DOC-NE\RR\319\319311 PE 212.341/def.
5 februari 1997 A4-0032/97
╔══════╗
║ * ║
╚══════╝
VERSLAG
over het voorstel voor een besluit van de Raad betreffende de sluiting door de Europese Gemeenschap van de interimovereenkomst betreffende de handel en begeleidende maatregelen tussen de Europese Gemeenschap, de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie enerzijds, en de Republiek Kirgizië anderzijds (COM(95)0049 - 11156/95 - C4-0685/96 - 95/0063(CNS))
Commissie externe economische betrekkingen
Rapporteur: Raymond Chesa
I N H O U D Blz.
Page réglementaire 3
A. WETGEVINGSRESOLUTIE 4 B. TOELICHTING 5
Bij schrijven van 31 december 1996 verzocht de Raad, overeenkomstig artikel 113, juncto artikel 228, lid 2, eerste zin van het EG-Verdrag, het Europees Parlement om advies inzake het voorstel voor een besluit van de Raad betreffende de sluiting door de Europese Gemeenschap van de interimovereenkomst betreffende de handel en begeleidende maatregelen tussen de Europese Gemeenschap, de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie enerzijds, en de Republiek Kirgizië anderzijds.
Op 17 januari 1997 gaf de Voorzitter van het Parlement kennis van de verwijzing van dit voorstel naar de Commissie externe economische betrekkingen als commissie ten principale, naar de Commissie buitenlandse zaken, veiligheids- en defensiebeleid als medeadviserende commissies en de overige geïnteresseerde commissies.
De Commissie externe economische betrekkingen benoemde op haar vergadering van 7 september 1994 de heer Chesa tot rapporteur.
Zij behandelde het ontwerp-verslag op haar vergadering van 5 februari 1997.
Op dezelfde vergadering hechtte zij met algemene stemmen haar goedkeuring aan de ontwerpwetgevingsresolutie.
Bij de stemming waren aanwezig: de leden Castellina, voorzitter; Moniz, Sainjon en Kittelmann, ondervoorzitters; Chesa, rapporteur; Ilaskivi (verving Habsburg-Lothringen), Posselt (verving Schwaiger), Smith, Sturdy (verving Moorhouse), Valdivielso de Cué en Van der Waal (verving Souchet).
De Commissie buitenlandse zaken, veiligheids- en defensiebeleid heeft besloten geen advies uit te brengen.
Het verslag werd bij de Griffie ingediend op 5 februari 1997.
A.
ONTWERPWETGEVINGSRESOLUTIE
Wetgevingsresolutie houdende advies van het Europees Parlement inzake het voorstel voor een besluit van de Raad betreffende de sluiting door de Europese Gemeenschap van de interimovereenkomst betreffende de handel en begeleidende maatregelen tussen de Europese Gemeenschap, de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie enerzijds, en de Republiek Kirgizië anderzijds (COM(95)0049 - 11156/95 - C4-0685/96 - 95/0063(CNS))
(Raadplegingsprocedure) Het Europees Parlement,
- gezien het voorstel voor een besluit van de Raad COM(95)0049 - 95/0063(CNS), - gezien de door de Commissie geparafeerde ontwerpinterimovereenkomst (COM(95)0049), - geraadpleegd door de Raad overeenkomstig artikel 228, lid 2, eerste zin van het EG-Verdrag en
artikel 113 van het EG-Verdrag (11156/95 - C4-0685/96), - gelet op artikel 90, lid 7, van zijn Reglement,
- gezien het verslag van de Commissie economische en monetaire zaken en industriebeleid (A4-0032/97),
1. hecht zijn goedkeuring aan de sluiting van de interimovereenkomst;
2. verzoekt zijn Voorzitter dit advies te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de regeringen en parlementen van de lidstaten en Kirgizië ().
().) PB C ...
B.
