oll~sinvloed?

In .,De Volkskrant" van 16 Mei 1950 heeft Prof. Romme mij het genoegen gedaan mij te antwoorden op mijn. repliek naar aanleiding van zijn beschouwmg o~er

mijn rede ter jongste algemene ,verga~ermg

van onze partij. Op een enkel punt van dit ant·

woord moge ik mij mijnerzijds nogmaals een wederwoord veroorloven. Dit punt is er be- langrijk genoeg voor. Het bet~.eft toch ~e vraag van de overheidsinvloed biJ de orgam- satie van het bedrijfsleven. Ons standpunt ten deze wil ik nogmaals kort aangeven. Wij wensen een bedrijfsorganisatie, die inderdaad een organisatie van het bedrijfsleven zelf is.

Wij willen geen bedrijfsorganisatie, die van bovenaf door de overheid aan het bedrijfs- leven is opgelegd. De "instelling" der be- drijfsorganen door de overheid moet mate- rieel zijn een "erkenning" van datgene, wat :van onderop is ontstaan. Opleggen van een organisatie, waarvoor het bedrijfsleven nog niet rijp is, is uit den boze.

Ik hoop te mogen aannemen, dat Prof.

Romme het. wat dit beginsel betreft.

wel met mij eens is. Hij blijft dan althans in de lijn, die de katholieke politiek sedert jaren heeft gevolgd. In mijn artikel in ons blad van 5 Mei heb ik dit uitvoerig uiteengezet aan de hand van de beraadslaging over de Be- drij fsradenwet van de katholieke minister Verschuur in 1932. V er gis ik mij daarin, dan zal ik het op prijs stellen, dat Prof. Romme mij op dit punt uit de droom helpt. Mocht hij toch, evenals de redactie van .,Trouw". zich willen bewegen op de weg terug naar het staatssocialisme,· dan zal het zeker tot een helderder inzicht in de politieke verhoudin- gen kunnen bijdragen, indien hij daarvan mededeling doet. Vooralsnog echter kan ik dit niet aannemen en meen ik van oordeel te mogen blijven, dat ons uitgangspunt hetzelfde is. Zijn mijn veronderstellingen juist, dan is het verschilpunt tussen Prof. Romme en mij teruggebracht tot deze vraag: heeft de wet op de P.B.O. aan het door hem en mij gelijkelijk aanvaarde beginsel de juiste uitwerking ge- geven. De vraag der grondwettelijkheid van die w~t mag ik daarbij buiten beschouwing laten. Zij heeft, hoe belangrijk op zichzelf, met het punt in kwestie niet te maken.

De wet op de P.B.O. laat nu instel- ling van bedrijfsschappen op twee manieren toe. Bij algemene maatregel van bestuur, indien, om het kort uit te druk- ken, een representatieve vertegenwoordi- ging van het bedrijfsleven het verlangt;

bij de wet in alle andere gevallen. Ik wens de instelling alleen, indien zij door zo'n representatieve vertegenwoordiging ge- vraagd wordt en ik wens de beslissing of .. dit geval zich voordoet niet over te laten aan de algemene maatregel van bestuur, doch haar genomen te zien door de wetgever. Hier stel ik een zwaardere eis dan ik in 1932 bij de Bedrijfsradenwet heb nodig geoordeeld, toen ik tegen instelling van die raden door de Regering alleen geen bezwaar had. Waarom niet? Omdat in 1932 de Grondwet instelling der bedrijfsorganen bij de wet nog niet voor~

IIIUI!IIfl!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIlliiiiiiiiiii»IIHIIIIIII1tllllmii~HKtllltn

door Mr.

P. ].

IIIIIIIIIIIIIIIIIIUHIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIII\I\I\I\111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111

schreef en omdat de bedrijfsraden der wet van 1932, zonder nadere wettelijke. machti- ging geen verordenende bevoegdheid zoud~r:

ontvangen. Die verordenende bev?egdhe~u

vooral acht ik van zodanige betekems, dat Ik de .vraag, of een bedrijfstak daarvoor rijp is en in welke omvang zij daarvoor rijp is, niet door de Regering alleen wil zien beantwoord.

doch de Staten Generaal daarbij ten volle wens in te schakelen.

H. oe Prof. Romme nu kan blijven volhou- den, dat hetgeen ik verlang, is vermeer- dering van overheidsinvloed, is mij een vol- slagen raadsel. Ik kan hier geen ander.e·

verklaring vinden dan dat het hem op dit punt aan onderscheidingsvermogen ontbreekt.

