Chronische buikpijn
bij vrouwen
Chronische buikpijn bij vrouwen
Bij chronische buikpijn heeft u langdurig pijnklachten onder in de buik. Hier leest u welk onderzoek de gynaecoloog kan doen en wat de pijn mogelijk kan verklaren. Helaas vinden we lang niet altijd een duidelijke oorzaak voor de pijn. Dan staat u voor de vraag: hoe leert u om te gaan met de pijn.
Symptomen
Pijn in de onderbuik noemen we chronisch als de klacht langer bestaat dan drie tot zes maanden. Vaak bestaat de pijn jaren. Soms is de pijn elke dag aanwezig, soms een paar dagen per week.
De pijn wisselt van vrouw tot vrouw, ook bij dezelfde vrouw kunnen de pijnklachten wisselen. De pijn kan continu aanwezig zijn, in de loop van de dag veranderen of in aanvallen erger worden.
Vaak is het moeilijk te voorspellen wanneer de pijn optreedt. Sommige vrouwen merken dat zij minder last van de pijn hebben als zij bijvoorbeeld op vakantie zijn of op een andere manier ontspannen.
De pijnklachten gaan nogal eens gepaard met andere buikklachten, zoals een opgezette buik. Soms zijn er ook problemen met plassen of met de ontlasting, of verergert de pijn bij de menstruatie.
Seksuele problemen komen ook vaak voor. Of er treden slaapproblemen op als gevolg van de pijn. Kortom: de pijnklachten in de onderbuik zijn heel divers. Vaak maken vrouwen zich zorgen. ‘Het is toch niet normaal dat ik zoveel pijn heb’, zeggen ze dan.
Gevolgen
De gevolgen in het dagelijks leven kunnen groot zijn. U kunt moe zijn, zich moedeloos of lusteloos voelen of zich zorgen maken, bijvoorbeeld omdat u zich afvraagt of er iets ergs aan de hand is.
Sommige vrouwen stoppen met fietsen, werken buitenshuis, wandelen of seks, omdat ze bang zijn dat de pijn dan erger wordt.
Misschien praat u er wel steeds minder over omdat u uw partner, kinderen of familie.
Bijvoorbeeld omdat u hen er niet steeds mee lastig wilt vallen. Sommige vrouwen voelen zich schuldig omdat dingen niet meer lukken. Er zijn ook veel vrouwen die doorzetten tot het écht niet meer gaat. Zij raken uitgeput en zien het niet meer zitten.
Onderzoek
De huisarts doet meestal als eerste lichamelijk onderzoek en soms ook bloed- en urineonderzoek. Op basis hiervan kan de huisarts u verwijzen naar de gynaecoloog, internist of uroloog.
Welk onderzoek kan de gynaecoloog doen?
De gynaecoloog informeert naar uw klachten en de gevolgen ervan voor uw dagelijks leven.
De arts onderzoekt uw buik en doet een inwendig onderzoek. Vaak krijgt u ook een echoscopisch onderzoek en bloed- of urineonderzoek als dit nog niet is gedaan.
Echoscopisch onderzoek
Echoscopisch onderzoek doen we via uw buik, uw blaas moet dan gevuld zijn. Of via de vagina, uw blaas moet dan leeg zijn. Dit onderzoek kan een aantal afwijkingen zichtbaar maken, zoals myomen (vleesbomen), een cyste van de eierstok (een holte in de eierstok gevuld met vocht), een vergrote eierstok en een hydrosalpinx (een afgesloten eileider gevuld met vocht).
Beoordelen van de buikwand
De buikwand is soms erg pijnlijk. Het is niet altijd duidelijk of dit een oorzaak is van de chronische buikpijn of juist een gevolg.
Een kijkoperatie (laparoscopie)
Hier leest u meer informatie over een kijkoperatie.
Afwijkingen van de baarmoeder
Een myoom (vleesboom)
kunnen zo klein zijn als een speldenknop of heel groot zijn en zelfs meerdere kilo’s wegen.
