Algemeen bestuur
Vergadering 6 april 2017
Agendapunt 5
Onderwerp Evaluatie en doorontwikkeling Wmo-toezicht
Korte samenvatting onderwerp:
De gemeenten in Gelderland-Zuid en Mook en Middelaar hebben de GGD als toezichthouder Wmo aangesteld. Eind 2015 gaf het AB de opdracht om toezicht op maatwerkvoorzieningen uit te voeren bij:
- meldingen van calamiteiten en geweldsincidenten;
- signalen;
- nieuwe aanbieders;
- aanbieders die onder (verscherpt) toezicht stonden van landelijke inspecties
voordat de decentralisatie zijn beslag kreeg dan wel – inmiddels – onder (verscherpt) toezicht van de Wmo-toezichthouder staan.
Daarnaast kreeg Wmo-toezicht opdracht om:
- toezicht op algemene voorzieningen te ontwikkelen;
- toetsingskader door te ontwikkelen;
- samenwerking te creëren met andere Wmo-toezichthouders en met de Rijksinspecties;
- deskundigheidsbevordering van toezichthouders op te zetten en intervisie te organiseren;
- af te stemmen met gemeenten inzake handhaving.
In bijgaande notitie is de evaluatie van de uitvoering van het toezicht op de maatwerk-
voorzieningen beschreven en zijn de nog openstaande opdrachten en nieuwe vraagstukken nader uitgewerkt. De notitie is opgesteld in afstemming met de ambtelijke werkgroep Toezicht Wmo, waarin zowel Rijk van Nijmegen als Rivierenland zijn vertegenwoordigd.
Uitkomsten evaluatie maatwerkvoorzieningen:
Het Wmo-toezicht heeft in 2016 vijf meldingen van calamiteiten onderzocht, zeven signaalgestuurde onderzoeken uitgevoerd en daar waar al mogelijk de follow up van de
verbeterplannen gemonitord. Twee van de zeven aanbieders hadden ook een toezichtverleden.
Ook zijn naar aanleiding van signalen vijf onderzoeksverkenningen uitgevoerd die uiteindelijk niet tot een signaalgestuurd onderzoek hebben geleid omdat de signalen niet voldoende zwaarwegend waren. Verder zijn zacht nieuwe aanbieders onderzocht, waarvan vier volledig en vier beperkt tot een vooronderzoek. Tot slot is nog één aanbieder met een toezichtverleden onderzocht. Bovenop deze werkzaamheden heeft het Wmo-toezicht naar aanleiding van vragen van gemeenten ook diverse adviezen geformuleerd over toezicht op PGB-houders.
Eén van de belangrijkste ervaringen tot nu toe is dat signaalgestuurde onderzoeken veel meer tijd vragen dan oorspronkelijk begroot. Die tijd is nodig om gemeenten een goed inzicht te kunnen geven in de situatie bij een aanbieder en om gemeenten met de bevindingen en adviezen daad- werkelijk een grondslag te kunnen bieden voor kwaliteitsverbetering, al dan niet in de vorm van handhaving. Daarnaast is in de praktijk gebleken dat andere vormen van toezicht passend zijn voor de overige categorieën om de kwaliteit te monitoren. Het Wmo-toezicht Gelderland-Zuid heeft haar werkwijze bij de diverse onderzoeken daarom verder gedifferentieerd.
Doorontwikkeling Wmo-toezicht
Op basis van de evaluatie van het toezicht op maatwerkvoorzieningen en het voorstel om
algemene voorzieningen eveneens op basis van signalen te onderzoeken zijn in bijgevoegde notitie drie scenario’s beschreven voor de wijze waarop het Wmo-toezicht kan worden doorontwikkeld:
Scenario 1: alle uitkomsten uit de evaluatie worden verwerkt (uitbreiding middelen en beperkte inperking van de oorspronkelijke opdracht);
Scenario 2: idem aan scenario 1, maar minder signaalgestuurde onderzoeken (beperkte uitbreiding middelen en beperkte inperking van de oorspronkelijke opdracht);
Scenario 3: idem aan scenario 2, maar minder onderzoeksverkenningen, geen onderzoek naar aanbieders met toezichtverleden en geen extra beleidscapaciteit voor
doorontwikkeling Wmo-toezicht. (geen uitbreiding van middelen, grote inperking oorspronkelijke opdracht).
Nieuwe vraagstukken
Daarnaast hebben zich in het afgelopen jaar ook nieuwe vraagstukken aangediend die eind 2015 nog niet waren voorzien. Dit betreft samenwerking materiële controle en ontwikkeling toezicht bij PGB-houders.