Al moet ik hieraan aanstonds toevoegen, dat dit mij van een zo scherpzinnig màn, als de leider der katholieke fractie anders altijd blijkt te zijn, in hoge mate verwondert. Ho- merus heeft echter, naar men zegt, ook wel eens een keer geslapen en het zou onvrien- delijk zijn Prof. Romme tot een grief te ma"

ken, wat men van Homerus met een glimlach aanvaardt. Wat is er nu fout in Prof. Rom- me's gedachtengang? Fout is. dat hij als volgt redeneert. De Regering is overheid en de Staten-Generaal zijn overheid. Laat men de beslissing aan de Regering alleen over dan is er minder overh::-idsinvloed dan wanneer men er bovendien de Statcn-Genernal bij betrekt.

In het ene geval komt er immers maar één overheidsorgaan bij te pas en in het andere geval twee. Twee is meer dan _één, dus in het tweede geval is de overheidsinvloed groter.

1\;f oet ik nu nog uitvoerig betogen, dat deze

H'_l gedachtengang fout is. Niet, omdat de

Staten-Generaal geen overheid zouden zijn.

Het standpunt van Lohman, die in zijn boek over .,Onze Constitutie" de Staten-Generaal behandelt in het tweede deel ,.De onderda- nen" is het mijne niet. Maar toch is het aan de andere kant ook weer niet zo, dat de Sta-

ten~Generaal een ,.overheid" zijn van dezelf- de soort als de Regering. Afgezien van wat juridisch de meest juiste formulering is ~

zo heel eenvoudig is die formulering zeker niet ,..., is de historische figuur deze, da,t de Staten-GeneraaL als vertegenwoordiging van het volk hun opkomst te danken hebben aan het streven om het volk te beschermen tegen willekeur van de zijde der Regering in een tijd, toen men zonder enige twijfel in de Re- gering alleen de ,.overheid" had te zien.

Daarom mocht ik schrijven, dat het de his- torische taak is van de Staten-Generaal de rechten en belangen van het volk te bescher- men tegen al te grote machtsusurpatie van de zijde der Regering en haar ambtenaren. Op dat beginsel berusten talloze bepalingen on- zer Grondwet. Prof. Romme kent die bepa- lingen evengoed als ik. Ik behoef hem niet te vertellen. dat het recht van vereniging en vergadering alleen mag worden geregeld en

beperkt bij de wet; dat strafbepalingen alleen mogen worden gemaakt krachtens de ·xet; dat belastingen alleen mogen worden geheven krachtens de wet; dat deze voorbeelden met tientallen andere kunnen worden vermeer- derd.

Noemt Prof. Romme al deze voorschriften bepalingen, die strekken om de over- heidsinvloed te vermeerderen? Was, toen een einde werd gemaakt aan de onder Konintf Willem I zo welig bloeiende .,besluitenrege-·

ring", door. voor tal van zaken regeling bij de_

wet te gaan eisen, de bedoeling de overheids- invloed te gaan vergroten? Precies het tegen- deel was het geval. Men wenste, dat het volk.

door middel van _zijn vertegenwoordiging, zijn invloed zou kunnen doen gelden bij de vaststelling van het overheidsbesluit. Ver- meerdering van de volksinvloed, niet van de overheidsinvloed was het doel. Op vermeer- dering van deze indirecte volksinvloed \vas ook gericht de invoering van een_ recht van amendement voor de Tweede Kenner. De Staatssecretaris, die de wet op de P .B. 0. ver- dedigde richtte zich dan ook rechtstreeks tege; deze volksinvloed, toen hij zijn beducht- heid uitsprak dat die Kamer wetsontwerpen tot instelling van een bedrijfsschap -..vel eens zou kunnen gaan amenderen.

0 njuist is dan ook de tegenstelling_, die Prof. Romme aan- het slot van ZIJ!l <lr-

tikel maakt. Daar toch vraagt hij: "\>.'aar vindt gij. dat het bedrijfsleven ~eer en de overheid minder te vertellen heeft: wanneer het Parlement de wedebeslissing heeft of wanneer inplaats van het Parlement· het bt~­

drij fsleven de mede-beslissing he<? ft?" Na- ' tuurlijk zal, als men de vraaq zo stelt, ieder

zeggen: in het 1aaiste geval. Maar, als Prof.

Ro1;1me het aldus formuleert, dan heeft hij de quintE'ssence van de zaak, waarom het tus~cn

hem en mij gaat, niet begrepen. \iV'ant in het geschil, dat ons beiden ver~eeld houdt, be_- hoort de vraagstelling te ZiJn: "Wemt \-JIJ.

nadat het bedrijfsleven gesproken heeft, het antwoord op de vraag, of het inderdaad een bedrijfsschap verlangt en welke bevoegd- heden het daarvoor wenst, over te laten aan de Regering · alleen of \Venst gij, dat ook het Parlement daarover zijn oor- deel zal geven?'' Of om het nog eens extra duidelijk te zeggen: .. Wenst gij dat in gevallen, dat ernstig twijfel rijst of een representatieve vertegen\voordiging van het bedrijfsleven een bedrijfsschap verlangt.

de Regering alleen zal decreteren, dat het er komen zal of wenst gij, dat in een zo belang- rijke zaak ook het Parlement zijn woord zal spreken?" Naar onze overtuiging zal ieder, die gevoelt voor een gezonde democratie, zo- wel in het bedrijfsleven als in de overheids- sfeer, zijn keuze op het laatste bepalen. Zij die de wet op de P.B.O. hebben aanvaard.

hebben niet een stuk overheidsinvloed, maar een stuk volksinvloed prijsgegeven. Ik hoop, dat het thans ook Prof. Romme duidelijk is.

