Toezicht Wmo
Rotterdam-Rijnmond
Jaarrapportage 2021
Samenvatting
Het Toezicht Wmo Rotterdam-Rijnmond doet niet alleen onderzoek naar calamiteiten, maar zet zich actief in op verschillende vormen van toezicht. Met de burger als uitgangspunt verrichtten wij onafhankelijk onderzoek om zorgaanbieders en gemeenten te stimuleren om de kwaliteit van Wmo-ondersteuning verder te verbeteren.
In 2021 hebben we, voor nieuwe en bestaande zorgaanbieders, vijf informatiebijeenkomsten georganiseerd. Doel van deze bijeenkomsten was onder andere om kennis en ervaring uit te wisselen over kwaliteitseisen, melden van calamiteiten en het uitvoeren van leeronderzoeken.
In totaal hebben 98 zorgaanbieders (121 deelnemers) aan deze bijeenkomsten deelgenomen.
De deelnemers waarderen dat het Toezicht Wmo investeert in voorlichting over
kwaliteitscriteria waar zorgaanbieders aan moeten voldoen, laagdrempelige manier van informatie-uitwisseling en kennisuitwisseling tussen zorgaanbieders in de regio. Verder heeft het Toezicht Wmo in 2021 een reflectiebijeenkomst georganiseerd voor het onderzoek naar de veiligheid van cliënten in de nachtopvang. Aan deze bijeenkomst hebben 23 deelnemers van zorgaanbieders en gemeenten deelgenomen.
In verband met Covid-19 was het niet altijd mogelijk om toezicht op locatie uit te voeren.
Daarom hebben we besloten om een administratieve toets uit te voeren naar 12 Pgb- aanbieders. Eind 2021 hebben we bij zeven van deze aanbieders een hertoets uitgevoerd.
Daarnaast zijn we in 2021 gestart met de voorbereidingen voor twee themaonderzoeken:
‘onderaannemerschap’ en ‘Beschermd wonen’. In 2022 worden deze onderzoeken uitgevoerd.
In het kader van preventief toezicht hebben we 42 signalen ontvangen. Op basis van deze signalen hebben we 6 onderzoeken, 2 heronderzoeken en 1 vooronderzoek uitgevoerd.
Om het leren van elkaar te stimuleren hebben we één van deze onderzoeken samen met een Toezichthouder Rechtmatigheid uitgevoerd. Onze bevindingen over deze samenwerking zullen we landelijk met andere gemeenten en toezichthouders delen.
In 2021 hebben we 28 meldingen van calamiteiten ontvangen. 13 van deze meldingen waren geen calamiteit conform de Wmo. 15 meldingen hebben we in behandeling genomen, waarvan 9 in 2021 zijn afgehandeld. 6 meldingen zijn nog in onderzoek. Daarnaast hebben we 4
calamiteiten uit 2020 afgehandeld.
Tot slot hebben we wederom geïnvesteerd in samenwerking met gemeenten, toezichthouders kwaliteit en rechtmatigheid, Toezicht Sociaal Domein, VNG, GGD-GHOR en het ministerie van VWS. Voor de doorontwikkeling van het Toezicht Wmo hebben we diverse presentaties verzorgd, kennis gedeeld en deelgenomen aan diverse landelijke werkgroepen.
Inhoudsopgave
Samenvatting
1. Inleiding ... 2
2. Covid-19 ... 2
3. Structureel Toezicht ... 3
4. Proactief Toezicht... 4
5. Preventief Toezicht... 6
6. Reactief toezicht... 10
7. Overige werkzaamheden ... 12
7.1 Verzoeken van burgers ... 12
7.2 Samenwerking partners ... 12
7.3 Pilot samenwerking Toezicht rechtmatigheid van Rogplus ... 12
7.4 Werkgroepen... 13
7.5 Samenwerking met ministerie van VWS ... 13
7.6 Toezicht Wmo in het nieuws ... 13
1. Inleiding
Het Toezicht Wmo Rotterdam-Rijnmond (hierna Toezicht Wmo) hanteert in de uitvoering van werkzaamheden vier vormen van toezicht (zie figuur 1). In deze rapportage zijn de uitgevoerde activiteiten per toezichtsvorm verantwoord. Het Toezicht Wmo maakt rapportages van
onderzoeken openbaar op de website van de GGD Rotterdam-Rijnmond.1
Figuur 1: Toezichtsmodel Toezicht Wmo Rotterdam-Rijnmond
2. Covid-19
In 2021 is Covid-19 wederom van invloed geweest op de werkzaamheden van het Toezicht Wmo. In de uitvoering van werkzaamheden heeft het Toezicht Wmo zich aangepast aan de landelijke richtlijnen. Tijdens deze periode is o.a. ingezet op de uitvoering van administratieve toezichtsonderzoeken, online bijeenkomsten en online interviews. Deze manier van werken heeft positieve resultaten voor kennisdeling opgeleverd voor het doen van onderzoek en kennisdeling. Wanneer het mogelijk was heeft het Toezicht Wmo onderzoek op locaties van zorgaanbieders uitgevoerd.
