Jaarverslag Home-Start 2020
Jaarverslag 2020
Humanitas Home-Start Gorinchem Molenlanden Vijfheerenlanden
Projectcoördinator Vijfheerenlanden: Emma Splinter Projectcoördinator Gorinchem Molenlanden: Anja de Kok
Portefeuillehouder Humanitas afdeling Gorinchem: Anneloes van Dijk MA-consulent Humanitas District Zuidwest: Jannie Beukers
Inhoud
Inleiding ... 2
1. Beoogde resultaten ... 3
2. Bereikte resultaten 2020 ... 3
2.1 Gezinnen ... .. 3
2.1.1 Gezinskenmerken ... 4
2.1.2 Evaluatie van de ondersteuning ... 5
2.1.3 Home-Start Gorinchem 20 jarig jubileum ... 5
2.2 Vrijwilligers ... .. 6
2.2.1 Deskundigheidsbevordering ... 7
2.2.2 Waarde van vrijwilligerswerk ... 7
2.2.3 Home-Start Gorinchem 20 jarig jubileum ... 7
3. Lokale partners ... ... 8
4. Maatschappelijk rendement ... 9
4.1 Effectiviteit ... 9
4.2 Onderzoek ... 9
5. Pr-activiteiten ... 10
6. Samenvatting ... . 10
Inleiding
Voor u ligt het jaarverslag van Home-Start Gorinchem Molenlanden Vijfheerenlanden over het jaar 2020. In dit verslag vindt u de resultaten van het afgelopen jaar en een toelichting op de uitgevoerde werkzaamheden. Dit jaar was bijzonder vanwege het Coronavirus. In de diverse hoofdstukken vindt u terug wat de effecten hiervan op de gezinsondersteuning en ons werk zijn geweest.
Home-Start is een programma voor opvoedondersteuning aan gezinnen met kinderen van 0 tot 18 jaar, en vanaf 28 weken zwangerschap. De doelstelling is het voorkomen van ernstige opvoedproblemen en het vergroten van de zelfredzaamheid en de sociale netwerken van ouders.
Home-Start valt binnen de prestatievelden 2 (preventieve ondersteuning jeugd), 3 (informatie en advies) en 4 (vrijwilligers) van de WMO. Home-Start is voor een grote groep gezinnen inzetbaar.
Belangrijke uitgangspunten van het programma zijn het vraaggericht werken, tijd en aandacht voor ouder en kind, empowerment en gelijkwaardigheid. Home-Start werkt met vrijwilligers welke een gecertificeerde training hebben gevolgd, afgesloten met een certificaat en in bezit van een VOG.
Home-Start biedt aan burgers de mogelijkheid betrokkenheid te tonen en verschil te maken.
Getrainde vrijwilligers bieden ondersteuning, vriendschap en praktische hulp. Een (betaalde) coördinator zorgt voor werving, training en ondersteuning van vrijwilligers. Tevens zorgt de coördinator voor de aanmelding van gezinnen door middel van publiciteit en nauwe samenwerking met lokale partners. De hoofdtaken van de coördinator zijn de intake van gezinnen, de koppeling aan de vrijwilliger en de begeleiding van de vrijwilliger bij het ondersteuningstraject. De ondersteuning door de vrijwilliger gebeurt door middel van wekelijkse huisbezoeken en is zeer laagdrempelig en intensief.
Home-Start is in 1973 in Engeland ontstaan als een grass root programma opgezet door sociaal bewogen burgers. Inmiddels wordt het programma in 20 landen uitgevoerd. In Nederland bieden 161 gemeenten Home-Start aan.
Sinds 2010 vindt de uitvoering van het Home-Start programma plaats onder licentie die wordt
uitgegeven door Vereniging Humanitas. Deze licentie omvat voorwaarden en kwaliteitscriteria voor de uitvoering van het programma. Naast deze licentie wordt gewerkt met toetsingsinstrumenten voor de kwaliteitswaarborg, kennis wordt overgedragen aan de lokale projecten en er wordt onderzoek gedaan naar de effecten van de methodiek.
