, *-«
Verschijnt wekelijks met uitzondering van de recesperiodes van de Tweede-Kamerfractie.
Uitgave van de Haya van Somerenstichting onder de verantwoordelijkheid van het hoofdbestuur van de VVD. De inhoudelijke verantwoordelijkheid berust bij de Tweede-Kamerfractie van de VVD.
2 mei 1986, nummer 120
redactie: H.F. Heijmans, drs. L.M.L.H.A. Hermans; eind red actie : J.J. Metz;
redactie-adres: Postbus 20018, 2500 EA ’s-Gravenhage, tel. 070-61 49 11; o rg a nisa tie: J.N.J. van den Broek; abo nnem entenadm inistra tie: algemeen secretariaat VVD, postbus 30836,2500 GV ’s-Gravenhage; tel. 070-614121; abonnem entsgeld: ƒ 5 0 ,- perjaar; vo rm g e vin g en d ru k: Hofstad Druktechniek bv, Zoetermeer.
Spreekbeurtinformatie: Mediabeleid
W D verwacht d o o rb ra a k in m e d ia b e le id bij deelna me aan regering.
De VVD wil een o p e n m e d ia b e s te l. De kijker moet zelf kunnen bepalen, wat hij wil ontvangen en aanbieders van programma’s moeten meer mogelijkheden krijgen.
Het Nederlands omroepbeleid stamt uit een tijd van zogenaamde „etherschaarste".
Vroeger was er alleen Nederland 1 en Hilversum 1 en 2. Daar zijn inmiddels Nederland 2, de Duitse, Belgische, Franse en Engelse zenders bijgekomen en de satellieten. Daarnaast is het aantal te ontvangen radiozenders ontelbaar geworden.
Het Nederlands omroepbeleid is nog steeds gericht op alleen het b e h o u d van de bestaande situatie, niet op
v e rn ie u w in g . Voorbeelden van pogingen om vernieuwingen tegen te houden waren in de afgelopen regeerperiode de oorspronkelijke weigering van de A -s ta tu s van V e ro n ic a en het o n d e rtite lin g s v e rb o d voor programma's van Europa-tv.
Deze pogingen om ontwikkelingen te belemmeren zijn echter gelukkig mislukt. Zij waren juridisch ook met houdbaar.
Het Nederlandse omroepbestel zal op de nieuwe situatie moeten mspelen.
De regels uit de jaren dertig, veertig en vijftig kunnen onmogelijk gehandhaafd blijven.
De W D bepleit m e e r m o g e lijk h e d e n zowel voor kij kers als voor programmamakers.
• De VVD is voorstander van een bedrijfsmatig geëx ploiteerd net. Kortweg een c o m m e rc ie e l d e rd e net.
Reclamegelden vloeien nu weg naar het buitenland, omdat daar wèl wettelijke ruimte is,
Een commercieel derde net kan tevens een welkome aanvulling geven op de nieuwsvoorziening door middel van een tweede, dagelijks journaal.
Als we het omroepbestel laten zoals het is, zullen steeds meer kijkers naar buitenlandse zenders uitwijken. En steeds meer Nederlandse reclame-makers ook. Als we Nederlandse reclamegelden niet aanwenden voor een Nederlands derde net, dan is dat een recept voor povere Nederlandse programmering. In dit verband betreurt de VVD. dat binnen de PvdA de discussie over de aanbeveling van het eigen wetenschappelijk bureau ten gunste van een commercieel net door VARA-voorzitter Van Dam is geblok keerd.
De VVD meent echter, dat ook de PvdA op den duur niet onder een inhoudelijke discussie over dit alternatief uit kan. •
• Met vreugde stelde de VVD vast, dat de CDA- bestuurdersvereniging (raadsleden en Statenleden) een amendement op het CDA verkiezingsprogramma had inge diend om c o m m e rc ië le financiering van lo c a le en regionale
o m ro e p e n mogelijk te maken.
