Eerste zin Zondagnacht Zij ligt in bed. Hij staat naast het bed waarin hij nog geen half uur geleden met haar heeft gevreeën.

De onvoltooide

Zwg door Cees van der Pol Zeker Weten Goed

28 July 2014

Zeker Weten Goed

Auteur Yasmine Allas

Genre Psychologische roman

Eerste uitgave 2013

Uitgever De Bezige Bij

Pagina's 222

Feitelijke gegevens

1e druk, 2013 222 pagina's

Uitgeverij: De Bezige Bij

Flaptekst

Victor vertelt in één nacht het verhaal van zijn relatie met Hanna, die na zes jaar tot een einde is gekomen. Zij ligt zwijgend op het bed waarin zij die nacht nog de liefde hebben bedreven, Victor zoekt in zijn radeloosheid de oorzaak van hun onvermogen tot geluk.

Eerste zin

Zondagnacht 02.30 Zij ligt in bed. Hij staat naast het bed waarin hij nog geen half uur geleden met haar heeft gevreeën.

Samenvatting

Op zondag staat de 50-jarige tandarts Victor van Kleef op uit het bed waarin hij zojuist met zijn veel jongere minnares Hannah heeft liggen vrijen. Ze is van Afrikaanse afkomst, maar ligt nu werkelijk doodstil. Hij praat tegen haar in de hij-vorm, maar gaat ook vaak over op de “innerlijke monoloog” in de ik-vorm.

Victor vertelt meteen dat hij een slechte jeugd heeft gehad en door zijn vader en moeder niet met plezier werd begroet. Ze noemden hem een slapjanus en regelden eigenlijk niets voor hem. Zijn vader tuchtigde hem vaak. Dat leidt later in de roman tot een terugblik naar een vervangende moeder. Hij heeft een vriendje Lo Burggraaf bij wie hij thuis mag komen. Carla, LO’s moeder. Is erg aardig voor Victor, die ze als een zoon beschouwt. Ze bakt

chocoladetaarten voor hem als hij jarig is.

Op een dag laat ze hem een dochtertje zien Anna: die is tien jaar en gehandicapt. Van schrik vlucht Victor uit het huis en hij laat niets meer van zich horen.

Zes jaar geleden heeft hij Hannah die hij Bloesemtak noemt, voor het eerst ontmoet. Ze kwam bij hem in de

tandartsstoel, maar toen hij een gaatje wilde vullen, verdween ze meteen weer. Later nam ze weer contact met hem op. Het is een vreemde vrouw die Victor zover krijgt dat zij met hem midden in de nacht haar dode poes op een mensenkerkhof gaat begraven.

Ook is ze jaloers op de vrouw Tamara met wie Victor iets heeft gehad. Ze had hen betrapt toen ze uit de badkamer kwamen. Victor heeft Tamara’s gebit opgeknapt. Hij heeft haar veel zelfbewuster gemaakt. Ze had zich een keer laten zien aan Victor als een moderne, opgekalefaterde vrouw.

In de vertelling van Victor komen ook drie verhalen van Hannah voor die zij aan hem vertelt: ze gaan allemaal over de zin van het bestaan in Afrika en hebben als genre zelfs wel iets weg van een sprookje. Victor is altijd heel erg gesteld op de verhalen die Hannah vertelt.

Het verhaal van Monto 1.

Monto is een beeldend kunstenaar die grote hoofden maakt en die op het strand tentoonspreidt. Hannah die daarvan gehoord heeft, gaat hem opzoeken en vraagt hem wanneer iets af is. De kunstenaar antwoordt dat een kunstwerk eigenlijk nooit af is.

“Hij denkt “dat iets pas af is, als het dood is, en de dood zit in ons hoofd, je merkt alleen niet dat die aanwezig is. De liefde wel, die kun je voelen, die klopt in ons hart..

Een kunstwerk moet je dus nooit afmaken.

Het verhaal van Hawo 2.

