experts in duurzame energie
W ind par k O ostz e e d ijk
Landschappelijke m.e.r.-beoordeling
experts in duurzame energie Datum: 23-07-2020
Versie status: Defi ni� ef Versienummer: 1.2
O pg e ste ld d oor : Bosch & van Rijn Franz-Lisztplantsoen 200 3533 JG Utrecht
Mail: info@boschenvanrijn.nl Tel: 030-677 6466
Web: www.boschenvanrijn.nl Auteur:
I n opd r ac h t v an:
Coöpera� eve Windenergie vereniging Zeeuwind U.A.
ij
Behoudens hetgeen met de opdrachtgever is overeengekomen, mag in dit rapport
e e e e de de de eke d e k ij e
ke ijk de d e e k deze e
W ind par k O ostz e e d ijk
Landschappelijke beoordeling
1
H O O F D S T U K 1 I N L E I D I N G
1.1 Aanleiding 1.2 Leeswijzer
H O O F D S T U K 2 L A N D S CH A P P E L I J KE A N A L Y S E
2.1 A� akening analyse
2.2 Het landschap in het beleid 2.3 Water
2.4 Natuur en groen
2.5 Het bestaande Windpark Kats II
2.6 Landschapsstructuren en landschapstypen (macroniveau)
H O O F D S T U K 3 B E O O R D E L I N G S W I J Z E M . E . R . - B E O O R D E L I N G
3.1 De m.e.r.-beoordeling 3.2 De beoordelingscriteria
3.3 Fotovisualisa� es Windpark Oostzeedijk
H O O F D S T U K 4 L A N D S CH A P P E L I J KE M . E . R . - B E O O R D E L I N G
4.1 Invloed op de landschappelijke structuur 4.2 Herkenbaarheid van de opstelling
4.3 Landschappelijke samenhang met andere windparken 4.4 Zichtbaarheid
H O O F D S T U K 5 CO N CL U S I E M . E . R . - B E O O R D E L I N G
I nh ou d sopg av e
Figuur 1: De drie windturbines van Windpark Oostzeedijk.
1
1. 1 A anle id ing
De gezamenlijke provincies hebben in 2013 afspraken gemaakt met het Rijk over de verdeling per provincie van de Rijksdoelstelling van 6.000 MW windenergie op land in 2020. De afspraak van 6.000 MW windenergie op land is tevens inzet van de gezamenlijke provincies in het kader van het door de SER gefaciliteerde Na� onaal Energieakkoord.
Coöpera� eve Windenergie vereniging Zeeuwind U.A. (hierna te noemen:
ini� a� efnemer) is voornemens om een windpark te realiseren in de gemeente Noord-Beveland (Provincie Zeeland). Het voornemen is om drie bestaande windturbines van Windpark Kats II te vervangen (Windpark Kats II op te schalen) door drie nieuwe windturbines. Het nieuwe opgeschaalde windpark zal de naam Windpark Oostzeedijk krijgen. Zie Figuur 1 voor de ligging van het projectgebied.
Om aan de ambi� euze doelstelling voor hernieuwbare energie op land te voldoen zal windenergie de komende jaren één van de meest kosteneff ec� eve wijze om hernieuwbare energie te produceren zijn. De ini� a� efnemer denkt dat Windpark Oostzeedijk een belangrijke bijdrage kan leveren aan de klimaatambi� es.
Om te bepalen of een MER ook benodigd is voor Windpark Oostzeedijk wordt er eerste instan� e een m.e.r.-beoordeling uitgevoerd.
Een m.e.r.-beoordeling biedt input voor de keuze van een geschikte opstelling met windturbines en dient als input voor het bevoegd gezag die moet beoordelen of een m.e.r.-procedure (MER) al dan niet nodig is (m.e.r.-beoordelings-plicht).
Eén van de milieueff ecten van de m.e.r.-beoordeling is ‘Landschap’.
Om het beoogde ini� a� ef op een goede manier in te passen in het landschap en om de mogelijke milieueff ecten in kaart te brengen is er een landschappelijke analyse gedaan van het landschap rondom het beoogde ini� a� ef.
In dit rapport wordt aan de hand van een landschappelijke analyse een landschappelijke beoordeling gegeven van het beoogde Windpark Oostzeedijk.
I nle id ing
1. 2 L e e sw ijz e r
In het tweede hoofdstuk wordt de landschappelijke analyse, die is gedaan over het gebied rondom het beoogde Windpark Oostzeedijk, weergegeven.
Eerst wordt het landschap, zoals het is beschreven in het beleid, benoemd.
Vervolgens wordt het landschap, aan de hand van verschillende kaarten over de landschappelijke structuren, ontleed. Daarna volgt een algemene landschappelijke beschrijving van de hoofdstructuren en het landschapstype die op een kaart worden weergegeven.
In hoofdstuk drie wordt vervolgens toegelicht wat de beoordelingswijze is en hoe de beoordeling is ingericht. Er wordt toegelicht hoe vier beoordelingscriteria worden toegepast � jdens de beoordeling. De beoordeling vindt plaats met behulp van enkele begeleidende visualisa� es die als laatste zijn weergegeven in dit hoofdstuk.