1 https://www.ggdrotterdamrijnmond.nl/wat-doet-de-ggd/toezicht-wmo/
3. Structureel Toezicht
Het doel van structureel toezicht is om zorgaanbieders in de regio Rotterdam-Rijnmond (beter) te leren kennen. Daarnaast worden (nieuwe) zorgaanbieders actief geïnformeerd over de werkwijze van het Toezicht Wmo en de wettelijke verplichting om calamiteiten en geweld bij de verstrekking van voorziening te melden.
In het werkplan 2021 zijn de volgende activiteiten voor structureel toezicht opgenomen:
1. Organiseren van bijeenkomsten gericht op “calamiteiten” om zorgaanbieders te faciliteren bij het uitwisselen van ervaringen, bij het doen van calamiteitenonderzoeken en
tegelijkertijd de verwachtingen met betrekking tot de uitvoering van calamiteitenonderzoeken duidelijk te maken.
2. Organiseren van informatiebijeenkomsten voor nieuwe gecontracteerde aanbieders in de regio Rotterdam- Rijnmond met als doel om kennis te maken met het Toezicht Wmo en de meldingsbereidheid van calamiteiten te vergroten.
3. Organiseren van informatiebijeenkomsten voor bestaande gecontracteerde aanbieders in de regio Rotterdam- Rijnmond met als doel om nader kennis te maken met het Toezicht Wmo en de meldingsbereidheid van calamiteiten te vergroten.
4. Uit een inventarisatie van het Toezicht Wmo blijkt dat in de regio meer dan 1250 unieke Pgb-aanbieders actief zijn.2 Nadere verkenning of deze Pgb-aanbieders door het Toezicht Wmo voorgelicht kunnen worden.
Verantwoording
Ad 1: Meerdere aanbieders hadden aangegeven behoefte te hebben aan meer informatie over het doen van calamiteitenonderzoeken. In februari 2021 heeft het Toezicht Wmo een
informatiebijeenkomst georganiseerd. Aan deze bijeenkomst hebben negen zorgaanbieders deelgenomen. Eén zorgaanbieder waarmee het Toezicht Wmo goede ervaringen heeft in het doen van calamiteitenonderzoeken, is gevraagd om als organisator hieraan deel te nemen.
De bijeenkomst is goed ontvangen door de zorgaanbieders en heeft geleid tot
vervolgafspraken tussen aanbieders onderling die meer van elkaars werkwijzen wilden leren.
Ad 2: In juni 2021 zijn alle nieuwe gecontracteerde zorgaanbieders uit de regio Rotterdam- Rijnmond uitgenodigd om deel te nemen aan twee informatiebijeenkomsten. In totaal hebben 13 aanbieders (19 personen) deelgenomen aan deze bijeenkomsten. Naast wederzijdse kennismaking is door het Toezicht Wmo informatie gegeven over de werkwijze van het Toezicht Wmo. De ervaringen van de deelnemers waren positief. Het werd gewaardeerd dat al in een vroeg stadium aandacht was voor kennismaking, informatie-uitwisseling,
verwachtingen uit spreken en kennis delen over concretere kwaliteitscriteria waar aanbieders aan moeten voldoen.
2 Informele Pgb-aanbieders zijn niet meegenomen in deze telling.
Ad 3: In november 2021 zijn alle bestaande gecontracteerde zorgaanbieders in de regio Rotterdam-Rijnmond uitgenodigd om deel te nemen aan twee informatiebijeenkomsten.
De uitnodiging is uitgegaan naar 144 gecontracteerde aanbieders. Hiervan hebben 76 zorgaanbieders (en 102 personen) deelgenomen aan deze bijeenkomsten. Het Toezicht Wmo heeft de effectiviteit van deze bijeenkomst gemeten middels een evaluatie. Hieruit is gebleken dat de bijeenkomst werd gewaardeerd. Daarnaast is de vorm van de bijeenkomst (online via ms-teams) door de deelnemers als goed beoordeeld. Het stelde veel aanbieders in de gelegenheid om deel te nemen, soms met meerdere personen vanuit één organisatie.