Het amendement haalde geen meerderheid, maar deze ontwikkeling geeft toch hoop te meer daar het juist deze raadsleden en statenleden zijn, die in de praktijk over locale omroepen bestuursbelissingen moeten nemen.
• De VVD concludeert, dat een lib e r a le doorbraak in de m e d ia p o litie k mogelijk is.
Voorwaarde is wel, dat de W D aan een nieuwe regering deelneemt.
De VVD in de oppositie, betekent dat de behoudende groepen in PvdA en CDA gezamenlijk de vernieuwing in het omroepbeleid zullen tegenhouden.
• De W D -spreker wees op de b e la n g e n v e rs tre n g e lin g tu sse n V A R A , F N V e n P vdA .
De PvdA krijgt overmatig aandacht van de VARA. Het FNV geeft 6 miljoen uit voor een „voorlichtingscampagne" in het kader van de verkiezingen. Met een PvdA’er als VARA- voorzitter en een FNV'er als PvdA-lijstduwer is de rode driehoek gesloten. VARA en FNV hebben een vaste greep gekregen op de politiek.
Tenslotte concludeert de VVD, dat de PvdA ook in het veiligheidsbeleid aan de leiband loopt van een pres siegroep, het IKV.
Het beeld van een partij die haar inhoudelijk beleid vooral door externe pressiegroepen, FNV, IKV en VARA, laat bepalen, wordt op die manier compleet.
(V o o r n a d e re in fo rm a tie : d rs. L .M .L .H .A . H e rm a n s, tel. 070- 614911, tst. 2671.)
U.C.V. Reorganisatie Rijksdienst
1 2 0 - 2
in de komende periode meer moet gebeuren. Daarbij is het recente VNG-rapport, dat aangeeft dat de afslanking bij de lagere overheden beter verloopt dan bij het rijk, een interes sant gegeven.
In meer specifieke zin terugblikkend naar de uitvoe ring van het project, constateerde de woordvoerder, dat er halverwege de looptijd een omslag kwam, waarbij de nadruk werd verlegd van verbetering van de politiek- bestuurlijke organisatie (zoals aangegeven in de rapporten- Vonhoff) naar verbetering van de bedrijfsvoering van de departementen. De VVD is van mening dat de aandacht voor de politiek-bestuurlijke aspecten in de komende kabinets periode moet worden vernieuwd, naast de h o o fd lijn van een verdere a fs la n k in g v a n de o v e rh e id .
In het kader van de p o litie k -b e s tu u rlijk e o rg a n is a tie
vindt de VVD het teleurstellend dat het kabinet de gedachte van de commissie-Vonhoff om te komen tot 5 h o o fd b e le id s g e b ie d e n met elk een onderraad van de ministerraad met heeft overgenomen. Een mogelijkheid om de verkokering te verminderen is hiermee ongebruikt.
Het drastisch verminderen van het aantal c o ö rd in e re n d e b e w in d s p e rs o o n s c h a p p e n van circa 80 naar circa 10 is positief. Evenzo de na veel trekken en duwen en na aanneming van een VVD-motie genomen beslissing om de bevoegdheden van enkele coördinerende ministers te ver sterken (bijvoorbeeld op het beleidsterrein decentralisatie, minderhedenbeleid, verkeersveiligheid). Het verdient aan beveling om na enige tijd te bezien of deze versterking effectief is.
Ook de aanzet tot de s a n e rin g van het a d v ie s o rg a n e n s te ls e l door middel van het verminderen van het aantal adviesraden van circa 350 tot circa 185 is positief. Toch geeft de recente voortgangsrapportage daarover aanleiding tot twijfels. Weliswaar zijn recentelijk een kleine 90 adviesraden daadwerkelijk opgeheven, maar een dertigtal nieuwe is ingesteld. De kosten van de externe advisering bedragen nog altijd meer dan ƒ 100 miljoen per jaar. Een nieuwe impuls tot vermindering is hier nodig.