In hoofdstuk vier volgt de landschappelijke beoordeling aan de hand van de beoordelingscriteria. De beoordeling is opgesplitst in de vier beoordelingscriteria.
Er worden begeleidende kaarten en visualisa� es gebruikt.
In het laatste hoofdstuk wordt een korte toelich� ng gegeven van de totale beoordeling. Daarbij wordt aangegeven of, vanuit het oogpunt van landschap, een milieueff ectrapportage nodig is.
Luchtf oto van het open zeekleipolderlandschap direct rondom het projectgebied. De dijk is een belangrijke structuurdrager en beschermt het laaggelegen land erachter.
6
L and sc h appe lijk e analy se
2
2.1 A� akening analyse
De landschapsanalyse richt zich voornamelijk op de schaal die bepalend is voor de beoordeling van de opstelling. In rela� e tot de verschillende schalen die de structuren in het landschap kennen zullen windparken deze in de meeste gevallen overtreff en. Enkel op het hoogste niveau, het macroniveau, kan verbinding gelegd worden tussen het landschap en de windturbines / het windpark. Bij het landschap (structuren) op macroniveau wordt bedoeld de grote structuren en kenmerken in het landschap zoals: (hoofd)wegen, watergangen, dijken, open gebieden, bossen, etc.
Windturbines met een � phoogte van ca. 170 meter zijn al vanaf enkele kilometers waarneembaar. Daarom is � jdens de analyse op macroniveau gekeken naar een gebied van ca. 5 kilometer rondom de beoogde loca� es van Windpark Oostzeedijk.
2. 2 H e t land sc h ap in h e t b e le id
P r ov inc ie Z e e land
Het beleid van de Provincie Zeeland staat omschreven in het 'Omgevingsplan Zeeland 2018'. Wat betre� het landschap wil de provincie inze� en op het behoud en beschermen, het ontwikkelen en het beleven van het Zeeuwse landschap. Daar wordt het volgende over geschreven:
''Landschap en erfgoed dragen in belangrijke mate bij aan de identi teit en de belevingswaarde van Zeeland. Ook spelen ze een belangrijke rol bij het vesti gingsklimaat, het toerisme, de leefb aarheid en de biodiversiteit. We willen deze rol behouden en waar mogelijk versterken. Om die reden wordt ingezet op
het behoud en beschermen, het ontwikkelen en het beleven van het Zeeuwse landschap. Daarbij beogen we de identi teit, diversiteit en belevingswaarde van landschap, natuur- en cultuurhistorische waarden te behouden en te versterken.
Herkenbaarheid, identi teit en regionale diversiteit zijn daarbij belangrijke uitgangspunten. Om die reden wordt ingezet op behoud, versterken en benutt en van de meest kenmerkende kwaliteiten en waarden in Zeeland. Het gaat bijvoorbeeld over duinen, monumentale bebouwing, kreekruggen, bijzondere polders en de Staats-Spaanse Linies.''
Voor nieuwe ontwikkelingen in het landelijk gebied wordt beschreven dat het moet aansluiten bij het bestaande karakter van het landschap. Het gebied rondom het beoogde Windpark Oostzeedijk behoort niet tot een 'Na� onaal landschap'.
Per regio zijn de kernkwaliteiten van het Zeeuwse landschap geïnventariseerd.
De provincie draagt verantwoordelijkheid voor het behoud van de kwaliteiten met een provinciaal belang (zie fi guur 2). ''Ingrijpende aantasti ng van de kernkwaliteiten is niet toegestaan. Van gemeenten wordt verwacht dat zij op een soortgelijke wijze uitwerking geven aan het behoud van de kwaliteiten met een regionaal of lokaal belang in hun structuurvisies en bestemmingsplannen.'' In de omgeving (ca. 5 kilometer) van het beoogde Windpark Oostzeedijk is er, naast enkele belangrijke Deltawerken, één belangrijk landschappelijk element aangewezen door de provincie, namelijk:
een cultuurhistorische boerderij op ca. 2.2 kilometer afstand vanaf het beoogde windpark.
2 L and sc h appe lijk e analy se
Bron: Omgevingsplan Zeeland 2012-2018, Vastgesteld door Provinciale Staten van Zeeland op 28 september 2012, Deels herzien door Provinciale Staten van Zeeland op 11 maart 2016
Figuur 2: Kaart 'Waardevolle leefomgeving: kaart 15- Landschap en erfgoed' uit het
Omgevingsplan Zeeland 2018. De windturbinelocati es van Windpark Oostzeedijk zijn aangegeven met rode sti ppen.
2. 3 W ate r
Bij het landschap dat gedomineerd wordt door water, komen ook patronen van waterlichamen en dijken voor die passend zijn binnen een dergelijk gebied. Op de dijkenkaart hiernaast is te zien hoe een grote primaire waterkering (zeedijk) rondom het landschap ligt. De dijk houdt het water 'buiten'. Ook het landschap achter de dijk kent een rijke structuur aan waterlichamen en enkele regionale dijken. Deze dijken dienen als secundaire water beschermingszones.
