Tips voor het lesgeven aan Oekraïense leerlingen in de eerste maand op een reguliere school
Inhoud Blz.
Inleiding 1
Intake 2
De beginperiode 2
Sociaal emotioneel 3
Opzetten van het lesplan - Klankonderwijs - Lezen
- Begrijpend lezen en leesplezier - Woordenschat
- Mondelinge taalvaardigheid - Schrijven
- Rekenen
4 4 4 4 5 6 6 6
Algemene tips 6
Aanvullende informatie 8
Onderwijs in de Oekraïne 9
Oekraïens lesprogramma Apart document
Inleiding
Momenteel hebben we in Nederland te maken met een toestroom van mensen uit de Oekraïne.
Oekraïense vluchtelingenkinderen worden in veel gevallen (eerst) aangemeld en ingeschreven op een reguliere basisschool.
We realiseren ons dat de eerste opvang van vluchtelingenkinderen op reguliere scholen niet eenvoudig is. Vanuit het Samenwerkingsverband willen we de scholen zoveel mogelijk ondersteunen bij het inzetten en delen van expertise. Dit document bevat informatie en materialen die richtinggevend en helpend kunnen zijn bij het vormgeven van een (tijdelijk) onderwijsaanbod voor de leerling.
Daarnaast is het helpend om breed, zowel binnen als buiten school, te zoeken naar mogelijkheden om deze kinderen te ondersteunen in het leren van de Nederlandse taal. Wellicht zijn er
mogelijkheden om een vrijwilliger te vinden die hierin een taak wil oppakken. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld ouders, buren van de school, de bibliotheek of stagiaires benaderen. Ook binnen de school zijn wellicht leerlingen uit de bovenbouwgroepen in te zetten als taalmaatje. Als school zorg je voor een gericht aanbod. In dit document vind je informatie over hoe je dit kunt vormgeven.
De opvang van deze doelgroep is niet eenvoudig, maar biedt ook weer kansen voor de school.
Wellicht kan de Oekraïense leerling anderen laten ervaren hoe moeilijk het is een andere taal te leren, door de groep ook wat woordjes van zijn/haar taal te leren. En hoe fantastisch is het om vast te stellen dat de saamhorigheid in deze crisis beter zichtbaar wordt. Veel mensen zijn bereid een steentje bij te dragen.
Wij zullen blijvend werken aan de ontwikkeling van dit document. De meest recente versie is te vinden op de www.ijsselberkel.nl (voor scholen > formulieren).
Bij vragen kan contact worden opgenomen met het Samenwerkingsverband (j.tenberge@ijsselberkel.nl of 06-30719629).
Intake
Probeer in een eerste gesprek zoveel mogelijk informatie te verkrijgen over het kind via de ouders.
Eventueel kan gebruik worden gemaakt van een tolk: www.globaltolk.nl.
Het is handig om het kind iets voor te leggen: een puzzel, een spel, een kleurplaat of een rekenblad om een indruk te krijgen van de (werk)houding.
Voorbeelden van vragen zijn:
• Vertel iets over het leven van het gezin in de Oekraïne voordat u gevlucht bent.
• Ging het kind in de Oekraïne naar school? Wanneer voor het laatst? Vond hij/zij het fijn op school?
• Wat kunt u verder vertellen over uw kind en zijn/haar ontwikkeling? Denk hierbij aan karakter, hobby’s, medisch of bijzonderheden zoals allergieën.
• Hoe is de vlucht verlopen? Heeft uw kind veel last van de vlucht en/of de situatie, waaraan merkt u dat?
• Hoe is het om in Nederland te zijn?
Vertel vervolgens over het schoolsysteem in Nederland.
Uitleg over het Nederlandse schoolsysteem, te gebruiken wanneer wenselijk:
https://www.lowan.nl/po/kwaliteitszorg/eerste-drie-weken
Het ministerie van onderwijs uit Oekraïne heeft gezorgd voor een online curriculum:
https://mon.gov.ua/ua/vseukrayinskij-rozklad
De betreffende informatie wordt ook apart bij voor scholen > formulieren geplaatst.
