Het nieuwe bewijsrecht

(1)

HET NIEUWE BEWIJSRECHT

(2)

(3)

Het nieuwe bewijsrecht

ALLIC V

Thierry Vansweevelt Britt Weyts

(eds.)

Antwerpen – Gent – Cambridge

(4)

Het nieuwe bewijsrecht – ALLIC V Thierry Vansweevelt en Britt Weyts (eds.)

ISBN 978-94-000-1118-2 D/2020/7849/125 NUR 822

Gedrukt in de Europese Unie

Verantwoordelijke uitgever: Paul-Etienne Pimont, Lefebvre Sarrut Belgium NV Lay-out: Crius Group, Hulshout

Omslagontwerp: Danny Juchtmans / www.dsigngraphics.be

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgesla- gen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kunnen noch de auteurs noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die in deze uitgave zou kunnen voorkomen.

Dit boek is eveneens digitaal beschikbaar op www.stradalex.com en www.jurisquare.be.

(5)

Intersentia v

INHOUD

De krachtlijnen van het nieuwe burgerlijke bewijsrecht

Beatrix Vanlerberghe . . . 1

I. Inleiding . . . 1

II. Algemene beginselen . . . 3

A. Het bewijsrecht is van aanvullend recht . . . 3

B. Voorwerp van het bewijs . . . 4

C. Bewijslast . . . 4

1. Algemene beginselen . . . 4

2. De verplichting om loyaal mee te werken aan de bewijsvoering . . . 5

3. Introductie van het begrip ‘bewijsrisico’ . . . 7

4. Afwijking van de regels inzake de bewijslast door de rechter . . . . 7

D. Bewijsstandaard . . . 9

1. Algemene regel: zeker bewijs. . . 9

2. Uitzondering: bewijs door waarschijnlijkheid . . . 10

III. Toelaatbaarheid van de bewijsmiddelen. . . 11

A. Algemene beginselen en uitzonderingen . . . 11

B. Rechtshandelingen waarvan de waarde gelijk is aan of hoger is dan € 3500 . . . 12

C. Bewijs van eenzijdige rechtshandelingen . . . 12

D. Bewijs door en tegen derden . . . 13

IV. Bewijsmiddelen . . . 14

A. Bewijs door een ondertekend geschrift . . . 14

1. Het begrip ‘geschrift’ . . . 14

2. Het begrip ‘handtekening’ . . . 15

3. De authentieke akte . . . 18

a. Begrip en vorm. . . 18

b. Bewijswaarde . . . 18

4. De onderhandse akte . . . 19

a. Begrip . . . 19

b. Vorm . . . 19

1. Algemeen . . . 19

2. Onderhandse akten die een wederkerig contract vaststellen . . . 19

3. Onderhandse akten die een eenzijdige verbintenis tot betalen vaststellen . . . 20

(6)

Inhoud

vi Intersentia

c. Bewijswaarde van de onderhandse akte . . . 21

d. De vaste datum van de onderhandse akte . . . 22

5. De advocatenakte . . . 22

6. Vermelding van de betaling op een akte of het dubbel ervan . . . 23

7. Afschriften en kopieën . . . 24

B. Bewijs door getuigen . . . 24

1. Begrip . . . 24

2. Toelaatbaarheid . . . 24

3. Bewijswaarde . . . 25

C. Bewijs door feitelijke vermoedens . . . 25

1. Begrip . . . 25

D. Bekentenis . . . 26

1. Begrip . . . 26

2. Kenmerken . . . 27

E. De eed . . . 32

V. Inwerkingtreding en overgangsrecht . . . 33

Het nieuwe bewijsrecht: gevolgen voor aansprakelijkheidsprocedures Wannes Vandenbussche . . . 35