Hawo is een arm weeskind dat naar de grote stad vertrekt. Haar moeder heeft veel verdriet om gestorven kinderen gehad en in een droom wordt aan Hawo meegedeeld dat ze hetzelfde verdriet zal voelen, maar dat er dan een beloning tegenover staat. Ze trouwt als arm meisje met een oudere man die rijk is. Ze schenkt hem veel kinderen, maar die moet ze van de droomfiguur doden. Ze wurgt hen met haar borsten. Dan komt er nog een mooi kind dat ze moet verstoten. Het lot van dit mooie meisje is dat ze nooit seks mag hebben met een man. Als zij weg is, zullen er nog een paar kinderen geboren worden. Die zullen dan het grote geluk aan haar en haar man moeten brengen.

Hannah zegt tegen Victor dat zo haar naam ontstaan.

Het verhaal over Maano 3.

Tijdens een etentje met Victor vertelt Hannah het verhaal van haar moeder Maano. Het is een bijzonder mooi meisje dat echter geen gevoelens kent. Als haar eigen moeder Dekmo sterft, heeft ze ineens bij de begrafenis die sterke gevoelens wel. Ze heeft een bijzondere voorliefde voor de maan, die haar ook tot emoties kan aanzetten. Haar vader begrijpt dat Maano op een keer weg zal zijn. Ze trouwt als ze veertien is met de vader van Hannah.

Gedurende de nacht wordt het steeds meer chaos in het hoofd van Victor. Ook komen er steeds meer aanwijzingen dat Hannah zich niet meer beweegt, erg koud wordt, koude lippen heeft, verstijft in bed ligt. Het zou kunnen

betekenen dat Hannah niet meer leeft en dat Victor de hand in haar dood heeft gehad. Hij zegt namelijk dat hij zijn tandartsenpraktijk binnenkort zal moeten sluiten. (Waarom?) Midden in de nacht belt hij een vriend Martin op en stelt hem vragen over vriendschap. De antwoorden zijn niet erg gelukkig en Victor besluit de vriendschap op te zeggen. ‘

’s Morgens komt de Poolse wasvrouw Eva de was van Victor ophalen, maar hij laat haar niet toe in de slaapkamer.

Weer een teken dat er iets mis is met Hannah.

Victor denkt steeds weer terug aan de vreemde dingen die Hannah als Afrikaanse uithaalt. Hij is een westerling en je

ziet duidelijk het verschil in cultuur. Hij kan haar soms niet volgen: ze trekt hem aan en stoot hem weer af. In de zes voorgaande jaren heeft hij nooit echt seks met haar gehad, tot op de dag van de vertelling. Ze gedraagt zich echter duidelijk anders dan Vincent.

Enkele voorbeelden:

- Het begraven van de dode poes op het mensenkerkhof

- Tijdens een etentje beoefenen ze een vorm van plasseks op de wc van het restaurant

- Het vreemde gedrag van Hannah tijdens de vakantie in Como, toen ze speciaal voor hem overkwam, daarna weer wegliep, zich laat vinden op het strand, seks met hem wil beginnen en dan ineens weer wegzwemt. Ze worstelen in het water.

Terug in het heden ervaart Victor steeds meer chaos in zijn hoofd. Hij zoekt een brief van zijn moeder op die onlangs (na 39 jaar) bij hem is bezorgd. Ze vertelt daarin dat ze nooit moedergevoelens voor hem heeft getoond en ook dat ze zijn gedrag toen hij puber was erg kwalijk neemt. Zijn vader is twee jaar ervoor overleden. Victor vindt het allemaal geen toeval dat hij daar nu overleest. Hij pakt een dagboek uit zijn kast en leest de telefoonnummers van Carla. Hij probeert het nummer en krijgt de vrouw aan de lijn. Ze is heel blij dat hij belt, neemt hem niets kwalijk en vraagt of hij de volgende dag haar wil bezoeken, omdat ze kanker heeft en die dag euthanasie wil plegen. Haar leven is voltooid. Victor zegt dat hij met Bloesemtak aanwezig wil zijn.

