Uitvoeringsprogramma Drank- en Horecawet 2019-2021
Conceptversie 30 september 2019
Gemeente Weststellingwerf
Vastgesteld op:
gemeente
Weststellingwerf
Inhoudsopgave
1. INLEIDING .3
1.1. Integrale aanpak op basis van drie pijlers 3
1.2. Regie en werkgroep DHW 4
2. WAT WILLEN WE BEREIKEN’ 4
2.1. Doelstellingen 4
2.2. Monitoring & evaluatie 5
3. PIJLER REGELGEVING EN BELEID 6
3.1. Horecaconvenant 6
3.2. Convenant supermarktenlslijterijen 6
3.3. Meldingsplicht dorpshuizen in de paracommerciële verordening 7
3.4. Beleidsregels voor ontheffingen (artikel 35 DHW) 7
3.5. Evalueren van handhavingsarrangement 8
4. PIJLER BEWUSTWORDING EN EDUCATJE 8
4.1. Jongeren 8
4.2. Ouders 9
4.3. Middelbare scholen 10
4.4. Gezonde spoftomgeving 10
4.5. Voorlichting barvrijwilligers paracommercie 11
4.6. Ketensamenwerking 12
5. PIJLER TOEZICHT EN HANDHAVING 13
5.1. Basiscontroles 13
5.2. Extra inhuurtoezichthouders DHW 13
6. COMMUNICATIE 14
6.1. Communicatie per doelgroep 14
6.2. Algemene communicatie 15
7.DENKTANK 16
Denktank 16
8. FINANCIËN 17
9. SAMENVATTEND OVERZICHT 16
BIJLAGE 1. CIJFERS ALCOHOLGEBRUIK EN NALEVINGSONDERZOEKEN.... 19
BIJLAGE 2. AFKORTINGEN EN BEGRIPPEN 20
1. Inleiding
Sinds 2014 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering en handhaving van de Drank- en Horecawet (DHW). Het doel van de DHW is onder andere om gezondheidsschade door
alcoholgebruik bij jongeren te voorkomen en verstoring van de openbare orde door alcoholmisbruik onder jongeren terug le drïngen. De DHW verplicht gemeenten om een Preventie- en
Handhavingsplan (PHP) Drank- en Horecawet op te stellen. Dit PHP is geïntegreerd in de Nota Lokaal Gezondheidsbeleid 2018-2021.
Het terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren is een proces van de lange adem dat steeds aandacht vraagt. De visie op jongeren en alcohol die in 2014 door het college van burgemeester en wethouders is geformuleerd, blijft dan ook leidend.
Deze visie is:
“Voorkomen is beter dan genezen. De gezondheid van jongeren is belangrijk. De gemeente Weststellingwed zet daarom krachtig in op het terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren, met name beneden de achttien jaar. Dit door middel van een integrale aanpak waarin de gemeente, burgers, ketenpadners en bedrijven nadrukkelijk worden aangesproken op hun verantwoordelijkheden.”
Voor u ligt het Uitvoeringsprogramma Drank- en Horecawet 2019-2021. Dit uitvoeringsprogramma sluit aan bij de visie van het college en vormt een uitwerking in activiteiten van het in de Nota Lokaal Gezondheidsbeleid 2018-2021 geïntegreerde PHP. Het Uitvoeringsprogramma verbindt de activiteiten op verschillende beleidsterreinen met elkaar op basis van drie pijlers en is een voortzetting van het beleid in het Uitvoeringsprogramma Drank- en Horecawet 2018.
Omdat het uitvoeringsprogramma een uitwerking is van het PHP en de Nota Lokaal Gezondheidsbeleid 2018-2021, kiezen we voor dezelfde periode tot en met 2021.
1.1. Integrale aanpak op basis van drie pijlers
De activiteiten in dit Uitvoeringsprogramma Drank- en Horecawet 2019-2021 zijn verdeeld over drie pijlers, die als doel alcoholpreventie hebben:
• Regelgeving en beleid. het stellen van grenzen.
De DHW geeft de gemeente de verantwoordelijkheid en bevoegdheden om regels op te stellen over het schenken van alcohol. De gemeente stelt regels op en maakt hierover afspraken met betrokken partijen. Zo stuurt de gemeente op het terugdringen van de negatieve effecten van alcoholgebruik.
• Bewustwording en educatie, het overdragen van grenzen.
Het creëren van bewustwording bij alcoholverstrekkers, ouders en (potentiële) gebruikers is een noodzakelijke voorwaarde voor gedragsverandering. Bewustwording en educatie dragen bij aan het maatschappelijk draagvlak van het beleid en versterken de sociale norm dat het normaal is om voor je achttiende geen alcohol te drinken.
• Toezicht en handhaving, het bewaken van grenzen.
De gemeente is eindverantwoordelijk voor een goede naleving van de DHW. De gemeente zet toezichthouders of buitengewone opsporingsambtenaren (boas) in om hierop te controleren.
Overtredingen en misstanden worden indien nodig bestraft met bestuurlijke maatregelen.
1.2. Regie en werkgroep DHW
Het hoofddoel van de Drank- en Horecawetwet is de gezondheidsbescherming van jongeren. Dit valt beleidsmatig onder de afdeling Sociaal Domein. De regievoering van het uitvoeringsprogramma ligt daarom bij deze afdeling.
Om een integrale aanpak te borgen is er een werkgroep Drank- en Horecawet met
vertegenwoordigers van de afdeling Sociaal Domein, de afdeling Ruimte, de afdeling Dienstverlening, Bestuur en Organisatie (DBO) en de OWO-afdeling Vergunningen, Toezicht en Handhaving (OWO VTH). De medewerker DHW ondersteunt de werkgroep, bewaakt mede de integrale aanpak, bespreekt de voortgang en zorgt voor verbinding met andere beleidsterreinen.
