• No results found

Maandblad gewijd aan E.H.B.O.- Orgaan van de Ned. Ver. Eerste Hulp Bi] Ongelukken" BESCHERMVROUWE: H. K. H. J U LIA N A, PRINSES DER NEDERLANDEN

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Maandblad gewijd aan E.H.B.O.- Orgaan van de Ned. Ver. Eerste Hulp Bi] Ongelukken" BESCHERMVROUWE: H. K. H. J U LIA N A, PRINSES DER NEDERLANDEN"

Copied!
8
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

^No. 215, Januari 1947.

Oplaag 18000 exemplaren

Maandblad gewijd aan E.H.B.O.- Orgaan van de Ned. Ver. „Eerste Hulp Bi] Ongelukken"

BESCHERMVROUWE: H. K. H. J U L I A N A, PRINSES DER NEDERLANDEN

Uitgave: Drukkerij P. van der Linden. Warmoezicrstr. 6-6a, Telefoon 336045. Den Haag

R e d a c t e u r : W. H . van der Hout, v. Sllngelandtstr. 60, Den Haag - A d m i n i s t r a t i e De V o o r p o s t v a n den D o k t e r Vondelstraat 142, A'dem-W., Tel. no. 8 7 3 2 8 . Postrek. 1 5 8 6 0 2 - Abonnementen 50 et. per Jaar. - 1 Maart - 2 8 Februari

ÏN M E M O R I A M D R A , V A N A N R O O Y * Met groot leedwezen namen w i j direct na de Kerstdagen kennis van het droevige auto- ongeval, dat ons Hoofdbestuurslid D r A . van.

Anrooij, was overkomen op de dag voor Kerstmis.

i - .\, ' -ei*- i . S »: j : de laiUc-C ilwïdbtstuur*- vrroaderingen in ons geheugen. Zijn drukke werkzaamheden hadden hem een tijd lang verhinderd zich zó aan ons werk te geven al»

hem dat lief was. M a a r juist i n deze vergade- ringen had hij weer volop deelgenomen aan nieuwe plannen om het E.H.B.O.-leven weer op gang te brengen. Weinigen zal bekend zijn. welk een belangrijk werk hij verricht heeft met zijn E.H.B.O.-ers in het Zuiden van ons land. voor de bevrijding van het Westen.

Een werk, dat uitgroeide tot een officiële dienst, waarvan hij ten slotte hoofd werd, n.l.i ..de Dienst Identificatie en Berging",

Ook in de nieuwe samenwerking met het Ned.

Rode Kruis had hij mede de eerste hand. Een samenwerking, die reeds in het Zuiden was ontstaan, doordat hij het initiatief nam een voorlopig Hoofdbestuur van onze vereniging te vormen in het toen bevrijde deel van ons land en hem een samengaan met ' t Rode Kruis onmisbaar bleek. W i j mogen D r van Anrooij hiervoor altijd dankbaar zijn.

O p 28 December is hij te Zaltbommel ter aarde besteld. Helaas was zijn vrouw, mede ernstig getroffen bij dit ongeval, hierbij niet aanwezig.

Z i j , die een zo belangrijk deel van het werk van haar man heeft mede trachten op te bou- wen. Z i j moge kracht putten uit *t vele goede wat haar man voor ons land heeft gedaan.

Hij ruste in vrede.

* * .

Aan onze E.H.B.O.-ers. die tevens muzieklief- hebbers mochten zijn. willen wij niet nalaten eens te vertellen, dat de overledene, die een neef was van den bekenden dirigent Dr Peter van Anrooy, óók de schrijver is van het boekje ,.Impromptu", dat een interessante beschrij-, ving geeft van Franz Liszt tijdens zijn verblijf te Zaltbommel, W i j raden hun de lectuur van dit .boekje ten zeerste aan.

X K - x ~ X " X ~ t t " K ~ : ^ < H > X K ^ x ^ ^ < ^ X - X K ~ X K ^ X K ^ K - > X ~ X ~ X « X -

VAN DEN VOORZITTER

Waarde Medeleden van onze Ned. V e r . voor Eerste Hulp bij Ongelukken.

Oudergewoonte wenst U w Voorzitter, namens het gehele Hoofdbestuur U en de Uwen een hartelijk i

„VEEL HEIL EN ZEGEN IN HET NIEUWE JAAR!"

Moge 1947 inderdaad een jaar van heil en zegen alom en overal worden!

In het bijzonder gaat deze wens uit naar onze Beschermvrouwe, H . K. H . Prinses Juliana, Haar Gezin en Haar Koninklijke Moeder.

A l zijn nog niet alle moeilijkheden, op welk gebied dan ook, uit de weg geruimd, al zijn er soms misschien ogenblikken dat we twijfelen op de goede weg te zijn, de nog zo kort geleden vurig verbeide Vrede te winnen, toch willen en móeten wij, E.H.B.O.-ers, de krachtigste W i l tonen in deze mee te helpen aan dit grote werk.

E n wij hébben deze wil. Alleen reeds door het feit, dat we E.H.B.O.-er zijn. 't Zij dan dat we door de daad steeds ons paraat tonen persoonlijk daarnaar te streven, 't zij dat we door ons lidmaatschap van de Vereniging meewerken het goede doel te bereiken.

In het afgelopen jaar zijn vele goede feiten aan te wijzen, die wij-j>n op «>n nn.j steeds fris en krachtig Verenigingsleven. Op een andere plaats als deze zal hiervan zeker gewag worden gemaakt.

Mijn taak is het thans van deze plaats af u allen een even ernstige als hartelijk ge- meende aansporing te geven ons werk in alle opzichten te steunen.

E r zijn nog zoveel werkzaamheden, die onze aandacht vragen, als: versteviging van het eigen Verenigingsleven, oprichten van nieuwe afdelingen, uitbreiding van het werk jegens wegenwacht, veilig verkeer, kadercursussen, eventueel jeugd E . H . B . O . E n d a n : het weer opvatten van de betrekkingen met onze Zusterverenigingen in het buitenland. In dit opzicht verlenen we weliswaar geen éérste, maar toch zeker hulp om de internationale betrekkingen weer gezond te maken.

Deze en nog meer andere werkzaamheden zijn het, die ons steeds vaardig moeten houden de E.H.B.O.-gedachte te dienen overal en te allen tijde. Steeds het eigen- belang ter zijde te stellen en ons in dienst wetend tot bevordering van het algemeen welzijn, verrichten we het beste sociale werk, dat ons ooit kan worden toevertrouwd:

„Hulp verlenen aan degenen, die in lijden geraakt zijn".

Indien gij allen met deze gedachte bezield en uit kracht van uw kennen en kunnen werkend, n van harte aan deze schone taak geeft, voorspel ik een schone en inhoud-

rijke toekomst aan uw werk en aan de Ned. Ver. voor E . H . B . O .

D e hand aan de ploeg i E . E . O T E R D O O M .

v ^ ^ x - ' K - x - x - x - w - x -

^ X > X K ^ ; ^ > X ^ ~ X - X " .

IN EN OM

De Buitengewoon Algemene Vergadering

Het Hoofdbestuur van onze N e d . Vereniging kan tevreden zijn. En het was ook tevreden, gezien en gehoord de goede toon en de goede verhouding die er in de vergaderzaal van ..Americain" heersten, na afloop van de waar- lijk niet gemakkelijke vergadering.

Dit betekent geenszins dat de vergadering zo bijzonder moeilijk was. maar door de oppositie van meer dan één kant tegen het voorstel van het Hoofdbestuur, om de bijdragen van de af- delingsleden op één gulden per jaar te bren- gen, in welke oppositie vooral Z.-Holland op

de voorgrond trad. had het Hoofdbestuur, en vooral zijn Voorzitter, een niet bepaald benij- denswaardige taak.

In zijn kort openingswoord heette de voorzitter speciaal de „herboren" afgevaardigde van Overijsel. D r Spanjaard, met enige hartelijke

woorden welkom, zowel de heer Spanjaard en dc vereniging gelukwensende dat ze weer ver- verenigd waren.

Het was van het H.B. goed gezien om te be- ginnen alle districten, zo hun afgevaardigden dit wensten, algemene beschouwingen te laten

(2)

houden over het H.B.-voorstel. Vooral het dis- trict Z . - H o l l a n d maakte hiervan een goed en ruim gebruik; ook de overige lieten zich ni*it onbetuigd.

Over het algemeen bleek men goed begrip te hebben voor de moeilijkheden waarmee het H , B . te kampen heeft, maar toch was er dui- delijk weerstand tegen dc voorgestelde inder- daad sterk verhoogde bijdrage van de leden.

Slechts één district, N.-Holland, steunde het H.B.-voorstel onvoorwaardelijk, daarbij uit- gaande o.a. van het standpunt dat het appa- raat van het H . B . minstens even goed moet kunnen functioneren als de best georganiseer- de afdeling.

Het is interessant. kortéh>»g!s uit te weiden over de visie van verschillende sprekers op het

„bindend mandaat". Tweeërlei kanten % k w a - men hiervan naar voren. n l . de met bindend- mandaat bekleede afgevaardigden beriepen zich telkens daarop bij de motivering van hun standpunt en positie. Aan de andere kant werd door de „vrij gemandateerde" afgevaardigden het onjuiste van het bindend mandaat en de moeilijke positie van deze afgevaardigden ge- schetst ïmmers, zo redeneerden zij. er kunnen in een algemene vergadering zo heel andere gezichtspunten naar voren komen; punten, die de goede weg wijzen en die misschien niet ge- heel in overeenstemming zijn met de opdracht der ..gebondenen". Het vrijwel onhoudbare van het bindend mandaat treedt dan duidelijk aan het licht.