Dan gaat hij op bed zitten, op bed waar hij uren geleden met haar heeft gevreeën. Hij strijkt een pluk haar uit haar gezicht. Hij blaast de kaars op het nachtkasje uit, kruipt dicht tegen haar aan en slaat zijn armen om haar middel.

Zijn lippen raken haar koude lippen aan. Hij begraaft zijn gezicht als vanouds diep in haar hals.

Personages Victor van Kleef

Victor van Kleef is een vijftigjarige tandarts die een moeilijk jeugd achter de rug heeft: hij was een ongewenst kind dat door zijn ouders slecht werd behandeld. Het is natuurlijk niet vreemd dat hij valt voor de moedergevoelens van Carla, de moeder van een vriendje, die hem steeds lieverd noemt. Hij is er al kind in huis, totdat ze hem haar andere kind Anna laat zien, dat in het huis wordt weggestopt. Hij vlucht weg en gaat nooit meer terug. Jaren later neemt hij weer contact op. Victor moet zijn verleden zien te verwerken en hij heeft moeite met relaties. (vgl. zijn verhouding met Tamara) dan komt hij de Afrikaanse Hannah tegen die een onweerstaanbare aantrekkingskracht op hem uitoefent, maar zodra hij te dichtbij komt, stoot ze hem weer af. Ze treitert hem daagt hem uit tot seksuele handelingen, maar op het allerlaatste moment haakt ze af. Uit een verhaal van haar blijkt dat deze Hannah geen seks mag hebben.

Wanneer Victor dat op de dag van de vertelling toch heeft, wil hij haar waarschijnlijk niet laten gaan of heeft ze misschien wel verzet gepleegd, waardoor hij haar gedood heeft. Dat is tenminste mijn interpretatie.

Hannah

Hannah (Bloesemtak) is een jonge Afrikaanse vrouw met haar eigen normen en waarden, dat zijn andere dan de westerse normen, wat o.a. uit haar verhalen over leven, liefde en dood blijkt. Ze daagt Victor steeds uit met bizarre spelletjes ( de begrafenis van de poes, de plasseks, de vakantie in Como, in bad zitten en weglopen) Het ziet ernaar uit dat ze haar gedrag met de dood moet bekopen.

Quotes

"De wereld van mijn grootouders was niet het paradijs, integendeel, maar het was wel een wereld waarin anders werd gedacht over geboorte , liefde en dood. Er werd anders gedacht en dus werd er anders gehandeld. Die wereld is verdwenen, Victor. Die wereld zul je niet kunnen vinden in je bibliotheek. Je zult er alleen nog iets van kunnen proeven in de verhalen die over de wereld waaien, die mee zijn gereisd in vliegtuigen…"

Bladzijde 172

"Jij je zin schat. Je dwingt mij te zeggen hoe ik er echt over denk. Ikzelf speel geen spelletje, maar het leven zelf is één groot toneelstuk. We zijn allemaal acteurs, Victor, we spelen allemaal een spel, hebben allemaal zo onze eigen rol.

Laat mij mijn eigen rol spelen. Ik beloof je dat ik dat met verve zal doen. ‘En wie is de regisseur van dit grote toneelstuk van jou?’ ‘Het leven, Victor, het leven.’ "

Bladzijde 198

"Ik heb negenendertig jaar de tijd gehad om grondig te kunnen nadenken. Maar mijn antwoord is nee. Ik heb nooit iets voor je gevoeld als moeder. Voor mij bleef jij, zoals ik dat ooit tegen je heb gezegd, een koekoekskind. Achteraf ben ik blij dat jij als baby mijn borst weigerde."

Bladzijde 209

"Hij staat voor de spiegel. Hij trekt de gordijnen nog dichter naar elkaar, zodat er geen streepje licht naar binnen kan schijnen. Dan gaat hij op bed zitten, op bed waar hij uren geleden met haar heeft gevreeën. Hij strijkt een pluk haar uit haar gezicht. Hij blaast de kaars op het nachtkasje uit, kruipt dicht tegen haar aan en slaat zijn armen om haar middel. Zijn lippen raken haar koude lippen aan."