De beginperiode
• Nieuwkomers moeten eerst wennen aan onze taal en dat vraagt tijd. Je kunt de
nieuwkomers helpen door het veelvuldig gebruiken van liedjes, versjes en rijmpjes. Het is van belang om veel tegen hen te praten en datgene wat je zegt visueel te ondersteunen.
• Elk kind dat een nieuwe taal leert, maakt een zogenaamde stille periode door. Bij sommige kinderen duurt het maanden voordat ze tot spreken overgaan. Probeer het spreken niet te forceren.
• Ga vooral aan de slag met concrete materialen, levensechte situaties en opdrachten.
Koppel binnen je groep taal aan concrete materialen en activiteiten van alledag.
• Bewegingsactiviteiten laten kinderen op een natuurlijke manier vertrouwd raken met de nieuwe omgeving.
• Stel in het begin niet te veel vragen waar je een gesproken antwoord op verwacht. Vraag om non-verbale reacties (iets aanwijzen, ophalen, nadoen).
• Haal nieuwkomers over de drempel om te gaan spreken door het stellen van vragen waarop met ja of nee geantwoord kan worden.
• Het feit dat nieuwkomers nog geen taal tot hun beschikking hebben om zich te kunnen uiten, kan ervoor zorgen dat het niet lukt om hun grens aan te geven. Dit kan leiden tot conflicten met andere kinderen. Spreek met de klas een bepaald woord/gebaar af waarmee kinderen kunnen aangeven dat er over hun grens wordt gegaan.
• Praat er met de andere kinderen over dat de nieuwkomer geen Nederlands begrijpt, waardoor sommige (spel)regels niet bekend zijn. Zo ontstaat er in ieder geval meer begrip en tolerantie onderling.
• Let erop dat visuele ondersteuning geen vervanging wordt van taal. Gebruik het puur als hulpmiddel.
• Gebruik boeken en prentenboeken. Online zijn veel boeken te vinden die voorgelezen worden.
Sociaal emotioneel
Kinderen vinden het over het algemeen fijn om zo snel mogelijk naar school te gaan. Een veilig schoolklimaat en voldoende structuur zijn cruciaal. Ieder kind heeft zijn eigen beleving van
hetgeen hij/zij heeft meegemaakt. Maak contact met het kind, wees open en vriendelijk en bereid om te leren.
Alleen als een kind zich veilig en vertrouwd voelt, zal het tot leren komen. Ondersteun bij de communicatie, ook in vrije situaties zoals buitenspelen. Visualiseer waar nodig en mogelijk een gesprek of een conflict, gebruik emotiekaarten of spelletjes.
Vluchtelingenkinderen vragen van de professionals om een afgestemde aanpak. Zij (en hun ouders) bevinden zich vaak in een lastige situatie, waarbij de actuele stressvolle omstandigheden invloed kunnen hebben op het vertrouwen in zichzelf, de ander en de wereld om hen heen.
Kinderen zijn veerkrachtig en willen van nature leren en ontwikkelen. Bied hen de omgeving en de kansen om verder te kunnen.
Aandachtspunt: het kijken van het jeugdjournaal in de klas kan voor deze kinderen als
schokkend worden ervaren, aangezien er beelden kunnen worden getoond van de oorlog in hun land. Daar zijn in sommige gevallen hun vader en andere familieleden nog.
Het advies is om deze beelden niet te laten zien.
Tips:
• Benader deze kinderen in principe zoals je andere leerlingen ook zou benaderen. In sommige gevallen hebben deze kinderen wel abnormale gebeurtenissen meegemaakt, die ze moeten proberen te verwerken.
• Zoek de sterke kant van de kinderen en probeer deze te benadrukken. De taal kennen ze (nog) niet, maar andere vaardigheden kunnen ze zeker laten zien.
• Bied structuur en duidelijkheid.
• Spreek de kinderen aan op wat ze kunnen, medelijden is niet helpend.
• Voor sommige kinderen is het fijn om zich op een eigen plekje ongestoord even te kunnen terugtrekken (muziekje luisteren, filmpje kijken, tekenen) om even tot rust te kunnen komen.