Deze vergadering, die het H.B. op per slot verschillende wijze aan de nodige financiële

middelen heeft geholpen, zij het dan dat het H.B. na de schorsing van de vergadering een gewijzigd voorstel als compromis voorlegde, heeft duidelijk doen zien. dat énkel en ook . mets anders dan eendracht macht maakt.

Duidelijk heeft de Voorzitter betoogd, dat dan alleen er geen mogelijkheid meer is tot goede samenwerking, als men niet meer de goede geest van het verenigingsleven bezit en als nog niet alle wegen, die kunnen leiden tot het

goede, zijn 'betreden en onderzocht.

Ondergetekende is overtuigd, dat de belang- stelling, waarmee de vergadering deze woor- den van de op dat ogenblik zeer ernstig spre- kende voorzitter aanhoorde, evenredig was met het begrip dat allen voor de waarde van de woorden hadden. Als dat zo is, dan vaart ,.het schip van de N e d . Ver. voor E . H . B . O . "

veilig !

* * .

Voor hen. die niet ter vergadering aanwezig waren, is het misschien goed enkele zakelijke beslissingen hieronder te vermelden, alsmede enkele punten uit de besprekingen weer te geven.

In de eerste plaats werd, nadat de organieke redactie van het nieuwe art, 2 van het Huis- houdelijk reglement van de Ned. V e r m i n vijf onderdelen van 2A t/m 2E met algemene stem- men was vastgesteld, bepaald, dat voor de eerste helft van 1947 de afdracht aan het H.B.

zou bestaan uit ƒ 0.25 per lid per afdeling, als- mede 5 pet. van de over het jaar 1946 genoten alle andere netto-inkomsten.

Juist om het de afgevaardigden met bindend mandaat, die zéér goed hebben begrepen de stemming van de algemene vergadering ge- makkelijk te maken, om vóór de e.v. gewone algemene vergadering in 1947 ruggespraak te houden met hun districten en in de goede rich- ting te helpen, is er voorlopig een besluit ge- nomen voor het éérste halfjaar 1947.

In de tweede plaats kwam bij de besprekingen duidelijk uit, hoe ongewenst het is om een af- deling te doen bestaan met een contributie van één gulden per lid per jaar. D i t bedrag is.

ieder begreep dat ook volkomen, absoluut te laag. Laten de afdelingen dat toch spoedig herzien. Het is eenvoudig onmogelijk om met een dusdanige financiële basis een behoorlijk geoutilleerde afdeling te kunnen zijn; tenzij zo'n afdeling over andere belangrijke fondsen of inkomsten beschikt. Laten de besturen van deze afdelingen zich hierover nog eens goed beraden en anders zien w a t ze voor verhoging van inkomsten (Speldjesdag. Collecte, E . H . B.O.-week. Wedstrijd met verloting, enz.enz.) verder kunnen doen. De afgevaardigde van het district Groningen gaf in deze, zeer behar- tenswaardige - wenken.

D e afgevaardigde van N.-Brabant—Limburg bracht ter sprake de moeilijkheid om als E . H . B.O.-ers, leden van de N e d . Ver., op behoor- lijke wijze aan bod te kunnen komen voor oefengelegenheden en voor hulpverlening in het openbaar. D i t werd ter vergadering ge- bracht, omdat het Rode Kruis ter plaatse nog te veel aan zich trekt en zich niet voldoende om het Gentlemen-Agreemcnt bekommert.

Aansluiting en verzoek om steun bij het dis- trictsbestuur, c.q. bij het Hoofdbestuur ener- zijds, en het richten van een verzoek om be- middeling bij den kringcommissaris van het Rode Kruis in de betreffende kring anderzijds, werd aan haar in overweging gegeven.

Nadat D r Spanjaard voor de tot hem persoon- lijk gerichte woorden en daarna, als afgevaar- digde van'het district Overijsel, aan het H . B . dank had gebracht voor de wijze waarop het onze vereniging ter gelegenheid van de uic-

w r H W h m a i i M i v a i i «im—nniwm w*-mï**iFt*&raMBï.xa£\uuu—n.i«k m

reiking van de grote gouden D r C. B. Tilanus- medaille aan het Hoofdbestuur van het N e d . Rode Kruis aldaar had vertegenwoordigd, nodigde de. voorzitter, alvorens de vergadering te sluiten, alle aanwezigen uit de op de be- stuurstafel uitgespreide photo's van vermelde plechtigheid te willen komen bezichtigen.

Tevoren had de secretaris van ' t Hoofdbestuur D r Wagenaar, terloops mededeling gedaan van het verloop van de bijeenkomst met het gehele Hoofdbestuur van het Rode Kruis.

Tevens maakte hij melding van de langzaam opkomende beweging der z.g. Jeugd-E.H.B.O.

Het H . B . staat hier op het standpunt, dat de Jeugd-E.H.B.O, alleen dan goed recht v a n bestaan heeft, mits vooral daar een prima lei- ding aanwezig is. M e n zij dus zeer nauwkeurig en kenne zijn verantwoording !

I k meen te mogen besluiten met de opmerking dat deze vergadering een zeer goede is ge- weest. Klonk i n de bijeenkomst te Groningen in Juni 1946 vooral de toon der bevrijding, en was daar de neiging tot het prettig samenzijn vrijwel basis van dat geslaagde samenzijn, hier op deze eerste koude Decemberdag 1946

was i n Amsterdam de grondtoon die van w a r - me eenheid en de uiteindelijke goede w i l tot samenwerken. O p grond hiervan, meen ik de toekomst van de N e d . V e r . voor E.H.B.O.

met vertrouwen tegemoet te mogen zien.

Aan u allen, dames en heren leden, de eervolle taak om deze verwachting in vervulling te doen gaan.

A N O N Y M U S .

„De cost gaet voor den baet uit!

9

Zaterdag 14 Dec. beweerden duizenden E . H . B.O.-ers, leden der N e d . Ver,, bij monde van hun districts-afgevaardigden. .dat de E.H.B.O.

hun géén cent per \vee1c méér waard is, dan ze er nu reeds aan besteden.

In die uitspraak kan ik niet geloven; eerder neem ik aan. dat het, bij de na-oorlogse E . H . B.O.-moeheid onder een gedeelte der lucht- beschermers, de slechte raadgever . . A N G S T "

is geweest, die een verderfelijke invloed heeft geoefend op afdeh'ngs- en districtsvergade- ringen.

I k schaam mij ervoor, dat die éne cent per week. ook in mijn naam, aan het H . B . onthou- den werd.

I k w i l van dat beschamend gevoel af en v o l - doe hierbij vrijwillig de ontbrekende 50 cents.

Misschien is er ergens in Nederland nóg een E.H.B.O.-er, die zich ook over die 50 cent schaamt, maar ze werkelijk niet missen kan.

Gebruikt u daarvoor de tweede helft van bij- gaande gulden.

Ik hoop, dat er nog een groot aantal actieve E.H.B.O.-ers is. die, als ze straks het versla;?

der vergadering i n „De Voorpost" lezen, zich van het beschamend-gevoel willen bevrijden.

Dan zou er een kans bestaan, dat het H.B.

toch nog de gevraagde ƒ 6000.— zou verkrij- gen voor het propagandistische doel.

Eén van de „18.000" ! D r J- A . M O L K U Y S E N .

Enige dagen vóór de algemene vergadering te Amsterdam, overkwam Dr J. A . Molhuyscr:

een ongeval. O p zijn fiets rijdend, werd hij door een aulo geschept. H i j viel op een trot- toirband en had het ongeluk zijn linker sleutel- been te breken. Naar het gemeentelijk zieken-

huis vervoerd, werd hem door Prof. Michael de nodige medische hulp verleend.

Complicaties deden zich gelukkig niet voor er.

na een veertiendaags verblijf in het ziekenhuis, werd hij daaruit genezen ontslagen.

W i j wensen onzen onvermoeiden medewerker van harte geluk met zijn herstel 1

Als u dit nummer der Voorpost ontvangt, heb- ben w i j weer de formulieren ter invulling der jaargegevens over ]^946 en_?ult u deze wel i n - middels hebben ontvanger..

W i j hopen dat alle secretarissen en penning- meesters actief zullen medewerken om te zor- gen, dat de ingevulde formulieren zo spoedig mogelijk via den districtssecretaris weer i . i ons bezit komen. .De bijdrage wordt recht- streeks op ons giro N o . 304485 (Hoofdbestuur E.H.B.O.) overgemaakt.

Het schijnt voor de meeste afdelingen nog zo moeilijk te zijn de jaargegevens in te vullen.

Na herhaaldelijk vragen en manen komen ze dan nog wel eens doch dit is toch niet de be- doeling. Iedere afdeling weet, dat zij in het begin van een nieuw kalenderjaar haar gege- vens aan het Hoofdbestuur moet inzenden.

W a a r o m dan zo lang gewacht!

Ir.dien de administratie der afdeling goed wordt bijgehouden, kunnen de formulieren

"onder veel moeite direct worden ingevuld.

Vanzelfsprekend volgt dan ook, dat de pen- ningmeester het verschuldigde aan het Hoofd- bestuur kan overmaken.

Dit jaar is men in de gelegenheid de helft der bijdrage vóór 1 April en de andere helft vóór 1 Ocfober a.s. te betalen.