Home-Start stond in de databank van het Nederlands Instituut voor Jeugd (NJI) te boek als (deels) effectieve interventie en dit is omgezet naar effectief bewezen. De ondersteuning van Home-Start vergroot het zelfvertrouwen van ouders in de opvoeding van hun kinderen, ook op lange termijn. En dit heeft een positief effect op een veilig en positief opvoedklimaat.
Home-Start Gorinchem Molenlanden Vijfheerenlanden is een onderdeel van Vereniging Humanitas, district Zuidwest. Humanitas werkt samen met JSO (Expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding) als licentiehouder voor de methodische ondersteuning van het programma Home-Start.
Deze ondersteuning is een verplichting in het kader van de kwaliteitsborging.
Meer informatie zie: www.humanitas.nl, www.jso.nl en www.home-start.nl
1. Beoogde resultaten
Over de beoogde resultaten zijn afspraken gemaakt met de subsidiegever(s) en deze zijn vastgelegd in de subsidiebeschikking 2020. Op basis van totaal 43uur betaalde coördinatie per week, uitgevoerd door 2 coördinatoren, waren de afspraken voor 2020:
Aantal ondersteunde gezinnen: 55-65 Aantal vrijwilligers: 45-50
2. Bereikte resultaten 2020
In 2020 zijn de volgende resultaten bereikt.
2016 2017 2018 2019 2020
Aantal gezinnen 52 61 54 52 47
Aantal vrijwilligers 49 51 47 46 54
70 60 50 40 30 20 10 0
2016 2017 2018 2019 2020
aantal gezinnen aantal vrijwilligers
Noot: per jaar kunnen de resultaatafspraken voor te ondersteunen gezinnen verschillen, in verband met wijzigingen in gemeenten.
Aanmeldingen tijdens de Corona-tijd
Het minimum van 55 koppelingen is dit jaar niet behaald. Dit kan worden herleid naar Corona. In de periode medio maart – medio augustus (ca. 5 maanden) zijn er nagenoeg geen aanmeldingen
geweest. Dit kwam door de RIVM-maatregelen waardoor de verwijzende organisaties ook zo goed als stil stonden en wij vanuit Home-Start niet bij de mensen thuis op bezoek mochten.
Vanaf 1 juni, toen de maatregelen werden versoepeld, zijn de aanmeldingen weer gaan binnenlopen.
Na de zomer leek het weer goed te lopen. Wij konden weer bij de gezinnen en vrijwilligers thuiskomen en zo intakegesprekken houden en koppelingen maken.
Zie ook de toelichting onder H 3.2 “Vrijwilliger zijn tijdens Corona-tijd”.
2.1 Gezinnen
In het jaar 2020 zijn in totaal 47 gezinnen ondersteund
Er zijn 26 nieuwe aanmeldingen geweest, waarvan er 3 koppelingen niet tot stand zijn gekomen (zie paragraaf “ondersteuning niet tot stand gekomen” verderop in dit hoofdstuk) en waarvan er 2 gezinnen in 2021 worden gekoppeld. Van de 47 gezinnen gaat het om 21 nieuwe aanmeldingen en 26 reeds uit het voorafgaande jaar doorlopende ondersteuningen. Bij 25 gezinnen is de ondersteuning afgesloten.
De gemiddelde duur van de ondersteuning bedroeg 13 maanden, op basis van de gezinnen waarvan de ondersteuning dit jaar is afgerond. Door tussenkomst van Corona hebben gezinnen iets langer dan het normale jaar ondersteuning ontvangen.
Ondersteuningsvraag (gezinnen stellen een aantal vragen) Luisterend oor, klankbord, meekijken en meedenken 40 Ontlasten ouders, hulp bij verzorging kinderen 27 Ondersteuning bij de opvoeding / voorbeeld geven 19
Zelfvertrouwen moeder vergroten 15
Vriendschappelijk contact 12
Netwerk vergroten / begeleiding naar instanties 8
Nieuwe of meer structuur aanbrengen 6
Nederlandse taal versterken 1
2.1.1 Gezinskenmerken Aantal kinderen
In de ondersteunde gezinnen waren 103 kinderen aanwezig, 46 meisjes en 57 jongens.