2. Wat willen we bereiken?
In de periode 2019 tot en met 2021 zet de gemeente Weststellingwerf verder in op het verminderen van het alcoholgebruik onder jongeren. Het doel hiervan is het voorkomen van gezondheidsschade, ontwikkelingsachterstand, ongelukken en overlast door alcoholgebruik.
2.1. Doelstellingen
Voor 2019-2021 zijn onderstaande doelstellingen geformuleerd. Deze zijn niet direct het effect van één interventie of maatregel. Verschillende factoren beïnvloeden het alcoholgebruik van jongeren.
Ook algemene aandacht in de media, wijzigingen in landelijke wetgeving, lokale initiatieven en andere omstandigheden kunnen bijdragen aan veranderingen in gedrag. Dat is ook de reden dat we geen eindresultaten benoemen in termen van percentages, maar in termen van substantiële verandering ten opzichte van de huidige situatie. Alcoholpreventie is een proces van lange adem’.
Afbeelding 1: Alcoholpreventie op basis van 3 pijlers
Onze doelstellingen voor de periode 201920211:
Minder alcoholgebruik
1. Het aantal jongeren van 12 Vm 17 jaar dat met alcoholvergiftiging wordt behandeld in het ziekenhuis, is verder afgenomen (1 in 2018; registraties verslavingszorg Noord Nederland).
2. Het percentage jongeren van 12 Un, 17 jaar dat de laatste 4 weken alcohol heeft gedronken, is verder afgenomen (39% in 2016).
3. Het percentage jongeren van 12 Um 17 jaar dat de laatste 4 weken 5 of meer drankjes bij één gelegenheid dronk, is verder afgenomen (25% in 2016).
4. Het percentage jongeren van 12 Um 17 jaar dat de laatste 4 weken aangeschoten of dronken is geweest, is verder afgenomen (17% in 2016).
Betere naleving leeftijdsgrens alcoholverstrekkers
5. Er is sprake van een verbetering in de naleving van de wettelijke leeftijdsgrenzen voor alcoholverkoop in horeca, sportverenigingen, dorpshuizen en overige alcoholverstrekkers in Weststellingwerf (46% in 2017).
6. Er is sprake van een verbetering in de naleving van de wettelijke leeftijdsgrenzen voor alcoholverkoop in supermarkten en slijterijen in Weststellingwerf (69% en 83% in 2019)
2.2. Monitoring & evaluatie
Voor het monitoren van de doelstellingen gebruiken we verschillende methoden (tabel 1). We sluiten hierbij zoveel mogelijk aan bij reguliere, provinciale onderzoeken zoals de gezondheidsmonitor van GGD Fryslân en het nalevingsonderzoek van Platform Nuchtere Fries. Hierdoor blijven de kosten voor monitoring laag en kunnen lokale resultaten vergeleken worden met provinciale resultaten. Een uitzondering is doelstelling 6 waarbij we gebruik maken van resultaten uit het lokale supermarkt- convenant. Een overzicht van alle beschikbare cijfers van afgelopen jaren is te vinden in bijlage 1.
In het laatste jaar van dit uitvoeringsprogramma voert de werkgroep DHW een evaluatie uit. De uitkomsten van de evaluatie gebruikt de werkgroep om maatregelen en activiteiten effectiever in te zetten. Daarnaast gebruiken we de uitkomsten om beleid indien nodig aan te passen en de betrokkenheid van stakeholders te vergroten.
Tabel 1: Overzicht van onderzoeksmethoden
•III..lii42CiEb
1
1
Registraties alcoholintoxicatie in ziekenhuis. Jaarlijks. VNN2, 3 en 4 Gezondheidsmonitor 12 Um 17 jaar. Elke vier GGD Fryslân.
Vragenlijst over gezondheid onder jongeren jaar: 2019,
tussen 12 en 18 jaar. 2023 etc.
5 Nalevingsonderzoek met testkopers. 2019 & 2021 Platform Nuchtere Fries.
6 Nalevingsonderzoek supermarkt-convenant 2019-2021 Bureau Horeca en
door middel van testkopers.
1
Bijzondere Wetten.1 Zie bijlage 1 voor de exacte onderbouwing van deze cijfers.
3. Pijler regelgeving en beleid
3.1. Horecaconvenant
Het horecaconvenant bestaat sinds 1999 en is een stelsel van afspraken tussen de horecabedrijven, gemeente en politie. De positieve resultaten daarvan dragen bij aan een veiliger en aantrekkelijker uitgaansklimaat in de gemeente. Integraal onderdeel van het convenant is de DHW.
Gezamenlijk werken aan een veiliger en aantrekkelijker uitgaansklimaat in de gemeente Weststellingwerf,
• Borging van de DHW in het convenant.
• De horecaandernemers zijn zich bewust van de regels in de DHW en handelen hiernaar.
DBO, veiligheid, VrH.
Horecaondernemers en politie.
• In 2019 is een nieuw convenant vastgesteld met een looptijd Um 2021.
• Onderdeel van dit convenant is een jaarlijks horecaoverleg. Het meest recente overleg was op 27 mei2019.
• Doorlopend.
• Jaarlijks overleg: 2e kwartaal 2020, 20 kwartaal 2021
3.2. Convenant supermarkten!slijterijen
In 2013 hebbende gemeente en supermarkten in een convenant afspraken gemaakt over het toezicht op naleving van de leeftijdsgrens. In dit convenant is afgesproken dat met mysteryshoppers onderzoek bij de supermarkten wordt gedaan. Dit onderzoek gebeurt volgens de jongproef preventie methodiek van Bureau Horeca en Bijzondere Wetten (BHBW).2
De supermarkten hebben tijdens de bijeenkomst met alle alcoholverstrekkers op 24april 2016 laten weten dat ze het supermarktconvenant als een
positieve stimulans ervaren. De supermarkten scoren significant beter dan andere alcoholverstrekkers. Bijna alle supermarkten in de gemeente hebben het convenant ondertekend.