IJit brengt met zich mee. dat de administratie van het Hoofdbestuur daardoor zwaarder wordt belast. Om dit te verlichten kunnen de afdelingen meehelpen door te zorgen :

le. dat dc formulieren op tijd in ons bezit komen en wel vóór 15 Maart a.s.

2e. dat de helft der bijdrage ook vóór 15 M r t . a.s. op ons giro No. 304485 ( H o o f d - bestuur E.H.B.O.) is overgeschreven.

Indien iedere afdeling aan deze oproep gehoor geeft dan alleen doet men zijn plicht en kan de administratie vlotter verlopen!

(3)

D E V O O R P O S T V A N D E N D O K T E R

door D r J. A . M O L H U Y S E N Voordracht gehouden in A f d . 's-Gravenhe^e.

Bewusteloosheid: het buiten bewustzijn, buiten kennis zijn, is een toestand, waarbij het be- wuste denken, dus de functie van de hersenen, het denkend vermogen, heeft opgehouden te werken.

Deze storing van de algemene toestand kan het gevolg zijn van tal van oorzaken en 'reedt dus bij zeer vele ongevallen op. Het r —et wel steeds als een ernstige toestand worden be- schouwd, hoewel het leven door de bewuste- loosheid volstrekt niet altijd bedreigd wordt.

Immers, de bewustelooshei cl ïs een toestand, waarbij de patiënt niet reageert op verschil- lende uitwendige prikkels, maar waarbij de ademhaling en hartwerking aanwezig zijn.

Dit is mogelijk, omdat de ademhaling en hart- werking worden onderhouden door onwillekeu- rige spieren, d.w.z. die onafhankelijk zijn van het functioneren van de hersenen. Iemand kan dus urenlang bewusteloos zijn en daarna weer na enige tijd rondwandelen: denk bijv. aan bewusteloosheid door dronkenschap, vallende ziekte, bloedverlies, hersenschudding.

De E.H.B.O.-er zal bij tal van ongevallen den patiënt in bewustelozen toestand aantreffen, ofwel hij wordt later nog bewusteloos, dus enige tijd na het ongeval.

Bij zijn hulpverlening zal hij verschillende za- ken moeten bedenken en overleggen. In de

'aats de oorzaak trachten te weten te komen en zo deze veroorzakende invloed no^

inwerkt, deze doen ophouden, bijv. gasvergif- tiging, bloedverlies, inwerking electr. stroom.

Hij zal natuurlijk ook maatregelen moeten ne- men om bewusteloosheid te voorkomen, bijv.

bloeding tot stilstand brengen, patiënt uit ver- giftige omgeving verwijderen, door plat neer- leggen tegen bloedleegle in de hersenen waken.

Behalve deze maatregelen, zal hij ook de be- wusteloze moeten verzorgen, opdat uit deze toestand geen ernstige schade voor den patiënt voortkomen zal.

De bewusteloze patiënt moet dus de volle be- langstelling, goed overleg en bijzondere zorg van den helper hebben.

De bewusteloosheid is een verschijnsel, dat een aandoening waaraan het lichaam onder- hevig is, vergezelt. De bewusteloosheid heeft, zoals vanzelf spreekt, een oorzaak die opge- zocht moet worden, en die gevonden kan wor- den door de andere verschijnselen die aan- wezig zijn. te zamen in verband met elkaar te beschouwen, waardoor men tot een conclusie kan komen^ waarmede men in het bepaalde onderhavige geval te doen heeft.

E r is dus een vraagstuk, dat de E.H.B.O.-er tot oplossing moet brengen, door goede waar- neming en juiste conclusies, waartoe hij alléén kan komen door zoveel mogelijk gegevens te verzamelen en deze op de juiste wijze te be- grijpen en te combineren.

Daar de bewusteloosheid berust op een stoor- nis in de hersenen, zullen de oorzaken moeten gezocht worden in schadelijke invloeden, die

pp de hersenen inwerken. W e kunnen daartoe rekenen:

4'. -aeweld-inwerkingen op het hoofd, waar-

door te sterke schok of schudding optreedt, $# zoals bij hersensschudding en hersenkneu-

zing na een val:

b. zuurstof-tekort, zoals bij kooloxydevergif- tiging, bloedverlies, verdrinking:

c. vergiften, zoals alcohol, slaapmiddelen, benzol;

d. druk op de hersenen, zoals bij bloeding in de hersenvliezen:

e. ziekte in de hersenen, zoals bij beroerte:

f. zonnesteek, warmte-bevanging, bevriezing, electriciteitsongevallen. toevaJlen;

g. inwendige ziekten, zoals nierziekte, suiker- ziekte en vele hersensziekten.

Het zijn tal van oorzaken, die in het Oranje- Kruis-boekje in 11 ongevalsgroepen worden behandeld.

W e zullen er enkele van bespreken, die voor den E.H.B.O.-er, naar mijn ondervinding, nog al eens moeilijkheden opleveren.

Wanneer een eerste-helper een bewusteloos persoon aantreft, zal hij moeten trachten dc oorzaak en de omstandigheden uit te vinden, door waarnemen van alle verschijnselen:

1. trachten uit te vinden of 't begin plotseling was of geleidelijk:

2. pols en ademhaling controleren;

3. Wanneer hij de ogen naziet, dan zal hij vinden:

a. de oogleden zijn gewoonlijk gesloten

• als in de slaap, en de oogbollen zijn ongevoelig bij aanraking:

b. afwijking (scheel) van het oog (kan op ziekte berusten);

c. pupil is veranderd:

de pupil is wijd:

1. wanneer de patiënt dood is:

2. bij verstikking';

3. bij belladonna- en andere vergif- 4. bij shock en opwinding: (tiging;

5. bij alcohol-vergiftiging;

de pupil is nauw:

1. bij sterk licht;

2. bij opium-vergiftiging;

de pupillen zijn ongelijk:

1. hersenkwetsing:

a. beroerte;

b. hersendruk;

2. kwetsing van de nek;

4. schedel, nakijken of er kneuzingen zijn, wonden, bloeding of ingedrukte schedel;

5. oren, nakijken of er bloeding is uit oor.

hetgeen wijst op schedelbasisbreuk;

6. neus en mond nakijken;

a. bloeding;

b . ademlucht (alcohol) bittere amandelen-

7. ledematen nakijken, of er zijn: (lucht;

a. wonden of kneuzingen;

b. breuken of ontwrichting;

Toevallen. Een bewusteloos persoon kan een toeval gehad hebben, of vertoont hij nog stuipachtige samentrekkingen van de ledematen, dan kan ons dit zekerheid ver- schaffen daaromtrent.

Men begrijpe goed, dat het bovenstaande een algemeen schema is. dat gevolgd kan worden bij onderzoek. Dat w i l dus zeggen: dat een ge- oefend helper naar eigen inzicht en naar de omstandigheden, daarin wijziging kan bren- gen. Wanneer bijv. een getroffene bewusteloos ,is. met grote, hevig bloedende wond aan het hoofd, zal hij deze bloeding onmiddellijk tot stilstand brengen, niet eerst een uitvoerig onderzoek instellen.

Behandeling van de bewusteloze.

V o o r de behandeling van de bewusteloze zijn verschillende algemene voorschriften, terwijl daarnaast ieder bijzonder geval nog afzonder- lijke hulp kan vereisen.

Het is wel merkwaardig, dat bij een zo veel- vuldig voorkomend verschijnsel, waarbij de helper toch verschillende noodzakelijke maat- regelen moet nemen op exa^nen en bij oefenin- gen, blijkt weinig goed inzicht te bestaan.

Meestal kxijgt men met anders ten antwoord dan: knellende kledingstukken losmaken en omstanders verwijderen. V a n verdere maat- regelen hoort men niet. En toch, ieder die be- hoorlijk logisch nadenkt, kan de maatregelen zelf opstellen.

Daar de bewusteloosheid een stoornis in de hersenen is, is eerste vereiste:

1. rust; immers, men kan de hersenen geen betere weldaad bewijzen dan rust. (Is het gelaat bleek dan 't hoofd laag. is het rood dan wat verhoogd).

2. ademhaling veilig stellen; daarvoor is no- dig mondinspectie. om los gebit te ver- wijderen, dat in de luchtpijp kan wegschie- ten, omdat de wang- en tongspieren verslapt zijn. Ademhalingswegen vrijhou- den door de tong naar voren te brengen en te houden. Men kan dit bereiken door het bekende waschknijpertje of door het hoofd sterk op zijde te liggen. Dit is ook nodig, omdat vele bewustelozen gaan braken. Het braaksel kan dan naar buiten vloeien en komt niet in de luchtpijp (later longontsteking). M e n moet ook een bakje gereedhouden voor opvangen van het braaksel en een doekje om de mond uit te vegen;

3. knellende kledingstukken losmaken, opdat bloedsomloop en ademhaling zoveel mo- gelijk ongestoord zijn;

4. waken tegen afkoeling; bij ernstige toe- stand als deze, is afkoeling zeer nadelig en kar shock doen ontstaan;

(4)

5. zorgen voor frisse lucht, en omstanders niet om patiënt laten heendringen;

6. een bewusteloze niets te drinken geven:

7. wanneer de bewusteloze sterk met armen en benen beweegt, trachten verwondingen te voorkomen;

8. zorgen voor doelmatig vervoer;

9. bewusteloze, ook wanneer hii bij komt.

niet alleen laten;

10. Wanneer hij bijgekomen is, mag bij drin- ken, wanneer geen buikletsel aanwezig is.

en bloedingen tot stilstand zijn gebracht.