Ad 4: Uit diverse onderzoeken van het Toezicht Wmo is gebleken dat Pgb-aanbieders behoefte hebben aan concrete informatie over kwaliteitscriteria en voorlichting over de werkwijze van het Toezicht Wmo. Op basis hiervan heeft het Toezicht Wmo data over Pgb-aanbieders bij de gemeenten opgevraagd om informatiebijeenkomsten te organiseren. Uit het vooronderzoek bleek dat de aangeleverde data onvoldoende gespecificeerd waren om Pgb-aanbieders te selecteren. Het Toezicht Wmo gaat hierover -voor 2022- nadere afspraken maken met de gemeenten.
4. Proactief Toezicht
Proactief toezicht betreft de uitvoering van onderzoeken bij meerdere zorgaanbieders op basis van (risicovolle) thema’s. Waar mogelijk worden de beleidsmatige bevindingen met betrekking tot het thema en/of doelgroep teruggekoppeld aan de gemeenten.
In het werkplan 2021 zijn de volgende activiteiten voor proactief toezicht opgenomen:
1. Vervolg van het onderzoek veiligheid van de nachtopvang in de regio Rotterdam-Rijnmond.
2. Administratieve toets bij Pgb-aanbieders.
3. Verkenning gezamenlijk onderzoek met Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) naar de samenhang tussen crisisopvang (Ggz) en Wmo-ondersteuning aan cliënten.
4. Onderzoek naar onderaannemerschap door zorg in natura aanbieders.
5. Onderzoek naar Beschermd wonen.
Verantwoording
Ad 1) In 2020 heeft het Toezicht Wmo een onderzoek uitgevoerd naar de veiligheid van de nachtopvang in de regio Rotterdam-Rijnmond. In januari 2021 is dit onderzoek afgerond en zijn de bevindingen gedeeld met het Algemeen Bestuur van de GGD en de zorgaanbieders.
Het Toezicht Wmo heeft geconstateerd dat zorgaanbieders op verschillende manieren omgaan met de veiligheid in de nachtopvang van daklozen. Er zijn verschillen per zorgaanbieder en per locatie geconstateerd. De goede voorbeelden, waarbij aandacht is voor een veilige opvang, zijn met elkaar gedeeld. In het eindrapport doet het Toezicht Wmo aanbevelingen aan
centrumgemeenten en de zorgaanbieders om de veiligheid van de nachtopvang verder te verbeteren en te komen tot eenduidige afspraken over veiligheidscriteria.
Om het leren van elkaar te stimuleren heeft het Toezicht Wmo eind januari 2021 een
reflectiebijeenkomst georganiseerd. Het doel van deze bijeenkomst was om te reflecteren op de bevindingen van het Toezicht Wmo. 23 personen hebben aan de bijeenkomst deelgenomen.
De deelnemers vonden de bijeenkomst waardevol. Het onderwerp veiligheid is van belang om gemeente overstijgend kennis met elkaar uit te wisselen. De deelnemers hebben de behoefte uitgesproken om vaker met elkaar op deze wijze in gesprek te willen gaan. Tot slot heeft het Toezicht Wmo de bevindingen van het onderzoek in een bilateraal gesprek teruggekoppeld aan de wethouders van de centrumgemeenten (Rotterdam, Nissewaard en Vlaardingen).
Ad 2) In april 2021 is het Toezicht Wmo gestart met een onderzoek naar de kwaliteit van Pgb- aanbieders in de regio Rotterdam-Rijnmond. Door de corona crisis is ervoor gekozen om dit middels een administratieve toets uit te voeren. Hierbij is een deel van het kwaliteitsbeleid van de Pgb-aanbieders beoordeeld. Deze werkwijze bood de gelegenheid om meer aanbieders te toetsen dan oorspronkelijk was gepland. De kwaliteitsdocumenten zijn getoetst op de volgende kwaliteitseisen van de Wmo: veiligheid3, beroepsbekwaamheid4 en de bejegening van cliënten5 . Deze toets is gevolgd door een gesprek met de eindverantwoordelijke (directeur/
bestuurder/ eigenaar) van de Pgb-aanbieders.