Zo neen, dan beken ik gaarne, dat mijn ver- mogen te kort schiet om het hem duidelijk te maken.

\'RIJHEID ~N DEMOCRATIE 26 MEI 1950 - Pag. I

* ^{fh 1\1' fl:J UJ:J u rsJII!I. flitsen )*}

BELANGRIJKE ONDERWERPEN ZIJN AAN DE ORDE (;EWEEST

Waarborgen Uitbreiding

voor burgerlijke ^a overheidsdienaren van debat van de Hoogovens

Optreden van

Indonesisch dr. Muntendam

Indonesië.

op komst.

Zowel in de Tweede als in de Eerste Kamer zijn in de week van de tiende .Jillei onderwerpen van meer dan gewoon belang aan de orde geweest. De Eerste Kamer behandelde het wetsontwerp tot vaststelling van zekere waa1·borgen voor burgerlijke overheidsdienaren van Indo- nesië en hun nagelaten betrekkingen. Was in de Tweede Kamer de ont- stemming over de getroffen regeling voo1· deze groep van overheids- dienaren reeds duidelijk aan de dag getreden, de gebeUJ·tenissen, welke sindsdien zich hebben voo1·gedac(ln, maakten, dat de critiek in de Eerste Kamer een nog veel feUer karakter droeg. Die critiek werd zeer sterk naar vonm gebmcht door de heer Jonkman (P.v.d.A.), waarbi} m1·.

Wendelaar 2ich op krachtige wijze aansloot.

en Overzeese Rijksdelen een b:rief had gericht, waarin hij tot uitdrukking had gebracht, dat in de Kamer een levendige belangstelling bestaat over de gang van zaken in Indonesië. Men mag wel zeggen, dat die belangstel- ling met de dag toenemende is naar aanleiding van de ontwikkeling in In- donesië, een belangstelling, welke stel- lig in veler kring gepaard gaat met zorg om hetgeen in de toekomst ver- der zal ,gebeuren. Van de andere bè- langrijke wetsontwerpen, welke in deze dagen nog door de Tweede Ka- mer aangenomen zijn, vermelden wij hier de Wijziging van de Drankwet, de oprichting van het fonds voor maatregelen ter voorkoming van ziek- ten en ter bevordering van de gezond- heid (Wet op het Praeventiefonds).

Dit wetsontwerp bracht voor het eerst in de Kamer het optreden van de Staatssecretaris voor de Volksgezond- heid, dr. Muntendam, die een goed de•

buut maakte. Niet onvermeld mag hier blijven zijn inleiding, toen hij zeide zich te gevoelen als 25 jaar geleden, toen hij voor de eerste maal ih de praktijk kwam op het platteland van Drenthe. Toen had hij nog de steun van zijn voorganger, die tot hem zei- de: als gij maar goed kiezen kunt trekken en verlossingen leiden, hebt gij gauw het vertrouwen van de be- volking. Dr. Muntendam wilde deze · vergelijking niet te letterlijk doorh·ek- ken, hetgeen ons een verstandige op- merking lijkt. De financiering van de ziekenhuisbouw, welke eveneens nog

aan de orde kwam. '

0 nze geestverwant wees in duide- lijke termen op de onvolkomen- heid van de voorgestelde regeling, welke naar· zijn mening wel aanvaard behoorde te worden, maar tevens dat c:: verdere ma<ttregelen in het belang van de oveJ heictsdienaren dienen te volgen. Samen met de heer Kerstens van de K.V.P. diende mr. Wendelaar dan ook een motie van orde in, waar- in er bij de Regering op aangedrongen werd om de onafhankelijkheid van de commissieleden, die over de afvloei- ing hebben ie oordelen te waarborgen en waarin er bij de Regering op aan- gedrongen werd slechts één commis- sie te benoemen met standplaats te 's-Graveahage, welke motie -werd aangenomen met 22 stemmen voor en 11 stemmen tegen. Het gehele wets- ontwerp werd aangenomen met 28 stemmen voor en 5 stemme11 tegen, n.l. van de :mtl-revolutionnairen. Al was en is de regeling in dit wetsont·

werp voorge~teld, lang niet zo, als men redelijkerwijs zou wensen, toch m~c~t men o.i. niet overgaan tot af- WlJZlllg van deze voorstellen omdat a~1ders de regeling voor de ov~rheids­

dienaren volkomen in de lucht zou hangen. En dè vraag is dan ook ge- wettigd, of de a.r. ook zouden hebben tegengestemd, als de aanneming van het V:~tsontwerp daardoor in gevaar

;r.ou ZIJn gekomen. Vermelding in dit ver~and verdient tenslotte nog een motie, welke door de heer Jonk"

man werd ingediend en mede on- dersteund . werd door de heren Kerstens (K.V.P.), Algra (A.R.),

?e Zwaan (C.H.) en Wendelaar, waar- m aan de Regering gevraagd werd hoger beroep bij een onafhankelijk college met administratieve recht- spraak b~last, te willen bevorderen.