W e 2ullen nu nog enkele ongevallen afzon- derlijk bespreken waarbij bewusteloosheid optreedt,

A. Hersenschudding, hersenkneuzing en her- sensamendrukking. De benaming drukt het alreeds uit dat de hersenschudding een lichte aandoening is en de kneuzing een zwaardere.

|Dit verschil komt ook tot uiting in de ver- schijnselen. Bij de hersenschudding is de ge- troffene slechts even bewusteloos of slechts versuft geweest en komt dan weer spoedig bij.

staat weer op. Het is dus een snel voorbijgaan- de storing. Het 2ijn die gevallen, waarbij de getroffene het zelf dikwijls niet precies weet.

Hij zegt wel even versuft te zijn tfeweest, meer niet!

Bij de hersenkneuzing is er. zoals de benaming aan geeft, een kneuzing van het hersenweefsel.

De hersenkneuzing is gekarakteriseerd voor een tegelijk met het ongeval optredende be- wusteloosheid, die langer duurt, soms een dag en langer, maar ook op ieder ogenblik, eindi- gen, dus voorbijgaand. De ledematen zijn slap.

Meestal treedt er braken op. Het gezicht is bleek. De pupillen zijn verwijd dikwijls ongelijk en reageren traag. De ademhaling in het begin verlangzaamd en oppervlakkig nu en dan door zuchten onderbroken. Gewoonlijk is er pols- verlangzamïng, de pols is zwak. onregelmatig.

In het begin kunnen er door prikkeling in de hersenen trekkingen in de spieren 2l|n, ook onrust en grijpbewegingen. De urine en ont- lasting zijn dikwijls onwillekeurig geloosd.

Later is er obstipatie en terughouden van urine. Na het ontwaken bestaat er een terug- grijpende geheugenstoornis, d.w.z. die zich uit- strekt over enige minuten vóór het ongeval.

Hersensamendrukking is dikwijls een compli- catie bij hersenkneuzing en bfj schedelbreuk.

E r is dan een meestal langzaam 2ich uitbrei- dende bloeding uit bloedvaten, die in een van de hersenvliezen verlopen. Door de bloed- aanzameling worden de hersenen daar ter plaatse samengedrukt. Als verschijnsel neemt men waar een toenemende bewusteloosheid na vrij interval.

Wanneer de bewusteloosheid is ingetreden, dan is die blijvend. Deze gevallen moeten naar een ziekenhuis om het bloed te verwijderen, want de voortdurende druk doet het hersen- weefsel te gronde gaan. Bij hersendruk it er

een langzame pols en langzame ademhaling.

B. Beroerte. Hierbij is een bloeding in de her- senen, die meeat bij oude mensen optreedt

door ziekte van de vaatwand der kleine slag- aderen. Na soms enkele voorloper-verschijn- selen, treedt de bewusteloosheid op met rood- blauw gelaat en snorkende ademhaling. Daar de hersenen uit twee helften bestaan, die elk een helft van het lichaam verzorgen, zullen er halfzijdige verlammingen optreden, die het gemakkelijkst waarneembaar zijn door scheef- hangen van de mond aan de verlamde zijde en opbolderen van de verlamde wang bij uit- ademing.

C. Bloedverlies. Door veel bloedverlies kan bewusteloosheid optreden, omdat het functio- neren van de hersenen erg gevoelig is voor zuurstofverzorging. Wanneer door emotie, slechte lucht, vermoeienis e.d.. tijdelijk minder bloed naar de hersenen gaat, kan dat alreeds aanleiding zijn. dat het denkend vermogen wordt gestoord en tijdelijk de patiënt buiten bewustzijn guraakt: dit is de flauwte, die zich snel herstelt wanneer de patiënt plat ligt, waardoor het bloed weer naar de hersenen stroomt.

D a . Schedelbreuk. Met schedelbreuk wordt bedoeld een breuk van het schedeldak of schedelgewelf. Dit ernstig ongeval is gewoon- lijk het gevolg van een val op het hoofd. De schedelhuid kan gekneusd zijn of met open wond. De breuk van het schedelgewelf kan zijn lineair (als een lijn) of ingedrukt.

De verschijnselen zijn. kort na dc verwonding:

1. een hersenkneuzing. waardoor bewuste- loosheid optreedt;

2. tekenen van verwonding van de schedel- huid:

3. soms indrukking van het bot.

D b. Schedelbasisbreuk is een veelvuldig voor- komende breuk, die ook een gevolg is van slag op- schedeldak. Het komt veel voor, dat het schedeldak heel blijft en toch schedelbasis- breuk optreedt. Dit verschijnsel heeft een bij- zondere reden: le. is het schedeldak dik en bestaat uit vast aaneengegroeide botstukken:

2e. bestaat de schedelbodem uit. als een leg puzzle ineensluitende losse botstukken: 3e. is de schedelbasis verzwakt, doordat er gaten in zijn, die de hersenzenuwen doorlaten; 4e." is de voornaamste oorzaak wsardoor de schedel- basis scheurt. De schedelbasis steunt n l . op de harde onindrukbare wervelkolom. Komt er nu een zware slag naar beneden, dan drukt zich de wervelkolom in de zwakke bodem. Daar de scheur meest door het rotsbeen loopt, komt er bloed uit het oor. Loopt de scheur naar voren, naar het reef been bij de neusrug, don zal er bloeding uit de neus zijn. De ogen zijn rondom met bloed belopen en het gelijkt of hij een blauwe bril op heeft. Als regel zal de ge- troffene door den zwaren slag bewusteloos zijn. De behandeling betreft dus de bewuste- loosheid en de breuk. Het is een open bot- breuk, want er is een open verbindingsweg van buitenwereld naar de breukplaats, met het gevaar voor binnendringen van bacteriën, wat hier wel bijzonder gevaarlijk is, omdat nu de bacteriën in de hersenen of hersenvliezen ko- men, wat dodelijke infectie geeft. W e moeten

dus het oor steriel afdekken, volstrekt niet het stolsel wegvegen of wegspoelen. Bij vervoer uiterst voorzichtig, liefst het hoofd nog afzon- derlijk laten ondersteunen.

E. Bloedverlies. Een veel voorkomende oor- zaak die tot bewusteloosheid leidt, is ernstig bloedverlies. Dit is volkomen verklaarbaar;

immers, er gaan zéér veel rode bloedlichaam- pjes verloren, zodat de zuurstofvoonieninq van de hersenen tekort schiet. Door samen- trekking van de slagaderwanden door de min- dere bloedvulling van de bloedvaten, zullen de hersenen ook minder bloed bevatten.

Het spreekt wel vanzelf, dat in de2e gevallen eerst de bloeding tot stilstand gebracht zal moeten worden. Het hoofd moet laag gelegd worden, om zoveel mogelijk bloed in het hoofd te verzamelen: de benen kunnen ook nog flink omhoog gelegd worden en zo nodig afgesnoerd worden, om de geringe hoeveelheid bloed voor een kleiner gedeelte van het lichaam te doen dienen.

F. Brandwonden. Daarbij zal eerst de volle aandacht gewijd moeten worden aan de event.

optredende bewusteloosheid (veelal gepaard met shocktoestand) vóór men de brandwon- den gaat behandelen.

G. Eleetriciteitsongeval met bewusteloosheid vereist maatregelen tegen eigen veiligheid cn veiligheid van slachtoffer en helpers.

H . Vergiftiging. Er zijn verschillende vergif- ten, die tot bewusteloosheid leiden. In de eer- ste plaats verschillende gassen die ingeademd worden. Het kooloxyde geeft aanUiding tot de meeste ongevallen, en verder tal van an- dere, waaronder: benzol, rioolgas. blauwzuur- gas. Hierbij moet allereerst de getroffene in veilige omgeving worden gebracht. Ook onder de door de spijsverteringswegen naar binnen- gekomen vergiften 2ijn er die bewusteloosheid

tengevolge hebben, In de eerste plaats alcohol, verder slaapmiddelen, nicotine.

Hier werden alleen een gedeelte van gevallen van bewusteloosheid Besproken en niet. die voorkomen o.a. bij watmte-bevanging. koude inwerking, zonnesteek, toeval. De E.H.B.O.-er kan een enkele maal ook komen te staan voor bewusteloosheid tengevolge van 2iekte. zoals:

suikerziekte, nierziekte. De algemene maat- regelen zijn steeds dezelfde.

Het veiligstellen van de ademhaling en liet waken tegen afkoeling, zijn de twee voor-

naamste maatregelen.

Met het vervoer behoeft in de regel niet al te veel haast gemaakt te worden. Integendeell Wanneer een getroffene met hersenkneuzing ter plaatse nog enige rust heeft, komt hem dnt ten goede.

Zoals uit het voorafgaande is duidelijk gewor- den, valt er bij een bewusteloze nog heel wat te verzorgen.

Het antwoord dat gegeven wordt, als er ge- vraagd wordt: wat doet men bij een bewuste- loze? is dikwijls: stil laten liggen. Dit ant- woord is geheel onvoldoende. De E . H B.O.-er heelt aan de bewusteloze wel degelijk veel tC overleggen en daarna te verzorgen.

(5)

D E V O O R P O S T V A N D E N D O K T E R

V R A G E N E N &iltwM ,AcLut

Alles voor deze rubriek zenden a a n : T . A . H O O F T M A N . arts. Alblasserdam.

H . N . te P. — U w wedstrijd patiënt had de volgende verschijnselen: diepe hoofdwond aar-

de linkerslaap, bloed sijpelt uit het linker ooi- en uit de neus. Deze laatste bloedingen wijzen op een breuk van de schedelbasis. De aller- grootste voorzichtigheid is hier dus aangewe- zen ! Daarom zonder enige druk een kiem vrij verbandje op het bloedende oor aanbrengen.