In dit onderzoek heeft het Toezicht Wmo 12 Pgb-aanbieders onderzocht die ondersteuning leveren in de regio Rotterdam-Rijnmond. De bevindingen en aanbevelingen zijn verwerkt in een rapportage en aangeboden aan de aanbieders. Eind 2021 heeft het Toezicht Wmo bij zeven van deze Pgb-aanbieders een hertoets uitgevoerd naar aanleiding van de opgelegde
verbetermaatregelen. De hertoetsen zijn met een brief afgesloten. Inmiddels hebben alle gemeenten een kopie van de rapportages ontvangen. De beleidsmatige bevindingen zijn verwerkt in een eindrapport en aangeboden aan de gemeenten. De gemeenten kunnen de aanbevelingen uit dit eindrapport gebruiken voor toekomstige beleidsontwikkeling voor het thema Pgb.
Ad 3) De samenhang tussen crisisopvang (Ggz) en Wmo is in het werkplan van 2021 opgenomen als een aandachtspunt. Het gaat hierbij om een verkenning voor een
domeinoverstijgend onderzoek in samenwerking met de Inspectie Gezondheidszorg (IGJ). Het Toezicht Wmo heeft hierover gesprekken gevoerd met de IGJ en een voorstel gedaan voor een gezamenlijk onderzoek. IGJ had in 2021 geen capaciteit om dit onderzoek uit te voeren omdat de thema’s voor 2021 reeds waren vastgesteld. De uitvoering van dit onderzoek is effectief indien het Toezicht Wmo en IGJ hier gezamenlijk in optrekken. Het Toezicht Wmo zal dit onderwerp in de toekomst nogmaals bij de IGJ onder de aandacht brengen.
3 De voorziening is veilig (art. 3.1, tweede lid sub a, Wmo)
4 De voorziening wordt verstrekt in overeenstemming met de op de beroepskracht rustende verantwoordelijkheid o.b.v. de professionele standaard (art. 3.1, tweede lid sub c, Wmo)
5 De voorziening wordt verstrekt met respect voor en inachtneming van de rechten van de cliënt (art. 3.1, tweede lid sub d, Wmo)
Ad 4) Eind 2021 is het Toezicht Wmo gestart met de uitvoering van dit onderzoek. Het doel is om te beoordelen of de kwaliteit van Wmo-ondersteuning door onderaannemers voldoende geborgd is in de constructie hoofd- en onderaannemerschap. Het Toezicht Wmo is gestart met twee preventieve onderzoeken, waarover zowel signalen bekend waren én die als
onderaannemer van een gecontracteerde aanbieder Wmo-ondersteuning leveren. Deze gecontracteerde aanbieders (drie) zijn eveneens geselecteerd voor dit proactief toezicht. De uitkomst van dit onderzoek worden in 2022 openbaar gemaakt.
Ad 5) Eind 2021 is het Toezicht Wmo gestart met de voorbereidingen van dit onderzoek, waarbij de scope van het onderzoek is vastgesteld. De voorbereidingen worden begin 2022 voortgezet op basis van de informatie die in 2021 is aangevraagd bij de centrumgemeenten.
In 2022 wordt nader gekeken in hoeverre binnen deze scope onderzoek kan worden uitgevoerd en wordt dit onderzoek gestart.
5. Preventief Toezicht
Preventief toezicht is de uitvoering van toezicht bij een aanbieder op basis van signalen die het Toezicht Wmo heeft ontvangen. De bevindingen en oordelen over de kwaliteit van
ondersteuning worden verwoord in een rapportage.
In het werkplan 2021 zijn de volgende activiteiten voor preventief toezicht opgenomen:
1. Afronden heronderzoeken uit 2020.
2. Uitvoeren van vijf preventieve onderzoeken (afhankelijk van capaciteit, ontvangen signalen en prioritering in toezichtsactiviteiten).
Ad 1) Het Toezicht Wmo heeft in 2021 een heronderzoek uitgevoerd naar een Pbg-aanbieder naar aanleiding van een onderzoek in 2020. Deze aanbieder heeft niet volledig meegewerkt aan dit onderzoek. De aanbieder weigerde o.a. om inzage te geven in cliëntdossiers en kwam gemaakte afspraken niet na. Op basis hiervan is besloten om het heronderzoek vroegtijdig te beëindigen en het oordeel van het eerste onderzoek aan te houden. De gemeente Rotterdam is hierover geïnformeerd en heeft deze aanbieder voor een jaar uitgesloten om Wmo-
ondersteuning aan cliënten te leveren.
Ad2) Het Toezicht Wmo heeft zes preventieve onderzoeken uitgevoerd. Dit is één onderzoek meer dan in het werkplan was opgenomen. Daarnaast heeft het Toezicht Wmo twee
heronderzoeken en één vooronderzoek uitgevoerd.