Naleving van de Drank- en Horecawet door- en samen met de supermarkten bevorderen.
Sociaal Domein
Supermarkten, Bureau BHBW, DBO Veiliqheid
• Het convenant is in maart 2019 verlengd voor de periode 2019-2021.
Verschil met het vorige convenant is een verhoging van het bedrag dat de supermarkten van te voren moeten inleggen. Met deze verhoging van de financiële prikkel hopen we dat de naleving nog verder toeneemt.
• Monitoring van resultaten en terugkoppeling hiervan aan de deelnemers.
• Doorlopend.
• Eventuele verlenging onderzoeken: 4° kwartaal 2020.
1 http://www.bhbw.nl/diensten/toezicht-handhaving/iong-proef-preventie-methodiek
Ir
1
(
a.z•.:
• Een jaarlijks horecaoverleg.
Horecaconvenant 2019-2021,
De paracommerciële verordening is als paragraaf eind 2013 opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en vastgesteld door de raad. In deze verordening zijn regels rond de schenktijden en bijeenkomsten van persoonlijke aard voor paracommerciële instellingen (dorpshuizen, sportkantines, etc.) opgenomen.
Op basis van evaluaties is besloten de termijn voor het melden van een bijeenkomst waarbij alcohol geschonken wordt! terug te brengen van 4 naar 2 weken. Hierdoor wordt naar verwachting beter voldaan aan de meldingsplicht.
Paracommerciële instellingen houden zich aan de regels die van toepassing zijn op het verstrekken van alcoholhoudende drank bij bijeenkomsten van persoonlijke aard. Er is geen sprake van oneerlijke mededinging.
Ruimte.
Dorpshuizen. Vereniging Kleine Dorpen (VKD), Sportverenigingen en overige paracommercie. Horeca, Koninklijke Horeca Nederland (KHN), VTH.
• Monitoring en overzicht van het aantal meldingen van bijeenkomsten.
• 2020: Termijn meldingsplicht is aangepast in de APV (dit is afhankelijk van een algehele aanpassingsronde).
• Doorlopend: Aantal meldingen en ervaringen meldingsplicht monitoren.
In het kader van alcoholpreventie is in 2015 beleid geformuleerd over de ontheffingen ex artikel 35 DHW. Dit artikel richt zich op de
vergunningsaanvragen voor evenementen waar alcohol wordt geschonken.
Het beleid is vooral gericht op preventie en bewustwording. Uit een nalevingsonderzoek evenementen dat in 2016 in Weststellingwerf is uitgevoerd, blijkt dat 55% van de jongeren onder de 18 jaar tijdens evenementen toch aan alcoholhoudende dranken kan komen.
• Evenementenorganisatoren zijn zich bewust van het belang van naleving van de DHW en vragen geen tapontheffing aan voor
jeugd/kinderactiviteiten. Zij schenken tijdens evenementen geen alcohol aan jongeren onder de 18 jaar.
• Organisatoren vragen ontheffing aan bij een evenement. Bij de aanvraag van een evenementenvergunning moet ook een programma worden bijgevoegd. Hierbij bekijken we of ze activiteiten voor 1 8-minners organiseren. Is dit het geval, dan nemen we in de vergunning/ontheffing nadrukkelijk op dat deze niet geldt voor activiteiten gericht op 1 8-minners.
Ook wijzen we actief op de beschikbaarheid van ID-readers.
Ruimte
• Actief toezicht op naleving regels verleende tapontheffingen.
• Aanschaf en het actief wijzen op het gebruik van deze ID-readers aan organisatoren van evenementen.
• Toezicht (risicogericht) op naleving van de regels bij evenementen waarvoor een tapontheffing is verleend.
• Monitorinq van de resultaten van het toezicht.
3.3. Meldingsplicht dorpshuizen in de paracommerciële verordening
3.4. Beleidsregels voor ontheffingen (artikel 35 DHW)
OWO-VTH
Doorlopend
3.5. Evalueren van handhavingsarrangement
.t4zW jij)1
2e kwartaal 2020
4. Pijler bewustwording en educatie
Onder andere ouders, het onderwijs en alcoholverstrekkers hebben invloed op het drinkgedrag van jongeren. In dit hoofdstuk beschrijven wij de activiteiten die we komende jaren uitvoeren om alcoholgebruik onder jongeren tegen te gaan. Deze preventieve activiteiten stemmen we af op de behoeften van de doelgroep. Er is dus sprake van maatwerk.
Door voorlichting maken we jongeren bewust van de schadelijkheid van alcohol (en andere genotsmiddelen) en de rol van groepsdruk. Door de kennis en weerbaarheid van jongeren te vergroten, zijn zij beter in staat om gezonde keuzes te maken.
• Jongeren zUn zich bewust van de risico’s van alcoholgebruik.
Sociaal domein, Aanjager Nix 18.
Middelbare scholen, GGD Fryslân, Verslavingszorg Noord Nederland, jongerenwerkers.
• Theater Smoar Linde college en Terra Wolvega.
• Contactmoment 14+ door Jeugdgezondheidszorg op middelbare scholen
• Theater Smoar: alle jongeren van klas twee (Terra) en klas 3 (Linde college) volgen de voorstelling en workshops van Theater Smoar.
• Contactmoment 14+: alcoholgebruik is onderdeel van het reguliere contactmoment 14 van de Jeugdgezondheidszorg. Deze zijn op alle middelbare scholen.
• Onderzoeken van positieve alternatieven: inzet van positieve
alternatieven voor alcoholgebruik en onbewuste gedragsbeïnvloeding zoals nudging zijn effectieve elementen uit de succesvolle IJslandse aanpak. We volgen de ontwikkelingen uit de Nederlandse gemeenten die onderzoek doen naar de werkzame elementen uit de IJslandse aanpak (o.a gemeente Sidwest-Fryslân.)