Geen handgreep voor de neusbloeding en geen postpakket verband aanleggen, daar dit een sterk drukkend verband is. Dit laatste doen is een kunstfout. Uit de slaapslagader bloedt men niet dood en ook daar is dus in dit geval slechts een voorzichtig aangelegd steriel verband aan- gewezen: geen zwachtels om het hoofd ! Hoe het vervoer moet zijn? Het voornaamste hier- bij is waarschijnlijk het neerleggen van den patiënt op de brancard.

He! wentelen op de zijde, om hem op een plank te krijgen, lijkt mij allerminst wenselijk. De spalkbaar is voor zulke gevallen uiterst ge- schikt. Slechts minimale opheffing van het hoofd en evenzo geringe kantelingen zijn dan voldoende.

..'•"* \ '.' » * Tflp-^f 'Sf»f

H . S. Ploeg c. R. Kr te D. — Wanneer de jury na afloop van een wedstrijd haar mening heeft medegedeeld over de te volgen hulpverle- ning, heeft het geen zin meer verder na te pra- ten. Ieder kan dan zijn gemaakte fouten weten.

W a t de behandeling van den patiënt met sche- delbasis breuk betreft, vindt u in het boven- staande antwoord aan H . N . wat u wenst te weten.

W a t vindt u verder gevaarlijker: dat, bij het wentelen op een plank, een juist door een dotflmuïig aangelegd knevelvcrband gestuite okselbloeding, kans maakt opnieuw te gaar*

spuiten of dat misschien bij deze handeling een gesloten dijbeenbreuk tot een open breuk wordt gemaakt? Toch zeker het eerste? Daar- om in dit geval wentelen over het gespalkte gebroken been. Maar ook hier is de spalkbaar ver tc verkiezen boven de plank, vanwege d^- uiterst geringe bewegingen welke met den pa- tiënt gemaakt moeten worden.

W a a r de vragen, welke u doet. van algemeen belang zijn voor de E.H.B.O. worden zij sleciits in deze rubriek beantwoord. Insluiten van postzegels is niet nodig.

C. v. d. A. te O. — Naar ik hoop kan het ver- slag over de grote wedstrijd te Dordrecht vol- gende maal geplaatst worden Daaruit zult u dan wel de door uw groep gemaakte fouten kunnen opmaken.

J. H. v. d. S. te B — Vraagt: le. Hoe dient een gesloten knieschijfbrouk behandeld te wor- den, wanneer de knie in gebogen stand wordt

aangetroffen en 2e hoe ,mo?t deze behande- ling worden, wanneer hij wel gecompliceerd is? Alvorens hierop in te gaan. zou ik hier lie- ver spreken van eerste hulpverlening in plaat?

van behandeling, daar de eigenlijke behande- ling behoort tot de taak van geneeskundigen , W a t 1 betreft. Hjkt mij her beste, wanneer er, in vergelijking met het gezonde kniegewricht, geen andere afwijkingen te zien zijn dan die welke behoren bij een gesloten knieschijf- breuk, dat dan voorzichtig strekken, zonder trekken, aangewezen is. Dan toch komen de breukvlakten der knieschijf het dichtst bij el- kaar. Dan spalken, met achter spalk, in ge- strekte stand, dus geen verhoging onder de knieholte.

2. Wunneer er echter een open knieschijf- breuk is. dan zal strekking vnn het onderbeen binnendringen of verder binnendringen van vuil kunnen bevorderen. In alle gevallen wordt de wond dan onoverzichtelijker gemaakt voor dei. . rts. wat r.ie- wenselijk is Dus een open knieschijfbreuk spalken in de gewonden stand, na eerst een groot kiem vrij verband te hebben aangelegd. De mogelijkheid dat er naast de kniesthijfbreuk nog een open gewrichtsletsel aaawczig kan zijn. maakt dit spalken m gewonden stand nog noodzakelijker.

}. T . te G. — schrijft: .Voor het vervoer van een patiënt met wervelbreuk wordt een prach- tige methode beschreven op bh. 138 van het O.K.-boekje (14e druk), n.1. het op de plank kantelen van den patiënt. Maar nu op b h . 13°

wordt een methode omschreven welke m.l.

minder goed is. want bij dit schrijlings over de patiënt gaan staan en het optillen aan schouders, heup en difen is toch de kans veel groter, dat de rug van patiënt door:akt.

Goed is toch goed, waarom nu naast een goe- de manier van vervoer, een E.H,B.O-er nog een minder goede manier geleerd?"

W a t u een prachtige methode vindt, n.1. het wentelen op een plank van een patiënt met een breuk van de wervelkolom, kan ik niet roemen. Ook bij dit wentelen heeft zeker eni- ge doonnkking plaats. Bovendien zien wii de- ze handeling door E.H.B O.-ers herhaaldelijk op zeer onvoldoende wijze geschieden! Maar cr is nog iets. Stel de getroffene ligt dicht langs een muur, zodat u geen plank achter hem kunt krijgen of zelf. met uw helpers, niet tussen muur en patiënt kunt komen.

Dan kan deze methode nfet worden toegepast en bent u op de methode van b)z. 139 aange- wezen. Maar beide methoden staan weer ver achter in degelijkheid bij hel scheppen op de spalkbaar. Daarbij zijn slechts uiterst geringe bewegingen nodig..

P. J. C. te R. — U vraagt mij u te willen hei- pen aan het puntenstclsel voor E H.B O.-wed-

strijden, zoals dit meerdere malen in de „Voor- post" werd genoemd.

Een vast puntenstelsel is er niet, Dit is voor verschillende onderwerpen ook verschillend.

Maar het komt hier op neer dat de handelin- gen, welke worden verricht, in kleinere of grotere onderdelen dan cijfers worden gege- ven. Leest u de door u bedoelde nummers van de Voorpost maar eens na en dan komt u er wel achter.

Rode K r u i s

HET

e n

wij.

Geacht Hoofdbestuur der Ned. Ver.,

Gelezen het verslag jaarvergadering 8 Juni '46, zijn ondergetekenden, afgevaardigden voor Overijssel dier vergadering, zo vrij u attent te maken, dat onderstaande passage fout is weer.

gegeven, t.w.:

Overijssel vraagt wat verstaan moet worden onder Rode Kruis-actie. .

De voorzitter: Eerste Hulp-actie.

En, vraagt Overijssel verder: alhoewel onze vredestaak ver uiteen loopt, moeten wij toch transport-colonnisten leveren voor het Rode

Kruis ? . . . - :.—

Voorzitter: Ik meen van ja. daarvoor zijn wij juist Gentleman.

Echter is het zo geweest:

Overijssel: wat is de bedoeling en verstrekking van: bij alle Rode Kruis-acties ?

Voorzitter: Blij dat u dat vraagt! Bij grote rampen en oorlogshandelingen op E . H . B . O . - terrein.

Overijssel: In vredestijd lopen ónze wegen uit- een. Moeten wij voor die acties dan ook ïrans- poricolonnistcn leveren ?

Voorzitter: Ik meen van ja, daarvoor zijn wij juist Gentleman !

Uit het verslag lezen w i j . dat de E.H.B.O. ten allen tijde Rode Kruis-transportcolonnisten moeten leveren, terwijl dit moe; zijn bij oor- logshandelingen en grote rampen. Dit is een groot verschil en het kardinale punt van art. 1 G . A .

W i j verwachten dat daaruit (de afgedrukte notulen) weer strubbelingen in diverse afde- lingen zullen ontstaan. W i j verzoeken u. bo- vengenoemde passage dan ook te willen recti- ficeren in de volgende Voorpost.

U . bij voorbaat beleefd dankzeggend.

tekenen wij,

Hoogachtend, E. J. O S S E N K O P P E L E .

Enschedé.

A. 'I H O U T K A M P . Almelo.

(6)

HAAGSCHE FILMAVOND

De Haagse afd. nam het initiatief tot het houden van een avond waarop een drietal films werd vertoond, die direct of indirect met EHBO ver- band houden of voor EHBO-ers interessant zijn, ie weten: een film over de verpleegsters-oplei- ding, óén uit de wereld van de blinden en één die een beeld geeit van een ongevallendienst.

De laatste moet de EHBO-ers wel het meest ge- boeid hebben. W a t gebeurt er met een patiënt die door de EHBO-ers aan het ziekenhuis is af- geleverd? De medische behandeling is een zaak van den arts, van wien de EHBO-er slechts een voorpost is. In deze film nu kregen wij eens een kijkje in het heiligdom van den arts. Beschadi- ging van de ruggegraat, breuk van scheenbeen,

bandblessuur, ontwrichte schouder, dijbeen-hals- fraciuur, rugblessures, spierwond, enz., de be- handeling door den chirurg werd op het doek geprojecteerd. En zeer duidelijkl Als er medi- sche toelichting bijgegeven ware zou men er nog veel meer van begrepen hebben. Maar het beeld gaf reeds veel en bracht ons geheel in de sfeer van de operatie-kamer. Enige plastische beelden deden de verminkingen duidelijk zien, waarvan wij anders slechts de uiterlijke kanten kunnen aanschouwen.

't Was een zeer leerrijke film, die ons stellig dui- delijk maakte welke omzichtigheid de EHBO-er heeft te betrachten, wanneer hij tracht zijn eer- ste hulp te verlenen.