Bladzijde 222

Thematiek

Liefdesrelatie: onbereikbare liefde

Victor en Hannah komen uit verschillende culturen en ze denken totaal verschillend over de rol die ze in het leven spelen. Liefde, leven en dood komen als een soort noodlot op je af, is de visie van Hannah. Dat kun je zien aan de hand van de verhalen die ze aan Victor vertelt. Soms kun je daar helemaal geen regelmaat in ontdekken. Victor wil als westerling alles rationeel benaderen. Maar dat gaat niet altijd. Daardoor blijven het twee vertegenwoordigers van verschillende culturen en dat belemmert hun liefde. Hannah ziet hun liefde ook als een toneelspel, waarvan het leven de regisseur is (blz. 198). Ikzelf speel geen spelletje, maar het leven zelf is één groot toneelstuk. We zijn allemaal acteurs, Victor, we spelen allemaal een spel, hebben allemaal zo onze eigen rol. Laat mij mijn eigen rol spelen. Ik beloof je dat ik dat met verve zal doen. ‘En wie is de regisseur van dit grote toneelstuk van jou?’ ‘Het leven, Victor, het leven.’ Victor wil liever de regisseur van zijn eigen leven zijn. Dat verhindert de totstandkoming van de ideale liefde.

Motieven Vriendschap

Victor is zelf niet trouw in de vriendschap. Hij belt midden in de nacht zijn vriend Martin op om hem over vriendschap te vragen, maar o.a. omdat hij diens vrouw niet leuk vindt, komt er aan de vriendschap een einde. Ook heeft hij ooit de vriendschap met Carla en Lo verbroken, toen hij erachter kwam dat Carla een dochtertje verborgen hield.

Kind-ouderrelatie

De relatie tussen Victor en zijn ouders was erg slecht. Ze wilden hem liever niet hebben. Hij weigerde symbolisch uit de borst van zijn moeder te drinken. Later ontmoet hij de moeder van Lo Burggraaf die voor hem de rol van

vervangende moeder met verve bekleedt. Maar hij breekt met haar, wanneer hij ziet dat ook zij een kind op een zolderkamer verbergt, een kind dat niet voltooid is, niet volmaakt.

Dood

De dood speelt een belangrijke rol in de roman. Aan het eind van de roman staat de volgende passage. Bloesemtak, mijn allerliefste lief, mijn teerbeminde doerak, hier zijn we dan. Ik verschans mij in het diepste binnenste van je. Ik zal daar blijven tot mijn laatste zucht, tot er niets anders van mij over is dan stof. Onze zielen zullen elkaar beminnen.

Bevrijd van alles wat mij ooit aan het leven bond leg ik mijn tollende hoofd op jouw koele schoot. Dat verwijst toch heel sterk naar de dood. Er zijn ook eerder aanwijzingen naar de dood in het verhaal: - Blz. 80 : koude vrouw - Blz.

121: ‘Ik heb buitengewoon veel behoefte hier onder deze kamerjas te liggen tot we uitgeteerd van de honger maar vol van liefde komen te overlijden. - Blz. 137: Hoe secuur hij ook gebitten heeft behandeld, nooit eerder heeft hij

vrouwenlippen gebalsemd De interpretatie die ik aan het open geef, is dat ik vermoed dat Victor (betekenis naam: de overwinnaar) zijn seksuele zin heeft doorgedreven en Hannah opnieuw tegengestribbeld heeft. Dat zou haar deze keer fataal zijn geworden. Ze heeft hem al heel lang aan het lijntje gehouden en met hem gespeeld. (vgl. blz. 222 Zijn lippen raken haar koude lippen aan.)

Cultuurverschillen

Hierboven is al uitgelegd dat Victor en Hannah twee vertegenwoordigers van verschillende culturen zijn die anders in het leven staan en anders over het leven denken.

Opdracht

Voor mijn allerliefste donder

Trivia

Yasmine Allas is behalve schrijfster ook actrice.

Titelverklaring

“De onvoltooide “ is een niet zo eenvoudig te verklaren titel, omdat diverse verklaringen in aanmerking komen. Er wordt in de tekst namelijk enkele letterlijk gesproken over voltooien, volmaakt zijn, klaar hebben.