• Onderzoek 1: Het Toezicht Wmo heeft in 2019 en 2020 signalen ontvangen over de kwaliteit van ondersteuning en veiligheid van cliënten op een Beschermd wonen
voorziening in Tiengemeenten. Op basis van deze signalen heeft het Toezicht Wmo in april 2021 een onderzoek opgestart. Het rapport met bevindingen en aanbevelingen is
aangeboden aan de zorgaanbieder en de gemeenten in de regio Rotterdam-Rijnmond. Het eindoordeel is dat de geboden ondersteuning grotendeels voldoet aan de gestelde
kwaliteitseisen. Het onderzoek heeft geleid tot drie verbetermaatregelen en drie adviezen.
Begin 2022 zal het Toezicht Wmo een administratief heronderzoek uitvoeren.
• Onderzoek 2: Het tweede onderzoek is begin mei 2021 opgestart. Het Toezicht Wmo had in de afgelopen twee jaar van drie gemeenten signalen ontvangen over deze aanbieder. Het rapport met bevindingen en aanbevelingen is aangeboden aan de zorgaanbieder en de gemeente in de regio Rotterdam-Rijnmond. Het eindoordeel is dat de geboden
ondersteuning grotendeels voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen. Het onderzoek heeft geleid tot vier verbetermaatregelen en vijf adviezen.
Heronderzoek: Eind 2021 heeft het Toezicht Wmo een administratief heronderzoek uitgevoerd naar deze aanbieder. De implementatie van de opgelegde verbetermaatregelen zijn beoordeeld.
• Onderzoek 3: Begin september 2021 heeft het Toezicht Wmo, in samenwerking met Toezicht Rechtmatigheid van Rogplus (uitvoeringsorganisatie van Maassluis, Vlaardingen en Schiedam) een onderzoek opgestart. De signalen hadden o.a. betrekking op de
veiligheid en onrechtmatige besteding van de persoonsgebonden budgetten. Deze Pgb- aanbieder heeft drie BW-locaties. Het rapport met bevindingen en aanbevelingen is aangeboden aan de zorgaanbieder en de gemeente in de regio Rotterdam-Rijnmond. Het eindoordeel is dat de geboden ondersteuning niet voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen.
Daarnaast hebben we onrechtmatigheden met handtekeningen van cliënten en declaraties van Pgb’s geconstateerd. Beide Toezichthouders hebben deze aanbieder tezamen 26 verbetermaatregelen opgelegd. Op basis van dit onderzoek heeft de gemeente Schiedam in samenwerking met Rogplus het voornemen om de cliënten bij deze aanbieder weg te halen.
Heronderzoek:
Gezien de onveilige situatie voor cliënten heeft het Toezicht Wmo eind 2021 een tussentijds (administratief) heronderzoek uitgevoerd. In 2022 wordt een nieuw heronderzoek
uitgevoerd. Het Toezicht Wmo zal het verbetertraject nauwkeurig blijven volgen. Het Toezicht Wmo adviseert gemeenten, op basis van dit onderzoek en eerdere onderzoeken, terughoudend te zijn bij de verstrekking van Pgb’s aan cliënten die verblijven in een Beschermd wonen voorziening, tenzij er sprake is van een vertegenwoordiger die geen banden heeft met de zorgaanbieder.
• Onderzoek 4: Op basis van twee signalen over de kwaliteit van geleverde Wmo-
ondersteuning is het Toezicht Wmo in oktober 2021 een onderzoek gestart naar een Pgb- aanbieder. Deze aanbieder werkt ook als onderaannemer voor twee gecontracteerde aanbieders in de gemeente Rotterdam. De opgedane bevindingen over het onderwerp
“onderaannemerschap” worden meegenomen in het onderzoek van proactief toezicht.
Het rapport met bevindingen en aanbevelingen is aangeboden aan de zorgaanbieder en de gemeenten in de regio Rotterdam-Rijnmond. Het eindoordeel is dat de geboden
ondersteuning deels voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen. Het onderzoek heeft geleid tot 15 verbetermaatregelen en vier adviezen.
• Onderzoek 5: Op basis van twee signalen over de kwaliteit van geleverde Wmo-
ondersteuning is het Toezicht Wmo in oktober 2021 een onderzoek gestart naar een Pgb- aanbieder. Deze aanbieder werkt ook als onderaannemer voor drie gecontracteerde aanbieders in de gemeente Rotterdam. De opgedane bevindingen over het onderwerp
“onderaannemerschap” worden meegenomen in het onderzoek van proactief toezicht. Het onderzoeksrapport wordt begin 2022 gedeeld met deze zorgaanbieder en de gemeenten in de regio Rotterdam-Rijnmond.