• Stem bij hulpvragen af met collega’s.
• Een positieve mindset is van groot belang.
Opzetten van het lesplan
Zolang de opvang binnen school van tijdelijke aard is, is het aan te raden om het lesrooster van de groep waar de leerling qua leeftijd het beste past (soms een groep lager, inschatten tijdens gesprek) als leidraad te gebruiken. Bepaal bij welke lessen de leerling zou kunnen deelnemen, omdat de les minder talig is (zoals gym) of omdat er een geschikt alternatief is (bijvoorbeeld rekenen, ‘kale sommen’). De overgebleven tijd vul je in met onderstaande vakken. Zoek naar momenten voor begeleide instructie en plan die eerst in. De zelfstandige verwerking gebeurt in de overgebleven tijd. Koppel de leerling dagelijks aan een maatje die hem in die zelfstandige
verwerking kan ondersteunen. Zorg voor alternatief materiaal waarin de leerling verder kan wanneer begeleiding niet voorhanden is (zoals kleurplaten, puzzels, spelletjes, Ipad).
Hieronder een aantal domeinen die aandacht vragen bij het onderwijs aan nieuwkomers in een kort en bondig overzicht.
Klankonderwijs
De Nederlandse klanken moeten met instructie aangeboden worden. Zo’n gericht aanbod kan het best in 5 stappen worden vormgegeven.
• Stap 1: De leerkracht biedt een klank aan met klankgebaar en de letter.
• Stap 2: De leerkracht laat rijtjes woorden horen met de klank in een thematische samenhang.
• Stap 3: Voorzeggen en nazeggen van een losse klank. De leerkracht corrigeert.
Daarna het voorzeggen en nazeggen van een klankwoord.
• Stap 4: De leerlingen herkennen en verzamelen woorden met de klank. Vervolgens laten ze de woorden horen.
• Stap 5: De leerlingen gebruiken de aangeboden klank in spontaan taalgebruik.
Voor meer informatie over klanklessen:
• https://www.hco.nl/wp-content/uploads/sites/2/2019/02/2016-01- AchtergrondenTipsNt2-Klankonderwijs.pdf
• https://www.cedgroep.nl/webwinkel/product/klanklessen-katern-bij-wereld-vol-woorden
• https://youtu.be/XlhnAzh0wTY
• https://watenhoe-nt2.nl/jaarprogramma-nt2-lessen/
Lezen
Gebruik de methode voor leren lezen van groep 3. De letters die in de Oekraïne worden gebruikt, zijn anders dan ons schrift. Je start dit proces dus opnieuw. De leerlingen kunnen in hun eigen taal vaak al lezen en schrijven. Dit maakt dat het leren lezen in het Nederlands makkelijker zal zijn. De Nederlandse klanken en lettertekens zijn nieuw. Maak gebruik van de eigen taal door de
aangeboden woorden door de leerling te laten vertalen en opschrijven in de eigen taal.
Begrijpend lezen en leesplezier
Lezen in de eigen taal: https://prentenboekeninalletalen.nl/. Dit is ook bruikbaar voor het opbouwen van de Nederlandse woordenschat.
Bij het lezen van strips hebben de plaatjes een ondersteunende werking.
Samen lezen kan helpend zijn om gemotiveerd te raken om te lezen.
Woordenschat
Begin bij de woorden uit de omgeving van het kind. De methodiek TPR is erop gericht om al bewegend woorden aan te leren. Het is leuk en supereffectief (https://www.lowan.nl/wp- content/uploads/2020/09/TPR-Handleiding.pdf).
Kan het kind al lezen en schrijven in de eigen taal? Laat het dan het woord schrijven en benoem de Nederlandse vertaling. Gebruik ook de bijhorende lidwoorden.
Tips:
• Maak gebruik van de aanwezige praatplaten uit de onderbouw van de school.
• Maak een eigen woordenboek met kopieën van aangeboden woorden in het Nederlands en het Oekraïens.
• Als een leerling op de computer werkt aan woordenschat, zorg dan voor herhaling en check af en toe of er woorden beklijven die in het computerspel zijn aangeboden.