De leeftijd van de kinderen was: 64 van 0 tot en met 6 jaar, 25 van 7 tot en met 12 jaar, 12 kinderen van 13 tot 18 en 2 van 22 tot 30 jaar.
Het Nationaal Kinderfonds realiseerde in december wederom een cadeau voor ieder kind, Namens alle kinderen die een bon kregen, Dankjewel!
Gezinssamenstelling
Van de 47 gezinnen die ondersteund zijn door Home-Start, waren 28 gezinnen met vader en moeder (60%), 4 gescheiden (9%), 10 éénouder gezinnen (21%), 1 partnerschap (2%) en 4 gezinnen
samenwonend (9%) Land van herkomst
36% van de ondersteunde gezinnen is niet van Nederlandse afkomst. De gegevens zijn gebaseerd op de beide ouders en hun nationaliteit.
Nederland 30
Nieuwe Nederlanders 17
Waarvan:
Polen 4
Marokko 3
Eritrea 2
Somalië 2
India 1
Iran 1
Libanon 1
Pakistan 1
Rusland 1
Syrië 1
Woongebied van de gezinnen per Gemeente
Gemeente Gorinchem 19
6 Haarwijk, 5 Gildewijk, 3 Centrum, 4 Lingewijk en 1 Oost
Gemeente Molenlanden 12
1 Langerak, 1 Nieuwpoort, 1 Noordeloos, 1 Giessenburg,
1 Goudriaan, 1 Hoogblokland, 1 Molenaarsgraaf, 1 Bleskensgraaf, 1 Oud Alblas, 1 Kinderdijk en 2 Nieuw Lekkerland
Gemeente Vijfheerenlanden 16
6 Vianen, 2 Ameide, 1 Hoef en Haag, 3 Leerdam, 1 Everdingen, 1 Meerkerk, 1 Lexmond en 1 Leerbroek
2.1.2 Evaluatie van de ondersteuning
De coördinator begeleidt de ondersteuning, toetst tussentijds of de ondersteuning voldoet aan de vraag en sluit de ondersteuning af met een beknopt tevredenheidsonderzoek. Is het gezin / de opvoeder tevreden met de geboden ondersteuning?
In 2020 zijn 25 gezinnen afgesloten, waarvan 25 gezinnen tevreden zijn met de ontvangen ondersteuning.
Ondersteuning niet tot stand gekomen
In een aantal gevallen kunnen aanvragen om verschillende redenen niet tot stand komen.
In 2020 betrof het 3 aanvragen. Eén gezin had een ondersteuningsvraag waarin Home-Start niet voorziet, de andere 2 gezinnen hadden te maken met een té zware problematiek, waardoor zij niet in aanmerking kwamen voor ondersteuning door een vrijwilliger. Na het kennismakingsgesprek hebben wij hen helaas moeten terugkoppelen naar de verwijzende instantie.
Daarnaast nemen verwijzers contact met de coördinatoren op om een gezin te bespreken. Geregeld wordt dan ook besloten dat een gezin niet in aanmerking komt door voornamelijk té zware
problematiek of een niet passende vraag zoals schoonmaak- of oppashulp, óf besluit het gezin zelf om niet te willen starten.
2.1.3 Home-Start Gorinchem 20 jarig jubileum
Wij hebben dit jubileum met de gezinnen gevierd in Plaswijckpark, met 30 volwassenen en 29 kinderen. De bus stond al vroeg voor ons kantoor aan de Schepenenstraat te wachten, hij was binnen een mum van tijd gevuld en vertrok richting Rotterdam. We hebben genoten van het weer, het park, en de kinderen, die zich heerlijk hebben uitgeleefd in de attracties. Een dag om niet meer te vergeten!
2.2 Vrijwilligers
Onze vrijwilligers zijn sociaal betrokken mensen die, vaak naast een al volle agenda, zich inzetten om een ander te versterken. Wij hebben vrijwilligers van uiteenlopende leeftijden, het merendeel is vrouw. Dit jaar hebben we twee mannen, die ingezet zijn en zeer gewaardeerd worden door zowel de ouders als de kinderen!
De motivatie om dit werk te blijven doen, bestaat uit het waarnemen van een groeiproces in het gezin, te zien dat je komst ertoe doet en dat de ouder en kinderen uitkijken naar het wekelijks bezoek.