Decentralisatie
De VVD vindt dat er een beter verband moet worden gelegd tussen de deelprojecten van het project Reorganisa tie Rijksdienst en een aantal algemene decentralisatiemaat- regelen. Door een geïntensiveerde voortzetting van de sane ring van de specifieke uitkeringen, een vermindering van het aantal circulaires en planvoorschriften en het naar de provincies overbrengen dan wel privatiseren van gedecon- centreerde rijksdiensten kan de rijk s d ie n s t verantwoord afgeslankt worden.
Toekomst
Resumerend beschouwt de VVD de in gang gezette
g ro te o p e ra tie s als een stap m de richting van een meer terughoudende overheid. De operaties, hun honderden deelprojecten, waarbij duizenden ambtenaren betrokken zijn, worden echter deels te verbrokkeld uitgevoerd. Hier door ontstaan ook wel tegenstrijdigheden. Daarom acht de VVD een hernieuwde impuls op dit terrein nodig, waarbij gestreefd moet worden naar een k le in e r, efficiënt, goed opgeleid en g o e d b e ta a ld a m b te n a re n a p p a ra a t. Voortge zette besluitvorming over het afstoten van overheidstaken, het verminderen van regels en decentralisatie moet daarbij zoveel mogelijk gecoördineerd plaatsvinden. De VVD-frac- tie vindt het essentieel dat keuzes over de vermindering van overheidstaken en over het numeriek terugbrengen van het ambtelijk apparaat tijdens de kabinetsformatie worden vast gelegd. Krachtige politieke steun gedurende de hele komende regeringsperiode is nodig, speciaal van de nieuwe
minister-president. Het uitbrengen van jaarlijkse werkplan nen, die vervolgens in het parlement kunnen worden uitge sproken, is een goede gedachte. Om te beginnen moet het nieuwe kabinet zo spoedig mogelijk zijn eerste uitwerking van de in het regeeraccoord over deze materie gemaakte afspraken aan de Kamer voorleggen, zo mogelijk bij de begroting-1987. Het voorstel van de regeringscommissaris om in de volgende periode te komen tot de instelling van een ontwikkelingsinstituut, dat wel tot de overheid hoort, maar onafhankelijk van de staande organisatie functioneert, verdient geen steun. Zo’n opzet lijkt teveel op de voortzetting van het bureau van de regeringscommissaris, en dat was geen onverdeeld succes. Een staatscommissie, zoals prof. Helberstadt voorstelt, brengt ons nog verder van huis. De afslankingsoperatie zal gedragen moeten worden door de bewindspersonen zelf op basis van het regeeraccoord, geholpen door externe adviesbureaus ad hoe.
(V o o r n a d e re in fo rm a tie : m r. J.C .C . W ie b e n g a , tel. 070- 614911, tst. 2092.)
Uit de Eerste Kamer
Studiefinanciering
Ook de Eerste Kamer heeft zich thans verenigd met het wetsvoorstel op de studiefinanciering (wetsvoorstel
19125; zie VVD-Expresse nrs. 107 en 109 voor de behande ling m de Tweede Kamer), zodat het nieuwe stelsel per 1 oktober aanstaande in werking kan treden. Een informa tiefolder, waarin de inhoud van de nieuwe regeling is beschreven, en waar aan een aanmeldingsformulier is bijge voegd, is reeds enige tijd verkrijgbaar bij de postkantoren.