Financiële consequenties voor 2017 e.v. jaren1
De keuze voor een scenario uit hoofdstuk 4 kan financiële consequenties hebben. Dat geldt eveneens voor de mogelijke opdracht uit hoofdstuk 6. Hierbij wordt er van uitgegaan dat de keuze voor een bepaald scenario c.q. opdracht voor geheel Gelderland-Zuid en Mook en Middelaar geldt.
Keuze scenario:
2017 Verdeling gemeenten
Scenario 1 € 224.331 M&M € 3.160
GZ € 221.171
Scenario 2 € 181.324 M&M € 2.554
GZ € 178.770
Scenario 3 Conform vastgestelde begroting (€ 156.453)
M&M € 2.204
GZ € 154.250
Kosten extra onderzoek
facultatieve financiering € 20.350 M&M € 287
GZ € 20.063
Voorgesteld wordt om het Wmo-toezicht voor alle voorzieningen (maatwerk en algemeen) vanaf 2017 in te richten volgens scenario 1. Hierdoor is het Wmo-toezicht in staat om:
een goed inzicht te bieden in de kwaliteit van de Wmo-voorzieningen;
inzicht te verkrijgen of aanbieders voldoende werken volgens de gedachte van de Wmo 2015, te weten; kantelingsgericht (bevorderen van zelfredzaamheid en participatie);
adequaat in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en risico’s;
inzicht te verkrijgen in de resultaten van de door de overheid gewenste integrale aanpak (wonen, werk en gezondheid).
In de conceptbegroting 2018 van GGD Gelderland-Zuid is vooralsnog uitgegaan van scenario 1.
Indien het bestuur beluit tot een ander scenario, zal de (concept)begroting 2018 uiteraard conform worden aangepast.
Opdracht PGB:
2017 Verdeling gemeenten
Pgb-opdracht € 8.400 M&M € 118
GZ € 8.282
Voorgesteld wordt om het Wmo-toezicht deze opdracht te verstrekken. Hierdoor is het Wmo- toezicht in staat om in te spelen op de pgb-problematiek.
1 De financiële bijdragen per gemeente zijn voor alle scenario’s/opdrachten in de bijlage aangegeven.
Voorstel te beslissen:
Doorontwikkeling Wmo-toezicht:
1. Kennis te nemen van het voorstel om de huidige werkwijze voor maatwerk- voorzieningen – Wmo-toezicht op basis van signaalgestuurde onderzoeken – door te ontwikkelen en ook algemeen geldend te maken voor algemene voorzieningen.
2. In te stemmen met aanpassing van het Wmo-toezicht op maatwerk- en algemene voorzieningen in Gelderland-Zuid en Mook en Middelaar en daarbij een keuze te maken tussen scenario 1, 2 of 3, inclusief bijbehorende financiering voor 2017 e.v.
jaren.
3. Kennis te nemen van het feit dat het aantal onderzoeken naar signalen is gemaximeerd.
4. In te stemmen met facultatieve financiering voor alle gemeenten in Gelderland- Zuid en Mook en Middelaar (naar rato van inwoneraantal) voor de
(signaal)gestuurde onderzoeken indien er meer onderzoeken moeten worden uitgevoerd dan het maximum aantal uit het gekozen scenario.
5. Kennis te nemen van het risico dat een Wmo-toezicht onderzoek naar een ‘Grote calamiteit’ niet is opgenomen in de begroting van Wmo-toezicht en dat ad hoc aanvullende financieringsafspraken moeten worden gemaakt indien een dergelijk toezichtonderzoek nodig is.
6. Opdracht te geven voor het opstellen van de Beleidsregel Actieve openbaarmaking rapporten Wmo-toezicht in het eerste half jaar 2017.
7. Kennis te nemen van het risico van mogelijke juridische procedures als gevolg van openbaarmaking van de eindrapporten Wmo-toezicht. In dat geval zullen
bijbehorende kosten worden doorberekend.
Nieuwe vraagstukken:
8. Kennis te nemen van de pilot in Rijk van Nijmegen ‘samenwerking tussen Wmo- toezicht en rechtmatigheidscontrole’ waarbij rapporten van het Wmo-toezicht geraadpleegd worden voor de materiële controle.
9. Opdracht te geven om in de eerste helft van 2017 een plan van aanpak op te stellen voor toezicht bij pgb-houders en in te stemmen met bijbehorende financiering.