Theater Smoar: najaar 2019,_ZQ?Çpn ?021
Het handhavingsarrangement bijzondere wetten is een stappenplan waarin beschreven is hoe gemeente, politie en het Openbaar Ministerie optreden bij overtredingen in de horeca, coffeeshops en bij kansspelen.
• Duidelijkheid en eenduidigheid in aanpak van overtredingen, overlast of andere misstanden.
OWO-VTH
Politie en Openbaar ministerie, DBO Veiligheid
• Het handhavingsarrangement is in 2016 vastgesteld. Omdat het handhavingsarrangement pas sinds 2018 wordt gebruikt, kon de evaluatie niet eerder plaatsvinden.
• Evaluatie handhavingsarrangement bijzondere wetten
4.1. Jon eren
I
4.2. Ouders
Ouders hebben veel invloed op het diikgedrag van jongeren. Het is niet alleen belangrijk om aan ouders kennis over de schadelijk effecten van alcohol over te dragen, maar ook te benadrukken hoe groot hun eigen rol kan zijn.
Het is belangrijk om ouders handvatten te bieden om grenzen te stellen en het onderwerp bespreekbaar te maken met hun kind. De
voorlichtingsavonden over alcohol op beide middelbare scholen worden helaas niet goed bezocht door ouders.
Ouders/verzorgers:
• zijn zich bewust van de risico’s van alcoholgebruik van hun kind en de gevolgen ervan.
• zijn in staat tot het stellen van grenzen met betrekking tot alcoholgebruik van hun kind.
Sociaal domein, Aanjager NIX18.
Middelbare scholen, GGD Fryslân, verslavingszorg Noord Nederland (VNN)
• Ouderavond over alcohol op Linde college en Terra Wolvega (theater Smoar). In 2018 namen in totaal 30 ouders deel.
• Advisering aan alle ouders met kinderen in groep 7 door de Jeugdgezondheidszorg (GGD Fryslân).
• Groep 7-gesprek: advisering over alcohol en opvoeding aan alle ouders met leerlingen in groep 7 door Jeugdgezondheidszorg (GGD Fryslân).
• Verhogen van deelname ouders aan voorlichting: ervaring uit andere gemeenten leert ons dat deelname aan voorlichting verhoogd wordt door:
o jongeren een rol te geven tijdens de voorlichting.
o De voorlichting te koppelen aan andere bijeenkomsten op school. Bijvoorbeeld 10 minuten gesprekken. Ook de eerste ouderavond in de brugklas wordt vaak goed bezocht.
• Onderzoeken van mogeliike alternatieve interventies: voorlichting via andere settingen of thema’s. Een andere setting kan bijvoorbeeld zijn:
het uitgaansgebied, de sportvereniging of het dorpshuis. Daarnaast kan alcoholvoorlichting gecombineerd worden met andere onderwerpen zoals gamen, drugs, puberbrein, sexting of uitgaan.
2019 (najaar): oudervoorlichting door middel van theater Smoar op beide middelbare scholen.
2019/2020: behoeftepeiling voorlichting andere settingen/thema’s.
2020: alternatieve interventies ouderbewustwordinq.
4.3. Middelbare scholen
Effectieve alcoholpreventie in de schoolomgeving richt zich op vier pijlers.
Beleid, educatie, vroegsignalering en de omgeving. Scholen bepalen zelfde speerpunten en activiteiten via de Gezonde School-aanpak. In
Weststellingwerf hebben beide middelbare scholen het thema ‘Roken, alcohol- en drugpreventie’ als speerpunt gekozen.
Middelbare scholen:
• ontmoedigen het drinken van alcohol onder jongeren.
• behalen het deelcertificaat Roken, alcohol- en drugspreventie’ van Gezonde School.
Sociaal domein, Aanjager Nix 18.
GGD Fryslân, middelbare scholen.
Inzet van een Gezonde School-adviseur bij Terra Wolvega en het Linde college.
Op verzoek van Terra Wolvega heeft de gemeente blaastesten geleverd om tijdens schoolfeesten in te zetten.
Adviseur Gezonde School: de gemeente faciliteert scholen om aan gezondheid te werken en dit te borgen in beleid. Alle scholen ontvangen op aanvraag een Gezonde School-adviseur.
Blaastesten schoolfeesten: Terra Wolvega zet blaastesten in
voorafgaande aan bijvoorbeeld een schoolfeest. Jongeren met alcohol op worden geweigerd en ouders geïnformeerd.
Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG), Buurtsportwerk, GGD Fryslân, bureau Objectief
Niet van toepassing. Dit is een nieuwe activiteit.
Kwaliteitsmethodiek Ieeftiidscontrole
Sportverenigingen met een alcoholvergunning stimuleren wij om in 2020 deel te nemen aan de kwaliteitsmethodiek leeftijdscontrole.
Bureau Objectief voert deze methode uit. Deelnemende verenigingen krijgen vier controles per jaar door een mysteryshopper. Na afloop ontvangt de eindverantwoordelijke voor de kantine direct feedback. De combinatie van mysteryshoponderzoek en directe feedback maakt de kwaliteitsmethodiek zeer effectief. Daarnaast sluit deze methodiek aan bij de behoefte van verenigingen. Dit blijkt uit de evaluatie van de DHW (2017) waarin verenigingen aangeven behoefte te hebben aan directe terugkoppeling. In 2021 gaan we afhankelijk van de resultaten mogelijk extra Ieeftijdsgrenscontroles uitvoeren bij verenigingen.
Informatiepakket NIX18
Een lijst met Iaagdrempelige activiteiten en materialen die verenigingen
https://nuchter.nl/wp-contentfuploads/201 8/05/naleving-van-de-leeftUdsgrens-voor-alcohol-in-
4.4. Gezonde sportomç I:f
Doorlopend
evinq
Sportverenigingen hebben een belangrijke rol in de samenleving waar veel jongeren komen. Overmatig alcoholgebruik en sport gaan niet samen, maar
±t:: landelijke cijfers geven helaas een ander beeld3. Dit moet veranderen
:‘ (Nationaal Preventieakkoord, november 2018). Goed alcoholbeleid in de sportkantine is integraal beleid en gaat hand in hand met rookvrij en een
k gezond aanbod van eten en drinken.