~eze motie, welke duidelijk de sfeer m de Kamer tot uitdrukking bracht werd zonder hoofdelijke . stemming aangenomen.

V ^{an de} E~rste , naar de Tweede Kamer 1s slec,hts een luttele af- stand over het Bil1f1e11hof, ook al is er tel~ens opnieuw een zo duidelijk ver-

~chil te ~onrtateren, zowel in sfeer als m spanmng en belangstelling. De Eer- ste Kamer vergadert minder frequent, heeft bovendien redelijke uren om sa- men te komen én· zo is er daar over het algemeen meer belangstelling dan in de Tweede Kamer, waar de leden overkropt zijn met arbeid. Zelfs bij een zo belangrijk wetsontwerp, dat z.h.s. aangenomen werd met alleen de stemmen van de communisten tegen als de deelneming aan de Kon. Ned.

Hoogovens en Staalfabrieken te IJmuiden voor de oprichting en ex-

ploitat~e van. een breedbandwalserij en een bhkfabnek, trok niet die belang- stelling als dit onderwerp wel verdien·

de, omdat dam· het belangrijke vraag-

?tuk van ~e deelneming van de Staat m h~t kapitaal van particuliere onder-

ncmmg~n mede aan de orde kwam.

Onze geestver:nant, de heer Korthals;

heeft daarop m een gedegen rede op bekwame wijze gewezen, waarbij hij na het nagaan van verschillende fae·

toren en met inzien van de bezwaren welke er wel degelijk zijn, waa~

ook de nodige vragen aan de Regering gesteld waren in het Voorlopig Ver- slag. De heer Korthals wees er o.i. te- recht op, dat het kapitaal op het ogen- blik in Nederland uitermate krap is, en wij dus, wanneer wij grote projec- ten gaan uitvoeren, ons er wel dege- lijk van bewust moeten zijn, dat het verantwoord is, dat de Staat hier aan deelneemt. Dat de communisten ook hier weer een oorlogsvoorbereiding zagen, zoals zij langzamerhand overal in zien, was wel niet nieuw, maar toch een bewijs van de wel zeer eenzijdige zienswijze, waaronder zij alles wensen te bezien.

T erwijl wij dit schrijven, is intus- sen de nota van Regeringswege over Indonesië gepubliceerd en als dit nummer bij de lezers komt, heeft het debat over Indonesië in de Tweede Kamer een aanvang genomen. Dat is het gevolg van het feit, dat de voor- zitter der Kamer aan de Regering, t.w. aan de Minister van Uniezaken

0 ~eburger

En ja: bij het niet voldoen aan deze aanmaning volgt een Dwangbevel. Dat

~ ' '

0

~ f

9 '

Dwangbevel staat met een

goed begrijpt. hoofdletter. Als U het maar Deze burg~r is .. nog een beetje ouderwets. Wordt nog even, ~der m ,ZtJn !le~pleten persoonlijkheid, een 'IJ.l.einig on1'1.1.Sttg van zo n bnef'e en legt er iets over héén wan- neer hij het _op zijn· schrijftafel legt. 'n Tikkeltje schaamte voor de hutsgenoten. Verloochent zijn afkomst niet als zoon van een vader zijnde, die schuld èrg vond en boete erger. Al zijn die "kosten dezer" slechts vijf-en-twi.ntig cent.

Toch. VÏ'f!d ik ~e heer Lieftinck niet áárdig. Niet dat ik

!fl-ee wtl zmgen m het koor van humoristen en tragici die a~-maar over de belastingen zitten te zeuren - (tensiotte zmgen de '!'ogels nog en r.uist de brandi1tg der zee haar troos_tend hed) - maar dtt soort dingen zou een beetje aardtger kunnen.