II. Het uitgangspunt: vrije bewijsvoering (art. 8.8 BW) . . . 36

III. De bewijslast (art. 8.4 BW) . . . 38

A. De bewijsmedewerking . . . 39

1. Principe. . . 39

2. Reikwijdte. . . 40

a. Proactieve houding . . . 40

b. Onthouden van bewijsobstructie . . . 41

c. Bijzondere mededelingsplicht . . . 42

d. Gedeeltelijke omkering van de bewijslast . . . 43

B. Het bewijsrisico . . . 46

C. De bewijsrisico-omkering . . . 46

1. Onwerkzame bewijsmedewerking . . . 48

2. Bewijsobstructie . . . 51

3. Aanzienlijk onevenwicht in bewijsgeschiktheid . . . 52

IV. Bewijsstandaard . . . 53

A. Bewijs met een redelijke mate van zekerheid (art. 8.5 BW) . . . 54

B. Bewijs door waarschijnlijkheid (art. 8.6 BW) . . . 56

1. Negatieve feiten . . . 57

(7)

Inhoud

Intersentia vii

2. Positieve feiten . . . 60

V. Besluit . . . 61

Bewijs in verzekeringsgeschillen: algemeen kader en toepassing Boek 8 nieuw BW Glenn Heirman . . . 63

I. Bewijs van de verzekerings overeenkomst en haar wijzigingen . . . 64

A. Artikel 64 Verzekeringswet 2014 vereist een geschrift . . . 64

B. Bekentenis, eed, getuigen en vermoedens . . . 66

C. Bewijs door derden . . . 68

II. Bewijs van het schadegeval en bewijs van de verzekeringsdekking . . . 69

A. Algemeen . . . 69

B. Bewijs schadegeval . . . 71

C. Bewijs van verzekeringsdekking . . . 72

1. Bewijslast bij positieve en negatieve dekkingsomschrijvingen . . 73

2. Bewijs bij verval van recht en opzet . . . 75

3. Toepassing: cassatiearrest 14 september 2017 . . . 76

4. Conventionele bewijslastregeling: Cassatie 13 september 2010 en artikel VI.83, 21° WER . . . 79

III. Besluit . . . 82

Het ondernemingsbewijsrecht in relatie tot het vernieuwde ondernemingsbegrip Niels Appermont . . . 83

II. Contouren van het ondernemings begrip . . . 85

A. Aanknopingspunt voor de toepassing van het ondernemingsbewijsrecht . . . 85

B. Het formele ondernemingsbegrip uit artikel I.1, 1° WER . . . 87

1. Context . . . 87

2. Bespreking . . . 89

a. Natuurlijke personen die zelfstandig een beroeps- activiteit uitoefenen . . . 90

b. ‘Iedere’ rechtspersoon . . . 93

c. Bepaalde entiteiten zonder rechtspersoonlijkheid . . . 94

III. Impact op het ondernemingsbewijs . . . 97

A. Krachtlijnen van het ondernemings bewijsrecht . . . 97

1. Principe. . . 98

2. Nuancering van het principe: enkel tussen of tegen ‘ ondernemingen’ . . . 101

3. Bijzondere bewijsmiddelen . . . 104

(8)

Inhoud

viii Intersentia

a. Overzicht . . . 104

b. De boekhouding . . . 104

c. De (aanvaarde) factuur . . . 108

1. Wanneer is er sprake van een aanvaarding van de factuur? . . . 111

i. De bestemmeling is een onderneming . . . 111

ii. De bestemmeling is geen onderneming . . . 115

2. Wat zijn de gevolgen van de aanvaarding van de factuur? . . . 116

i. De bestemmeling is een onderneming . . . 116

ii. De bestemmeling is geen onderneming . . . 118

VI. Besluit . . . 119

Omnia mutatur, nihil interit. Beschouwingen over Boek 8 van het nieuw Burgerlijk Wetboek Benoît Allemeersch . . . 121

I. Plaats van Boek 8 in het nieuwe BW . . . 122

II. Filosofie van Boek 8 . . . 124

III. Vier objectieven . . . 125

IV. Behoud van het duale bewijsstelsel . . . 128

V. Structuur van Boek 8 . . . 131

VI. Coherente bewijstaal . . . 132

VII. Slot . . . 132