De wereld der blinden, doet ons zien hoe door de onvermoeide hulp -deze slakkers noct een goed eind in 'de wereld vooruit geholpen kun- nen worden.

De eersie film was meer 'n aantal flitsen uit het arbeidsveld van de verpleegster, die echter van het specifieke van de „opleiding" niet veel zei- den. Als reclame voor het beroep pakkend, als lering voor buitenstaanders wat de opleiding be- treft, niet bijzonder belangrijk.

Als de Engelse tekst was vervangen door een_

Hollandse zou vooral de derde film veel gewon- nen hebben. Door de vele technische aanduidin- gen was het niet gemakkelijk thans de toelich- ting te volgen. De toelichting die nu in onze taal alsnog werd gegeven, was stellig niet voldoende voor de kijkers.

# * •

Bij de aanvang van de avond heette de voorzit- ter der aldelmg, Oiivier, de talrijk opgekomen belangstellenden welkom in het bijzonder de ge- nodigden: Dr Putto, directeur van de Haagse Geneeskundige Dienst met verschillende dok- toren en verplegers van zijn stal, Dr Oierdoom, voorz. der Ned. Ver. en mevrouw, de redacteur van De Voorpost, afgevaardigden van zuster-af- delingen, enz. Hij hoopte dat deze avond in de smaak zou vallen en vooral de hutsgenoten der leden zouden zien dat de avonden dat hun va- der, man of verlooide afwezig was om de EHBO te beoefenen, nuttig besteed zijn.

Na de pauze sprak Dr Oterdoom een woord van opwekking tot deelname aan de eerste hulp be- oefening, dat een groot belang betekent. Hij wees er op dat uit Engeland drie belangrijke vorderingen o p medisch gebied zijn gekomen:

het penicilline, de ontdekking van de malaria bacil en dè eerste vinding op het gebied der nar- cose. Deze films leren ons iets wat niet in een boekje van EHBO staat en hij prees het initiatief der afdeling die deze avond organiseerde.

O o k op deze plaats daarvoor een woord van lof.

PADVINDERIJ

EN E.H.B.O.

Het doel van de padvinderij, om te trachten van de jongens flinke en nuttige staatsburgers te maken, trachten wij o.a. te bereiken door middel van de z.g. klasse eisen. Deze zijn in drie gedeelten gesplitst. Bij de eisen in de 2e en l e klasse, de hoogste der klasse-eisen, wordt aandacht besteed aan E.H.B.O. Deze zijn in de 2e klasse: I . Gezondheidsregels, I I . Eenvoudige ongevallen. I I I . W o n d ontsmet- ten en verband leggen. I V . Driehoeksverban- den.

l e klasse: 1. Ligging der slagaderen en stuiten van een bloeding, 2. Fracturen, 3. Ongevallen.

4. Reddingslijn.

Zoals u ziet moet de padvindersleider dus wel de. nodige kennis bezitten om hierin onderricht te kunnen geven.

Aangezien ik deze kennis niet bezat, heb ik één uwer actieve leden bereid gevonden mijn padvinderstroep hierin onderricht te geven.

Daar ik mijn verkenners ook i n dit opzicht goed w i l trainen, en wel degelijk ook noodza- kelijk vind. zelf hiervan goed op de hoogte te zijn, heb ik mij voor de wintercursus opgege- ven, om t.z.t. bovengenoemde eisen behoorlijk te kunnen afnemen.

Buiten deze eisen kennen wij nog het insigne ambulance. V o o r deze eisen wordt de jongen door een arts, die als beoordelaar door de N . P.V. is aangezocht en aangewezen, onder- vraagd. Hierdoor hebben uiteindelijk uitslui- tend deskundigen de definitieve beslissing in handen.

Naar aanleiding hiervan heb ik enkele leden der E.H.B.O.-ver. naar hun mening gevraagd, waarbij mij verteld werd, dat de jongens, wat dit werk betreft, konden wedijveren met ploe- gen van volwassenen. Ik geloof dus. dat door samenwerking uwer vereniging en de badvin- dersgroepen afzonderlijk behoorlijke resultaten te verkrijgen zijn. Iedere groep een eigen i n - structeur I

. ^ • v V • • ' J. SMIT.

Groepsleider te Leiden.

Z O JUIST WEER VERSCHENEN:

De nieuwe druk van het veel gevraagde boekje van Dr. J. A. MOLHUIJSEN

E.H.B.O.-oefengevallen

Prachtige oefenstof voor de E.H.B.O.-ver- enigingen en individuele personen, ge- baseerd op de praktijk.

Thans in vooroorlogse uitvoering ing. f0.65 Bestellingen worden alleen uitgevoerd na ontvangst van storting of overschrijving op girorekening no. 29628.

DRUKKERIJ P. V A N DER LINDEN Warmoezierstraat 6-6a - Den Haag

V E R G I F T I G I N G E N I n de Voorpost v . d. D o k t e r nr. '153, Novem- ber 1941, publiceerden w i j een overzichtelijk staatje v a n alle vergiftigingsgevallen, gelijk die i n het O.K.-boekje worden behandeld, sa- mengesteld door den hr. J. Snoek te Ginneken Losse exemplaren met een m i n i m u m van 50 zijn verkrijgbaar b i j D r u k k e r i j P. van der Linden.Warmoezierstr. 6-6a, Den Haag, tegen storting van ƒ 2.- op postrekening nr. 2962H

„E.H.B.O. i n O O R L O G S T I J D "

(Bange dagen i n Charlois) door J. Bronkhorst Franco toezending na ontv. van ƒ0.45 p. post-

wissel of postgiro op postrek. 29628 v. D r u k k . P. v. d. Linden,Warmoezierstr. 6-6a, Den Haag

WAT IS

Cit&s&pb faxt

Een antiseptisch werkende kwik%*erbin- ding, opgelost i n alcohol,

4 X sterker dan jodium.

Hoe werkt C I T O S E P T F O R ' i t Het wordt als j o d i u m op wonden aan- gebracht, de alcohol verdampt snel en er blijft een f i l m achter o p de huid en in de wond, die de schadelijke bacteriën ter plaatse vasthoudt en doodt zoodat infectie voorkomen wordt.

Handig zakbuisje f 0.35

uitsluitend verkrijgbaar bi) apotheken en erkende drogisten. %

Chem. i n Ph.rm. Industrie „CHEMOO"

Kennemerstraat 13, Haarlem, T e l . 19868

ONMISBAAR

BIJ DE STUDIE E.H.B.O.

„Vragen en Antwoorden"

door J. Sneyders de Vogel, arts, 8e druk, prijs I 0.60

„Doek-, Zwachtel- en Spalkverbanden",

door P. J. Coppem, 2e druk, prijs f 0,60.

Te bestellen bij „Vereeniging Rotterdam", Crooswijkichekede 12, Rotterdam-C. Giro 101038

(7)

D E V O O R P O S T V A N D E N D O K T E R

Voorpost van den Dokter

Verschillende afdelingen zijn in de veronder- stelling, dat zij nog wel in September of Oc- tober nog vele veranderingen voor de abonne- menten der Voorpost voor de lopende jaar- gang kunnen opgeven. Z i j geven ons dan vele abonnees op, die afgevoerd moeten worden en stellen daar heel weinig nieuwe tegenover.

D i t kunnen w i j niet accepteren!

Het nieuwe abonnementsjaar der Voorpost begint met Maart. In deze maand geven de afdelingen o p :

a. welke oude abonnees hun abonnement wensen voort te zetten.

b. welke oude abonnees afgevoerd worden worden.

c. welke nieuwe abonnees moeten worden ingeschreven.

Zijn deze lijsten klaar gemaakt, dan heeft de penningmeester te zorgen, dat het abonne- mentsgeld der Voorpost meteen wordt over- geschreven op het giro N o . 158602 ( A d m . Voorpost van den D o k t e r ) , want dit behoort vooruit voldaan te w o r d e n .

D a n zouden w i j gaarne zien. dat de opgaaf der abonnees alfabetisch geschiedt. V o o r a l de grote afdelingen gelieve hieraan te voldoen.

Dit is voor ons gemakkelijker en minder tijd- rovend, aangezien bij ons alles alfabetisch ge- sorteerd is en "dus een en ander vlugger kan worden gecontroleerd.

Dan verzoeken wij de afdelingen, die van ons de kwitanties ontvangen voor hun abonnees in te zenden, zoals boven w e r d omschreven.

Daarna zullen w i j zo spoedig mogelijk de k w i - tanties doen toekomen.

UIT DE

OFFICIËLE

Nieuwe afdeling t

Wateringcn-Kwintsheuï. — Secr.t I . Stoffelv.

Prins Hendrikstraat 51, Wateringen.

Wijzigingen t

Harderwijk. — M e j . A . v. d. Vlis. Smeepoort- straat 48, Harderwijk.

W o g n u m . — T h . M o l . D 29. W o g n u m . Gouda. A . Weeldenburg, Lange Tiende- weg 36. Gouda.

Eclde-Paterswolde. — Me|. M . Rakker. G r o - nUigerweg 54, EeJdcrwoide.

Pernis. — M e j . M . Haak, Uiterdijk 31, Pernis.

G I R O N U M M E R S .

Ten slotte geven wij hier nog eens de giro- nummers op en verzoeken wij de afdelingen beleefd toch vooral de juiste aandacht hieraan te schenken, daar sommige afdelingen dit nog steeds verwarren !

Girono. 158602 ( A d m . Voorpost v/d D o k t e r ) . D i t is uitsluitend bestemd voor de betaling der abonnementsgelden.

