DJI ModuleToegeleiding 2019 Hanzehogeschool Groningen
Acute buikpijn
Pijn in de buik
Pijn in de buik
Buikpijn
Vaak / veel (50-75% ,vragenlijsten, lft, regio)
Onschuldig, maar
soms voorbode van ….ernstig ….
Meestal IBS / dyspepsie
Volwassene(geen trauma)
Acuut
minder dan paar dagen, progressief ziek en instabiel
(Subacuut)
Chronisch
maanden tot jaren onveranderd
Waar zit de pijn?
Zegt dat iets?
Sensitiviteit(pijn=ziekte) laag
Specificiteit(geen pijn=geen ziekte) redelijk ….
maagkuil – maagziekte
RBB - gal/leverziekte
onderbuik - gynaecol. ziekte
Pijndimensies
• Aard
• Lokalisatie
• Ernst
• Chronologie
• Ontstaan
• Beïnvloeding
• Opvatting en beleving
E: ?diagnose? P wat wel/niet te doen
Acute buik
Obstructie ?
Peritonitis?
Obstructie (ileus)
Door: adhesie (ooit buikOK)
hernia (+ inklemming)
invaginatie - vovulus
96%
obstipatie – tumor – strictuur (bij IBD)
Obstructie (ileus)
VG eerder chirurgie?
crohn?
gewicht?
S misselijk, braken, koliek
…….. obstipatie, wind O littekens, bolle buik
…… pols, RR, droge slvl
Obstructie (ileus)
Hoog:
intake , boeren, misselijk, braken(gal, feacolent)
Laag:
luchtophoping (bolle buik) faecaal braken
Dehydratie, necrose, strangulatie, sepsis, shock,
Peritonitis
Infectieus:
perforatie MDK maag duodenum
appendic- diverticul-cholecyst-itis
(IBD, MDK-infarct, strangulatie)
beschadiging MDK
trauma, CA, endoscopisch, chirurgie
dialyse, tbc
“Niet” infectieus
sappen (bloed, maag, gal, urine, pancreas)
Peritonitis
ziek ! beweging (plank)hard darmgeluiden
met subtielere varianten
Bovenbuik
Galblaas
Maag (zweer, reflux, Ca, HP-infect) Pancreas
Galblaas Chole…..
.. lithiasis (stenen)
.. koliek
diep knagend, in uren toenemend (stop), recidiverend
.. cystitis
RBB (re schouder), aanhoudend (6-8 uur + koorts) na vetinname, misselijk, braken, anorexie
.. angitis
Pijn (vaag) – geel - koorts
Pancreatitis (acuut)
VG galsteenkoliek, alc - bingedrinken(1-3 dg)
10-20 min dagen lang
S bandgevoel rug
misselijk, braken (uren) in 90%
rusteloos, geagiteerd
afname van pijn bij vooroverbuigen
DD bovenbuik
Pneumonie
Hartinfarct
Miltinfarct(bloedziektes)
Maag-oesofagus:
Ulcus Reflux HP-infectie Ca
Onderbuik
MDK: Appendicitis
Diverticulitis Urinewegen: Cystitis
Nierstenen Blaasobstructie Gyneacologie
Appendicitis acuta
Vage pijn in bovenbuik/navel + misselijkheid en braken
Uren later:
pijn ROB (McBurney) 37.5 – 38.5ºC (lokale peritonitis)
Diverticul…….
….ose: 40jr 5%, 60jr 30%, 85jr 65%
S: lijkt op IBS
….itis: pijn re onderbuik / koorts
80% aantal dagen al 50% eerder al eens
Gecompliceerd: harde buik / ‘prikkeling’
ileus
rect bloedverlies lage RR
Cystitis
Plassen: pijnlijker vaker aandrang kleine porties
Pas op bij: mannen, zwangeren, kinderen, koorts, DM, ziek zijn,
medicatieallergie O: aanrakingspijn in flank, temp
Niersteenkoliek
S: Pijn – koliek – variabel (ernst, plaats) Hematurie
Hoog: flankpijn
Laag: lies – penis – schaamlip
Komt veel voor:
(bij 70jr) man 12%, vrouw 5%
familiar? eerder gehad?
Blaashals obstructie
Oudere man
Boven schaambeen (pijn, ongemak)
Uitblijvende mictie
(Verward)
Vaataandoeningen buik
Ischaemie (a. mesenterica) roken, CVbelast
- acuut
- chronisch
(pijn bij eten, gewicht,misselijk)
Vaataandoeningen buik
AAA
Buik + rugpijn
RR
pulserende massa
Vrouwen buik
Vrouwen:
PID (koorts + vaginale afscheiding)
Adnexen (torsie, bloeding, EUG)
Manning criteria IBS
Relatie
pijn – darmen actief pijn – def. dunner def.❢– pijn
25%
gevoel: er zit nog wat slijmerige diarree
Buikpijn (eerste lijn)
2280(1620, 71%). 8 huisartspraktijken25% > 6 periodes/jr
22% consistent met Manningkriteria
Man : vrouw 1 : 1.38
Rectaal bloedverlies 35% (normaal 20%)
IBS klachten /variatie
vervelend / opgeblazen krampen
wisselen van plek;
verbeteren na ontlasting verstopping, diarree of beide winderig /gespannen / moe
IBS adviezen
stress ?
volwaardige voeding
voedingsregelmaat
regelmatige beweging
bulkvormers