Wat opvalt op de waterkaart (zie fi guur 4) is dat de vormen van waterlichamen grotendeels de secundaire dijklichamen en grootschalige kavelpatronen volgen.
Ten westen van Colijnsplaat is nog een wat meer kronkelende kreek, die een ander patroon dan de kavels aanhoudt, terug te vinden. Dit is een typisch kenmerk van het zeekleipolderlandschap.
De dijken hebben een primaire func� e om water tegen te houden.
De dijken zijn lijnvormige en herkenbare structuurdragers in het landschap.
Ze hebben over het algemeen een doorgaand profi el wat bijdraagt aan de herkenbaarheid van deze structuren.
Figuur 3: Kaart 'Meerlaagse veiligheid en medegebruik waterkeringen' uit het Omgevingsplan Zeeland 2018. De windturbinelocati es van Windpark Oostzeedijk zijn aangegeven met rode sti ppen.
Figuur 4: De waterkaart van het gebied rondom het beoogde Windpark Oostzeedijk.
W at er kaar t
0 0,5 1 2Kilometers
Windpark Oostzeedijk
2. 4 N atu u r e n g r oe n
De patronen van het groen (opgaande beplan� ng: bomenrijen, openbare beplan� ng) in het landschap volgen veel dezelfde patronen als de secundaire dijken. Deze dijken zijn vaak aangeplant met bomenrijen en soms brede structuren aan groen. Achter de dijk (gezien vanaf het polderlandschap) zijn enkele natuurgebieden aanwezig.
Ook zijn sommige kreken die kronkelend door het gebied lopen omgevormd tot groen-blauwe zones die vaak uitkomen aan de randen van het polderlandschap.
Bij het dorpje Colijnsplaat is een zogenaamde groen-blauwe zone terug te vinden.
Op de kaart hiernaast zijn deze 'groene aderen' te zien. (zie fi guur 5)
Figuur 5: Kaart 'Natuur' uit het Omgevingsplan Zeeland 2018. De windturbine locati es van Windpark Oostzeedijk zijn aangegeven met rode sti ppen.
Figuur 6: Luchtf oto van het gebied ten zuiden van Windpark Kats II. Goed is waar te nemen de natuurzone achter de dijk (gezien vanaf het polderlandschap).
Figuur 7: Foto van Windpark Kats II. Foto genomen vanaf de Oost Zeedijk ten zuidoosten van het windpark.
Figuur 8: Foto van Windpark Kats II. Foto genomen vanaf de 1e Deltaweg (N256) ten zuidwesten van het windpark.
2. 5 H e t b e staand e W ind par k Kats I I
Op dezelfde loca� e van het beoogde Windpark Oostzeedijk is in de huidige situa� e al een windpark genaamd Windpark Kats II. Dit windpark zal worden opgeschaald tot Windpark Oostzeedijk.
Dit betekent dat de beoogde windturbines van Windpark Oostzeedijk groter zullen worden dan de windturbines van het huidige windpark. Hierdoor zal mogelijk de landschappelijke impact in kleine mate toenemen.
Hiernaast zijn een aantal foto's weergegeven van het huidige Windpark Kats II. De foto's zijn genomen vanaf loca� es waarbij bepaalde landschappelijke kenmerken duidelijk zichtbaar zijn. Dit zijn onder andere de openheid van het polderlandschap, de dijken, de grote infrastructurele lijn van de 1e Deltaweg en vanaf de dorpen Colijnsplaat en Kats die in de buurt van het windpark zijn gesitueerd.
De foto's van de huidige situa� e kunnen goed worden gebruikt om een vergelijking te doen � jdens de beoordeling van het beoogde Windpark Oostzeedijk.
Figuur 12: Foto van Windpark Kats II. Foto genomen vanaf de Noordlangeweg in Kats ten zuiden van het windpark.
Figuur 11: Foto van Windpark Kats II. Foto genomen vanaf de Oost Zeedijk ten noordoosten van het windpark.
Figuur 10: Foto van Windpark Kats II. Foto genomen vanaf de Zeelandbrug (N256) ten noordoosten van het windpark.
Figuur 9: Foto van Windpark Kats II. Foto genomen vanaf de W.J. Klein Wassinkstraat in Colijnsplaat ten westen van het windpark.
2. 6 L and sc h apsstr u c tu r e n e n h e t land sc h apsty pe ( mac r oniv e au )
In grote lijnen bestaat het landschap rondom het beoogde Windpark Oostzeedijk uit één landschapstype, namelijk: zeekleipolderlandschap. De kenmerken en waarden van dit landschap worden hieronder kort beschreven. Er is alleen benoemd waar de plaatsing van windturbines eff ect op kan hebben. Ook zijn alleen maar de kenmerken op macroniveau beschreven.
Daarnaast zijn een aantal structuren en lijnen in het landschap die een prominente rol spelen binnen het gebied en voor het beoogde Windpark Oostzeedijk. Op grote lijnen en structuren eruit zien zoals op de landschapsstructuur/type kaart hiernaast (zie fi guur 13).