• Lowan heeft een lespakket beschikbaar gesteld (ontwikkeld voor het voortgezet onderwijs, maar zeker ook bruikbaar in primair onderwijs).
• Werkboek Woordenschat NT2 (https://www.bol.com/nl/nl/p/z-taal-nt2-woordenschat-a-groep-3-8- werkboek/9200000097397025/?Referrer=ADVNLGOO002008N-G-136952009201-S-856212583621-
9200000097397025&gclid=CjwKCAjwoduRBhA4EiwACL5RP9oPfh5K2wc0lOFQa3QNNibF9ZTJ1_S8W_by1zGqseLiXahFBjL79xo CXp8QAvD_BwE)
• Andere mogelijkheden: Stenvert NT2 blocks, Picco Piccolo, Max, Varia
• Computerprogramma’s voor de lagere groepen: tablet woordenschatspelletjes, Ambrasoft Woordenstart, VLL Zoem
• Lezen/bekijken van boeken met veel illustraties, ‘Eerste woordenboeken’, strips, informatieve boeken
• Onderstaande link leidt naar een gratis te downloaden woordenboek (in zowel Nederlands als Oekraïens) en online te beluisteren woorden. Dagen van de week, getallenrij enzovoort zijn goed bruikbaar in de bovenbouw en ook voor de ouders (https://kleurrijker.nl/luister- en-leer-cd1-en-cd2#Luisterenleer#Oekra%C3%AFens#Oekra%C3%AFene#NT2).
• Onderstaande link leidt naar de gratis app: Touchtotell. Een app waarin je op plaatjes kunt tikken en de woorden vervolgens hoort. Eigen woorden kun je toevoegen
(https://www.touchtotell.com/oekraine-kinderen/).
• Online Nederlands leren: filmpjes van 4- 6 minuten – thematisch (www.youtube.com / https://www.youtube.com/watch?v=Tb3SaTv4clM).
• Digiwak is de digitale versie van de WAK (Woordenlijst Amsterdamse Kinderen).
Overzichtelijke thematische woordenlijsten. Deze lijst bevat 9052 woorden voor leerlingen uit groep 3 tot en met 8 (http://www.digiwak.nl/index.php).
• Kijkje hier kijkje daar, de eerste woorden leren via een eenvoudig computerprogramma.
De cd-rom “Kijkje hier, kijkje daar” is een programma dat als hulpmiddel kan worden gebruikt bij het NT2-onderwijs. Het is bedoeld voor 4 t/m 10-jarigen die net in Nederland zijn aangekomen en bezig zijn met Nederlands als tweede taal. Met behulp van leuke plaatjes en gesproken teksten wordt getracht om kinderen woorden bij te brengen die in het dagelijks leven vaak terugkomen. Dit gebeurt in leuke spelvormen. De cd-rom is zelfstandig te gebruiken na een korte introductie (http://www.graviant.nl/educatieve- software/kijkje-hier-kijkje-daar.html#).
• Prentenboeken in alle talen, zoals de jongen en de walvis (https://prentenboekeninalletalen.nl/de-jongen-en-de-walvis/).
Mondelinge taalvaardigheid
• Creëer veel spreekgelegenheid.
• Let in eerste instantie vooral op inhoud in plaats van vorm.
• Samenwerken met andere leerlingen stimuleert de mondelinge taalvaardigheid.
• (Taal)spelletjes met anderen, iets laten vragen aan een medeleerling, andere leerkracht.
• Geef korte opdrachten waarbij taal noodzakelijk is.
Schrijven
Besteed aandacht aan de ontwikkeling van het handschrift. Het schrijven van de Nederlandse letters zal nieuw zijn voor de leerlingen.
Na een korte instructie kunnen oudere leerlingen zelfstandig schriften vanaf groep 3/4 doorlopen.
Belangrijk: zorg voor dagelijkse feedback (liefst tijdens het schrijven). Het is ook mogelijk om blokschrift aan te leren.