Van de zijde van de VVD-fractie werd tijdens de mondelinge behandeling onder meer ingegaan op de vraag of het aanvaardbaar kan worden geacht dat deze wet in vergelijking met de bestaande regelingen voor sommigen zeker voordeel en voor anderen zeker nadeel oplevert en een denivellerend effect heeft. Onze fractie vindt dat niet onjuist. In het algemeen gesproken kan nieuwe wetgeving op het punt van individuele voordelen en nadelen niet neutraal zijn en behoeft dat ook niet te zijn, zeker wanneer nieuwe wetgeving op andere uitgangspunten dan de bestaande wetgeving is gebaseerd, zoals hier het geval is (een belangrijke mate van financiële ouder-onafhankelijk- heid van de studerende). Tegelijk kan echter gesteld wor den, dat nieuwe wetgeving geen exorbitante inkomensmuta- ties behoort op te leveren, tenzij zulks uitdrukkelijk beoogt mocht zijn. Beginsel van behoorlijke wetgeving behoort te zijn, dat niet-beoogde overgangen in materiële positie gelei delijk zijn, zodat in gedragingen en gedragsverwachtingen geleidelijk kan worden ingespeeld op de gewijzigde rand voorwaarden. In dit licht vroeg de woordvoerder van de VVD-fractie aan Minister Deetman op welke wijze deze voornemens was uitvoering te geven aan de bevoegdheid tot toepassing van de hardheidsclausule.
1 2 0 - 3
Voorts wees de fractie-woordvoerder op de proble matiek van studerenden aan onderwijsinstellingen buiten EG-verband. In bepaalde gevallen betreft dit opleidingen waarvan de kwaliteit onomstreden is (bij voorbeeld som mige Amerikaanse opleidingen); Nederlandse belangen kunnen er mee gemoeid zijn dat dergelijke opleidingen worden gevolgd. Thans vallen deze opleidingen buiten het toepassingsbereik van de wet, al wordt bij wege van overgangsregeling de kinderbijslag gehandhaafd. De Minis ter zegde toe deze problematiek in studie te zullen nemen.
Tenslotte verkreeg de fractie toezeggingen op het terrein van de afronding van de rechtsbescherming van studerenden: geëvalueerd zal worden of de wenselijkheid bestaat dat de voorzitter van de beroepscommissie de bevoegdheid krijgt tot het treffen van een voorlopige voor ziening terwijl voorts overwogen zal worden of niet met verrekening en terugbetaling van eventueel te veel betaalde studiefinanciering gewacht zal moeten worden totdat de hieraan ten grondslag liggende herzieningsbeschikking van de minister onaantastbaar zal zijn geworden,
(V o o r n a d e re in fo rm a tie : m r. M .C .B . B u rke n s, tel. 03434- 53579.)
Beleidsdebat Ontwikkelingssamenwerking
Een aantal randvoorwaarden die voor alle leven op aarde belangrijk zijn kunnen niet straffeloos verontacht- zaamd worden. Steeds zullen wij ons van de ecologische gevolgen van ons handelen bewust moeten zijn. In de ont wikkelingslanden is een grote ecologische druk aanwezig. De sterke bevolkingsgroepen het streven naar verhoging .. van de levensstandaard gepaard gaande met een toene mend beslag op natuurlijke hulpbronnen spelen hierbij een belangrijke rol.Het terugdringen van de bevolkingsgroei blijft drin gend noodzakelijk. Er moet gestreefd worden naar een nieuw evenwicht tussen geboorte en sterfte. Daarbij moet aan vele factoren gedacht worden zoals het verband tussen zuigelingensterfte en geboorte, de gezondheidstoestand in het algemeen en de voedingstoestand. Een bepaalde mate van economische groei is noodzakelijk om de voorwaarden te scheppen voor de gewenste demografische ontwikkeling. Helaas is het zo dat een sterke bevolkingsgroei een econo mische groei belemmert.
De gespecialiseerde organen van de VN, zoals UNI CEF, UNFPA, WHO en ook UNDP en Wereldbank, die allen een breed draagvlak hebben, moeten een belangrijke rol blijven vervullen bij de benadering van de bovengeschetste problematiek. Het is verheugend te zien dat in de afgelopen jaren deze instellingen op een grote steun van Nederland mochten rekenen.
