Vraag nr. 198 van 14 juni 2002
van mevrouw NIKI DE GRYZE Yaba – Preventie
Enige tijd geleden maakte dokter Beaucourt gewag van de gevaarlijke drug Ya b a . Onlangs was er op BBC ook een reportage te zien over deze d r u g, die blijkbaar XTC aan het vervangen is in het uitgaansmilieu.
Deze drug kan echter uiterst gevaarlijk zijn, a a n g e-zien men – door de waangedachte dat men in het nauw zit en aangevallen wordt – zelf mensen d o o d t . Ook denkt men onoverwinnelijk te zijn. B i j-komend probleem is dat deze drug gemakkelijk zelf te maken zou zijn.
1. Is die drug reeds in Vlaanderen gesignaleerd ? Zo ja, waar, hoe vaak, ... ?
2. Geeft de situatie aanleiding tot specifieke pre-v e n t i e-initiatiepre-ven of tot bijsturing pre-van meer al-gemene initiatieven ?
Antwoord
1. Yaba behoort tot de groep van de metham-phetamines en wordt in tabletvorm aangebo-d e n . Yaba betekent letterlijk "gek (crazy) me-dicijn" en is een straatnaam voor tabletten ge-produceerd in Thailand.
Methamphethamine is een gevaarlijke, s o m s dodelijke en onvoorspelbare drug. Dit pro-duct kan gerookt, g e s n o v e n , geïnjecteerd of oraal (in het geval van Yaba) ingenomen wor-d e n , het uitzicht is anwor-ders, afhankelijk van het g e b r u i k . Methamphetamines versnellen het hartritme en verhogen de bloeddruk, de li-chaamstemperatuur en het ademhalingsritme. In vele gevallen resulteert gebruik in geweld-dadig gedrag. Hoge dosissen of chronisch ge-bruik geven aanleiding tot verhoogde zenuw-a c h t i g h e i d , prikkelbzenuw-azenuw-arheid en pzenuw-arzenuw-anoizenuw-a. P l o t s stoppen met het gebruik (na hoge dosissen) resulteert in zware depressies. Chronisch mis-bruik geeft aanleiding tot psychosen te verge-lijken met schizofrenie en wordt gekenmerkt door onder andere paranoia, auditieve en vi-suele hallucinaties.
Methamphetamines zijn geen nieuw product; a l-leen de naam Yaba is van recente datum. Op 25
juli 2000 werd via het Early Wa r n i n g S y s t e m-netwerk informatie gegeven over Ya b a . Op dat ogenblik werd vooral gesignaleerd dat de vraag naar Yaba bij drugdealers groot was als gevolg van een publicatie over dit product in het tijdschrift Teek.
Het product is afkomstig uit het Verre Oosten ( Thailand e.a.) en is, volgens de bekende infor-m a t i e, niet ruiinfor-m verspreid in België. S i g n a l e n worden permanent opgevolgd via het Early Warning System-netwerk, het Belgische Fo c a l Point en het Europees Drugsobservatorium. 2. In Vlaanderen beschikken we sinds enkele jaren
over een volledig uitgebouwd Early Wa r n i n g System.
Dit Early Warning System bestaat uit een net-werk van een 350-tal sleutelfiguren binnen pre-ventie en hulpverlening die in contact komen met druggebruikers (spoedopnamediensten, e e r s t e l i j n s d i e n s t e n , s t r a a t h o e k w e r k e r s, p r e v e n-t i e w e r k e r s, . . .) . Zij signaleren nieuwe producn-ten en nieuwe trends in druggebruik aan de Drug-lijn van de Vereniging voor A l c o h o l- en andere Drugproblemen (VA D ) . Daarnaast krijgt de Vereniging voor A l c o h o l- en andere Drugpro-blemen informatie via het Europees Wa a r n e-mingscentrum voor Drugs en Drugverslaving E M C D DA (European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction – red). Zij bundelt al die informatie en verspreidt ze door middel van nieuwsbrieven en/of posters naar alle deelne-mers van het Early Warning System-n e t w e r k . Op deze wijze wordt een snelle communicatie tot stand gebracht waarbij de sleutelfiguren van het netwerk kennis krijgen over nieuwe produc-t e n . Zij kunnen de informaproduc-tie op hun beurproduc-t ge-richt doorgeven en gebruiken in hun contacten met gebruikers of andere sleutelfiguren.