:W~nneer de heer Lieftinck ee1·st zou winen nasl~an wat t!c ^hem d~_laatste jaren zoal uitgeteld heb, dan gaat het met aan, bt; de eerste de beste keer dat ik een maand te laat ben, direct te gaan d1·eigen met dwangbevelen

Het is niet áárdig. ·

Zou zo iets nu niet kunnen met:

"Beste Bur~er - tot nu toe heb j.e altijd alles fijn be-

~aald en ~er~jk _gezegd, dat was. geen klein beetje. Maar JOngen, k!Jk s, Je bent nu even te laat en je wilt toch graag dat de boel blijft dóórlopen· noU1 dan zou het wel plezierig zijn wanneer je over d~ brug kwam. Ik weet wel dat je het betalen zult. Je hebt geen cent schuld bij me. Je hebt je altijd direct als 'n hèèr gedragen. Daar niet van. Wel, je was het misschien even vergeten. Denk je er n~ dan aan? De deurwaarder moet ienslotte óók leven en d1e brave kerel wil zijn plicht doen. Kom je even langs? De kosten dezer zijn vijf-en-twintig cent maar dat mag 'm de prét niet drukken. Hou je taai. '

Zó zou het immers óók kunnen?

C'est le ton qui fait la chanson, zoals een zingende tonijn ving.

En men moet er z'n mannetje op áán men hem schrijft, vindt

Je Piet.

de man zei die kijken, wanneer DEZE BURGER

N aast een zeer uitvoerige rede van de K.V.P. afgevaardigde dr.

Mol, v1illen wij hier nog wijzen op het .• betoog van onze geestverwante mevr.

Fortanier-de Wit, die nog eens onder•

streepte, dat er in ons land een groot gebrek aan ziekenhuis- en sanatorium·

ruimte bestaat. En zij wees er op, welke bijzondere moeilijkheden de ziekenhuizen op het ogenblik onder- vinden. En nadat zij gewezen had op het feit, dat juist op het gebied van ziekenhuizen het particulier initiatief dikwijls grootse dingen heeft bereikt en blijk heeft gegeven tot grote offers in staat te zijn, sprak zij de wens uit, dat de minister van sociale zaken in de toekomst met een speciaal wets- ontwerp zal komen, waarin de plaats van de particuliere ziekenhuizen in vergelijking tot die van de Overheicts- ziekenhuizen geregeld wordt.

Uinister Joekes kon dit wetsont- werp er niet door krijgen zonder een motie van orde, ingediend door dr.

Mol, waaraan ook mevr. Fortanier-de Wit haar handtekening had gegeven om te komen tot een betere financie·

ringsregeling voor de ziekenhuisbouw in de toekomst. Als we tot slot voor dit keer nog melding maken van een debat ver na het middernachtelijk uur over de kosten verbonden aan de ver- dere inpoldering in het IJsselmeer. in het bijzonder aan de Oosterpolder, waarbij o.m. onze geestverwant de heer De Hartog het woord voerde, dan kan men zien, welke hoeveelheden wetsontwerpen de Kamer in een hoog tempo wist te behandelen.

De Wecde (ad interim)

(LEUZEN GEVRAAGD De kopstukken van de La-

bourparty zijn tijdens 't weekeinde in Dorking bijeen geweest. Zoals nit de pers- berichten blijkt, om zich te bezinnen op haar gestadige teruggang in stemmen, sym- pathie en inv~oed en op de in de naaste toekomst te vol-

gen koers. Verdere nati-ona- lisaties zullen voorlopig wel niet voLgen; men wil ee~·st

trachten t'erbete1·ingen aan te brengen in de organisatie- 1Jorm van de genatiDnc(lliseer- de industrieën en van de na- tionale gezondheidsdienst. De kosten van het levensonder- houd moeten stabiel worden

!}ehouden, want daarop is het oog van loontrekker en con- :>ument - in 't bijzonder de huisvrouw - scherp gèves- tigd. Van het aantrekken van · de middenstand heeft men weinig profijt gezien, zodat op die weg niet lange1· zal worden voortgegaan. Sociali- satie zal de komende leuze zijn, de coöperat-ieve oplos- sing :zal vermoedelijk meet•

naar voren worden gescho- ven.

Ik dacht zo, dat ik de leuze

"Socialisatie" al eens eerde1' gehoord had ....

Ja, wanneer men niets nieuws en aanlokkelijks meer voor de werkende mens kan verzinnen, dan moet men wel trachten de onverkoopbare 1·estanten te spuien, in de hoop, dat het niet zal opval- len. Maar dat kon nu wel eens anders uitpakken, blij- kens de ieactie der arbeiders- kiezers in. vrijwel alle demo- . cratische landen. Z{j beseffen

allengs; dat het ' socialisme uitgepraakt raakt. 1

·""---·.,/

niJlliD D . , IIMOCIATJI

t:Mf.A-1> ^{VAN In} VOUSPARrtJ VO.OA V.A<JóO.,f" See:effa!St Voorzitter Redactie-comm.: Drs. H. A. Korthals.

Redactie-secretaris: Mr. E. Elias.

Adres: Victoria Hotel Amsterdam, Kamer 435.

Administratie: Postbus 4 3, A'foort, tel. 5267.

Abonnementsprijs ! 1.90 p. kwartaal, f 7.50 p. jaar.