Bij de druk op het milieu valt vooral te denken aan de aanslagen op de tropische regenwouden en de woestijnvor ming, beide gevolgen van menselijk handelen.
Geleidelijk is het beeld van de landen die ontwikke lingshulp ontvangen aan het veranderen. Het spectrum ver breedt. Aan de ene zijde zien we de landen waar handel met meer of minder zachte kredietvoorwaarden het meest in aanmerking komt. Aan de andere zijde zijn er de heel arme landen die bijna geheel op hulp zijn aangewezen.
Om de twee grote doelstellingen van de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking, a rm o e d e b e s trijd in g e n v e r z e lfs ta n d ig in g ie bereiken wordt thans vooral aandacht besteed aan p la tte la n d s o n tw ik k e lin g e n in d u s tria lis e rin g . H o e z u lle n d a a rb ij tw e e p ro b le m e n d ie m e t e lk a a r in te r fe r e re n w o rd e n o p g e lo s t, n a m e lijk d e tr e k n a a r d e s te d e n en
v o e d s e lp rijz e n d ie d e b o e re n e e n r e d e lijk b e s ta a n k u n n e n g e ve n ?
B ij d e in d u s tria lis a tie en d e N e d e rla n d s e h u lp d a a rb ij z a l v o o ra l g e le t m o e te n w o rd e n o p d e s te rk e k a n te n van ons la n d , w a a rto e d e a g ro -m d u s trie b e h o o rt. A a n d e o n g u n s tig e b ijv e rs c h ijs e le n van in d u s tria lis a tie z o a ls m ilie u v e ro n tre in i g in g m o e t v e e l a a n d a c h t b e s te e d w o rd e n .
D e o n tw ik k e lin g s s a m e n w e rk in g k a n n ie t lo s g e z ie n w o rd e n van d e b u ite n la n d s e p o litie k . O n d a n k s lip p e n d ie n s t aan m e n s e n re c h te n blijken de bezwaren tegen totalitaire regimes van communistische signatuur op zijn zachtst gezegd te worden weggewoven. Hoe vallen anders de merkwaardige contracten met bijvoorbeeld mevrouw Pas toors te verklaren? Het is wat vreemd dat landen met boven gemelde regimes vaak zoveel steun krijgen en andere met ons meer verwante systemen minder de aandacht trekken. Hier werken selectiemechanismen die onze bewondering niet kunnen wekken.
Bij de evolutie van de ontwikkelingssamenwerking blijkt er langzamerhand een verschuiving op te treden van
d o n o r- naar re c e p to rg e ric h th e id . Het doet ons genoegen te zien dat zo duidelijk aangegeven wordt dat de te geven hulp moet passen in het sociale en culturele patroon van de ontvangende landen.
Tenslotte werd nog aandacht besteed aan enige on derwerpen op het gebied van volksgezondheid en onder wijs.
(V o o r n a d e re in fo rm a tie : d r. B. H ofm an, te l. 03438-13788.)
Uit het Europese Parlement
Begroting: Kwijting 1984
Met betrekking tot de EG-begroting heeft het Europe se Parlement drie belangrijke bevoegdheden: het kan de begroting amenderen (uitsluitend waar het de zogenaamde niet-verplichte uitgaven betreft, dat wil zeggen ruwweg alle niet-landbouwuitgaven); het kan de begroting vaststellen (en dus ook verwerpen), en het kan de Europese Commissie kwijting verlenen voor de wijze waarop zij de begroting van ene vorig jaar heeft uitgevoerd. Het EP kan ook weigeren kwijting te verlenen. De Europese Commissie kan in zo'n geval weinig anders doen dan aftreden. (Het Europees Parlement heeft de kwijting één keer geweigerd, en wel met betrekking tot 1983). Omdat de toenmalige Commissie enkele weken later toch aan het eind van haar vierjarige zittingsperiode was, had aftreden toen geen zin.