De begeleiding door de coördinatoren en hun bereikbaarheid wordt door de vrijwilligers als belangrijk ervaren.
In 2020 waren 54 vrijwilligers actief voor Home-Start
34 vrijwilligers waren aanwezig voor de periode, 14 vrijwilligers zijn gestopt en 20 nieuwe vrijwilligers hebben zich aangemeld.
Dit jaar zijn drie groepen getraind, in totaal 14 vrijwilligers! De 6 nog te trainen vrijwilligers zullen in 2021 aan de basistraining deelnemen.
Het ondersteunen in gezinnen met minderjarige kinderen vereist een zorgvuldige selectie en
begeleiding van vrijwilligers. In een intakegesprek worden de competenties van de vrijwilliger en de eisen van het programma besproken. Vrijwilligers moeten een bewijs van goed gedrag kunnen overleggen. Vervolgens moet de vrijwilliger de basistraining volgen en geschikt bevonden worden.
Pas daarna kan een vrijwilliger ingezet worden voor ondersteuning in gezinnen.
De training voor nieuwe vrijwilligers is in 2020 driemaal gegeven. Alle vrijwilligers worden begeleid in de zogenaamde intervisiebijeenkomsten. In 2020 hebben vrijwilligers 3
intervisiebijeenkomsten fysiek bijgewoond, en daarnaast 2 maal een digitale bijeenkomst. Helaas is niet elke vrijwilliger in staat om de digitale bijeenkomsten te volgen.
Vrijwilliger zijn tijdens Corona-tijd
Het is allemaal doorgegaan maar wel even anders:
Veel vrijwilligers zijn tussen de 50 en 75 jaar oud, en behoren tot de kwetsbaren. Ieder ging er anders mee om. De coördinatoren vonden het belangrijk dat de vrijwilliger zich veilig voelde en zich daarnaast aan de richtlijnen van het RIVM zou houden. Deze periode vraagt dat we creatief met alles omgaan, en dat is gelukkig aardig gelukt.
We hebben de vrijwilligers een hart onder de riem gestoken door: vaker te bellen om te vragen hoe het met hen gaat, geregeld een nieuwsbrief te sturen met leuke tips en nieuwtjes, maar ook door bloemzaadjes en een kaartje naar hen op te sturen. Dit hebben we ook voor de gezinnen gedaan.
Voorbeelden van ondersteuning
Veel vrijwilligers hadden telefonisch contact met hun gezin, sommigen gingen voor het eerst gebruik maken van videobellen. Een vrijwilliger vertelde dat zij “digitaal” verhaaltjes voorlas aan de kinderen uit haar gezin, een ander deed op die manier een spelletje met de kinderen.
Er werd niet meer wekelijks aan huis bezocht maar in de tuin, of er werd gewandeld en bijgepraat.
Eén van de vrijwilligers bezocht haar gezin en droeg een mondkapje, moeder was solidair en maakte ook gebruik van een mondkapje.
Ieder jaar zijn er een paar vrijwilligers die een time-out nemen in verband met privé omstandigheden.
Dit jaar hadden meer vrijwilligers daar behoefte aan, zij zijn weer inzetbaar wanneer Corona geen gevaar meer oplevert.
Woonplaats van de vrijwilligers
Gorinchem, Schelluinen, Werkendam, Sleeuwijk, Giessenburg, Ottoland, Brandwijk, Goudriaan, Nieuwpoort, Noordeloos, Arkel, Hoornaar, Leerdam, Asperen, Zijderveld, Heukelum, Herwijnen, Hei en Boeicop, Meerkerk, Ameide en Vianen.
2.2.1 Deskundigheidsbevordering
De deskundigheidsbevordering in de vorm van themabijeenkomsten konden door de RIVM richtlijnen fysiek niet doorgaan. Een voorbeeld hiervan is de bijeenkomst “Kindermishandeling en huiselijk geweld” die gepland stond op 7 april 2020. Later in het jaar is ervoor gekozen aan te haken bij de landelijke week tegen kindermishandeling in november. Vrijwilligers konden deelnemen aan diverse webinars die week. Ook heeft de coördinator van Vijfheerenlanden in die week de training
“signalering Kindermishandeling en Huislijkgeweld” vanuit Humanitas gevolgd.
