Wetgeving elektronisch bestuurlijk verkeer

Wetgeving elektronisch bestuurlijk verkeer

Groothuis, M.M.

Citation

Groothuis, M. M. (2006). Wetgeving elektronisch bestuurlijk verkeer. It Monitor, 10, 12-14.

Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/13574

Version:

Not Applicable (or Unknown)

License:

Leiden University Non-exclusive license

Downloaded from:

https://hdl.handle.net/1887/13574

In toenemende mate bieden overheidsorganisaties aan

burgers de mogelijkheid van elektronische ondertekening

bestuurlijk verkeer ee doelstellingen: ten eer-en van onzekerhedeer-en over neer verkeer langs elektroni-bestuursorganen mogelijk is, heteisen van waarborgen voor opvan dit verkeer. De wet is op het elektronisch verrich-rechtelijke rechtshandelin-hetpere-mail of via web-en van aanvragweb-en voor eweb-en nning, hetper e-mail of op maken van besluiten van nhetper e-mail ofvia web-en van bezwaarschriftweb-en.

ikking

heeft indeWebv gekozen voor

an

nevenschikking van elektro-ntioneel' (papieren) berich-e vormberich-en van bberich-erichtberich-envberich-er- berichtenver-eachterliggende gedachte isering van de samenleving ag gaan van degenen die (nog) hebben tot het elektronisch elektronisch verkeer conven-van berichtenverkeer niet mag Het principe van nevenschikking alVan belang voor de vraag wiebepaalt rechtshandeling langs de elektroni-sche of de conventionele weg wordt uitqe-voerd. Hierbij gelden de volgende uitgangs-punten:2

De burger bepaalt in welke vorm (elek-tronisch of op papier) het berichtenver-keer plaatsvindt indien het bestuursor-gaan over beide mogelijkheden beschikt. 2 Voor zover het bestuursorgaan over bepaalde zaken uitsluitend op conven-tionele (papieren) wijze communiceert, heeft de burger geen keuze. Hijkan elek-tronisch berichtenverkeer niet afdwingen. 3 Het ishetbestuursorgaan niet toegestaan bepaalde zaken uitsluitend langs elektro-nische weg te doen, tenzij aile betrokke-nen daarmee instemmen.

Deze uitgangspunten zijn vastgelegd in een nieuwe afdeling van de Aigemene wet bestuursrecht (afdeling 2.3, artikelen 2:13 tot en met2:17), getiteld 'Verkeer langs elek-tronische weg'.

In de Webv isgekozen voor een ruime, dyna-mische uitleg van de term 'schriftelijk'. Dit betekent dat besluiten van bestuursorganen zowel op papier als op een elektronische gege-vensdrager (bijvoorbeeld de harde schijf van een personal computer) kunnen worden vast-gelegd. Geschriften, afschriften, bezwaar-schriften en klaagbezwaar-schriften kunnen in

begin-Marga Groothuis

sel zowel op papier als langs elektronische weg aan bestuursorganen worden verzonden.

Elektronische ondertekening

De Webv bevat ook een regeling voor de elek-tronische ondertekening in het kader van berichtenverkeer tussen burgers en bestuurs-organen. Volgens deze regeling, die isopqe-nomen in artikel2:16 van de Aigemene wet bestuursrecht, isaan hetvereiste van onder-tekening voldaan door een elektronische handtekening, indien 'demethode die daar-bij voor authentificatie is gebruikt voldoen-de betrouwbaar is, gelet op voldoen-de aard en voldoen-de inhoud van hetelektronische bericht en het doel waarvoor hetwordt gebruikt'. De rege-ling voor de elektronische handtekening in Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek (artikel 15a, tweede tot en met zesde lid en artikel 15b) isvan overeenkomstige toepassing, voor zover de aard van het bericht zich daarte-gen niet verzet.