Afwijkende vorm baarmoeder
De vorm van de baarmoeder kan veranderd zijn door een aangeboren afwijking. Normaal heeft de baarmoeder de vorm van een omgekeerde peer, dan heeft deze de vorm van een hart. Soms is er dan ook een tussenschot (septum) in de baarmoederholte aanwezig. Deze vormafwijking geeft nooit buikpijn.
Liggingsafwijking van de baarmoeder
Bij bijna iedere vrouw is de baarmoeder naar voren of naar achteren gekanteld. Vroeger dachten we dat een naar achteren gekantelde baarmoeder (retroflexie) de buikpijnklachten zou kunnen verklaren. Dit is echter nooit aangetoond.
Spataderen in het bekken (varicosis pelvi)
Soms zijn bloedvaten rond de baarmoeder extreem verwijd. Dit zijn spataderen (varicosis) in het bekken (pelvis). Ook deze spataderen verklaren voor zover bekend nier uw
langdurige buikpijnklachten.
Afwijkingen van de eileiders
Hydrosalpinx (afgesloten eileider gevuld met vocht)
De eileider is een lang dun buisje van ongeveer acht tot tien centimeter. Deze loopt van de bovenkant van de baarmoeder naar de eierstok. Als het uiteinde afgesloten is, kan zich vocht in de eileider ophopen. Hydro is water, salpinx is eileider, vandaar de naam
hydrosalpinx. De oorzaak is vaak een ontsteking die u eerder heeft doorgemaakt. Slechts zeer zelden veroorzaakt dit vocht in de eileider chronische buikpijn.
Cyste van Morgagni of parovariale cyste
Een Cyste van Morgagni is een met vocht gevuld blaasje aan het uiteinde van een eileider.
Meestal is dit niet groter dan één centimeter in doorsnede. Dit is iets normaals en geeft nooit aanleiding tot pijnklachten.
Afwijkingen van de eierstokken
Ovariumcyste
Een ovariumcyste is een met vocht gevulde holte in de eierstok. Rondom de eisprong is er in de eierstok een kleine holte met vocht (follikel). Hierin zit een eicel. Een follikel groeit soms door. Het follikel is dan persisterend aanwezig. We noemen dit ook wel een
functionele cyste.
Vergroot ovarium (vergrote eierstok)
Een eierstok kan in zijn geheel vergroot zijn. Dit zien we bij echoscopisch onderzoek. Er kan dan sprake zijn van een heel grote cyste of ‘dermoïd’. Een dermoïd noemen we ook wel een wondergezwel. In zo’n wondergezwel zitten vaak allerlei weefsels, zoals haren, botten en talg.
Endometriose
Bij endometriose bevindt zich slijmvlies dat normaliter aan de binnenkant van de baarmoeder zit, ook buiten de baarmoeder. Bijvoorbeeld in het onderste deel van de buikholte, net onder het buikvlies, of in de eierstokken. Deze slijmvliesplekjes reageren met de hormonale cyclus, waardoor ze tijdens de menstruatie kunnen bloeden.
Verklevingen (adhesies)
Verklevingen kunnen ontstaan na een ontsteking van de eileider of darm, na vroegere operaties of door endometriose. Er bestaan dunne, vliezige en dikke, stevige verklevingen.
Verklevingen kunnen voorkomen rond de baarmoeder, eileiders en eierstokken, of op andere plaatsen in de buik.
Blinde darm
De blinde darm (appendix) bevindt zich op de overgang van dunne naar dikke darm.
Tijdens een laparoscopie kijken we ook altijd naar dit orgaan.
Geen afwijkingen die de pijn verklaren
Het gebeurt regelmatig dat bij vrouwen met buikpijn die lang bestaat, alle bovenstaande onderzoeken geen afwijkingen opleveren. Of dat een gevonden afwijking de pijnklachten niet kan verklaren.
Zeker als een laparoscopie geen verklaring geeft voor de aanhoudende buikpijnklachten, is dit voor veel vrouwen een tegenvaller. Ze weten vaak wel dat de kans klein is dat er iets gevonden wordt, toch hopen ze dat een verklaring wordt gevonden voor hun pijn. Want dan kun je er misschien ook iets aan doen.