TOELICHTING I. INLEIDING
1. Bij schrijven van 31 december 1996 heeft de Raad van de Europese Unie, overeenkomstig artikel 113 en artikel 228, lid 2, eerste zin van het EG-Verdrag, in samenhang met de Plechtige Verklaring van Stuttgart, het Europees Parlement geraadpleegd over de sluiting van een interimovereenkomst tussen de Europese Unie en Kirgizië. Deze interimovereenkomst, die op 22 december 1994 in Brussel is geparafeerd, beoogt de vervroegde toepassing van de handelsbepalingen van de op 20 mei 1994 geparafeerde partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst. Daartoe is alleen ratificatie van de interimovereenkomst door de instellingen van de Unie nodig, terwijl de partnerschapsovereenkomst, die, naast de handelsbepalingen, voorziet in een meeromvattende samenwerking op het gebied van het buitenlands beleid en op cultureel gebied (hetgeen onder de bevoegdheid van de lidstaten valt), moet worden geratificeerd door de Unie en haar lidstaten. Zoals de ervaring met de overeenkomsten die de Unie heeft gesloten met Midden- en Oosteuropese landen heeft geleerd, kan de sluiting van dergelijke "gemengde overeenkomsten" veel tijd vergen.
2. De redenen voor de Commissie externe economische betrekkingen om de interimovereenkomst goed te keuren zijn natuurlijk dezelfde als die haar hebben bewogen haar goedkeuring te hechten aan de economische en handelsaspecten van de partnerschapsovereenkomst, welke in de interimovereenkomst praktisch integraal worden overgenomen. Daarom is de toelichting van dit verslag gelijk aan die van het verslag over de economische en handelsaspecten van de partnerschapsovereenkomst.
II. MOEILIJKHEDEN VAN DE KIRGIZISCHE ECONOMIE NA HET UITEENVALLEN VAN DE USSR
1. Moeilijkheden tengevolge van het uiteenvallen van de USSR, haar handelsstelsel en bevoorradingsnet
Kirgizië is het Centraalaziatische land dat het meest geleden heeft onder de opheffing van de USSR. De eerste tijd van de onafhankelijkheid heeft Kirgizië grote inspanningen gedaan om zijn plaats te vinden in de wereld, rekening houdend met politieke en etnische spanningen binnen het land:
- tussen Kirgiziërs en Russen (18 à 20% van de bevolking), voornamelijk in het geïndustrialiseerde noorden;
- tussen Kirgiziërs en Oezbeken, die 15% van de bevolking vertegenwoordigen, en die zich voornamelijk in het zuiden bevinden;
- tussen Noord- en Zuid-Kirgiziërs.
Deze spanningen hebben de vorm aangenomen van een enorme emigratie van de niet-Kirgizische bevolking en met name van technici en administratief personeel. Deze beweging, die al voor de onafhankelijkheid was ingezet, heeft zich versterkt. Naar men aanneemt is in 1993 een groot aantal Russen die in het land woonden geëmigreerd. Duitsland heeft zonder veel resultaat ontwikkelingssteun aangeboden die er voor bestemd was om de Duitsers die in Kirgizië wonen aan te moedigen daar te blijven. In mei 1993 heeft Kirgizië onder druk van het
IMF plotseling zijn eigen munt ingesteld, de som, en zich uit de roebelzone teruggetrokken.
Oezbekistan en Kazachstan hebben onmiddellijk hun handelsbetrekkingen verbroken, omdat ze van mening waren dat door het ontbreken van een stabiele wisselkoers Kirgizië zijn schulden met deze landen niet zou kunnen vereffenen. Deze situatie is vrij snel tot een oplossing gekomen, maar de betrekkingen met de andere landen van het GOS zijn nog steeds gecompliceerd.
2. Moeilijkheden in de betrekkingen met de andere Centraalaziatische republieken of andere landen van het GOS
Kirgizië integreert stapje voor stapje in de economie van de regio, doch het heeft tijd nodig en moet ernaar streven de nauwe betrekkingen met de landen van de voormalige Sovjetunie te handhaven totdat het in staat is krachtige banden aan te knopen met China en Turkije en het volledig kan profiteren van westerse investeringen. Kirgizië is op energiegebied zeer afhankelijk van zijn buren. Kazachstan stemt ermee in een schuld van 55 miljoen dollar voor de levering van waterkrachtenergie te laten betalen in de vorm van 10 miljoen dollar in contanten of in sterke deviezen, en de rest in aardolieprodukten en in steenkool. Daarentegen hebben Kazachstan, Kirgizië en Oezbekistan in februari 1994 het plan opgevat om een douane-unie tot stand te brengen en zijn ze begonnen beperkingen op te leggen aan hun buurlanden waarbij zij ertoe bijdragen Kirgizië nog verder te isoleren.