In zijn aprilzitting debatteerde het Europese Parle ment over de uitvoering van de Begroting 1984 aan de hand van een rapport, opgesteld door het liberale fractielid Chris- tiane Scrivener. Na een uitvoerig debat besloot het parle ment uiteindelijk décharge te verlenen, maar met zonder ernstige kritiek.
Christiane Scrivener had vooral kritiek op de uithol ling van de eigen middelen van de Gemeenschap, De EG wordt, zoals bekend, niet betaald door de Lid-Staten; de Gemeenschap heeft eigen inkomsten, die haar rechtens toekomen (1,4% van de BTW-grondslag, douaneheffingen en landbouwheffingen). Omdat deze inkomsten steeds weer te kort schieten omdat de lidstaten weigeren de stijging van de landbouwuitgaven effectief tot staan te brengen, zijn aanvul lende nationale bijdragen echter toch nodig geworden.
1 2 0 - 4
en met name de artikelen 5 en 199, uit hoofde waarvan de lidstaten verplicht zijn de uitgaven van de Gemeenschap te dekken. Het gevolg hiervan is dat het begrotingsevenwicht in toenemende mate m handen van de lidstaten komt en de financiële autonomie van de Gemeenschap wordt onder graven.
Hiervoor is echter niet de Commissie verantwoorde lijk, maar de Raad van Ministers. Die stelt immers de land- bouwverordeningen vast, waaraan de Commissie uitvoering moet geven.
In zijn bijdrage namens de ELD-fractie wees de woordvoerder erop dat de Commissie sommige begrotings- amendementen van het Parlement niet had kunnen uitvoe ren. Zo bleven 10 miljoen Ecu uit het Regionaal Fonds onbe nut, die het Parlement voor specifieke communautaire maat regelen had bestemd omdat de lidstaten onvoldoende goede projecten indienden. De woordvoerder onder streepte verder dat er in 1984 nog veel te veel tijd verstreek tussen het besluit om voedselhulp aan ontwikkelingslanden te verstrekken, en de aankomst van die hulp in de haven van bestemming. De vertraging bedroeg gemiddeld 14 weken voor graan, 1.9 weken voor butteroil en 23 weken voor melk poeder. De Commissie heeft inmiddels maatregelen geno men om de procedures te versnellen.
De woordvoerder herinnerde aan de oude wens van het Parlement, dat het Europees Ontwikkelingsfonds in de EG-begroting moet worden opgenomen. Communautair - beleid - het ontwikkelingsbeleid vindt zijn grondslag in het Verdrag - moet ook communautair gefinancierd worden. Omdat de financiering nu buiten het Parlement om verloopt, is effectieve democratische controle niet mogelijk. De woordvoerder drong aan op een onderzoek naar de juridi sche toelaatbaarheid van deze situatie, die zo mogelijk aan het Hof van Justitie zou moeten worden voorgelegd.
(V o o r n a d e re in fo rm a tie : d rs. G .M . d e V rie s , te l. 070-647447.)
U neemt toch ook een abonnement op de
WD-EXPRESSE!
Wilt u ook iedere week de VVD-EXPRESSE in de bus en u heeft nog geen abonnement? Vul dan per omgaande de bon in dit nummer in. De VVD-EXPRESSE kost ƒ 50,-* per jaar. Daarvoor krijgt u wekelijks met uitzondering van de recesperiode dit blad in uw bus. U kunt ook rapporten van de Teldersstichting, die in VVD-EXPRESSE worden aange- kondigd gratis aanvragen.
U kunt de bon, die hieronder staat invullen en opstu ren, in een envelop zonder postzegel naar:
VVD-EXPRESSE,
Antwoordnummer 1877, 2500 WB 's-Gravenhage.
A lle e n V V D -le d e n k u n n e n z ic h a b o n n e re n .
Ondergetekende: Met blokletters invullen s.v.p. Naam: ...
Adres:
Postcode:... Woonplaats:...