Ingevolge deze wettelijke regeling is elek-tronische ondertekening van aan

bestuursor-ganen gerichte berichten derhalve mogelijk, mits aan de bovengenoemde randvoorwaar-den wordt voldaan. In toenemende mate bie-den overheidsorganisaties aan burgers de mogelijkheid van elektronische onderteke-ninq. Een voorbeeld isDigiD, een

elektroni-sche handtekening diekan worden gebruikt bij een groot aantal gemeenten en andere overheidsorganisaties in Nederland.' Aldus is hetvoor burgers mogelijk om rechtshan-delingen, waarbij volgens de wet onderte-kening isvereist. via een webformulier ofper e-mail te verrichten.

Elektronisch beroep

De regeling inzake elektronisch verkeer is nietvan toepassing op berichtenverkeer van burgers met de bestuursrechter. 'Vanwege de eigen aard van de rechtspraak kan afde-ling 2.3 niet zander meer van toepassing wor-den verklaard op het verkeer met de bestuurs-reenter'. aldus de memorie van toelichting bij de wet. Ditbetekent dat beroepschriften nu nog op papier bij de gerechten moeten worden ingediend. Naar verwachting zal hier-in echter bhier-innenkort veranderhier-ing komen. De Raad voor de Rechtspraak voert op dit momentpilotsuit bij enkele rechtbanken, waarbij elektronisch verkeer met de

bestuurs-Beroepschriften

bij de gerechten

Op basis van deze jurisp concluderen datburgers daadwerkelijk gebruik sche communicatiemid en e-mail, voor hetverric rechtelijke rechtshandelin het elektronische beri bleemloos en gaat hetges punt. Soms echter levert berichtenverkeer wei pro de rechter oordelen in Een belangrijke uitspraakis bank Amsterdam van 14j bekendmaking van hetbes/oi secretaris van Sociale Zaken genheid om een subsidiep/aforid.· len voor ESF-subsidies.5De staatssecr had ditbesluit genomen op 27

Het besluit gold vanaf de volgende dag om 9.00 uur en isvanaf datmoment bekendge-maakt door plaatsing.van een persbericht op de website van het ministerie en het ver-zenden van e-mails en brieven aan poten-tiele aanvragers. Vier dagen later, op 1

no-Nieuvve jurispr

De Webv is nu ruim tw Sinds 2005 is een aan spraken gepubliceerd w verrichten van bestuur handelingen centraal s Deze uitspraken betreffe vragen van een beschik of per e-mail bekendrn het per e-mail indisn schrift, hetper e-mail u voren brengen van een mail bieden van demo over een concept-goe op internet intrekken van besluit, hetop internet beleidsnotitie, hetper e handhavend optreden d gaan en het pere-mail. zegging (waarmee gerech. wen wordt gewekt bijeef}

Digita/isering van de samen/eving mag niet ten

degenen die geen toegang hebben tot het e/ektro

rechter mogelijk isgemaakt.ln hetkader van

dezepilotskunnen burgers en bedrijven

gebruik maken van elektronische proces-dossiers. Op basis van de evaluaties van deze

pilotszal hetministerie van Justitie in het

Noten:

1 Staatsblad 2004,214,te dow. http://www..overheid.nl!o 2 Kamerstukken " 2001/02, te downloaden op www. 3 lie voor eenactueelove delingen diemetbehulp tronische weg kunnen worden http://www.egem.nl!projecterrA slotenorganisaties.

4 Deze uitspraken zijngep www.rechtspraak.nl. 5 Deuitspraak is gepubliceer

spraak.nl, onderLJN-numm deze uitspraak vande Re gingen drie voorlopige vo Voorzieningenrechter Rb.. ari2006, LJN-num . rechterRb. Maastric nummer AV1123 en Vo Maastricht24februafi AV2720.

6 Bijlagen bij Kamerstu nr.85,te downloaden www.tweedekamer.rr 7 http://www.minb publieke/pub/icaties. Mr.M.M.Groothuis docent verbond"qn Staats- en Bestuu Universiteit Laid

Het doel is burgers snel,

goedkoop en volledig te

kunnen informeren

Toekomstige problemen kunnen worden voor-komen door elektronische bekendmaking te regelen in de subsidieregeling.