Voor het zenden van abonnements- en adverten- tie-gelden: Postgiro no. 245103, ten name van de Penningmeester van de Stichting "Vrijheid en Democratie" te Amersfoort.

Losse nummers 15 cent.

Voor advertenties wende men zich tot de admi-

·nistratie of tot de hoofdvertegenwoordiger: L.

Vlug, Geestbrugweg 69, Rijs~k (Z.-R.}.

Sparen (1)

Harder werken, meer sparen", ziedaar de

" raad, die prof. Lieftillek ons volk geeft.

Inderdaad, op zichzelf een wijs advies, dat zeker algemeen diende te worden nageleefd, doch dat anderzijds moeilijk in practijk kan worden ge- bracht, omdat door vele overheidsmaatregelen het çaren weinig of in het geheel niet in de hand wordt gewerkt. Wij krijgen aldus de merkwaar- dige toestand, dat de overheid enerzijds met mooie woorden het sparen aanmoedigt, doch an- derzijds met minder fraaie daden oorzaak is, dat haar eigen leuze niet in practijk kan worden gebracht. Wij bevinden ons met de ontwikkeling van deze zienswijze in een wel zeer goed gezel- schap, indien wij verwijzen naar de rede, die prof. dr. Adriani onlangs heeft gehouden voor de Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel. Zeer terecht wees deze spreker er op, dat de fiscus zèlfs ten aanzien van de pensioen- verzekeringen weinig tegemoetkomend is, omdat in ons land de verschuiving van de fiscale last slechts bestaat naar het tijdstip van de uitbeta·

ling. Wij willen thans verder niet ingaan op al datgene, wat prof. Adriani in dit verband heeft opgemerkt. Er zij echter op gewezen, dat ook uit zijn betoog duidelijk bleek, dat een fiscale sti"

roulans tot sparen ontbreekt. Spr. deed verschil- lende suggesties tot verbetering en sprak de ;hoop uit, dat deze door het bedrijfsleven bestudeerd

~n ter kennis van de .overheid zouden Wörden ge- .. bracht. Uit een en ande.r moge het in elk geval

,duidelijk worden, dat wij in onze critiek niet al·

leen staan en dat deze critiek niet kan worden gedoodverfd met het ·motief, dat zij uitsluitend is geuit op grond van politieke overwegingen.

Harder werken en meer sparen kan een nationale en zelfs deugdzame leuze zijn. Op het ogenblik is zij slechts een slag in de lucht.

Sparen (11)

I n verband met de toenemende roep om sparen kan het interessant zijn te lezen, wat het bestuur van de Nederlandse Spaarbankbond heeft op te merken. Ofschoon het tevreden is over de spaarzin en de op grond daarvan bereikte resul- taten, pleit het voor een grotere afstand tussen de lonen voor geschoolde en ongeschoolde arbei- ders en een enigszins preferente fiscale behan- deling van uit extra werkzaamheden verkrcg~;n

inkomsten. De leuze: "harder werken, meer spa- ren", gaat inderdaad wel zeer mank, indien wij bedenken, dat bij de verhoogde arbeidsprestaties, b.v. in de vorm van overwerk, de fiscus een niet onaanzienlijk deel voor zich opeist. Hoe men bij het toepassen van een dergelijke politiek de ge- noemde leuze waagt te propageren, is ons niet recht duidelijk. Harder werken: accoord! maar dan ook een extra beloning, die met dit harder werken werd verdiend. Het ware te wensen, dat vooral in dit opzicht de regering haar politiek wat meer in overeenstemming bracht met de schoonklinkende adviezen, dif> zij ons geeft.

Die weten het!

W ^ij kennen in ons land het blad Burgerrecht Veel is daarover niet te zeggen. Wij volgen het, gelijk sommige andere bladen, plichtmatig.

Reden om over het gelezene te schrijven is er weinig. Het is een blad, dat alles en iedereen af- kamt. Zo Zijn er nu eenmaal bladen. Voor dit keer willen wij 'n staaltje van voorlichting naar voren halen. In het nummer van 29 April van het blad wordt namelijk op bladzijde 4 een stukje uit ons blad geciteerd, waarin wij hadden geschreven over politieke en economische vrijheid. Het blad laat daar dan op volgen: "Aldus het weekblad Vrijheid en Democratie in een verkiezingsveldtocht. Het kan nuttig zijn, deze paragraaf aandachtig te lezen en dan te beseffen, dat de V.V.D. voor het wets- ontwerp P.B.O. stemde ... "

Wij willen hiervan alleen zeggen: Het kan nuttig zijn deze passage uit Burgerrecht aandachtig te lezen en dan te beseffen dat Burgerrecht over een ingewikkelde zaak als de P.B.O. schrijft terwijl het de eenvoudigste feiten daaromtrent nog niet kent. Want laten wij Burgerrecht, dat zijn bestaan voor een zeer groot deel vult met actie tegen de P .B.O., ter lering mogen zeggen, dat zowel de Tweede- als de Eerste Kamerfractie der V.V.D.

tegen het desbetreffende wetsontwel'p hebben ge- stemd. Wij zullen maar hopen voor het blad: Al- doende leert men en misschien een volgende keer beter.