3. Moeilijkheden in verband met de privatisering en de modernisering van de economie:
eerste resultaten
Het privatiseringsprogramma dat in 1991 is begonnen en in 1993 is versneld heeft einde 1993 26% van de economie bereikt. De regering wil dit programma voortzetten en uitbreiden tot andere sectoren, onder andere de financiële sector. Kirgizië heeft buitenlandse economische steun ontvangen die bestemd is om het land te helpen een westerse democratie te worden. Deze hulp is echter afgeremd door de politieke instabiliteit en door het reeds zeer lage levenspeil dat bovendien steeds verder verslechtert door het ineenstorten van de economie. Kirgizië heeft de kortste weg gekozen voor de economische hervormingen. De Wereldbank heeft Kirgizië - zonder voorwaarden - een STF (Systemic Transformation Facility) toegekend van 60 miljoen US-dollar, die later is verhoogd tot 85 miljoen, waardoor Kirgizië het eerste land wordt dat een STF ontvangt en een overeenkomst voor een stand by-lening (op 12 mei 1993 goedgekeurd voor een bedrag van 50 miljard dollar). Op 27 juli 1994 heeft het IMF Kirgizië een lening toegekend voor de financiering van de economische hervormingen van 1994 tot 1997, waarvan 14 miljoen dollar onmiddellijk worden uitgekeerd (van een uitgangskapitaal van 35 miljoen dollar), de rest betaalbaar wordt gesteld in begin 1995 wanneer de Kirgizische regering een zeer omstreden hervorming zal hebben uitgevoerd.
Energie is een van de prioriteiten. Het hydro-elektrische potentieel is omvangrijk. 25% Van de geproduceerde elektriciteit wordt naar China geëxporteerd. De produktie bedraagt rond de 3.500 megawatt. Wat aardolie en gas betreft is Kirgizië echter vrijwel volledig afhankelijk van het buitenland.
Na het uiteenvallen van de USSR is de produktie van landbouw en industrie met 20% gedaald, en de voedselproduktie met 40%. De inflatie is hoger dan de stijging van de salarissen, zodat einde 1992 het gemiddelde salaris slechts voldoende was voor de helft van de kosten voor voedsel voor een gemiddeld gezin. Het gevolg hiervan waren duidelijk tegen de regering gerichte demonstraties. In juli 1994 was naar schatting 73,4% van de geplande belastinginkomsten geïnd en leefde meer dan 70% van de bevolking beneden de armoedegrens.
In de eerste 4 maanden van 1994 zou het BBP met 30 procent zijn gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 1993. De bevolking geeft weinig blijk van belangstelling voor deelneming aan de nieuwe vorm van markteconomie. De inflatie is echter geleidelijk gedaald, van 16,9% per maand tot 3,5% in juni 1994, terwijl de koers van de som is gestabiliseerd op 10 dollar voor 12 som. Het is dus op zijn plaats steun te vervangen door investeringen.
III.ECONOMISCHE EN HANDELSBETREKKINGEN TUSSEN DE EU EN KIRGIZIË VOOR DE PARTNERSCHAPS- EN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST: DE BEGINSELEN
In 1992 is aan Kirgizië uit hoofde van het TACIS-programma 9,23 miljoen ecu toegekend, als volgt verdeeld:
- Advies en steun aan de regering: 3,2 miljoen ecu;
- Advies met betrekking tot energiebeleid en -strategie: 1,5 miljoen ecu;
- Steun aan ondernemingen: 0,72 miljoen ecu;
- Voedselproduktie en -distributie: 2,81 miljoen ecu.