H,
iirJi: • Sportverenigingen werken aan een gezondere sportomgeving voor jongeren.
L;,;rr;;r Sociaal domein, aanjager NIX18.
3
sportkantines-201 7.odf
kunnen inzetten om de sportomgeving gezonder te maken. De aanjager NIX18 en de buurtsportcoaches gaan in gesprek met sportverenigingen.
De vereniging bepaalt zelf welke activiteiten ze gaat inzetten.
• Team:fit-coach
Verengingen die aan de slag gaan met een gezondere kantine (Team:fit-aanpak) ontvangen gratis een coach van Jongeren Op Gezond Gewicht.
• 2019: Informatiepakket NIX18 is gereed.
• 2019/2020: In gesprek met sportverenigingen met een DHW vergunning.
• 2020: Kwaliteitsmethodiek leeftijdscontrole.
• 2021: Eventueel voortzetten van kwaliteitsmethodiek en/of leeftijdsgrenscontroles.
willigers paracommercie
Veel kantines van sportverenigingen en dorpshuizen hebben een drankvergunning. Vrijwilligers schenken de alcohol. De gemeente
ondersteunt paracommerciële instellingen bij het uitdragen van de norm om voor je achttiende niet te drinken en b het vormen van alcoholbeleid.
Paracommerciële instellingen:
• zijn zich bewust van de risico’s van alcohol gebruik door jongeren.
• dragen de norm ‘niet drinken voor je achttiende’ actief uit.
Sociaal domein, aanjager NIX18 en OWO-VrH Verslavingszorg Noord Nederland (VNN).
• Er zijn geen aanvragen voor ondersteuning binnengekomen in 2018.
We wijzen paracommerciële instellingen actief op:
• Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA)
Vrijwilligers van paracommerciële instellingen kunnen kosteloos een IVA-training op locatie volgen.
• Voorlichting VNN
Een voorlichting van een preventiemedewerker van VNN over de risico’s van alcoholgebruik. Bijvoorbeeld in te zetten tijdens de jaarvergadering.
• Informatiepakket NIX18
Paracommerciële instellingen in Weststellingwerf kunnen kosteloos gebruik maken het informatiepakket. Het pakket bevat informatie over de Drank- en Horecawet en promotiemateriaal.
• Meeloopbezoek
Paracommerciële instellingen kunnen op aanvraag een meeloopbezoek krijgen van een toezichthouder (VTH). Deze toezichthouder geeft op locatie uitleg over de onderdelen van de DHW.
• 2019: Informatiepakket NIXI8 is gereed,
• 2020-2021: Instellingen actief informeren over bovenstaande producten
en activiteiten.
_________________
4.5. Voorlichtin, barvrij :flfl flrZ
Een belangrijk uitgangspunt in het beleid is dat voorkomen beter is dan genezen. Het voorkomen van problemen begint bij tijdige signalering. Het is van belang dat deze signalen worden gedeeld.
• Jongeren met een hoog risico worden tijdig gesignaleerd en toegeleid naar effectieve interventies of zorg.
Sociaal domein, procesregisseuren aanjager NIX18
Middelbare scholen, politie, BOA, jongerenwerker/gebiedsteams, Verslavingszorg Noord Nederland (VNN), jeugdgezondheidszorg, basisscholen, kinderopvang en peuterspeelzalen.
• JOS-overleg. Periodiek overleg van 8x per jaar.
• Uitwisselen signalen
1. Jongeren op straat (JOS) overleg. Periodiek overleg met
gebiedsteam, jongerenwerk, politie, BOA en VNN. Per 2019 zijn ook de middelbare scholen aangesloten en een vertegenwoordiging vanuit de basisscholen.
2. Overlegmoment voorschoolse voorzieningen. Nog op te zetten platform waaraan partijen gaan deelnemen die actief zijn in de voorschoolse voorzieningen en basisscholen. Denk aan:
jeugdgezondheidszorg, kinderopvang en peuterspeelzalen, gebiedsteam en jongerenwerk.
Coördineren en afstemmen activiteiten
net als signaleren is het van belang dat er afstemming is over de uitvoering van zowel curatieve als preventieve activiteiten, zodat activiteiten in samenhang worden uitgevoerd. De procesregisseur en aanjager NIX18 stemmen periodiek af. En koppelen indien nodig terug naar netwerkpartners.
5. Pijler toezicht en handhaving
5.1. Basiscontroles
Basiscontroles richten zicSfharikdlijk van deetting, op de bepalingen uit de DHW, zoals schenk- en sluitingstijden. Deze controles worden
uitgevoerd door de BOA van de gemeente. De controles vinden plaats bij inrichtingen (cafés, sportkantines, dorpshuizen, restaurants etc.) en evenementen waar alcohol wordt geschonken.
In Weststellingwerf gaat het om ongeveer 108 inrichtingen en worden per jaar zon 50 evenementen georganiseerd waarbij een tijdelijke tapontheffing wordt verleend op basis van artikel 35 DHW.
Supermarkten en cafetaria’s hebben geen vergunningsplicht. Zij mogen alcohol alleen in gesloten verpakkingen verkopen.
De Basiscontroles bij Drank- en horeca inrichtingen vinden periodiek plaats. De insteek is dat elke inrichting minimaal 1 keer per 4 jaar wordt bezocht. In Weststellingwerf waren per 1januari2019 in totaal 108 horeca- inrichtingen. Dat betekent dat in 2019 in totaal 27 periodieke controles zijn ingepland.