Z e e k le ipold e r s - Open landschap;
- Kronkelig lopende kreken (deze zijn in de nabijheid van het windpark slechts in geringe mate aanwezig);
- Beplante dijken, sterk aanwezig als doorgaande lijnen;
- Contrast tussen buitendijks (strakke agrarische polder) en binnendijks -aan de kant van het water- (natuurwaarde);
- De dorpen liggen als compacte kernen in het landschap, veelal op het kruis- punt van een dijk en een kreek aan de rand van een polder;
- Contrasten tussen de regelma� ge patronen in de polder van wegen en ver- kaveling;
- Dijken
- Grote doorgaande lijnen - Cultuurhistorisch waardevol
Land sc happe lijk e s tr uc tu re n & land sc hap sty pe n
Legenda
W i ndt u r b i ne W i ndp ar k O o s t z eedi j k
Z eek l ei p o l der l ands c h ap 5 k i l o m et er z o ne r o ndo m W P O o s t z eedi j k
B eb o u w i ngs k er nen
I ndu s t r i et er r ei n
G r o en- b l au w e nat u u r z o ne
N at u u r z o ne / o p geaande b ep l ant i ng
H o o f dw egen
P r i m ai r e w at er k er i ngen ( di j k en)
S ec u ndai r e w at er k er ni ngen ( di j k en)
Formaat:
Schaal:
Datum:
Versie: Bladen:
Tekeningnaam:
Projectnaam: Windpark Oostzeedijk Landschappelijke analy se Oostzeedijk 1.0
02-03-2020 1:10000 A2
1 van 1
Figuur 13: De landschapsstructuurkaat van het gebied rondom het beoogde Windpark Oostzeedijk.
Foto van een het open zeekleipolderlandschap in de omgeving van het beoogde Windpark Oostzeedijk met op de achtergrond het bestaande Windpark Kats II.
18
B e oor d e ling sw ijz e m. e . r . - b e oor d e ling
3
3. 2 D e b e oor d e ling sc r ite r ia
Aan de hand van het landschapstype, beschreven in het vorige hoofdstuk, wordt de m.e.r.-beoordeling in het volgende hoofdstuk toegelicht. De beoordeling zal aan de hand van een aantal beoordelingscriteria plaatsvinden.
Deze zijn als volgt:
• Invloed op de landschappelijke structuur;
• Herkenbaarheid van de opstelling;
3
3. 1 D e m. e . r . - b e oor d e ling
De m.e.r.-beoordeling wordt gedaan aan de hand van een onder- en bovengrens in hoogten. Het vertrekpunt voor de ontwikkeling van deze onder- en bovengrens is gevormd door de technische- en beleidsma� ge randvoorwaarden en door de loca� e zelf. Gezien de huidige stand der techniek en het wind aanbod op loca� e, zijn een aantal windturbine types realiseerbaar. De hoogtes en afme� ngen van de windturbines kunnen verschillend zijn. In het fi guur hieronder zijn de gegevens van onder- en bovengrens te zien. (zie fi guur 14)
B e oor d e ling sw ijz e m. e . r . - b e oor d e ling
Figuur 14: Gegevens van de onder- en bovengrens voor Windpark Oostzeedijk.
Ashoogte (m) Afme� ngen
Aantal windturbines
O nd e r g r e ns B ov e ng r e ns 3 3
105 125 130 150 170 200 Rotordiameter (m)
Tiphoogte (m)
Figuur 15: locati es van de drie windturbines van Windpark Oostzeedijk.
• Landschappelijke samenhang met andere windparken;
• Zichtbaarheid (incl. verlich� ng).
Voor het beoordelingscriterium ‘Invloed op de landschappelijke structuur' geldt dat deze in zekere zin meer een rela� e aan gaat met alleen het hoogste niveau, het macroniveau, van het landschap. Alleen op het macroniveau kan verbinding gelegd worden tussen het landschap en de windturbines / het windpark. Het beoordelingscriterium wordt daarom beoordeeld aan de hand van de kenmerken van het landschapstype op macroniveau.
Bij het beoordelingscriterium ‘Herkenbaarheid van de opstelling’ geldt dat het niet tot weinig met landschappelijke kenmerken te maken hee� maar met de opstelling en in hoeverre deze herkenbaar is. Dit beoordelingscriterium wordt daarom niet beoordeeld aan de hand van het landschapstype maar krijgt een op opzichzelfstaande beoordeling.
Bij het beoordelingscriterium ‘Landschappelijke samenhang met andere windparken’ geldt dat het niet tot weinig met landschappelijke kenmerken te maken hee� maar meer met mogelijke interferen� e die het windpark hee� met andere windparken. Dit beoordelingscriterium wordt daarom niet beoordeeld aan de hand van het landschapstype maar krijgt een op opzichzelfstaande beoordeling waarbij wordt gekeken naar andere windparken in de omgeving.
Het beoordelingscriterium ‘Zichtbaarheid. (incl. verlich� ng)’ hee� met name betrekking op de zichtbaarheid en beleving van een windturbine/windpark.