Er is afzonderlijke steun verleend voor internationale activiteiten in de regio: telecommunicatie, energie, landbouw, steun aan het midden en kleinbedrijf. Het TACIS-programma is zeer onbevredigend gebleken, en de programma's moesten volledig worden herzien. Er moet meer plaats worden ingeruimd voor de inzet van de overheden en de plaatselijke ondernemingen bij de voorbereiding en de uitvoering van projecten, en de investeringspartners moeten beter worden gekozen (conclusies van het bezoek van een werkgroep van het EP aan Centraal Azië van 30 mei tot 5 juni 1993 aan Oezbekistan en Kirgizië (PE 205.430)).
Kortom, deze eerste fase heeft vooral aangetoond voor welke sectoren samenwerking voor de EU en Kirgizië het meest noodzakelijk en doeltreffend zou zijn:
- Ontwikkeling van de doeltreffendheid van de inheemse energiebronnen en van hernieuwbare energieën, en steun voor de ontwikkeling van een nieuw nationaal energieplan;
- Vorming van gezamenlijke ondernemingen en ontwikkeling van toerisme, dienstverlening, infrastructuur en culturele uitwisselingen;
- Uitbreiding van het ECHO-programma tot Kirgizië (humanitair hulpprogramma);
- Snelle levering van medische apparatuur en vaccins;
- Humanitaire hulp ter bestrijding van natuurrampen, zoals de overstromingen die in 1993 bijna 40% van de oogst hebben vernield;
- Opleiding van 2 à 3.000 leidinggevende Kirgiziërs.
Duitsland heeft afzonderlijk steun verleend ten bedrage van 26,6 miljoen DM:
- 18,5 miljoen DM ter ondersteuning van de SOM via de EBWO een lening tegen 0,75% rente, in 40 jaar terug te betalen;
- 6,6 miljoen DM als gift voor technische bijstand;
- 1,5 miljoen DM aan kredieten voor het investeringscomité van Kirgizië.
Bovendien moet de EBWO 9,4 miljoen ecu lenen aan de nieuwe staat Kirgizië: Kirgizië telecom.
De middelen zullen worden gekoppeld aan een gift van 1,5 miljoen dollar van de EBWO voor technische samenwerking. De internationale ontwikkelingsassociatie (IDA) zal het project, dat
gericht is op de modernisering van de plaatselijke telecommunicatie medefinancieren door een lening van 18 miljoen dollar.
IV. HET NIEUWE KADER VOOR DE ECONOMISCHE EN
HANDELSBETREKKINGEN EN DE SAMENWERKING TUSSEN DE EU EN KIRGIZIË: DE PARTNERSCHAPS- EN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST VAN 1994
Deze overeenkomst vertoont veel overeenkomsten met de overeenkomst met Kazachstan en met de andere landen van de voormalige USSR. Deze gemengde overeenkomst, die betrekking heeft op sectoren die onder communautaire en nationale bevoegdheden vallen is gesloten voor een beginperiode van tien jaar en vervangt de overeenkomst betreffende de handel en de samenwerking op commercieel en economisch gebied tussen de EEG, de Europese Gemeenschap voor atoomenergie en de USSR die op 18 december 1989 is ondertekend.
Afgezien van de kwesties die niet rechtstreeks onder de bevoegdheden van de Commissie externe economische betrekkingen vallen - hoewel deze commissie verheugd is dat deze onder het verdrag vallen, met name de eerbiediging van de democratie, de beginselen van internationaal recht en de rechten van de mens en de nationale minderheden (en de uitdrukkelijke vermelding in het verdrag van een clausule met voorwaarden rond de mensenrechten), de instelling van een politieke dialoog en culturele samenwerking - vormen economie en handel de kern van de partnerschapsovereenkomst.