Voltooien betekent in enkele passages klaar zijn / volmaakt zijn. Dat heb je met de dood zegt de kunstenaar Monto tegen Hannah op blz. 32. En Carla zegt in haar laatste telefoongesprek met Victor.” Er is geen morgen meer. Het is voltooid.” Ze zal de volgende dag euthanasie plegen, omdat ze uitbehandeld is tegen kanker (blz. 221)

Dat zou kunnen betekenen dat het met Hannah nog niet gedaan is. Haar leven zou nog onvoltooid zijn. Het kan ook zijn dat de titel verwijst naar de onvoltooide liefdesrelatie.

Victor wil graag met Hanna volledig seks bedrijven, maar ze geilt hem steeds op. Op het einde is ze vaak ineens weer weg. Seks met haar zou alles volmaakt maken. Maar de lezer weet uit het verhaal van Hannah over de kunstenaar Monto dat volmaakt zijn betekent dood zijn. Wanneer Victor dus zijn zin doorgedreven heeft en de volledige seksuele daad bij haar voltooid heeft, waardoor hij denkt dat dit de volmaakte liefde is, betekent dit de dood. Een verwijzing zou dan kunnen komen uit het verhaal van Hawo, dat Hannah aan Victor heeft verteld. Het meisje dat ”onbemind en ongeliefd en onaangeraakt moet blijven, haar leven lang.” In dat geval zou Hawo (maar dus ook Hannah) de

onvoltooide zijn.

Een bijkomstig onvoltooid personage is Anna, het verborgen zusje van Lo. Ze is waarschijnlijk geestelijk gehandicapt, dus niet volmaakt en weggestopt op een zolderverdieping.

Structuur & perspectief

Victor vertelt het verhaal van Hannah met wie hij een half uur ervoor nog heeft liggen vrijen van zondagnacht 02.30 tot maandagavond 22.30. Het verhaal is eigenlijk een vrij warrig geheel zonder onderverdeling in delen en/of hoofdstukken. Een aantal keren staat in de tekst “Rust” wat eventueel een nieuw stuk tekst aangeeft: een soort overgang van de ene tijdlaag in de andere. De structuur van de roman symboliseert bovendien de chaos die er in het hoofd van Victor heerst, omdat hij beseft dat hij zijn geliefde heeft gedood. Hij maant zichzelf daarom enkele keren tot “rust.” Waarschijnlijk is hij ook erg van slag geraakt door de brief die zijn moeder hem die week heeft gestuurd en waarin ze heeft geschreven dat ze hem maar een koekoekskind vond.

Victor is de personale verteller, in het heden vertellend in de o.t.t. en wanneer hij flashbacks aanhaalt in de o.v.t.

Maar hij gaat als verteller moeiteloos over in de monoloque interieur, waarin hij zich dan als ik-verteller aan de verteller toont.

Decor

De vertelde tijd is van zondagnacht 02.30 uur tot maandagavond 22.30 uur. Dat is derhalve een tijdsbestek van twintig uur, als je zondagnacht eigenlijk beschouwt als ‘maandagnacht.

‘Victor geeft aan wat hij in die twintig uur doet en (terug) denkt. Hij denkt aan zijn niet gewenste jeugd, zijn korte relaties met andere vrouwen en zijn ontmoeting met Hannah zo’n zes jaar geleden. Hierdoor komen er diverse tijdlagen in het verhaal. Niettemin blijft de vertelde tijd: twintig uur. Het is in ieder geval in de herfst, want Victor zegt dat hij graag een herfstwandelingetje met Hannah zou willen maken.

Het decor wordt topografisch gezien niet duidelijk beschreven. Waarschijnlijk is er sprake van een grote stad.