• Onderzoek 6: Naar aanleiding van berichtgeving in een krantenartikel, over onveiligheid van cliënten en de aanwezigheid van een huisdealer, heeft het Toezicht Wmo besloten om in november 2021 een onafhankelijk onderzoek op te starten naar deze situatie. Het rapport met bevindingen en aanbevelingen is aangeboden aan de zorgaanbieder en de gemeenten in de regio Rotterdam-Rijnmond. In het onderzoek is geen samenwerking tussen de zorgaanbieder en een mogelijke huisdealer geconstateerd. Daarnaast hebben meerdere medewerkers signalen over intimidatie en onveiligheid opgeschaald naar het management, maar deze signalen zijn onvoldoende serieus genomen en het bestuur is ernstig
tekortgeschoten in de zorg voor de veiligheid van medewerkers en cliënten. Het Toezicht Wmo heeft vijf verbetermaatregelen opgelegd en zal midden 2022 een heronderzoek uitvoeren.
• Onderzoek 7: Naar aanleiding van diverse zorgelijke signalen is eind 2021, in
samenwerking met de gemeente Hellevoetsluis, gestart met een vooronderzoek naar een zorgaanbieder. Na analyse van de eerste bevindingen zal begin 2022 besloten worden of dit vooronderzoek wordt afgesloten, of dat vervolgonderzoek noodzakelijk is.
Ontvangen signalen
In 2021 heeft het Toezicht Wmo 42 signalen ontvangen. Hieronder zijn deze signalen per gemeente en categorie in kaart gebracht.
Aantal meldingen
Onderwerp Betrekking op gemeente
8x Vermoeden van fraude door Pgb-aanbieder. Dit signaal is gedeeld met de betreffende
gemeenten.
Hellevoetsluis, Rotterdam, Nissewaard
7x Slechte kwaliteit van ondersteuning door Pgb- aanbieder.
Capelle a/d IJssel, Rotterdam, Nissewaard, Hellevoetsluis, Westvoorne, Brielle
Schiedam 4x Zorgen om veiligheid binnen een beschermd
wonen locatie.
Hellevoetsluis, Rotterdam, Krimpen a/d IJssel, Vlaardingen 4 x Vier signalen over één aanbieder:
Seksueel grensoverschrijdend gedrag en agressief gedrag door een cliënt.
Vlaardingen en Rotterdam
4x Vier signalen over één aanbieder:
Cliënt met GGZ-problematiek krijgt sinds januari geen ondersteuning, onrechtmatige declaraties zijn ingediend.
Brielle, Rotterdam, Nissewaard en Krimpen
3x Slechte kwaliteit van ondersteuning door zorgaanbieder in combinatie met vermoeden van fraude.
Nissewaard, Hellevoetsluis, Rotterdam
3x Drie signalen over één aanbieder: vermoeden van slechte kwaliteit van Wmo-ondersteuning.
Nissewaard en Den Haag
2x Zorgen om kwaliteit dagbesteding in combinatie met vermoeden van fraude.
Nissewaard, Hellevoetsluis
1x Misstanden aanvraag van Wmo aanvragen. Rotterdam 1x Incidenten veroorzaakt door een cliënt. Rotterdam 1x Cliënt met autisme op straat gezet. Rotterdam 1x Beëindiging van zorg door zorgaanbieder na
bedreiging van cliënt.
Rotterdam
1x Melding uitbraak ongedierte op een locatie. Rotterdam 1x Krantenartikel over een mogelijke huisdealer bij
een daklozenopvang.
Rotterdam
1x Zorgen om kwaliteit van ondersteuning in een Beschermd wonen locatie.
Nissewaard
6. Reactief toezicht
Zorgaanbieders en wijkteams van gemeenten zijn wettelijk verplicht om calamiteiten6 en geweld bij de verstrekking van een voorziening7 te melden bij het Toezicht Wmo. Het doel van reactief Toezicht is om zorgaanbieders en wijkteams te stimuleren om te leren van
calamiteiten. Het Toezicht Wmo volgt het verbetertraject en geeft een oordeel. De uitvoering van reactief toezicht is afhankelijk van het aantal meldingen van calamiteiten per jaar en daarom niet vooraf te voorspellen.