Rekenen
Breng de beginsituatie voor het rekenen van de leerling in kaart. Dit kan aan de hand van een methode-onafhankelijke toets met ‘kale sommen’ (zonder taal), zoals de Tempotoets van Teije de Vos of Bareka. Aan de hand van de resultaten schaal je de leerling in op een niveau (eventueel een groep lager) en start je met een selectie van de sommen (zonder taal) uit de reguliere methode of je start met Maatwerk of Rekenroute.
Tips:
• Visualiseer sommen voor de leerling. Tekenen bij het rekenen, gebruik concreet materiaal.
• Kale sommen zijn fijn (startboek rekenen https://www.bol.com/nl/nl/p/startrekenen-instap- rekenen-tot-100-leerwerkboek/9200000037405471/?Referrer=ADVNLGOO002008N-G-
136951999561-S-854079918424-
9200000037405471&gclid=CjwKCAjwoduRBhA4EiwACL5RP9NIqLA35BGbywzQAPxsMMEV8iCsY4LSr ulsKuZJhB9A4tEUGm9uFxoC5uYQAvD_BwE)
• Zelf niveau invoeren en printen?
https://www.sommenprinter.nl/cijferenkommagemengd.php
Algemene tips
- Voorwaarde voor leren is dat leerling zich veilig en vertrouwd voelt. Zet daar in de eerste weken op in (groepsbouwers).
- Zorg voor een maatje, wissel regelmatig.
- Visualiseer zoveel mogelijk:
• dagprogramma, maak een rooster/takenkaart voor de leerling
• gebruik picto’s/foto’s/tekeningen bij activiteit en instructie (picto’s
www.sclera.be), bijvoorbeeld luisterwoorden bij spelling (teken er ‘een oor’ bij)
• schematiseer, werk met pijlen en tekeningen
• teken moeilijke woorden of laat moeilijke woorden zien op het digibord
• label materialen en voorwerpen in de klas
• doe dit bij alle vakken: lezen, begrijpend lezen, wereldoriëntatie
- Spreek rustig, gebruik niet te veel woorden, zorg wel voor een correct taalaanbod.
- Ondersteun je taal met mimiek en gebaren.
- Ondersteun verhalen met filmpjes.
- Zorg voor uitdaging in taal-denken: cognitief kan de leerling vaak al meer aan, maar de Nederlandse taal belemmert dat.
Praktische organisatie op school
• Plaats de leerling in principe in de gewone klas passend bij zijn leeftijd.
• Zonder de anderstalige nieuwkomer zo min mogelijk af van de groep. De nieuwkomer leert heel veel van andere leerlingen en de gewone klassenactiviteiten.
• Tijdens activiteiten let je op extra taalaanbod: herhaal vaak en gebruik gebaren of andere visuele ondersteuning bij wat je zegt.
• Ondersteun je handelingen visueel en auditief.
Communicatie
• Geef kinderen het gevoel dat ze zichzelf mogen zijn. Wees geduldig en leg de lat niet te hoog.
• Maak de gewoonten in de groep visueel duidelijk door deze voor te doen.
• Gebruik in de beginperiode vaak en veel afbeeldingen (www.sclera.be).
• Let op de lichaamstaal van je nieuwkomer. Observatie is heel belangrijk, vooral de eerste dagen.
• Verbied de nieuwkomer niet om zijn eigen taal te spreken. Ga er positief mee om.
Klassenorganisatie
• Soms is het afscheid van de ouders moeilijk. Om de pijn wat te verzachten, kun je tijdens de eerste dagen de ochtend beginnen met een kwartiertje vrij spel. Zoek dan iets wat de nieuwkomer boeit, zodat hij/zij gaan spelen.
• Wees duidelijk in afspraken en regels. Stel geen lagere eisen aan de nieuwkomer en zwak geen regels af die voor de andere kinderen gelden. Het is belangrijk dat nieuwkomers goed weten wat mag en wat niet mag. Structuur en regelmaat zijn belangrijk als houvast.
• Betrek de nieuwkomers zoveel mogelijk bij alle opdrachten, zonder overdreven de aandacht op hen te vestigen.
• Geef de nieuwkomer een taakje waar hij verantwoordelijk voor is.