Met name vanuit het standpunt van een beschouwer in het landschap. De directe omgeving kan invloed uitoefenen op de manier hoe een windturbine/
windpark beleefd wordt en zichtbaar is. Daarom wordt dit beoordelingscriterium
beoordeeld aan de hand van het landschapstype. Daarnaast speelt de afstand ten opzichte van een windturbine/windpark ook mee in de beleving en de zichtbaarheid.
500 m 500 m
1000 m 1000 m
1500 m 1500 m
2000 m 2000 m
Formaat:
Schaal:
Datum:
Versie: Bladen:
Tekeningnaam:
Projectnaam:Windpark Oostzeedijk Locaties fotovisualisaties 1.0 (indicatief) 04-03-2020 - A3
1 van 1
1
6 2
3
5 4
Colijnsplaat
Kats
1500 m
Legenda
Visualisatie waarneemingspunt incl. volgnummer Windturbine locatie
Afstandsaanduiding in meters 1
experts in duurzame energie
Figuur 16: Visualisati e waarnemingspunten voor Windpark Oostzeedijk.
Figuur 17: Visualisati e nummer 1-b, Windpark Oostzeedijk, bovengrens. Foto genomen vanaf de Oost Zeedijk ten zuidoosten van het windpark.
Figuur 18: Visualisati e nummer 1-o, Windpark Oostzeedijk, ondergrens. Foto genomen vanaf de Oost Zeedijk ten zuidoosten van het windpark.
3.3 Fotovisualisa� es Windpark Oostzeedijk
Om het eff ect van de opstellingen duidelijk te maken is gebruik gemaakt van fotovisualisa� es. In het fi guur hieronder is een overzichtskaart van de gehanteerde waarnemingspunten voor de visualisa� es weergegeven (zie fi guur 16). De gekozen loca� es komen voort uit de resultaten van de analyse van het landschap. Het zijn dezelfde loca� es als die van de foto's van Windpark Kats II. Op die manier kan er een goede vergelijking plaatsvinden met de huidige situa� e. De loca� es zijn genummerd. Bij verwijzingen in de tekst wordt naar de fotovisualisa� e nummers verwezen. Vanuit elke loca� e zijn er telkens twee visualisa� es gemaakt Eén van de bovengrens en één van de ondergrens. Op deze en de volgende pagina's staan de visualisa� es weergegeven.
Figuur 19: Visualisati e nummer 2-b, Windpark Oostzeedijk, bovengrens. Foto genomen vanaf de 1e Deltaweg (N256) ten zuidwesten van het windpark.
Figuur 20: Visualisati e nummer 2-o, Windpark Oostzeedijk, ondergrens. Foto genomen vanaf de 1e Deltaweg (N256) ten zuidwesten van het windpark.
Figuur 22: Visualisati e nummer 3-o, Windpark Oostzeedijk, ondergrens. Foto genomen vanaf de W.J. Klein Wassinkstraat in Colijnsplaat ten westen van het windpark.
Figuur 21: Visualisati e nummer 3-b, Windpark Oostzeedijk, bovengrens. Foto genomen vanaf de W.J. Klein Wassinkstraat in Colijnsplaat ten westen van het windpark.
Figuur 26: Visualisati e nummer 5-o, Windpark Oostzeedijk, ondergrens. Foto genomen vanaf de Oost Zeedijk ten noordoosten van het windpark.
Figuur 25: Visualisati e nummer 5-b, Windpark Oostzeedijk, bovengrens. Foto genomen vanaf de Oost Zeedijk ten noordoosten van het windpark.
Figuur 23: Visualisati e nummer 4-b, Windpark Oostzeedijk, bovengrens. Foto genomen vanaf de Zeelandbrug (N256) ten noordoosten van het windpark.
Figuur 24: Visualisati e nummer 4-o, Windpark Oostzeedijk, ondergrens. Foto genomen vanaf de Zeelandbrug (N256) ten noordoosten van het windpark.
Figuur 27: Visualisati e nummer 6-b, Windpark Oostzeedijk, bovengrens. Foto genomen vanaf de Noordlangeweg in Kats ten zuiden van het windpark.
Figuur 28: Visualisati e nummer 6-o, Windpark Oostzeedijk, ondergrens. Foto genomen vanaf de Noordlangeweg in Kats ten zuiden van het windpark.
Foto van het open zeekleipolderlandschap in de omgeving van het beoogde Windpark Oostzeedijk. Foto genomen vanaf de Zeelandbrug (N256) . Het bestaande Windpark Kats II is goed waar te nemen.
26
L and sc h appe lijk e m. e . r . - b e oor d e ling
4
L and sc h appe lijk e b e oor d e ling
4
worden wanneer deze een overgang markeert tussen twee kenmerkende gebieden en deze hierdoor de structuur van het landschap versterkt. Het kan ook nega� eve eff ecten opleveren wanneer, door een windpark, de structuur en de kenmerken van een landschap verstoord worden.
Dit kan doordat de scheiding van landschapstype is aangetast, maar ook door het beperken van de posi� eve beleving van kenmerken van een landschap.
Z e e k le ipold e r land sc h ap
Het landschap van de zeekleipolders kent een open en grootschalige karakter.