Eigenlijk is de slaapkamer van tandarts Van Kleef de plek waar zich het hele verhaal afspeelt. Het wordt dan min of meer een belangenruimte (symbolische ruimte). Maar een leuk gegeven staat op blz. 207. Woensdag voor de fatale nacht heeft Victor een brief van zijn moeder gekregen. Er staat een postcode op. Het is logisch dat dit de postcode van de afzender is. Die valt de verteller namelijk op: zijn eigen postcode zou hij in dat geval niet vermelden. Dat betekent dat de moeder van Victor in het Gelders plaatsje Vorden woont.

Stijl

Victor van Kleef, de verteller, gaat in zijn vertelling tot de lezer steeds over van de hij-vorm in de ik-vorm. Dat is af en toe best lastig lezen Dat is wel het allerbelangrijkste kenmerk van Allas’ stijl in deze roman. Ook zie je een duidelijk verschil in schrijfstijl wanneer Hannah haar verhaaltjes uit Afrika vertelt. Het zijn dan bijna weergaven van sprookjes.

Slotzin

Bloesemtak, mijn allerliefste lief, mijn teerbeminde doerak, hier zijn we dan. Ik verschans mij in het diepste binnenste van je. Ik zal daar blijven tot mijn laatste zucht, tot er niets anders van mij over is dan stof. Onze zielen zullen elkaar beminnen. Bevrijd van alles wat mij ooit aan het leven bond leg ik mijn tollende hoofd op jouw koele schoot.

Beoordeling

‘De onvoltooide’ is op zijn zachts gezegd een bijzondere roman. Dat komt in de eerste plaats door de vertelstructuur:

er is een personale verteller die vaak een innerlijke monoloog houdt, waardoor de lezer denkt dat hij een ik-verteller treft.

Ook de inhoud is nogal bizar. Het verhaal gaat over twee mensen die problemen hebben met elkaar te benaderen.

Dat komt o.a. doordat ze uit verschillende culturen afkomstig zijn en de opvattingen van het ene personage niet aansluiten bij die van de ander. Dat geeft veel spanning in de roman. Bovendien wordt het lang onduidelijk wat er met de vrouw Hannah is gebeurd. Daarover laat de verteller twijfel bestaan. Een ervaren leze mag echter

concluderen dat er sprake is van een moord of in ieder geval dood door schuld.

Om die reden is het boek goed te combineren met andere romans over de gestorven geliefde.

Een mooie combinatie zou bijvoorbeeld “Turks Fruit” van Jan Wolkers kunnen zijn of Hugo Claus “Het jaar van de Kreeft.”

Vanwege de ruime bladspiegel en snel opvolgende anekdotes is het boek uitstekend te lezen voor

eindexamenkandidaten van havo en vwo. Je hoeft er namelijk niet al teveel tijd aan te besteden. Binnen enkele uurtjes heb je “de onvoltooide” voltooid.

Recensies

"Al ruim voor de helft begint het vermoeden te dagen dat ‘Bloesemtak’, zoals zij liefkozend wordt genoemd, er wel héél roerloos bij ligt. En als dan ook nog wordt gemeld dat zij ‘een koude vrouw’ is en haar huid ‘minder aaibaar is dan voorheen’, dan weten we genoeg, al hebben we dan nog heel wat bladzijden te gaan: Bloesemtak gaat niet meer wakker worden. Hier is iets crimineels gebeurd – of op zijn minst een ongeluk. Maar over het hoe en wat worden we niets gewaar. Dat open einde maakt De onvoltooide definitief tot een wezenloze, kunstmatige onderneming. Het is onmogelijk iets te voelen voor een man en vrouw die geen seconde tot leven komen, of ze nu van daar zijn of van hier. "

http://www.nrclux.nl/de-o.../1074793/

"Dat maakt van De onvoltooide een enigszins benevelend weefsel, wat past bij de verwarring die bezit heeft

genomen van Victor, de verteller van het grote verhaal. Want waarom ligt Hanna daar zo stil en voelt ze koud aan, al die tijd dat hij aan het woord is en door zijn huis stommelt? Waarom zegt hij dat zijn tandartsenpraktijk binnenkort moet sluiten? Wat is er precies voor onherstelbaars voorgevallen?"

http://www.volkskrant.nl/...oide.html