In het werkplan 2021 zijn de volgende activiteiten voor reactief toezicht opgenomen:
1. Vier calamiteiten uit 2020 afronden.
2. In behandeling nemen van ongeveer 30 meldingen van calamiteiten en geweld bij de verstrekking van een voorziening.
Verantwoording 2020
Ad 1) Bij aanvang van 2021 had het Toezicht Wmo vier openstaande calamiteiten uit 2020.
Het Toezicht Wmo heeft deze calamiteiten in 2021 afgehandeld.
Nr. Omschrijving Afhandeling Betrekking op
gemeente
1 Cliënt is neergestoken Afgehandeld Schiedam
2 Seksueel geweld door medewerker
Afgehandeld Rotterdam
3 Seksueel geweld door medewerker
Afgehandeld Nissewaard
4 Suïcide cliënt Afgehandeld Hellevoetsluis
Verantwoording 2021
Ad 2) In 2021 heeft het Toezicht Wmo 28 meldingen van calamiteiten ontvangen. 13 van deze meldingen waren geen calamiteit conform de definitie in de Wmo.8 15 meldingen zijn in behandeling genomen, waarvan 9 zijn afgehandeld. 6 meldingen zijn nog in onderzoek bij de zorgaanbieders en worden in 2022 afgehandeld. Hieronder zijn de calamiteiten per gemeente nader beschreven.
6 Calamiteit: Een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van een voorziening en die tot een ernstig schadelijk gevolg voor of de dood van een cliënt heeft geleid.
7 Geweld bij de verstrekking van een voorziening: seksueel binnendringen van het lichaam van of ontucht met een cliënt, als mede lichamelijk en geestelijk geweld tegen een cliënt, door een beroepskracht dan wel door een andere cliënt met wie de cliënt gedurende het etmaal of een dagdeel in een accommodatie van een aanbieder verblijft.
8 Het Toezicht Wmo toetst de meldingen aan de definitie van calamiteiten en geweld bij de verstrekking van een voorziening in artikel 1.1.1. van de Wmo.
Nr. Omschrijving Afhandeling Betrekking op
gemeente 1 Cliënt is overleden op
dagbesteding
Afgehandeld Rotterdam
2 Seksueel geweld jegens cliënt Afgehandeld Rotterdam
3 Cliënt is overleden op dagbesteding
Afgehandeld Nissewaard
4 Suïcide cliënt Afgehandeld Rotterdam-
Wijkteam
5 Suïcide cliënt Afgehandeld Rotterdam
Wijkteam
6 Suïcide door cliënt Afgehandeld Rotterdam
7 Cliënt ernstig gewond geraakt op dagbesteding
Afgehandeld Rotterdam
8 Suïcide door cliënt Afgehandeld Rotterdam
9 Poging tot suïcide door cliënt met letsel
Afgehandeld Maassluis
10 Fysiek geweld tussen twee cliënten
Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo.
Rotterdam
11 Fysiek geweld tussen twee cliënten
Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo
Rotterdam
12 Fysiek geweld tussen twee cliënten en een bezoeker
Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo
Rotterdam
13 Seksueel geweld jegens cliënt Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo
Rotterdam
14 Suïcide door cliënt Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo
Rotterdam
15 Cliënt dood aangetroffen in woning.
Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo
Schiedam
7. Overige werkzaamheden
7.1 Verzoeken van burgers
Het Toezicht Wmo ontvangt met enige regelmaat vragen/klachten van burgers,
zorgaanbieders en gemeenten. De vragen worden zo goed als mogelijk beantwoord. Indien nodig worden deze verzoeken doorgezet naar de verantwoordelijke partijen.
7.2 Samenwerking partners
Van meerdere gemeenten binnen en buiten de regio, ketenpartners en andere toezichthouders heeft het Toezicht Wmo verzoeken gekregen om mee te denken over de doorontwikkeling van het Toezicht Wmo en/of presentaties te geven over de werkwijze. Het Toezicht Wmo heeft 46 verzoeken ontvangen. Hieronder een aantal voorbeelden hiervan:
• Voorlichting en informatieaanvraag over werkzaamheden van het Toezicht Wmo aan:
gemeente Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk, Wijkteams van de gemeente Rotterdam, gemeente Tilburg, Toezicht Wmo van GGD Amsterdam, Gemeente Venlo Toezicht Wmo, gemeente Almere, gemeente Heerlen, Toezicht Wmo GGD Flevoland.
• Afstemming met de gemeente Rotterdam en de gemeente Hellevoetsluis over kwaliteitstoetsing door desbetreffende gemeenten van Pgb-aanbieders die voor het eerst in beeld komen bij deze gemeenten.
• Landelijk 6 presentaties verzorgd op bijeenkomsten van de VNG over openbaarmaking van toezichtsrapporten.