• Gebruik bij jonge kinderen korte versjes en liedjes om de dag structuur te geven.
Klassikale activiteiten
• Zet de nieuwkomer bij kringgesprekken bij jou in de buurt, zodat je gemakkelijk lichamelijk contact kan maken.
• Bied visuele ondersteuning bij kringgesprekken door het tonen van afbeeldingen, voorwerpen, door iets uit te beelden of te laten uitbeelden.
• Een gesprek in kleine kring is vaak effectiever dan een kringgesprek met de hele klas.
• Bereid een activiteit voor, voordat het in de groep behandeld wordt.
Wat moeten nieuwkomers leren?
Hoe sneller de nieuwkomers het Nederlands oppikken dat ze nodig hebben om op school en daarbuiten te functioneren, hoe beter. Nieuwkomers leren het Nederlands het snelst door de taal veel te horen en na verloop van tijd ook te gebruiken. De kunst is om de nieuwkomers als ware toe te verleiden om dingen te doen waar ze het Nederlands voor nodig hebben, als ze de opdracht tot een goed einde willen brengen.
Voor een krachtige leeromgeving zijn belangrijk:
• Een positief en veilig leerklimaat
• Betekenisvolle taken, kinderen leren heel veel over taal terwijl ze concrete acties uitvoeren en concrete ervaringen opdoen. Zeker wanneer er ook over die acties gepraat wordt, pikken kinderen vaak veel taal op.
• Ondersteuning door interacties: aanmoedigen, hardop denken, handelingen verwoorden van de kinderen en jezelf, in gesprek gaan, hulp bieden bij drempels. Op die manier ondersteun je kinderen door interactie.
Aanvullende informatie
Gratis toegang NT2-product Oekraïense vluchtelingen
Om de Oekraïense vluchtelingen te helpen, geeft Languagenut met onmiddellijke toegang gratis toegang aan alle scholen tot het NT2-product met Oekraïens als
ondersteunende taal. Voor meer informatie en om de toegang te regelen kunt u contact opnemen met sietske@languagenut.com .
sietske@languagenut.com
Lowan Q&A Rijksoverheid PO Raad
Deze organisatie ondersteunt de scholen die het Eerste Opvangonderwijs aan
nieuwkomers verzorgen in het PO en VO.
Veel informatie is via deze website verkrijgbaar.
www.lowan.nl
https://www.lowan.nl/po/lesmat eriaal
PO Raad PO raad online bestand Handreiking ‘Ruimte
voor nieuwe talenten’ https://www.poraad.nl/kind- omgeving/nieuwkomers/handrei king-ruimte-voor-nieuwe- talenten
Facebook pagina
Nieuwkomers in de klas https://www.facebook.com/grou ps/1571352049804805
pagina Kind uit Oekraïne in de klas https://www.facebook.com/grou ps/1294967161025406
Boeken *De traumasensitieve school, Anton Horeweg
*Teaching Refugee Children, Helene van Oudheusden
*Zien is snappen, Josée Coenen
*Woorden in prenten, Josée Coenen en Marion Nout
*De bovenkamer, Josée Coenen
*Op woordenschat
*Ik zie ik zie oefenen met klanken, Anne Nederkoorn
*Welkom in Nederland, Mariline Gathier
*Nederlands in beel, Bondi Sciarone
Gratis cursus Gratis cursus voor professionals https://www.augeo.nl/nl- nl/actueel/gratis-cursus-steun- aan-vluchtelingenkinderen/
Gratis online
cursus Trauma Sensitief lesgeven www.augeo.nl
Online tips 8 tips voor een veilig klasklimaat https://www.klasse.be/136929/tr auma-tips-veilige-klas/
Online
kennisbank Methode sociaal-emotioneel:
WereldReizigers https://www.pharos.nl/kennisba
nk/wereldreizigers-
docentenboek-methode-sociaal- emotionele-ontwikkeling-voor- nieuwkomers-op-de-basisschool/
Luisterfrag- menten
Link naar NPO Radio 1 https://www.nporadio1.nl/fragm enten/nos-radio-1-
journaal/ed028bff-0368-466b- 9454-a1c2f476f0c8/2022-03-18- meer-aandacht-voor-verschillen- schoolsysteem-oekraine
Webinar Webinarreeks Oekraïense taal https://www.ru.nl/radboudintola nguages/taaltrainingen/oekraiens
Onderwijs in de Oekraïne
Ga je lesgeven aan kinderen uit de Oekraïne, dan is het goed te weten hoe het onderwijs in de Oekraïne georganiseerd is. Ook om ouders uitleg te geven over het Nederlandse onderwijssysteem is het belangrijk beide onderwijssystemen met elkaar te kunnen vergelijken.