Girono. 304485 (Hoofdbestuur E . H . B . O . ) . Hierop kan betaald worden : Bijdrage aan het Hoofdbestuur — Oranje Kruis-boekjes

— Vademecums — Vcrbandmateriaal — Aankondigingsborden — Schildjes -rf Pro- pagandafolders — Propagandakaarten. — Ook zijn er vele afdelingen in de veronder- stelling, dat de gelden voor diploma's verlen- gen, insigne's en diploma's enz., aan ons moet worden overgemaakt. Ook dit is niet juist.

Men behoort d i t alles over fe schrijven aan het Centraal Bureau tot uitreiking van het Eenheidsdiploma voor E.H.B.O.. Statcnlaan 81 te Den Haag. Gironummer 318696 (Cen- traal Bureau E.H.B.O.).

O R A N J E K R U I S ' F I L M .

Aanvragen voor de Oranje Kruis-film diene men te richten aan het Oranje Kruis. Statcn- laan 81 te Den Haag.

W i j hopen, dat de afdelingen van bovenstaan- de goede nota zullen nemen.

I N D I V I D U E L E A B O N N E E S .

Gaarne m?!:en wij deze abonnees er op attent, dat zij nu reeds hun abonnementsgeld voor

de Jaargang 1947 kunnen overmaïcen op ons girono. 158602 ( A d m . Voorpost v. d. Dokter) of per postwissel. Z i j besparen zich hiermede de incassokosten en de administratie ' t w e r k ! O E F E N Z W A C H T E L S E N D R I E K A N T E D O E K E N .

Thans brengen wij onder de aandacht der af- delingen, dat w-ij een kleine voorraad oefen- zwachtels hebben, en w e l in 3 maten:

Katoenen zwachtels :

AYZ M . " a V/2 c . M . ƒ 0.40 per stuk.

AY2 M . a \2]/z c . M . ƒ 0.65 per stuk.

5 M . a 10 c . M . ƒ 1.45 per stuk.

Deze zwachtels zijn geschikt om te oefenen en kunnen heel goed gewassen worden.

Ook hebben wij grote driekante doeken van goede kwaliteit. Daar dc prijs hiervan extra- voordelig is. kunnen wij deze ook niet anders verkopen dan met bijlevering van 2 snelver- handen per driekante doek. Indien een afdeling deze driekante doeken wenst te ontvangen, laten zij dan meteen de nummers der snelver- banden. die zij nodig hebben, opgeven; zij kunnen dan het verschuldigde gelijk overma- ken op ons girono. 304485 (Hoofdbestuur E.H.B.O.).

W i | laten hier nog eens de prijzen der snel- verbanden volgen :

Snclverbiinden : N o . 1. ƒ 0.25.

N o . 2. ƒ 0.41.

N o . 3. ƒ 0.55.

N o . 4. ƒ 0.77.

W i j wijzen de afdelingen er nog eens op. dat wij niet leveren als door ons het geld niet is ontvangen.

K O P Y V O O R „ D E V O O R P O S T " .

Andermaal dringend verzoek ! Alles wat be- stemd is in ,.De V o o r p o s t " te worden opge- nomen, uitsluitend aan dc redactie: van Sbn- gelandtstraat 60, Den Haag te zenden.

Adressen-veranderingen, abonnementen enz., aan het bureau? Vondclstraat 142, A ' 4 a m - W . Verzoeke: N I E U W E S P E L L I N G !

Z A A N D A M .

T e r gelegenheid van het 10-fartg bestara der afd. hield zij 20 N o v . een onderHnge wedstrijd, waaraan deelnamen de ploegen van dc afd Assendelft, Koog-Zaandijk, Krommenie, W o r - merveer en Zaandam.

Het volgend ongeval met 3 slachtoffers moest door de ploegen i n 20 manuten worden ge- holpen :

Bij een auto-ongeval worden 2 voet£acoers aangereden; de auto slipt, maakt een buiteling en de chauffeur wordt door de gebroken voor- ruit naar buiten geslingerd.

Langs de weg loopt een kanaak

De eerste hulpploeg, voorzien van voldoende materiaal, komt na enige minuten op de plaats van het ongeluk en vindt de 3 slachtoffers in de volgende toestand:

le. Een man ligt met het bovenlichaam in het water. O p de wal getrokken, bltfkt deze man bewusteloos te zijn en geen adem- haling en geen voelbare pois te hebben.

De gelaatskleur is blauw. Bovendien be- v i n d t zich 5 cm. onder de hesstreek in het rechterbeen een 10 cm. lange, diepe snij- wond, waarin de ader gekwetst is; na 5 minuten kunstmatige ademhaling komt de man bij.

2e. De chauffeur blijkt een slagaderlijke bloe- ding te hebben in de linker-oksel. tevens

een gecompliceerde breuk v a n 't rechter- onderbeen.

3e. Een derde slachtoffer, eveneens een vol- wassen man, heeft hevige pijn onder in de rug en kan de beenen niet bewegen.

De algemeene toestand is gestoord, hij is bleek, heeft een snelle, kleine pols, is koud en zweet sterk.

Het ongeval vindt plaats bij warm zomerweer en op 200 meter afstand zijn enige huizen.

De Jury, bestaande uit : D r Levend. D r dc Leeuw, D r Smit, D r Kox, D r Labberte.

D r Thorbccke en D r Lampc. kende dan ook de prijzen toe aan de volgende drie ploegen : A f d . Assendelft l e prijs met 439 punten.

A f d . Krommenie 2e prijs met 373 punten.

A f d . Zaandam 3e prijs met 360 punten, terwijl de afd- W o r m e r v c c r met 266 punten 4e werd en dc A f d - Koog-Zaandijk met 242 punten 5e.

De leider van Assendelft kreeg de Ie Leiders- prijs (49 punten), die der afd. Krommenie de 2e met 38 punten. •

De docent der afd. Zaandam reikte de me- dailles aan de winnaars uit en eveneens een legmedaille voor de afd.. terwijl de 2 leiders ieder een boekwerk ontvingen.

7 December was er receeptie.

Daar dc Burgemeester niet lang kon blijven, kreeg deze eerst het woord. Spreker roemde het werk van de vereniging, wier leden altijd

bereid en paraat zijn, indien dit nodig is hulp te verlenen.

De voorzitter dankte den Burgemeester voor zijn woorden.

Hierop gaf hij een overzicht van het wel en wee der afdeling in de afgelopen 10 jaren.

56 leden in 1936 en thans ongeveer 250; 2500 leden trokken i n dc afgelopen 10 jaar naar wedstrijden, bijeenkomsten, wandeltochten:

1900 ongevallen werden door hen behandeld,'

(8)

terwijl van de 18 uitgezette verbandkisten 660 maal door doctoren en E.H.B.O.-ers gebruik werd gemaakt; 50 leden gaven zich in 1938 op voor de bloedtransfusiedienst, waarvan dc m e t t e n reeds 3 a 1 maal hun bloed hebben afgestaan.

In 1939 werd dc afd. aangezocht tot het geven van Aanvangacursussen voor de wijkploegcn der Gem. Luchtbeschermingsdienst en voor het geven van een complete cursus aan dc leden van de blokploegen. Een 16-tal. vooc het diploma geslaagd, gaf zich op als lid.

De commissaris van Politic wees op dc samen- werking met dc politie en zegde toe. dat aan- stonds dc politie-agcntcn. die een cursus vol- gen, ook een E.H.B.O.-cursus zuilen moeten volgen, waarvoor hij onze afd. om medewer- king verzocht. Spreker liet zijn felicitatie ver-

gezeld gaan van een bloemenhulde.

Daarna kwamen verschillende sprekers felici- teren, o.a. afgevaardigden van het Districts- bcstuur, en van dc omliggende afdelingen.

V a n alle verenigingen, waar de afdeling hulp verleent of heeft verleend, waren afgevaar- digden aanwezig, welke allen het werk der afdeling roemden.

De voorzitter der Pers- en Pröpagandacom- missie bood de voorzitter een map aan met 120 nieuwe donateurs en een mooi bedrag aan giften.

De secretaris kreeg hierop het woord en las aPereerst dc binnengekomen schriftelijke feli- citaties voor, waaronder een van het Hoofd- bestuur en een van den Districts-secretaris.

Het gehele bestuur werd hierop door hem.

door middel van een gedicht, in het zonnetje gezet.

's Avonds vond een feestavond piaats, ver- zorgd door 't cabaretgezelschap „Saenredam".

De voorrftter. de secretaris en dc vrrh l u i - meester werden voor het voetlicht geroepen, daar zij met Dr K. de Leeuw (door ziekte af- wezig) I0 jaar lang in het bestuur hebben ge- zeten en ook tot de oprichters behoren. Z i j werden dan ook door den 2en secretaris na- mens dc P.P.C. gehuldigd en ontvingen allen het boek ..De koets rijdt voor", van Jac.

Broesten.

Hierop volgde een programma tot I I . 15 uur.

daarna uitloting der tombola, met als besluit een geanimeerd bal tot 2 uur.

H A A R L E M M E R M E E R , e. o.

In 't gezellige en warme Nutsgebouw te Rijn- zaterwoude hield dc kring ..Haarlemmermeer en Omstreken" van EHB.O.-verenigingen op

18 Dec. een wedstrijd om dc wisselbeker.

Bij de opening sprak Dr Schreuder namens de afd. Nieuw-Vennep. de afd. Leimuiden toe wegens hun 12^-jarie bestaan, wat gepaard ging met het overhandigen van een prachtige bloemenmand: evenzo de afd. Aalsmeer, die bil monde van den heer D e k k e r voorzitter van Aalsmeer, ook een bloemstuk overhandigde.