1. Handel in goederen (titel III, artikelen 8 t/m 18)
De partijen passen ten aanzien van elkaar de meestbegunstigingsclausule toe voor alles wat betrekking heeft op douanerechten, bepalingen met betrekking tot inklaring, transit, opslag en overslag, betalingswijze en overdracht van deze betalingen, voorschriften betreffende de verkoop, aankoop, de distributie en het gebruik van goederen op de interne markt, waarbij rekening wordt gehouden met de beperkingen vervat in de GATT ten behoeve van de ontwikkelingslanden en de nieuwe omstandigheden wat betreft de betrekkingen van Kazachstan met de buurlanden. De kwantitatieve beperkingen voor de invoer afkomstig van beide partijen worden afgeschaft, waarbij de partijen zich ertoe verplichten de bepalingen van de overeenkomst aan te passen aan de omstandigheden en aan de situatie die ontstaat na de toetreding van Kirgizië tot de GATT. De handel in textielprodukten is opgenomen in een afzonderlijke op 15 oktober 1993 geparafeerde overeenkomst die sinds 1 januari 1994 provisorisch van kracht is. De handel in steenkool en ijzer, die voor Kirgizië bijzonder belangrijk is, wordt echter in de partnerschapsovereenkomst behandeld.
2. Bepalingen inzake het handelsverkeer en de investeringen (titel IV - artikelen 19 t/m 43)
A. Arbeidsvoorwaarden
Deze geven de burgers van de EU en van Kirgizië gelijke rechten, maar de overeenkomst stelt geen vrijheid van vestiging in.
B. Bepalingen inzake de vestiging en de exploitatie van ondernemingen
Het is noodzakelijk een aantal praktische bepalingen op dit gebied te treffen om de handel zich onder normale omstandigheden te kunnen laten afspelen. Deze bepalingen vormen de noodzakelijke aanvulling op de liberalisatie van de goederenhandel. Zij beogen echter een verdere uitbreiding van de handel, waarbij de partijen vermijden maatregelen of stappen te nemen die de voorwaarden voor de vestiging en exploitatie van ondernemingen restrictiever maken dan zij op de dag voorafgaande aan de datum van de ondertekening van deze overeenkomst (artikel 30, lid 1) waren.
C. Grensoverschrijdende dienstverlening tussen de Gemeenschap en Kirgizië
Deze dienstverlening heeft voornamelijk betrekking op het zeevervoer, toegang tot de havens die geopend zijn voor de internationale handel, het gebruik van infrastructuur en maritieme diensten buiten de havens. Het belangrijkste doel is de duidelijk uitgesproken wil om in Kirgizië een marktgerichte dienstensector te ontwikkelen (artikel 32). Het kan in eerste instantie vreemd lijken om het accent te leggen op maritieme aangelegenheden in het geval van een land dat geen rechtstreekse toegang heeft tot zee, maar het is Kirgizië niet verboden schepen te bezitten of te gebruiken die tussen deze derde landen verkeren.
D. Betalings- en kapitaalverkeer
De overeenkomst zet een belangrijke stap met het oog op de begunstiging van de particuliere investeringen. De overeenkomst stelt procedures, waarborgen en controlemaatregelen vast met het oog op de opening van de markten voor wederzijdse kapitaalbewegingen.
- "De partijen verbinden zich ertoe machtiging te verlenen tot alle betaalverrichtingen op de lopende rekening van de betalingsbalans in vrij convertibele valuta tussen inwoners van de Gemeenschap en van Kirgizië (artikel 42, lid 1).
- De overeenkomst waarborgt de liberalisatie van de kapitaalsoverdracht met betrekking tot rechtstreekse investeringen in bedrijven die zijn opgericht overeenkomstig de wetgeving van het gastland ... alsook de liquidatie of de repatriëring van die investeringen of de opbrengsten hiervan (artikel 42, lid 2).
- De overeenkomst geeft uitdrukking aan de wil zich te onthouden van nieuwe beperkingen op valutatransacties in het kader van het kapitaalverkeer en de daarmee verband houdende betalingsverrichtingen (artikel 42, lid 3).
E. Bescherming van het intellectuele, industriële en commerciële eigendom
Dit is een punt dat belangrijk is voor de integratie van Kirgizië in de wereldeconomie. "Tegen het einde van het vijfde jaar na de inwerkingtreding van de overeenkomst treedt Kirgizië toe tot de multilaterale overeenkomsten betreffende intellectuele, industriële en commerciële eigendom, bedoeld in punt 1 van bijlage III ..." (artikel 43, lid 2). Zes internationale overeenkomsten zijn hier dus rechtstreeks genoemd. Drie anderen indirect.