Kinderen tot 6 jaar
Net als in Nederland bestaat er kinderopvang in Oekraïne. Indien ouders hiervoor kiezen, kunnen ze hun kinderen vanaf 2 jaar naar een kinderopvang brengen. Hier wordt aandacht besteed aan spelen, opvoeden en sociale ontwikkeling. Kinderen worden vanaf 5 jaar voorbereid op het naar school gaan. De leerplicht in de Oekraïne duurt 9 jaar:
- Vier jaar lager onderwijs voor 6/7- tot 10/11-jarigen
- Vijf jaar voortgezet onderwijs voor 10/11- tot 15/16-jarigen Kinderen vanaf 6 jaar
Kinderen in Oekraïne gaan vanaf ongeveer 6 jaar naar het lager onderwijs. In het lager onderwijs (pochatkova osvita) wordt aandacht besteed aan lezen, schrijven, rekenen, spreekvaardigheid en sociale vaardigheden. Daarnaast staan ook de vakken lichamelijke opvoeding, kunst, muziek en natuur op het rooster.
Jongeren vanaf 10 jaar
Na 4 jaar lager onderwijs volgt de eerste fase van het voortgezet onderwijs. Deze duurt 5 jaar. Het basiscurriculum voor het voortgezet onderwijs bevat een aantal verplichte exacte vakken, sociale vakken en humaniora (studie van taal, geschiedenis en cultuur). Deze periode wordt afgesloten met een certificaat. Het niveau van dit certificaat is in Nederlandse termen vergelijkbaar met dat van 3 jaar algemeen voortgezet onderwijs.
De tweede fase van het voortgezet onderwijs duurt ten hoogste twee jaar. Het aantal
examenvakken is tenminste vijftien, inclusief twee schriftelijke verplichte examens (Oekraïens en geschiedenis) en drie keuzevakken. Deze tweede fase wordt afgesloten met een getuigschrift.
Voor toelating tot het hoger onderwijs moeten leerlingen deelnemen aan een onafhankelijk toelatingsexamen. Dit toelatingsexamen is competitief. De beste kandidaten worden voor de hogere onderwijsinstellingen geselecteerd.
Taal
Binnen het onderwijs zijn Oekraïens en/of Russisch de meest gebruikte talen. Van het midden tot het Westelijke gedeelte van het land is Oekraïens de moedertaal. Hier wordt het onderwijs in Oekraïens verzorgd. In het Oostelijke gedeelte is dit Russisch. Hier wordt het onderwijs dus vooral in het Russisch verzorgd. In het midden van Oekraïne zie je zowel scholen die het onderwijs in Oekraïens als in Russisch verzorgen. Hierbij mogen ouders kiezen naar welke school ze hun kinderen laten gaan. Russisch blijft hier overheersend. Pools, Hongaars of Roemeens zijn talen die alleen plaatselijk worden toegepast.
Dit vooral in de steden/dorpen die aan de desbetreffende landen grenzen. Voor andere delen van Oekraïne zijn dit vreemde talen.
De Oekraïense taal is eeuwenlang onderdrukt. De jaren van onderdrukking hebben hun stempel gedrukt op de taal. Ze bevat nog steeds sporen van de taalhervormingen van de bezetters, wat heeft geleid tot het vormen van regionale dialecten en gemixte talen, waarvan de meest bekende het Surzhyk is.
Bron:
https://www.nuffic.nl/onderwijssystemen/oekraine