• Op verzoek van VIDE (beroepsvereniging van professionals in het veld van toezicht) een bijdrage geleverd tijdens een Webinar over toezicht in het sociaal domein.
Vanwege de wisseling van personen in diverse gemeenten heeft het Toezicht Wmo opnieuw kennismakingsgesprekken met de eerste contactpersonen (beleidsadviseurs) en andere functionarissen gevoerd. Ook de komst van toezichthouders rechtmatigheid heeft geleid tot kennismakingsgesprekken en afstemming. Waar de behoefte bestond, heeft het Toezicht Wmo met een aantal gemeenten (in enkele gevallen regelmatig) bilateraal overleg gevoerd.
7.3 Pilot samenwerking Toezicht rechtmatigheid van Rogplus
Het Toezicht Wmo wil in goed contact blijven met Toezichthouders Rechtmatigheid in de regio.
Daarnaast heeft het Toezicht Wmo in het werkplan 2021 de wens uitgesproken om gezamenlijk een onderzoek uit te voeren met een Toezichthouder rechtmatigheid. Op basis van signalen is dit gedaan met de Toezichthouder Rechtmatigheid van Rogplus (uitvoeringsorganisatie van de gemeenten Maassluis, Vlaardingen en Schiedam). Omdat landelijk weinig kennis is over het verrichten van gezamenlijk onderzoek, is dit onderzoek opgezet als een pilot. Opgedane kennis en ervaring zal door middel van een notitie gedeeld worden met het Algemeen Bestuur van de GGD Rotterdam Rijnmond, VNG, GGD GHOR en gemeenten.
7.4 Werkgroepen
Het Toezicht Wmo heeft deelgenomen aan de diverse (landelijke) werkgroepen en een bijdrage geleverd aan de doorontwikkeling van het Toezicht Wmo. Het betreft de volgende werkgroepen:
• Regionaal beleidsoverleg Rotterdam-Rijnmond Toezicht Wmo;
• Regionaal overleg toezichthouders rechtmatigheid van de VNG;
• Landelijk afstemmingsoverleg van GGD-GHOR Nederland tussen toezichthouders Wmo van andere GGD’en, de VNG en IGJ.
• Interregionale intervisie met toezichthouders Wmo in de omliggende regio’s onder begeleiding van GGD GHOR Nederland naar aanleiding van de kamerbrief van de minister van VWS eind 2020.
• Landelijke intervisie koplopers Toezicht Wmo.
7.5 Samenwerking met ministerie van VWS
Het Toezicht Wmo heeft diverse gesprekken gevoerd met beleidsadviseurs van het ministerie van VWS over de knelpunten in de afhandeling van calamiteiten waarbij onvoldoende wordt geleerd vanuit de keten. Naar aanleiding van deze gesprekken heeft het ministerie
geadviseerd om input te leveren op de ‘concept discussienota zorglandschap ggz’.9
Het Toezicht Wmo heeft deze nota met zorgaanbieders in de regio gedeeld en gevraagd om hierop te reageren richting het ministerie van VWS. Verder heeft het Toezicht Wmo samen met het Toezicht Wmo Haaglanden en GGD Gelderland-Zuid een formele reactie opgesteld en gedeeld met het ministerie van VWS.
In opdracht van het ministerie van VWS heeft onderzoeksbureau Significant een onderzoek uitgevoerd naar de ‘Toekomst van het Toezicht Wmo’. Op verzoek van GGD-GHOR Nederland heeft het Toezicht Wmo deelgenomen aan de begeleidingscommissie van dit onderzoek.
De rapportage10 van dit onderzoek is op 10 december 2021 gedeeld met de Tweede Kamer.
7.6 Toezicht Wmo in het nieuws
Het Toezicht Wmo heeft, samen met Toezicht Sociaal Domein en de gemeente Zoetermeer, meegewerkt aan een artikel in het wetenschappelijk ‘Tijdschrift voor Toezicht’. 11
Deze editie was gericht op het toezicht in het sociaal domein. Het Toezicht Wmo heeft een bijdrage geleverd door te reflecteren op een samenwerking met het Toezicht Sociaal Domein en aandacht te vragen voor de uitvoering van integrale toezicht.
9 https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2021/05/19/discussienota-toekomst-ggz
10 https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2021/11/30/toekomstscenarios-wmo-toezicht
11 https://www.bjutijdschriften.nl/tijdschrift/tijdschrifttoezicht/2021/2/TvT_1879-8705_2021_012_002_002