De windturbines kunnen de openheid in zekere mate aantasten doordat ze onderdeel uitmaken van de horizon en door hun groo� e goed opvallen (zie visualisa� e nummer 2 en 4). De grootschaligheid van het gebied past wel bij de grootschaligheid van windturbines. Bij grote windturbines kan het schaal verkleinende eff ect optreden waardoor het grootschalige landschap verkleind lijkt. Dit hee� een nega� ef eff ect op deze kenmerken. Hoe groter de windturbine hoe meer dit eff ect zal optreden. Maar ook plaatsingsafstand en aantallen zal hier invloed op uitoefenen. In het geval van de Windpark Oostzeedijk is dit eff ect in kleine mate aanwezig. In vergelijking met de huidige situa� e zal dit nega� eve eff ect zeer klein zijn.
De beoogde windturbines van Windpark Oostzeedijk zullen qua groo� e toenemen ten opzichte van de windturbines van Windpark Kats II. Hierdoor is er te spreken over een verhoogde aantas� ngen van de horizon van de zeekleipolders. Echter is dit verschil tussen de huidige situa� e en de nieuwe situa� e zo klein dat het op het niveau van de openheid van het landschap niet tot nauwelijks uitmaakt.
Het nega� eve eff ect van Windpark Oostzeedijk op de openheid/grootschaligheid van het landschap is minimaal.
4. 1 I nv loe d op d e land sc h appe lijk e str u c tu u r
De inrich� ng en de structuren van het landschap vinden hun oorsprong in geomorfologische processen die het landschap hebben gevormd en de manier waarop de mens het landschap vervolgens in gebruik hee� genomen en hee�
ingericht.
Elk landschapstype kent zijn eigen ruimtelijke kenmerken en structuren. Deze structuren bepalen veelal de kwaliteiten en iden� teit van het landschap. Enkele voorbeelden zijn de rust en openheid die het landschap draagt, (zicht-)lijnen en ruimte vormende elementen die het landschap leesbaarder maken, ruimtelijke elementen die door hun omvang iden� teit geven en de maat (kleinschalig of grootschalig).
Moderne windturbines zullen met hun ashoogte en wieklengte grote invloed hebben op de bestaande landschappelijke kenmerken en structuren. Door hun omvang overs� jgen ze de schaal van het grootste gedeelte van het bestaande landschap en gaan ze alleen een koppeling aan met andere grootschalige landschappelijke kenmerken en structuren. Daarom wordt bij deze beoordeling alleen gekeken naar de kenmerken op het macroniveau.
Een lijn van windturbines kan ook een nieuwe structuur/kenmerk in het landschap vormen. Hoe deze structuur/kenmerk vervolgens interacteert met het landschap en de manier hoe dit wordt ervaren, hee� vervolgens invloed op hoe deze wordt beoordeeld.
De loca� e van een windpark kan in zeker mate als minder nega� ef ervaren
Figuur 29: Visualisati e nummer 1-b, Windpark Oostzeedijk, bovengrens. Foto genomen vanaf de Oost Zeedijk ten zuidoosten van het windpark. De windturbines staan in contrast met de primaire waterkering (zeedijk), die rechts op de visualisati e zichtbaar is. Door de komst van de grote windturbines lijkt de dijk verkleind en verliest deze hierdoor waarde. In tegenstelling tot de windturbines is de waterkering wel een lange doorlopende lijn waardoor deze nog steeds goed opvalt. In vergelijking met de huidige situati e is er door de komst van grotere windturbines slechts sprake van een minimale verhoging van het negati eve eff ect op de dijk.
Het windpark beïnvloed de kenmerken van de lange rechte kavelpatronen, die kenmerkend zijn in de zeekleipolders, wanneer deze niet in rechte lijnen staan evenwijdig aan de lange (rechte) lijnen van het gebied. Dit geldt voornamelijk wanneer een waarnemer dichtbij staat. Omdat de primaire waterkering (de zeedijken) als een rondlopende lijn om het landschap ligt, en de windturbines hier evenwijdig aan zijn gesitueerd, is er een nega� ef eff ect aanwezig wat betre� de herkenbaarheid van de lange rechte kavels. In de omgeving van het plangebied is niet in grote mate te spreken over nega� eve beïnvloeding van de kavelpatronen.
Wel kan er een koppeling gemaakt worden tussen de primaire waterkering en het windpark. Dit kan een posi� ef eff ect opleveren omdat de waterkering hierdoor eerder herkent wordt.
De dijken die als belangrijke doorgaande lijnen door het landschap lopen worden ook in kleine mate aangetast. De lijnen zijn minder prominent door de komst van grotere windturbines. Dit nega� eve eff ect is ten opzichte van de huidige situa� e nihil.
4. 2 H e r k e nb aar h e id v an d e opste lling
Onder de herkenbaarheid van de opstelling kan verstaan worden dat individueel geplaatste windturbines, en het cluster (windpark) dat ze vormen, herkenbaar zijn.