Optimist

Het is verkwikkend in deze tijd van sombere voorspellingen en uitlatingen met. betrekking tot het communistische gevaar, ook eens een stem te kunnen citeren, die de somberheid en het pes- simisme nu eens niet deelt en daartegenover wijst op de mogelijkheid van een geheel andere ontwik- keling. Wij daelen hier op een recente uitspraak van Paul Hoffman, de administrateur van het plan- Marshall, waarbij hij opmerkte, dat het Russische samenstel van satelietstaten zal ineenstorten en wel "plotseling tengevolge van inwendige spannin- gen." "Elf jaar geleden maakten we ons ·bezorgd over drie dictators: Hitler, lVIussolini en Stalin.

Twee zijn er verdwenen en ik geloof dat ik ook nog zal meemaken, dat de derde verdwijnt. Als er een einde is gekomen aan de dictatuur, dan zal een duurzame vrede, gebaseerd op vrijheid en gerech·

ti&-heid gewonnen zijn". Ziedaar de visie van Paul Hoffman, die men nog niet mag overschatten, doch ook niet onderschatten. Het is een fris geluid tussen veel pessimisme en een waarschuwing om niet te versagen en reeds het slagveld te verlaten voordat de strijd is ontbrand.

Inzicht

0 ndanks de zorgen die elke weldenkende de·

mocraat vervullen met betrekking tot het communistische gevaar, zijn er toch nog steeds lichtpunten te ontdekken die juist de democratische burger weer moed geven. Zo zal het vooral in de intellectuele wereld met vreugde zijn vernomen, dat Maria Atierstedt, een communistische Zweedse schrijfster, met Moskou heeft gebroken omdat zij zich niet kan onderwerpen aan de door de Kom- inform geëiste "eenvormigheid in het politieke den- den." De schrijfster· heeft thans voorgesteld in Zweden een communistische partij te stichten, die onafhankelijk moet zijn van Moskou en van de Kominform en die het voorbeeld van Tito moet

M MEI 1150 - Pac· I volgen. De schrijfster bracht in herinnering, dat tal :van communistische schrijvers zoals Koestler, Si- lone, Wright, Gide, Fischer en Spennder, zich na teleurstellende reizen naar Moskou, van het com- munisme hebben afgewend omdat daar "de wer- kelijkheid niet •n afspiegeling is van de communis- tische idealen". Men neemt inmiddels aan, dat Maria Stiernstedt met haar jongste besluit een grote invloed zal uitoefenen op de 50.000 commu- nisten die Zweden telt. Wij willen met dit alles allerminst zeggen, daLwij het z,g. "Titoïsme" zo willen toejuichen, omdat deze stroming in wezen eveneens anti-democratisch is. Het is evenwel verheugend, dat de communisten in toenemende mate weigeren aan de leiband van Moskou te lopen. Van 'n overtuigd communist maakt men nu eenmaal niet in één slag 'n waar democraat. Daar- voor zal het doorlopèn van verschillende stadia nodig zijn. Doch er heerst een groeiende vorm van verzet tegen de "eenvormigheid van het politieke denken". Een verheugend maar meer nog een ge- zond verschijnsel, dat een waar lichtpunt voor de democratie vormt. ·

Waar woord

0 nlangs heeft onze minister van Buitenlandse Zaken, mr. Stikker, te Rome een belangrijke rede gehouden voor vertegenwoordigers van de voornaamste niet-communistische vakbonden der Marshall-landen. Tijdens deze rede zeide onze mi- nister ·o.m. het volgende. "De Europeanen dienen de geest van offervaardigheid en onbaatzuchtig- heid na te streven, die de vakbeweging tot een rots van kracht en een positieve macht ter ver- betering van de wereld hebben gemaakt." Dit is een waar woord, dat niet alleen van toepassing is op Europa, doch eveneens op ons land, ja zelfs op eigen politieke kring. Slechts offer- vaardigheid en onbaatzuchtigheid, ook in de eigen partij zijn de aangewezen middelen om de grote gevaren die ons op dit ogenblik nog omringen, definitief te bezweren. De wijze ver- maning van minister Stikker moge de laksen en onverschilligen in den lande spoedig wakker maken. Geen offer is te groot om onze vrijheid te behouden.