3. Economische samenwerking (titel VI - artikelen 45 t/m 69)
Deze beoogt bij te dragen tot het proces van economische hervormingen en herstel en tot de duurzame ontwikkeling van Kirgizië en gaat uit van de beginselen van duurzaamheid en een harmonieuze maatschappelijke ontwikkeling, waarbij ook milieu-overwegingen worden betrokken. "Met het oog hierop heeft de samenwerking in het bijzonder betrekking op de economische en sociale ontwikkeling, de ontwikkeling van het menselijk potentieel, steun voor
ondernemingen (met inbegrip van de privatisering, investeringen en de ontwikkeling van financiële diensten), de landbouw- en de levensmiddelenproduktie, de energievoorziening en de civiele nucleaire veiligheid, het vervoer, het toerisme, de milieubescherming en de regionale samenwerking. Er wordt speciale aandacht besteedt aan de maatregelen ter bevordering van de samenwerking tussen de onafhankelijke staten met het oog op een harmonische ontwikkeling van de regio. In voorkomend geval kunnen de economische samenwerking en de andere vormen van samenwerking waarin deze overeenkomst voorziet, worden gesteund door technische bijstand van de Gemeenschap ..." (artikel 45). Ongetwijfeld zou het overdreven zijn te spreken van een volledig ontwikkelingsplan, maar de samenwerking heeft betrekking op vele gebieden:
- Industriële samenwerking, die onder andere gericht is op de verbetering van het beheer, van de produktiecapaciteit en de omschakeling (in de grondstoffensector), de verbetering van de kwaliteit van industrieprodukten.
- Bevordering en bescherming van investeringen door het creëren van een gunstig klimaat voor zowel binnen- als buitenlandse investeringen, de overdracht van kapitaal en de uitwisseling van informatie over investeringsmogelijkheden.
= Instelling van open mededinging op het gebied van overheidsopdrachten voor goederen en diensten.
= Samenwerking op het gebied van normen en conformiteitsbeoordeling met het oog op de aanpassing aan de internationale criteria, beginselen en richtsnoeren met het oog op de verbetering van de kwaliteit van Kirgizische produkten.
= Uitbreiding van de investeringen en van de handel op mijnbouw- en grondstoffengebied (hier ligt het belang van de Unie voor de hand).
= Samenwerking op het gebied van wetenschap en technologie: uitwisseling van informatie, gezamenlijke activiteiten op het gebied van onderzoek en ontwikkeling, opleiding en onderwijs.
= Onderwijs en opleiding in de breedste zin op allerlei gebied.
= Landbouw en de agro-industriële sector: bevordering van de landbouwhervorming, modernisering, privatisering en herstructurering van de landbouw en de agro-industriële sector, ontwikkeling van de nationale en internationale markten voor de Kirgizische produkten.
= Samenwerking binnen het kader van de beginselen van de markteconomie en het Europees energiehandvest tegen de achtergrond van de geleidelijke integratie van de energiemarkten in Europa.
= Bescherming van het milieu, onder andere door de tenuitvoerlegging van het verdrag van Aspoo inzake milieu-effectrapportage in grensoverschrijdend verband en door samenwerking in regionaal verband, onder andere in het kader van het Europees milieu-agentschap.
= Herstructurering en modernisering van de vervoerssystemen en -netwerken op het gebied van het wegvervoer, de spoorwegen, havens en luchthavens.
= Post en telecommunicatie.
= Financiële dienstverlening, waarbij de samenwerking met name de vergemakkelijking beoogt van het betrekken van Kirgizië bij algemeen bekende onderlinge verrekeningssystemen.
Ook vele andere gebieden komen aan de orde: regionale ontwikkeling, sociale samenwerking, toerisme, midden- en kleinbedrijf, informatie en communicatie, enz.
De omvang van laatstgenoemde door de partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst beslagen terreinen maakt dat de economische en handelsbetrekkingen tussen de Republiek Kirgizië en de EU veelbelovend zijn.