Indit kader is ook van belang dathetminis-terie van Binnenlandse Zaken en Konink-rijksrelaties (BZK) onlangs een voorontwerp voor een wetsvoorstel tot wijziging van de Bekendmakingswet heeft qepubliceerd.' Het voorontwerp strekt ertoe am de

Steetscou-rant

en het

Staatsblad,

in plaats van in gedrukte vorrn. elektroniseh te publieeren. De elektronisehe publieatie wordtdan de reehtsgeldige bekendmaking.ln hetvoorstel

wordt oak aan andere bestuursorganen dan de rijksoverheid (gemeenten, provincies. watersehappen en zelfstandige bestuursor-ganen) de mogelijkheid geboden hun alge-mene voorsehriften elektroniseh bekend te maken.

Het doel is burgers snel, goedkoop en voile-dig tekunnen informeren. Methetoog op dat doel wordt in hetvoorontwerp voor de nieu-we nieu-wet tevens voorgesteld om de nieu- wettelij-ke bepaling over bewettelij-kendmaking van 'beslui-ten van algemene strekking' (artikeI3:42 van de Aigemene wet bestuursreeht) zodanig te wijzigen, dat elektronisehe bekendmaking van deze besluiten mogelijk wordt.

Indien ditvoorstel van hetministerie van BZK wet wordt, zullen besluiten van algemene strekking in de toekomst op centraal niveau in de - elektronisch uitgegeven -

Staats-courant

moeten worden gepublieeerd. Oak wordt het dan voor gemeenten, provineies, waterschappen en zelfstandige bestuursor-ganen mogelijk am hun besluiten van alge-mene strekking langs elektronische weg bekend temaken. Bekendmaking ineen papie-ren publieatieblad of daq-, nieuws- of huis-aan-huisblad zal dan nietmeer nodig zijn.

ITMonitor Nummer 10 November 2006

eehter oordeelde in deze zaak

de

manieren waarop op 28 okto-hetsubsidieplafond bekend-en, voldeed aan de wettelij-en aanziwettelij-en van de elektronisehe kingen (de publieatie van hetpers-dewebsite van hetministerie en nvan de e-mails) stelde de reeh-kel 3:42 van de Aigemene wet t elektronisehe bekendmaking luitsluit.ln hettweede lidvan dit I)derdaad bepaald dat, tenzij bij chrift anders isvastgelegd, de g. van een besluit van algeme-ietelektroniseh gesehiedt. Deze ateen eventuele (uitdrukkelijke) .elektronisehe publicatie dus over dere wetgever en daarvoor was l1egeling niet gekozen. Op grond

r~nstaande kan worden geeon-thet besluit van de staatsseere-W pas op 1november 2005 was aaktvolgens de daarvoor gel-lsvan de Aigemene wetbestuurs-poblieatie in de

Staatseourant.

.emene wetbestuursrecht sluitin beginsel

Yronische bekendmaking van een besluit van

ene strekking uit

r,we~~hetbesluit gepublieeerd inde

t.

De eiser in deze reehtzaak oktober een subsidieaanvraag Oe centrale vraag in deze recht-anneer hetbesluit van de staats-tot het instellen van het subsi-reehtsgeldig bekend was gemaakt: erofpas op1november? Er ston-belangen op het spel: tussen 28 1november zijn er208 aanvragen men op hetministerie waarin voor van ruim€450 miljoen subsidie Cl9d.6

schouvving

:aGhteirli~lgelndeprobleem in zaken als dat hetdikwijls enkele dagen duurt een besluit via het papieren publi-eatieblad bekend kan worden gemaakt. Dit levert soms problemen opvoor hetbestuurs-orgaan, dateen sneller eommunieatiemiddel wenst voor de bekendmaking van zijn besluit.