INDONESISCH DEBAT

D e ontwikkeling van zaken in Indonesië, zoals die zich in de laatste tijd heeft voltrokken, heeft veel zorg gewekt. Zeker, wij wisten, dat na de overdracht der souve:-

·reiniteit daar vele moeilijkheden konden wor-- den verwacht. Bij de behandeling van de re-- sultaten der Ronde Tafelconferentie in het.

parlement hebben de woordvoerders onzer Jracties in de Tweede en Eerste Kamer ook geen twijfel laten bestaan over de bezorgd-- heid, die er bij onze afgevaardigden bestond ten aanzien van hetgeen zou kunnen gebeu-- ren. Er was echter op dat ogenblik niet meer te kiezen tussen een goede en een slechte op-- lossing. Men had - en prof. Molenaar heèft in de Eerste Kamer wel zeer duidelijk gesteld, dat de Regering het parlement in die afschu- welijke positie had gebracht door niet na te komen wat verwacht had mogen worden - de keuze tussen twee moge1ijkheden, die beide zeer kwade kansen in zich sloten. De minst kwade kansen werden gezien in aan- vaarding van hetgeen ter R.T.C. was over- eengekomen. De Tweede Kamer fractie van onze partij is toen evenwel de enige groepe- ring geweest, die nog gepoogd heeft construc- tieve arbeid te verrichten. Immers, mr. Oud heeft met alle leden zijner fractie een amen- dement ingediend, dat betrekking had op het zelfbeschikkingsrecht. Veel waardering be- stond voor dit amendement bij anderen des- tijds niet. Het heeft veel moeite gekost om het aangenomen te krijgen, de Regering bagatel~

liseerde de betekenis en van verscheidene zijden werd gesuggereerd, dat onze fractie eigenlijk maar een politiek spelletje bedreef om onze kiezers wat zand in de ogen te strooien! De. waardering is thans wel zeer ten gunste veranderd! V el en vragen nu toepas- sing van hetgeen het amendement beoogde en de Regering verklaart nu zelf, dat het ar-- tikel, dat dank zij mr. Oud in de wet is op- genomen "haar tot uitgangspunt strekt" bij het nemen van "geëigende stappen". Na de vele hoon over het amendement-Oud is dit wel een heel ander geluid.

* * *

Wij stellen die andere waardering overi~

gens zonder vreugde vast. Wat ge~

schiedt is daarvoor te ernstig. Van den be-- ginne af is het beginsel van de staatkundige opbouw van Indonesië de federale structuur geweest. Dit beginsel is reeds neergelegd in

de overeenkomst van Linggadjati en sedert~

dien steeds vastgehouden. Het beginsel ligt ook in de voorlopige constitutie van de Repu- bliek der Verenigde Staten van Indonesië ..

Artikell daarvan zegt immers: "De onafhan- kelijke en souvereine Republiek der Verenig- de Staten van Indonesië is een democratische rechtsstaat van federatieve structuur." Nu kan inderdaad worden gesteld, dat deze.ont-' werp-constitutie niet deel heeft uitgemaakt van hetgeen Nederland en Indonesië zijn overeengekomen, en ook kan worden aange- voerd, dat Indonesië door de souvereiniteits- overdracht nu ook eigen zaken zelf kan re- gelen. Daaraan willen wij zeker ook niet tor- nen. Maar wij stellen wel vast, dat het fede- rale beginsel volmaakt is losgelaten. Wij stel- len ook vast, dat in art. 3 van het Uniestatuut beide deelgenoten zich hebben verbonden

"hun staatsbestel te baseren op cl2 beginselen der democratie". Wanneer é~n partij der overeenkomst van oordeel is, dat de andère zich niet houdt aan hetgeen in ck çteciteerde formulering is overeengekomen, dan mag zij de ogen niet sluiten. dan is zij verplicht iets te doen. En wanneer wij van oordeel zijn, dat het zelfbeschikkingsrecht niet tot zijn recht komt, dan is ook dit een aangelegen- heid die ons mede aangaat. want ook hier- over zijn bepalingen opgenomen in de ter Ronde Tafel Conferentie getroffen accoor- den. Dat dan stappen genomen moeten wor- den, is, dank zij het amendement~Oud, nu wettelijk vastgelegd.

D e Tweede Kamer is verontrust gewor~

den en zij heeft de Regering inlichtin~

gen gevraagd. De Regering heeft een uitvoe- rige nota als antwoord gezonden. De uitvoe:.

righeid betreft overigens meer beschrijving van hetgeen in Indonesië is geschied dan uiteenzetting van wat de Regering heeft ge-- daan in deze hoogst ernstige aangelegenheid.

Het is daarom goed, dat de Kamer in mon~

delinge gedachtenwisseling hierover nadere inlichtingen kan vragen. De zaak is van groot gewicht en van de Regering moet de grootste activiteit worden verwacht. Wanneer dit blad verschijnt zal de lezer reeds meer weten. Wij willen daarom niet óp het debat vooruitlopen.

Slechts wilden. wij te dezer plaatse ook reeds van onze ongerustheid doen blijken. K.