Er is een stap gezet, en er zijn collega´s om thema´s digitaal en interactief te presenteren voor groepen. Zo kan een themabijeenkomst “Armoede onder de loep”, door een Humanitas-collega worden begeleid. Deze stond gepland op 2 november 2020, maar heeft door miscommunicatie niet plaats kunnen vinden. Wij gaan in 2021 opnieuw proberen deze sessie in te plannen.
Verder hebben onze vrijwilligers de mogelijkheid bijeenkomsten van de Humanitas academie volgen.
Ook bij het vrijwilligerssteunpunt Gorinchem en SamenDoen Leerdam worden thema’s behandeld waarbij onze vrijwilligers mogen aansluiten.
2.2.2 Waarde van vrijwilligerswerk
De focus is de afgelopen 5 jaar gericht op het versterken van de sociale omgeving van het kind en de opvoeder en het verminderen van gespecialiseerde zorg. Binnen deze sociale steunstructuren ofwel de pedagogische civil society vervult het vrijwilligerswerk een rol van betekenis. Van Montfoort heeft in samenwerking met Humanitas de ontwikkelingen in beeld gebracht en de betekenis van het
vrijwilligerswerk daarin onderzocht (notitie “Transitie Jeugdzorg: Elk Kind Telt!, de betekenis van professioneel georganiseerd vrijwilligerswerk voor opvoeden en opgroeien”, Van Montfoort / Collegio). Daaruit blijkt dat Humanitas met professioneel georganiseerd vrijwilligerswerk, zoals bij Home-Start, betekenis heeft in de versterking van die sociale omgeving van gezinnen en kinderen.
2.2.3 Home-Start Gorinchem 20 jarig jubileum
De viering van het 20 jarig jubileum voor vrijwilligers was gepland in de vorm van een kleuren- en karakterworkshop. Deze is vanwege veranderende Corona-maatregelen twee afgezegd. We hopen dat er in 2021 wel doorgang kan plaatsvinden.
3. Lokale partners
Verwijzers en samenwerkingspartners
Home-Start werkt nauw samen met lokale partners om hulpvragen van gezinnen van een passend aanbod te voorzien. In samenwerking met de diverse disciplines binnen de Sociale Teams en andere professionals in de regio, krijgt Home-Start gezinnen aangemeld.
Dit jaar heeft een verandering binnen Home-Start plaatsgevonden met de komst van coördinator, Emma Splinter. Emma heeft Vijfheerenlanden onder haar hoede genomen en een bruisende start gemaakt met vooral Vianen! Dit mede door inzet van Merel van den Nobelen, beleidsmedewerker bij Gemeente Vijfheerenlanden. Begin januari wisten de professionals Emma (nog voor de
kennismaking met haar) te vinden en kon de samenwerking van start gaan.
Regelmatig werken wij samen met de professional in een gezin en steunt onze vrijwilliger de ouder bij het veranderingsproces dat de professional in gang heeft gezet. Ook vinden multidisciplinaire
overleggen plaats ten behoeve van de gezinnen.
Wanneer een gezin naast Home-Start ondersteuning ook professionele hulp nodig blijkt te hebben, vindt overleg plaats met de ouders en neemt de coördinator contact op met het Sociaal Team in het kader van coördinatie van zorg. De vrijwilliger heeft hierbij een signalerende rol.
Samenwerking in Corona-tijd
Een aantal overleggen en werkafspraken hebben geen doorgang kunnen vinden. Belangrijkste hierbij is het niet fysiek kunnen voorstellen bij de Sociale Teams van Vijfheerenlanden. Wel is er digitaal contact geweest. Door de wisseling van beleidsmedewerker c.q. ons contactpersoon bij de gemeente, heeft de samenwerking ook wat vertraging opgelopen.