OWO-VTH MB-ALL
• Het terugdringen van het aantal gevallen waar in strijd wordt gehandeld met de vergunning of andere geldende voorschriften.
• Het terugdringen van het aantal gevallen waarbij alcohol wordt verstrekt aan jongeren onder de 18 jaar.
In 2018 hebben 14 periodieke basiscontroles plaatsgevonden.
De controles in 2019 lopen.
Basiscontroles Drank- en Horecawet
Voor 2019 zijn 27 periodieke basiscontroles gepland. Voor 2020 en 2021 wordt een vergelijkbaar aantal ingepland.
Vanuit het Preventie- en Handhavingsplan 2019-2021 is jaarlijks
€ 10.000 beschikbaar voor extra controles op de DHW. Met dit bedrag wordt MB-ALL, een externe toezichthouder ingehuurd en kan 181 uur worden begroot. Hieronder vallen ook overheadkosten en
projectmanagement. De inzet omvat voor het grootste deel specifieke leeftijdsgrenscontroles, met name bij evenementen. Deze controles richten zich op de verstrekking van alcohol aan jongeren onder de 18 jaar.
MB-ALL kan daarnaast ook worden ingezet voor het uitvoeren van controles die op specifieke (DHW-)overtredingen zijn gericht zoals sluitings- en schenktijden.
In 2020 en 2021 is vanuit het DHW-budget € 3.000 extra beschikbaar voor specifieke controles, zoals leeftijdsgrenscontroles tijdens
(commerciële
)
evenementen en controles bij bepaalde verstrekkers.• Het terugdringen van het aantal gevallen waarbij alcohol wordt verstrekt aan jongeren onder de 18 jaar.
• Het terugdringen van het aantal gevallen waar in strijd wordt gehandeld met de Drank- en Horecawet.
OWQ-VTH 5.2. Extra inhuur toezichthouders DHW
6. Communicatie
MB-ALL
In 2018 zijn er 13 controlemomenten geweest, tijdens deze
controlemomenten zijn 82 controles uitgevoerd en 34 overtredingen van de DHW geconstateerd. In 9 gevallen zijn jongeren onder de 18 bekeurd voor het in bezit hebben van alcoholhoudende drank.
De controles in 2019 lopen op dit ogenblik.
Leeftijdsgrenscontrole
• Voor 2020 is de overeenkomst met MB-ALL verlengd en is 181 uur beschikbaar. Voor 2021 wordt tijdig een beslissing genomen.
• Daarnaast worden in 2020 en 2021 extra uren ingekocht.
Voor de uitvoering van de Drank- en Horecawet werken we met drie pijlers. Binnen deze pijlers hebben we te maken met veel verschillende doelgroepen. Het opstellen en uitvoeren van een
communicatiestrategie zijn belangrijk voor het bereiken van doelgroepen, het veranderen van houding van de doelgroep en het beïnvloeden van gedrag.
De communicatiedoelgroepen zijn jongeren, ouders/opvoeders, (middelbare) scholen en
alcoholverstrekkers. Hieronder verstaan we de instellingen en bedrijven die alcohol mogen verkopen, zoals horecaondernemers, supermarkten, sportkantines en dorpshuizen. Communicatie en de daarbij behorende acties worden afgestemd op behoeften van doelgroep.
6.1. Communicatie per doelgroep
Jongeren kennen NIX18 wel, daarom nu er voor zorgen dat ze er ook naar gaan handelen. Laat weten en zien dat je zonder alcohol ook plezier kan hebben.
Tone of voice Informerend, overtuigend en prikkelend.
Aanpak Werken met veel beeld en weinig tekst. Makkelijke en duidelijke taal.
Groepsdynamiek is belangrijk, ze zijn beïnvloedbaar. Ze houden van gemak en willen niet veel moeite voor iets doen. Boodschap en actie daar op aanpassen.
Communicatieboodschap Belang van geen alcoholgebruik aangeven; wat doet alcohol bij jongeren, wat is de gezondheidsschade.
Tone of voice Niet met vingertje wijzend en belerend maar op leuke manier adviserend en informerend.
Aanpak Middelen en tools geven om gesprek met het kind aan te gaan en grenzen te kunnen stellen. Persoonlijke benadering, bijvoorbeeld door voorlichtingsavonden op school of dorpshuis. Zorg dat het laagdrempelig is.
Extra inzet op deze doelgroep met ludieke campagne. Aandacht trekken maar op ‘luchtige’ en vrolijke manier.
Jr.
Communicatieboodschap eren -
‘
Doelgroep Alcoholverstrekkers.
Communicatieboodschap Naar deze doelgroep communiceren we meerdere boodschappen, 1. Samen houden we ons aan de regels van de Drank- en
Horecawet zodat we het alcoholgebruik en de negatieve effecten ervan terugdringen bij jongeren onder de 18 jaar.
2. Samen zorgen we ervoor dat de regels en wetten worden nageleefd.
: 3. Belang van geen alcoholgebruik aangeven; wat doet alcohol bij jongeren, wat is de norm.
Tone of voice 1. Informerend
2. Ondersteunend 3. Adviserend
Aanpak 1. Communiceren over de samenwerkingsvormen zoals een convenant.
2. Communiceren over de resultaten van onder andere nalevingsonderzoek en controles. Ondersteunen in kenbaar maken van de regels aan jongeren door bijvoorbeeld opsturen van informatiepakketjes aan verstrekkers.
3. Ondersteunen in hoe te handelen bij verstrekken van alcohol : door bijvoorbeeld IVA actief aan te bieden, voorlichting en
1
informatiepakketjes te geven.Concrete acties
Uitwerking van de aanpak in concrete acties volgt op basis van inventarisatiegesprekken met de doelgroepen. We betrekken de doelgroep bij het verder uitwerken van de acties, oftewel activiteiten worden afgestemd op de behoeften van de doelgroep.