Strakke duidelijke geometrische lijnen zijn vaak eerder herkenbaar dan willekeurig geplaatste windturbines met verschillende afstanden ten opzichte van elkaar. Belangrijk is om hierin het perspec� ef van de waarnemer mee te nemen. Door de afstand van de windturbines (binnen een windpark) ten opzichte van elkaar en het perspec� ef qua groo� e daardoor, kan ook een lichte knik of vervorming in een lijn al een nega� eve invloed hebben op de leesbaarheid en de herkenbaarheid van de opstelling.
De opstelling van Windpark Oostzeedijk is (redelijk) gelijk qua afstanden tussen de individuele windturbines. Er zit een afstandsverschil van ca. 11 meter tussen de windturbines. Wel staan de windturbines in een krom lopende lijn. De windturbines volgen namelijk de primaire waterkering (zeedijk).
Doordat er een lichte knik is in de opstelling kan vanuit bepaalde waarnemingspunten, door perspec� ef verkleining, een onduidelijk beeld ontstaan in de opstelling. Hierdoor is de opstelling niet al� jd herkenbaar.
Omdat het om drie windturbines gaat en de windturbines wel in één lijn staan, is de nega� eve impact op de herkenbaarheid klein. In vergelijking met de huidige situa� e blij� dit gelijk.
Figuur 30: Visualisati e nummer 4-b, Windpark Oostzeedijk, bovengrens. Foto genomen vanaf de Zeelandbrug (N256) ten noordoosten van het windpark. Omdat er een lichte knik in de opstelling van de windturbines is, kan de opstelling als minder herkenbaar worden waargenomen vanuit bepaalde waarnemingspunten. Dit is goed te zien op de visualisati e. In vergelijking met de huidige situati e blijft dit gelijk.
4. 3 L and sc h appe lijk e same nh ang me t and e r e w ind par k e n
Windparken kunnen grote invloed uitoefenen op elkaars inpassing. Zij kunnen elkaar qua inpassing versterken of juist verstoren. Voornamelijk windparken die ten opzichte van elkaar verschillen in opstelling, kunnen (nega� eve) invloed op elkaar uitoefenen. Daarnaast kunnen ook bouwvorm en hoogte van de windturbines elkaars inpassing beïnvloeden.
Wanneer windturbines (of andere hoge bouwwerken) achter elkaar zichtbaar zijn, zullen deze visueel samenklonteren, waarbij de rotoren voor elkaar langs draaien. Zodoende wordt de opstellingsvorm onherkenbaar en ontstaat een onrus� g beeld. Door de perspec� vische verkleining van windturbines die op de achtergrond staan, treedt interferen� e op tot een onderlinge afstand van ca. 3 tot 6 kilometer, a� ankelijk van de groo� e van de opstelling, de hoogte van de windturbines en andere opgaande landschapselementen in de nabijheid zoals bomenrijen.
Er wordt vanuit gegaan dat er nega� eve interferen� e plaatsvindt tot 6 kilometer*.
In de directe nabijheid (6 km of minder) van het beoogde Windpark Oostzeedijk staat er geen ander windpark. Hierdoor is er niet te spreken over interferen� e met andere bestaande windparken.
Negati eve interferenti e vanaf 6 kilometer*
Op de volgende pagina staan twee voorbeelden van windparken waarbij er sprake is van interferenti e. Bij de eerste twee windparken (WP Havenweg 20 en WP Noordoostpolder) staan de windturbines op ca. 5.2 kilometer afstand van elkaar. Er is hier nog sprake van negati eve interferenti e (invloed op o.a.
herkenbaarheid en rust). Op het tweede voorbeeld (WP Culemborg en WP Autena) staan de windparken op ca. 7.1 kilometer van elkaar. Het achterste windpark is nog steeds zichtbaar maar er is nauwelijks meer te spreken over negati eve invloed op de herkenbaarheid of rust die dit windpark uitoefent op het voorste windpark. Er wordt daarom vanuit gegaan dat er tot 6 kilometer nog te spreken is over negati eve interferenti e.
Figuur 31: Overzichtskaart van de windparken in de omgeving van Windpark Oostzeedijk. Kilometer afstandsaanduiding geven weer op welke afstanden de windparken zijn gelegen.
Figuur 32: Voorbeeld van interferenti e tussen windparken
Figuur 33: Voorbeeld van interferenti e tussen windparken
Het beoordelen van de zichtbaarheid hee� met name te maken met de beoordeling vanuit de waarnemer. Deze beoordeling gaat daarom specifi ek in op punten waar de waarnemer zicht voortbeweegt en waar deze aanwezig is in het landschap.
Z e e k le ipold e r land sc h ap
Het landschap van de zeekleipolders kent een open en grootschalige karakter.
De windturbines vallen daarom goed op vanaf grote afstanden. Omdat, in vergelijking met de bestaande windturbines van Windpark Kats II, de windturbines in hoogte toenemen, zullen deze vanaf een grotere afstand waargenomen kunnen worden. Hierdoor is er sprake van een lichte toename in zichtbaarheid wat als nega� ef ervaren kan worden.
A lg e me e n
De verplich� ng tot het aanbrengen van verlich� ng ten behoeve van de lucht- vaartveiligheid geldt vanaf een � phoogte van 150m. De beoogde windturbines van Windpark Oostzeedijk zullen alle worden voorzien van verlich� ng.
