Zorgaanbieders en wijkteams van gemeenten zijn wettelijk verplicht om calamiteiten6 en geweld bij de verstrekking van een voorziening7 te melden bij het Toezicht Wmo. Het doel van reactief Toezicht is om zorgaanbieders en wijkteams te stimuleren om te leren van
calamiteiten. Het Toezicht Wmo volgt het verbetertraject en geeft een oordeel. De uitvoering van reactief toezicht is afhankelijk van het aantal meldingen van calamiteiten per jaar en daarom niet vooraf te voorspellen.
In het werkplan 2021 zijn de volgende activiteiten voor reactief toezicht opgenomen:
1. Vier calamiteiten uit 2020 afronden.
2. In behandeling nemen van ongeveer 30 meldingen van calamiteiten en geweld bij de verstrekking van een voorziening.
Verantwoording 2020
Ad 1) Bij aanvang van 2021 had het Toezicht Wmo vier openstaande calamiteiten uit 2020.
Het Toezicht Wmo heeft deze calamiteiten in 2021 afgehandeld.
Nr. Omschrijving Afhandeling Betrekking op
gemeente
1 Cliënt is neergestoken Afgehandeld Schiedam
2 Seksueel geweld door medewerker
Afgehandeld Rotterdam
3 Seksueel geweld door medewerker
Afgehandeld Nissewaard
4 Suïcide cliënt Afgehandeld Hellevoetsluis
Verantwoording 2021
Ad 2) In 2021 heeft het Toezicht Wmo 28 meldingen van calamiteiten ontvangen. 13 van deze meldingen waren geen calamiteit conform de definitie in de Wmo.8 15 meldingen zijn in behandeling genomen, waarvan 9 zijn afgehandeld. 6 meldingen zijn nog in onderzoek bij de zorgaanbieders en worden in 2022 afgehandeld. Hieronder zijn de calamiteiten per gemeente nader beschreven.
6 Calamiteit: Een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van een voorziening en die tot een ernstig schadelijk gevolg voor of de dood van een cliënt heeft geleid.
7 Geweld bij de verstrekking van een voorziening: seksueel binnendringen van het lichaam van of ontucht met een cliënt, als mede lichamelijk en geestelijk geweld tegen een cliënt, door een beroepskracht dan wel door een andere cliënt met wie de cliënt gedurende het etmaal of een dagdeel in een accommodatie van een aanbieder verblijft.
8 Het Toezicht Wmo toetst de meldingen aan de definitie van calamiteiten en geweld bij de verstrekking van een voorziening in artikel 1.1.1. van de Wmo.
Nr. Omschrijving Afhandeling Betrekking op
gemeente 1 Cliënt is overleden op
dagbesteding
Afgehandeld Rotterdam
2 Seksueel geweld jegens cliënt Afgehandeld Rotterdam
3 Cliënt is overleden op dagbesteding
Afgehandeld Nissewaard
4 Suïcide cliënt Afgehandeld
Rotterdam-Wijkteam
5 Suïcide cliënt Afgehandeld Rotterdam
Wijkteam
6 Suïcide door cliënt Afgehandeld Rotterdam
7 Cliënt ernstig gewond geraakt op dagbesteding
Afgehandeld Rotterdam
8 Suïcide door cliënt Afgehandeld Rotterdam
9 Poging tot suïcide door cliënt met letsel
Afgehandeld Maassluis
10 Fysiek geweld tussen twee cliënten
Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo.
Rotterdam
11 Fysiek geweld tussen twee cliënten
Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo
Rotterdam
12 Fysiek geweld tussen twee cliënten en een bezoeker
Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo
Rotterdam
13 Seksueel geweld jegens cliënt Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo
Rotterdam
14 Suïcide door cliënt Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo
Rotterdam
15 Cliënt dood aangetroffen in woning.
Deze calamiteit is onder behandeling bij het Toezicht Wmo
Schiedam
7. Overige werkzaamheden
7.1 Verzoeken van burgers
Het Toezicht Wmo ontvangt met enige regelmaat vragen/klachten van burgers,
zorgaanbieders en gemeenten. De vragen worden zo goed als mogelijk beantwoord. Indien nodig worden deze verzoeken doorgezet naar de verantwoordelijke partijen.
7.2 Samenwerking partners
Van meerdere gemeenten binnen en buiten de regio, ketenpartners en andere toezichthouders heeft het Toezicht Wmo verzoeken gekregen om mee te denken over de doorontwikkeling van het Toezicht Wmo en/of presentaties te geven over de werkwijze. Het Toezicht Wmo heeft 46 verzoeken ontvangen. Hieronder een aantal voorbeelden hiervan:
• Voorlichting en informatieaanvraag over werkzaamheden van het Toezicht Wmo aan:
gemeente Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk, Wijkteams van de gemeente Rotterdam, gemeente Tilburg, Toezicht Wmo van GGD Amsterdam, Gemeente Venlo Toezicht Wmo, gemeente Almere, gemeente Heerlen, Toezicht Wmo GGD Flevoland.