6.2. Algemene communicatie
Naast de communicatie per doelgroep, behalen we ook winst door overkoepelend te communiceren.
We maken nog meer zichtbaar wat we doen en waarom. Algemene boodschap: we doen het samen!
We laten zien dat de gemeente werkt aan een goed alcoholbeleid. De naleving wordt verhoogd als wij uitdragen dat geen alcohol onder de 18 de sociale norm is.
Hoe?
- aansluiten bij landelijke en provinciale acties en campagnes (zoals NIX1B, IkPas, MX zonder ID)
- up to date maken en houden van de gemeentewebsite
- resultaten delen over de naleving, controles, etc.
-proactief communiceren over acties en resultaten van de doelgroepen. Denk aan persberichten of informatie op social media.
Communicatiekalender:
Door het opstellen van een communicatiekalender, komen alle activiteiten goed in beeld. Hierdoor kunnen we vroegtijdig acties goed voorbereiden en uitvoeren. Onderwerpen die erop komen zijn onder andere persberichten na aanleiding van activiteiten, landelijke campagnes met bijbehorende communicatie, thema Westwijzers.
Communicatieboodschap Belang van geen alcoholgebruik aangeven; wat doet alcohol bij jongeren, wat is gezondheidsschade. Help mee alcoholgebruik te verminderen.
Tone of voice Ondersteunend.
Aanpak Meedenken en faciliteren van acties rondom alcoholpreventie, zoals aanleveren van blaastesten en theater Smoar.
7. Denktank
Denktank
De Denktank is ontstaan naar aanleiding van een bijeenkomst voor alcoholverstrekkers op 24 april 2018. De Denktank bestaat uit een gevarieerde groep met vertegenwoordigers van supermarkten,
sportkantines, dorpshuizen, horeca, jongerenwerk en VNN. Met deze groep brainstormen wij over het beleid van NIX18, creatieve oplossingen en de uitvoering daarvan.
Het doel is om met elkaar in gesprek te zijn en samen te kijken hoe we het alcoholgebruik onder jongeren verder kunnen terugdringen.
Sociaal Domein
Supermarkten, Horeca, Dorpshuizen, Sportkantines, Jongerenwerk, VNN, KHN.
De eerste twee Denktankbeenkomsten hebben plaatsgevonden.
We hebben 6 ID-readers aangeschaft, naar aanleiding van een suggestie tijdens de eerste Denktank. Deze zijn beschikbaar om te gebruiken tijdens evenementen.
Op 11 november 2019 vindt de 3e Denktank plaats.
HalfiaarlUks organiseren we een Denktank.
8. Financiën
Buiten het reguliere toezicht op onder andere de DHW, voeren externe toezichthouders extra controles uit waarbij ze zich specifiek op alcoholverstrekking aan jongeren richten. Hiervoor is in het Preventie- en Handhavingsplan tot en met 2021 10.000 euro per jaar begroot. Dit bedrag maakt geen deel uit van de 27.000 euro die jaarlijks beschikbaar is voor de activiteiten uit het
uitvoerings programma.
Dit bedrag is als volgt begroot:
_
t’’
r4Voortzetting/verlenging en eventueel aanpassing - - -
horecaconvenant
Convenant supermarktenIslijterijen 4.500 - 4.500
Monitoren meldingsplicht dorpshuizen in de - - -
paracommerciële_verordening
Monitoren beleidsregels voor ontheffingen - - -
Jongeren 2.400 2.400 2.400
Ouders 800 800 800
Middelbare scholenb 200 200 200
Gezonde sportomgeving 10.000 10.500 7.000
Voorlichting barvrijwilligers paracommercie (IVA)b 1.200 2.200 2.200
Ketensamenwerking - - -
Basiscontroles en leeftijdsgrenscontroles in - - -
verschillende inrichtingen en bij evenementen
1
Externe inhuur toezichthouders DHW’ - 3.000 3.000Communicatie 3.000 3.000 3.000
Denktank 500 500 500
Lidmaatschap Platform Nuchtere Fries 1.500 1.500 1.500
Onvoorzien 2.900 2.900 1.900
Totaal beschikbaar budget 27.000 27.000 27.000
Bij het supermarktconvenant hoort controle op de naleving. Supermarkten leggen allemaal een bedrag in om deze controles te bekostigen en krijgen hun inleg bij 100 procent naleving geheel terug.
Bij 100 procent naleving, worden de controles bekostigd vanuit het DHW budget. Deze staan dus volledig begroot.
Gezonde School wordt vanuit het budget gezondheidsbeleid betaald.
6 Dit is inclusief voorlichting door VNN.
Vanuit het budget voor het PHP is per jaar €10.000 beschikbaar voor extra leeftijdscontroles, dit bedrag valt buiten het DHW-budget..
9. Samenvattend overzicht
Pijler regelgeving en beleid
Voortzetting/verlenging en eventueel aanpassing Voortzetting: mei 2019
horecaconvenant Jaarlijks overleg:
2e kwartaal 2020 2e kwartaal 2021
Voortzetting en eventueel verlengen convenant Voortzetting: maart 2019
supermarkten/slijterijen Onderzoeken verlening:
4e kwartaal 2020 2021 eventueel nieuw convenant
Monitoren meldingsplicht dorpshuizen in de je kwartaal 2020 paracommerciële verordening
Monitoren beleidsregels voor ontheffingen 4e kwartaal 2019—
le kwartaal 2021 Evalueren handhavingsarrangement 2e kwartaal 2020 Pijler bewustwording en educatie
Jongeren Doorlopend
Ouders Doorlopend
Middelbare scholen Doorlopend
Gezonde sportomgeving Doorlopend
Voorlichting barvrijwilligers paracommercie Doorlopend
Ketensamenwerking Doorlopend
Pijler toezicht en handhaving
Basiscontroles en leeftijdsgrenscontroles in verschillende Doorlopend inrichtingen en bij evenementen
Externe inhuur toezichthouders DHW Doorlopend
Communicatieplan Doorlopend
Denktank Doorlopend, elk halfjaar
Doorlopend Financiën
Bijlage 1. Cijfers alcoholgebruik en nalevingsonderzoeken
Tabel 1 Alcoholvergiftiging jongeren Weststellingwerf
1
JITI bi 1Ttl Itti F’Çj :Ytu.1
Aantal jongeren dat met
alcoholvergiftiging wordt behandeld in het ziekenhuis
Bron: aanmeldingen van jongeren uit Weststellingwerf bij Verslavingszorg Noord Nederland rondom behandeling alcoholintoxicatie in ziekenhuis.