De windturbines worden grotendeels in de kleur lichtgrijs uitgevoerd. Dit is standaard in Nederland (we� elijk bepaald).
Voor het aspect draaisnelheid geldt over het algemeen: hoe langzamer de draaisnelheid, hoe minder storend de belevingswaarde en zichtbaarheid is van een windturbine. Windpark Oostzeedijk wordt uitgevoerd met grotere windturbines in vergelijking tot de meeste huidige windturbines in het landschap. Ook vergeleken met de huidige windturbines van Windpark Kats II. Dit hee� als voordeel dat de wieken langzamer draaien dan de meeste bestaande windturbines.
4. 4 Z ic h tb aar h e id
Bij zichtbaarheid speelt voornamelijk de inrich� ng en openheid van het bestaande landschap een rol. Moderne windturbines van ca. 170 meter hoog, zijn al te zien vanaf enkele kilometers afstand. De mate waarin voornamelijk bestaande beplan� ng en bebouwing aanwezig is hee� invloed op de zichtbaarheid. Ook de afstand van de waarnemer ten opzichte van het windpark speelt een rol.
Daarnaast kan ook het reliëf eff ect hebben op de zichtbaarheid van de turbines.
Voor de eigenschappen van windturbines zelf geldt dat de kleur en eventuele bes� kkering, verlich� ng en de bouws� jl een rol spelen bij de zichtbaarheid.
Ook zijn grote windturbines beter zichtbaar op langere afstanden dan kleine windturbines.
Daarnaast beïnvloeden ook de draaisnelheid van de wieken en de (eventuele) verlich� ng `s nachts de zichtbaarheid.
De verplich� ng tot het aanbrengen van verlich� ng ten behoeve van de luchtvaartveiligheid geldt vanaf een � phoogte van 150m. Er zal dus ook verlich� ng worden aangebracht bij alle drie de windturbines van Windpark Oostzeedijk.
Voor het aspect draaisnelheid geldt over het algemeen: hoe langzamer de draaisnelheid hoe minder storend de belevingswaarde (en zichtbaarheid) is van een windturbine. Dit hee� te maken met het feit dat bewegende objecten eerder worden waargenomen en meer invloed hebben op de beleving van rust.
Figuur 34: Visualisati e nummer 3-b, Windpark Oostzeedijk, bovengrens. Foto genomen vanaf de W.J. Klein Wassinkstraat in Colijnsplaat ten westen van het windpark. Het windpark is te zien vanaf de rand van het dorp Colijnsplaat. Doordat de windturbines van het beoogde Windpark Oostzeedijk hoger worden, zullen deze eerder zichtbaarder zijn dan in de huidige situati e. Dit is goed waar te nemen op de visualisati e.
Foto van het open zeekleipolderlandschap, met de dijk, in de omgeving van het beoogde Windpark Oostzeedijk. Het bestaande Windpark Kats II is goed waar te nemen.
38
Conc lu sie m. e . r . - b e oor d e ling
5
5
De plaatsing van windturbines in een lijnopstelling langs de primaire waterkering (zeedijk) in de gemeente Noord-Beveland zal enkele nega� eve eff ecten opleveren. Deze nega� eve eff ecten zijn redelijk beperkt.
Ook zijn de eff ecten niet tot nauwelijks groter in vergelijking met de huidige
‘landschappelijke’ situa� e waarin Windpark Kats II al reeds aanwezig is.
Het windpark kan vanuit bepaalde waarnemingspunten zorgen dat aanwezige structuren, en dan met name die van de primaire waterkering (zeedijk), als meer herkenbaar worden belee� . Het posi� eve eff ect hiervan is zeer klein.
De windturbines van het beoogde Windpark Oostzeedijk zijn vanuit sommige waarnemingspunten minder herkenbaar als één opstelling. Dit hee� te maken met het feit dat er een lichte ronding in de opstelling zit. De nega� eve eff ecten hiervan zijn klein. In vergelijking met de huidige windturbineopstelling van Windpark Kats II blij� dit gelijk.
Er is geen sprake van storende interferen� e met omliggende windparken.
De windturbines van Windpark Oostzeedijk zorgen voor een onrus� ger landschappelijk beeld. Mede omdat ze groter zullen worden dan de bestaande windturbines van Windpark Kats II zal dit beeld toenemen. Dit zal in vergelijking met de bestaande situa� e slechts in zeer kleine mate toenemen.
Gezien de landschappelijk impact die het beoogde Windpark Oostzeedijk hee� zal het opstellen van een milieueff ectrapportage, vanuit het oogpunt van landschap, niet van toegevoegde waarde zijn.
Conc lu sie m. e . r . - b e oor d e ling
Figuur 35: Visualisati e nummer 5-b, Windpark Oostzeedijk, bovengrens. Foto genomen vanaf de Oost Zeedijk ten noordoosten van het windpark.
www.boschenvanrijn.nl
Bosch & van Rijn Franz-Lisztplantsoen 200 3533 JG Utrecht
Mail: info@boschenvanrijn.nl Tel: 030-677 6466
experts in duurzame energie