Dr ScKreuder besprak de wedstrijd-rpi ive.

die aldus luidde :

„Langs de weg staat een auto. waarvan de bestuurder bezig is een band te verwisselen.

Een andere auto botst met grote kracht tegen de auto op. U vindt :

Patiënt I : Gecompliceerde beenbreuk vlak onder linker knie. Diepe gapende wond. waar- uit zeer veel donker bloed stroomt, in linker bovenarm.

Patiënt 2: Snede dwars over rechter pols.

waaruit bloed spuit. Uit linker oog. aan de neuakant. steekt een halve cm. lange glas- spfcrrter."

è*. aQftYvudipe

MpPMa

1 jaaat hat niet

m

hoofdzaak om de behandeling: hoofdzaak is de juiste volgorde van helpen.

Het eerste is bij patiënt 2 : de bloeding met dc juiste handgreep tot staan te brengen, ter- wijl tegelijk een 2de helper met een drukver- band de bloedine bij patiënt I tot staan brengt.

Pas daarna een helper sturen voor waarschu- wen dokter enz. Verder nauwkeurig letten op hanteren van sterielgaas. goed aanleggen ring- verband op oog. enz. •

Dc navolgende ploegen kwamen hierna u i t : N.-Vennep H. aantal punten *227. !e prijs:

Leider; Kofoet, 42 punten.

Aalsmeer I I . aantal punten 214. 2e prijs:

Leider: v. d. Vaart, 46 punten Hoofddorp, aantal punten 208. 3e prijs;

Leider: Huiskens. 32 punten Leimuiden I I , aantal punten 208. 3e prijs;

Leider: du Pau. 38 punten.

Leimuiden I , aantal punten 194.

Leidster: Mevr. Heenk, 41 pnt.

Aalsmeer I , aantal punten 1S7,

Leider: Dekker. 44 punten.

N.-Vennep I , aantal punten 176.

Leider: van Diemcn. 44 punten.

De voorzitter der plaatselijke afdeling, dc heer Li«:;enburg. reikte de prijzen uit. N.-Vennep neemt voor de derde maal de beker mee; nog éénmaal dan is zij eigendom van deze afdeling.

Verder wordt dank gebracht aan jury en ploe- ger*. De jury bestond uit de doktoren: D. Sta- pen^ea. Ltifflufden: SchrétioVr, N.-Vennep;

Nanninga. Hoofddorp.

A L M E L O .

D r - e afdeling hield een Buitengewone A l g . Vergadering, met als voornaamste punt: Ver- hoging der contributie." Deze was nodig ge- worden, doordat de afdracht aan het H.B.

hoger werd en ook doordat de uitgaven van de vereniging belangrijk gestegen waren. Ge- lukkig konden alle aanwezige leden zich met het voorstel verenigen. Helaas waren slechts 43 van dc 246 leden aanwezig, wat voor hef bestuur een grote teleurstelling was.

Het is voor het bestuur ontmoedigend, als er zo weinig belangstelling getoond w o r d t ! Vooral van de zijde der jongeren hadden w i j meer interesse verwacht voor de E H . B . O . -

film van het Oranje Kruis, die óók op het programma stond.

Do onderlinge verbandwedstrijd. die we op 9 )an. zouden houden, kon helaas niet door- gaan wegens te geringe deelname. Het bestuur zal deze wedstrijd binnenkort nog eens uit- schrijven.

In Almeio is opgericht een Transportcolonne van het Rode Kruis, waarvoor zich 36 van onze leden hebben aangemeld. 10 Dec. hadden enige Hoofdbestuursleden van het Rode Kruis een bespreking met deze leden, waarin de gang van zaken werd uiteengezet. Dc colonne zal onder leiding komen te staan van een A l - melose arts en ook de verdere leiding blijft geheel in onze handen. Verschillende leden waren eerst wel wat bang. dat we onze zelf- standigheid zouden verliezen, maar dc H.B.- leden hebben categorisch verklaard, dat daar- van geen sprake zal zijn.

Binnenkort zullen de oefeningen van de Transportcolonne beginnen; eerst binnenshuis,

daarna ook in het terrein.

A M S T E R D A M - O O S T I I .

Deze afdeling heeft !9 Dec. in Huize „ B a v o "

een feestavond georganiseerd, die zeker ge- slaagd mag worden genoemd.

Als afgevaardigden waren aanwezig de voor- zitter van dc A f d . Amsterdam. J. van Zon. en de heer B. G. Kuster, namens dc Kadercom- missie.

Ook A f d . Noord en Oost I hadden hun ver- tegenwoordiger gestuurd.

Dc heer Abcouwer opende dc feestavond met een begroeting aan diverse afgevaardigden --n schetste achtereenvolgens het vele werk. dat onze afdeling, met name dc leden, alzo verzet hzbbcn tijdens dc oorlogsperiode; daarna hulp- verlening aan diverse buurtverenigingen en tevens op de sportvelden.

Een toneelstuk: „De wereld w i l bedrogen wor- den", werd opgevoerd: geheel bewerkt door den heer J. van der Hilst. onze penningmees- ter, en uitgevoerd door leden E.H.B.O.-ers.

onder leiding van de*n heer J, van der Hilst.

met veel succes.

Ter afwisseling trad tussen de bedrijven door voor ons op het ..Christial Band", o.l.v. den heer B. Brcuker, en conferencier Chr. Collc- wijn. |

C A S T R I C U M .

Bij het alhier op I I Dec. gehouden examen, dat werd afgenomen door Dr Degrnaar uit Alkmaar en werd bijgewoond door D r A . H . v. d. W e r f f . slaagden dc dames C J. Rapbaci- Jongman. H . Beentjes. A . M . Hurkmans. A . J.

Heer.icijer, C. M . Lankamp. K. van der M e i j , N . Ruiter, D . Veeren, C. Voogd. C. van der W o o r d en de heer M . Hopman, terwijl de diploma's van M e v r . Eling-Bakker en den heer T h . Schermer, weer voor dc tijd van twee jaren werden verlengd.

De aan dit examen verbonden onderlinge wedstrijd, kon wegens onvoorziene omstan- digheden niet doorgaan en werd nu bepaald op Woensdag 8 Januari.

V o o r het examen Eenhcidtdiploma E.H.B.O.

slaagden: M e j . B. J. Kemper:». en de heren F. Boon, A . I . Borghuis, A . v. Boxem. D. Brou- wer. J. v. d. bij. G. Dalenoord. H . J. Diepe- rinlt. H . E. Geeidmk. J. Hellwich. E. v. d.

Molen, D . van Munster, J. Oplaat. J. A . ter Riet, H . G . te Riet. Q. Schols. A. Schoolder-

J. y. Stoffels. H . Versteeg. J. Wagelaar, G. W . Wissink. A . Trinks en G. H . Zweers.

Alle geslaagden volgden een cursus van onze afdeling, die werd gegeven in opdracht van dc Centrale Werkgevers Risico-Bank.

W I J D E N E S .

Deze afdeling is opgericht 1 Oefober 1946 en telt 16 gediplomeerde leden. Ons dorpje telt ruim 930 inwoners, dat is 300 gezinnen.

Nu waren we enigszins in geldnood; een do- nateurs-actie op touw geret. met het schitte- rende resultaat dat we 208 donateurs konden boeken. Is dit niet buitengewoon ?

Op ons dorp is geen industrie of fabrieken, én ook hebben we geen dokter, dus waar- deren de mensen het wel dat er E.H.B.O. is.

Het bestuur is : W . Micdema. voorzitter: R.

Roemer-Kroeze, secretaresse: J. Miedema, penningmeester; Nel Leeuwrik en Jac. Visser.

In her komende voorjaar zullen weer 12 leden examen doen voor het Eenhcidsdiploma.

G O U D A .

Het Secretariaat is gewijzigd, en thans bij d * n heer A . Weeldenburg. Lange Tiendeweg 36.

Gouda.

ROTAT'EDRUK: Drukk. P. v. d. Linden,

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Zelfs maanden daarna sprongen Milan bij plotselinge bewegingen nog de tranen in de ogen, en nu nog werd hij soms wakker met een sloopkogel achter zijn voorschedel, alleen maar

Indien er specifieke zorgen zijn over je kind, zullen we je als school uitnodigen voor een extra oudergesprek.. Indien wenselijk sluit ons CLB aan bij

Handleiding voor je belangrijkste interview Informatief Om te weten waar je bent en waar je naartoe gaat moet je weten waar je vandaan komt. Denk eens aan je vader of moeder

Wij verzoeken u reeds op voorhand een oplossing te zoeken voor het geval uw kind ’s ochtends ziek zou zijn en er dringende alternatieve opvang nodig is omdat uw kind niet in

Der P777 verfügt ebenfalls über Phono-Eingänge und Ausgänge für das Signal für jeden Kanal, um das Signal an zusätzliche Verstärker zur Speisung von Lautsprechern in

Vele van onze leden zullen zich nog herinneren, men kan deze mededeelingen nog in het November-nummer terug vin- den, welke geldelijke offers den laatsten tijd gebracht zijn,

Zij telt thans 100 afdeelingen en in sa- menwerking met het Roode Kruis zijn 337 hulpposten langs de wegen geplaatst waar zoo noodig, goede hulp verleend kan worden bij

Indien er specifieke zorgen zijn over je kind, zullen we je als school uitnodigen voor een extra oudergesprek.. Indien wenselijk sluit ons CLB aan bij