Ooit alcohol gedronken: heel glas of 61% 41% 54% 42%
meer
Alcohol gedronken: slokjes of heel glas 48% 39% 42% 39%
(laatste 4 weken)
Binge drinken: 5 glazen of meer 38% 25% 32% 27%
(laatste 4 weken)
Aangeschoten of dronken geweest 24% 17% 22% 20%
(laatste 4 weken)
Bron: gezondheidsmonitor 12 tot 18 jaar van GGD Fryslân. De volgende gezondheidsmonitor 12 tot 18 jaar vindt plaats in 2019. De resultaten zijn in het najaar van 2019 beschikbaar.
Tabel 3 Naleving leeftijdsgrens alcoholverkoop (%)
I’?flililt%t1 tmrim W
:r. t4
Supermarkten 67 50 59 63
Slijterijen 50 25 46 54
Horeca 12 31 33 45
Sportkantines 15 22 30 37
Cafetaria 13 23 23 43
Totaal 28 46 37 48
Bron: Provinciaal nalevingsonderzoek van Platform Nuchtere Fries. tHet volgende
nalevingsonderzoek vindt plaats in 2019. De resultaten zijn in het najaar van 2019 beschikbaar.
Tabel 4 Naleving in supermarkten en slijterijen in Weststellingwerf
(%)
-.
Supermarkten 69%
Slijterijen 83%
1
Evenementen[
45%Bron: nalevingsonderzoek van Bureau Horeca en Bijzondere Wetten. Dit is een eenmalig onderzoek om inzicht te krijgen in de naleving tijdens evenementen.
3 ii
22fl •LLI fl4
Tabel 2: Percentage alcoholgebruik jongeren
e!
IIt.]i t•1 L’L-] l I)L’
j .
Tabel 5 Nalevi evenementen in Weststell ifi!k’1T11.1
Nalevingvan de wettelijke 2016
Ieeftijdsgjçpçn vooraIcqblyooa‘
Bijlage 2. Afkortingen en begrippen
APV: Algemeen Plaatselijke Verordening BHBW: Bureau Horeca en Bzondere Wetten BOA: Buitengewoon opsporingsambtenaar DBO: Dienstverlening, Bestuur & Organisatie DHW: Drank- en Horecawet
IVA: Instructie Verantwoord Alcohol schenken JOS: Jongeren Op Straat
KHN: Koninklijke Horeca Nederland
MB-all Partner van gemeenten en omgevingsdiensten bij het ontwikkelen en in stand houden van een veilige leefomgeving
MFC: Multifunctioneel centrum
OWO-VTH: Ooststellingwerf, Weststellingwerf & Opsterland—Vergunningen, Toezicht &
Handhaving
PHP: Preventie- en Handhavingsplan
UDH: Uitvoeringsprogramma Drank- en Horecawet VKD: Vereniging van kleine dorpen
VNN: Verslavingszorg Noord Nederland
IJslandse aanpak: Het IJslandse preventiemodel is een aanpak gebaseerd op wetenschappelijke inzichten om middelengebruik (alcohol, tabak en drugs) door jongeren te voorkomen. Het model richt zich op het implementeren van lokale interventies die bekende risicofactoren voor middelengebruik verminderen en beschermende factoren bij ouders, op scholen en in gemeenschappen versterken.
Sinds de introductie van deze werkwijze, twintig jaar geleden, is het middelengebruik onder IJslandse jeugd sterk gedaald naar het minste gebruik in Europa.
IkPas: lkPas is een initiatief van de stichting Positieve Leefstijl. lkPas maakt zich er hard voor om je bewuster te maken van de keuze om wel of niet te drinken. Dit door een pauze van alcoholgebruik in te lassen van 30 of 40 dagen. IkPas vindt twee keer per jaar plaats en is in samenwerkingsverband.
JOGG: Jongeren Op Gezond Gewicht. Landelijke programma voor de aanpak van overgewicht onder jongeren.
Nalevingsonderzoek: Bij nalevingsonderzoek (soms ook wel mysteryshop onderzoek genoemd) wordt er inzicht verkregen in de manier waarop verkopers omgaan met het naleven van de leeftijdsgrens voor alcoholverkoop.
NIXI8: De NIX1 8-campagne is een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en een groot aantal partners Doel van de campagne is het versterken van de sociale norm ‘niet drinken en roken tot je 18e.
NlXzonderlD: Een landelijke actieperiode waarbij extra aandacht wordt gevraagd voor het tonen en checken van het ID van jongeren die drank of tabak willen kopen.
Platform Nuchtere Fries: Nuchtere Fries is een platform waarin verschillende partijen samenwerken aan het verminderen van de problematiek rondom jeugd, alcohol en drugs. Deelnemers zijn alle Friese gemeenten, Verslavingszorg Noord Nederland, Politie, horecabond en GGD Fryslân.
Team:fit: Project van Stichting Jongeren 0p Gezond Gewicht gericht op het gezonder maken van sportkantines.
Theater Smoar: Een educatief theatergezelschap, dat actief is op onder andere het voortgezet onderwijs. Tijdens de voorstelling ‘De la Noya’ worden de jongeren meegenomen in een stoere en aangrijpende theatervoorstelling over groepsdruk en genotmiddelengebruik.