4. Maatschappelijk rendement
4.1 Effectiviteit
In april 2014 heeft het European Platform for Investing in Children het programma Home-Start beoordeeld als 'best practice'. Er wordt bij beoordeelde programma's gekeken naar 'bewijs van effectiviteit, 'overdraagbaarheid' en 'blijvende gevolgen'. Als een programma op alle drie categorieën positief beoordeeld wordt krijgt het de status 'best practice'. Tot nu toe zijn er pas twee andere programma's die dit ook hebben bereikt.
Eerder beoordeelde het Nederlands Jeugd Instituut (NJI) Home-Start als (deels) bewezen effectief, dat staat nu als “effectief” geregistreerd door het NJI.
4.2 Onderzoek
Onderzoek toont aan dat er bij gezinnen die ondersteuning van Home-Start hebben gehad, positieve veranderingen te zien zijn. Zowel bij het welzijn van moeders, hun opvoedgedrag, als bij kindgedrag, is dit zichtbaar. Het vergroten van ouderlijk welzijn en ouderlijk functioneren heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van kinderen.
Veranderingen zijn geobserveerd op een breed terrein van opvoeden en kindgedrag. Ook dit is in lijn met de interventietheorie dat effectieve ondersteuning het proces van zelfregulering in gezinnen bevordert op een basaal niveau en daardoor een brede uitstraling in positieve effecten laat zien.
Opvallend is dat de verbeteringen in welzijn, opvoeden en kindgedrag op lange termijn blijvend zijn. Dit suggereert ook dat de interventie gezinnen in staat stelt om te gaan met nieuwe uitdagingen en nieuwe ontwikkelingsstadia.
Deze uitkomsten dragen bij aan eerder onderzoek waarin Home-Start een veelbelovende gezinsinterventie blijkt te zijn, die meer onderzoek verdient.
Bron: Hermanns, J.M.A., Asscher, J.J., Zijlstra, B.J.N., Hoffenaar, P.J. & Deković, M. (2013).
Long-term changes in parenting and child behavior after the Home-Start family support program. Children and Youth Services Review, 35, 678-684
5. Pr-activiteiten
Helaas zijn dit jaar door tussenkomst van Covid19 weinig Pr-activiteiten ondernomen in de vorm van netwerkbijeenkomsten, markten en presentaties. Wel hebben wij hierdoor de tijd gevonden om invulling te geven aan Facebook en Instagram. Hierop posten wij tips voor gezinnen en vrijwilligers, maar ook vacatures om vrijwilligers te werven en informatie voor gezinnen zodat zij zich aan kunnen melden.
Voor een aantal leden uit de Sociale Teams Molenlanden hebben wij Home-Start gepresenteerd. In november is er deelgenomen aan de 0de lijnsmarkt van de gemeente Vijfheerenlanden. Hierin hebben we Home-Start gepresenteerd aan de Sociale Teams en andere welzijnsorganisaties.
In 2020 bestond onze Home-Start afdeling 20 jaar. Hier hebben we mokken voor laten maken eind 2020. Wanneer de Corona-maatregelen het weer toelaten, gaan we langs bij organisaties uit ons netwerk om de mokken rond te brengen en om Home-Start extra onder de aandacht te brengen Voor het zichtbaar zijn voor de gezinnen zijn persberichten in de huis aan huis bladen geplaatst.
Bij Vrijwilligerssteunpunt Gorinchem en SamenDoen Leerdam konden burgers ons vinden, daarnaast hebben wij gebruik gemaakt van het OranjeFonds en NLvoorelkaar.nl.
Verder is er mee gedaan aan de actie “doneer een boek”. Boekhandel de Boekenkist in Gorinchem heeft hieraan mee gedaan. Zij hebben hun klanten gevraagd een extra boek te doneren aan een gezin van Home-Start. Dit zijn er ruim 40 geworden!
Voor het werven van vrijwilligers zijn drie maal advertenties in de huis aan huisbladen verschenen, en hebben wij deelgenomen door in de infokrant Zorg en Welzijn en Ondersteuning Gorinchem 2020, een advertentie te plaatsen.
Boekenactie “doneer een boek” Mokken 20 jaar Home-Start
6. Samenvatting
In 2020 heeft Home-Start Gorinchem, Molenlanden Vijfheerenlanden 47 gezinnen ondersteund door de inzet van 54 vrijwilligers en twee coördinatoren.
10