specifie-k e, bruispecifie-kbare en actuele informatie over deze nieuwe producten te verspreiden. Daarbij komt dat de media niet het geschikte kanaal vormen om zulke informatie naar de algemene bevol-king te verspreiden. Enerzijds zijn gebruikers weinig vatbaar voor informatie die via de media wordt verspreid. Anderzijds riskeren wij grote ongerustheid en paniek te veroorzaken bij ou-ders en opvoeou-ders. Deze ongerustheid en pa-niek kunnen onvoldoende opgevangen worden. Daarom proberen wij beide groepen te benade-ren met genuanceerde en op maat gesneden in-formatie van deskundigen.
Het publiek verspreiden van dit soort informa-tie kan bovendien een aantal ongewenste ne-veneffecten hebben. Die dienen te worden ver-m e d e n , over-mdat ze andere preventieve inspannin-gen hypothekeren. Zo riskeren wij, door de aan-dacht te vestigen op een nieuw product, er on-gewild reclame voor te maken (voornamelijk voor sensatiezoekers). Te veel berichtgeving over nieuwe drugs veroorzaakt ook een over-v e r z a d i g i n g, waardoor op termijn geen aandacht meer wordt geschonken aan de boodschap. H e t is dan ook bijzonder moeilijk om het gepaste tijdstip vast te leggen waarop de informatie via de media verspreid kan worden. Zo kan je je af-vragen of deze informatie best verspreid wordt bij een eerste melding ergens in het buitenland, of bij een eerste drugdode in België.
Een voorbeeld van een campagne was de sensi-biliseringscampagne over synthetische drugs die de Vereniging voor A l c o h o l- en andere Drug-problemen in het najaar van 2001 lanceerde naar aanleiding van "I Love Te c h n o " . Met de slogan "Bedrogen? Weet ik veel!' wou de VA D jongeren in het uitgaansmilieu bewustmaken van de risico's van synthetische drugs en hen sti-muleren zich te informeren. Er is gekozen voor een gerichte verspreiding van materiaal in het uitgaansmilieu (advertenties in specifieke jon-g e r e n t i j d s c h r i f t e n , folders in discotheken, o p n a-me in activiteitenkalenders van fuiven, . . . ) . I n de eerste plaats richtte de VAD zich tot diege-nen die het gebruik in overweging nemen en de occasionele gebruikers. Beide doelgroepen zijn (nog) gevoelig voor sensibiliserende boodschap-pen over druggebruik. Voor de geregelde ge-bruikers bestaat de nood aan persoonlijke con-tacten en concrete, op maat gesneden informa-tie om over de risico's van hun druggebruik te p r a t e n . In deze campagne legt de Ve r e n i g i n g voor A l c o h o l- en andere Drugproblemen niet de nadruk op één specifiek product. Door de steeds wisselende vormen van de producten
kunnen de gebruikers een bepaald product niet herkennen.
Deze campagne wordt deze zomer voortgezet op een aantal zomerfestivals. Ondertussen wor-den contacten opgebouwd om de campagne be-kend te maken tijdens grote manifestaties in het najaar.
De klemtoon wordt dus gelegd op de algemene boodschap dat "je nooit zeker weet wat je s l i k t " . Die informatie wordt steeds gekoppeld aan een tweede boodschap, namelijk de nood-zaak om informatie in te winnen. Hierbij wordt de Druglijn bekendgemaakt als het kanaal waarlangs jongeren (ook ouders, o r g a n i s a t o r e n , . . . ) informatie op maat en advies over de aan-pak van drugproblemen kunnen krijgen.