Het is daarom belangrijk dit eerst emotioneel te verwerken. Daarna gaan we nadenken over hoe het verder moet.
Realiseert u zich dat dat het feit dat we geen afwijking hebben gevonden niet betekent dat u geen pijn kunt voelen, dat u zich aanstelt of dat de pijn ‘psychisch’ is. Pijn is iets wat u voelt en beleeft. Dit kan bestaan zonder duidelijke verklaring.
Hoe verder?
Uit onderzoek en ervaring weten we dat het zinvol is verder te kijken als we geen oorzaak vinden voor uw buikklachten. Het is dan verstandig de gevolgen van de pijnklachten voor
samenhangen met de pijnklachten.
Ook kan het verstandig zijn om er andere hulpverleners bij te betrekken. Bijvoorbeeld een fysiotherapeut, diëtist, maatschappelijk werker, psycholoog of seksuoloog. Bij een extreem pijnlijke buikwand is het goed een pijnspecialist uw pijn te laten beoordelen.
Bij onderzoek naar gevolgen van de pijn kunnen vragen naar voren komen als: bent u door uw pijn meer gespannen? Heeft u stemmingsproblemen, zoals depressiviteit of overmatige angst? Hoe gaat het thuis? Gebruikt u medicijnen, drugs of overmatig alcohol? Wat zijn de gevolgen van uw pijn voor uw werk of andere verplichtingen? Hangen uw pijnklachten samen met stress, relatie- of andere problemen of negatieve (seksuele) ervaringen. Hoewel zij geen oorzaak van de pijn hoeven te zijn, kunnen zij de pijnbeleving wel beïnvloeden.
Het is dan goed om samen ‘verder kijken dan de buik’. Dit kan bijvoorbeeld de gynaecoloog doen of uw huisarts. De gynaecoloog of huisarts kan ook een andere hulpverlener vragen met u in gesprek te gaan.
Na alle medische onderzoeken is het ook zinvol aandacht te besteden aan de emotionele kant. Ontspanningsoefeningen kunnen helpen, of medicijnen. Bijvoorbeeld antidepressiva om uw sombere stemming te verbeteren.
Deze behandelingen richten zich weliswaar niet direct op de buikpijn zelf, u kunt hierdoor wel leren met de buikpijn om te gaan, zodat u er minder last van heeft.
Een voorlichtingsfolder van de NVOG © 2001 Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie
Het copyright en de verantwoordelijkheid voor deze folder berusten bij de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) in Utrecht. Leden van de NVOG mogen deze folder, mits integraal, onverkort en met bronvermelding, zonder toestemming vermenigvuldigen. Folders en brochures van de NVOG behandelen verschillende
verloskundige en gynaecologische klachten, aandoeningen, onderzoeken en
behandelingen. Zo krijgt u een beeld van wat u normaliter aan zorg en voorlichting kunt verwachten. Wij hopen dat u met deze informatie weloverwogen beslissingen kunt nemen.
Schriftelijke voorlichting is altijd een aanvulling op het gesprek met de gynaecoloog.
Daarom is de NVOG niet juridisch aansprakelijk voor eventuele tekortkomingen van deze folder. Wel heeft de Commissie Patiëntenvoorlichting van de NVOG veel aandacht besteed aan de inhoud. De meerderheid van de Nederlandse gynaecologen is het eens met de inhoud.
Andere folders en brochures op het gebied van de verloskunde, gynaecologie en voortplantingsgeneeskunde kunt u vinden op de website van de NVOG:
http://www.nvog.nl, rubriek voorlichting.
Auteur: Ph. Weijenborg Redacteur: dr. G. Kleiverda Bureauredacteur: Jet Quadekker Illustraties: Inge van Noortwijk
Bron: NVOG © 2001 Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie
Contact
Gynaecologie en Verloskunde - Polikliniek T 088 753 11 30
klantcontactcentrum@tergooi.nl Ma t/m vr 08:30 - 16:30 uur