• Afstemming met de gemeente Rotterdam en de gemeente Hellevoetsluis over kwaliteitstoetsing door desbetreffende gemeenten van Pgb-aanbieders die voor het eerst in beeld komen bij deze gemeenten.
• Landelijk 6 presentaties verzorgd op bijeenkomsten van de VNG over openbaarmaking van toezichtsrapporten.
• Op verzoek van VIDE (beroepsvereniging van professionals in het veld van toezicht) een bijdrage geleverd tijdens een Webinar over toezicht in het sociaal domein.
Vanwege de wisseling van personen in diverse gemeenten heeft het Toezicht Wmo opnieuw kennismakingsgesprekken met de eerste contactpersonen (beleidsadviseurs) en andere functionarissen gevoerd. Ook de komst van toezichthouders rechtmatigheid heeft geleid tot kennismakingsgesprekken en afstemming. Waar de behoefte bestond, heeft het Toezicht Wmo met een aantal gemeenten (in enkele gevallen regelmatig) bilateraal overleg gevoerd.
7.3 Pilot samenwerking Toezicht rechtmatigheid van Rogplus
Het Toezicht Wmo wil in goed contact blijven met Toezichthouders Rechtmatigheid in de regio.
Daarnaast heeft het Toezicht Wmo in het werkplan 2021 de wens uitgesproken om gezamenlijk een onderzoek uit te voeren met een Toezichthouder rechtmatigheid. Op basis van signalen is dit gedaan met de Toezichthouder Rechtmatigheid van Rogplus (uitvoeringsorganisatie van de gemeenten Maassluis, Vlaardingen en Schiedam). Omdat landelijk weinig kennis is over het verrichten van gezamenlijk onderzoek, is dit onderzoek opgezet als een pilot. Opgedane kennis en ervaring zal door middel van een notitie gedeeld worden met het Algemeen Bestuur van de GGD Rotterdam Rijnmond, VNG, GGD GHOR en gemeenten.
Het Toezicht Wmo heeft deelgenomen aan de diverse (landelijke) werkgroepen en een bijdrage geleverd aan de doorontwikkeling van het Toezicht Wmo. Het betreft de volgende werkgroepen:
• Regionaal beleidsoverleg Rotterdam-Rijnmond Toezicht Wmo;
• Regionaal overleg toezichthouders rechtmatigheid van de VNG;
• Landelijk afstemmingsoverleg van GGD-GHOR Nederland tussen toezichthouders Wmo van andere GGD’en, de VNG en IGJ.
• Interregionale intervisie met toezichthouders Wmo in de omliggende regio’s onder begeleiding van GGD GHOR Nederland naar aanleiding van de kamerbrief van de minister van VWS eind 2020.
• Landelijke intervisie koplopers Toezicht Wmo.
7.5 Samenwerking met ministerie van VWS
Het Toezicht Wmo heeft diverse gesprekken gevoerd met beleidsadviseurs van het ministerie van VWS over de knelpunten in de afhandeling van calamiteiten waarbij onvoldoende wordt geleerd vanuit de keten. Naar aanleiding van deze gesprekken heeft het ministerie
geadviseerd om input te leveren op de ‘concept discussienota zorglandschap ggz’.9
Het Toezicht Wmo heeft deze nota met zorgaanbieders in de regio gedeeld en gevraagd om hierop te reageren richting het ministerie van VWS. Verder heeft het Toezicht Wmo samen met het Toezicht Wmo Haaglanden en GGD Gelderland-Zuid een formele reactie opgesteld en gedeeld met het ministerie van VWS.
In opdracht van het ministerie van VWS heeft onderzoeksbureau Significant een onderzoek uitgevoerd naar de ‘Toekomst van het Toezicht Wmo’. Op verzoek van GGD-GHOR Nederland heeft het Toezicht Wmo deelgenomen aan de begeleidingscommissie van dit onderzoek.
De rapportage10 van dit onderzoek is op 10 december 2021 gedeeld met de Tweede Kamer.
7.6 Toezicht Wmo in het nieuws
Het Toezicht Wmo heeft, samen met Toezicht Sociaal Domein en de gemeente Zoetermeer, meegewerkt aan een artikel in het wetenschappelijk ‘Tijdschrift voor Toezicht’. 11
Deze editie was gericht op het toezicht in het sociaal domein. Het Toezicht Wmo heeft een bijdrage geleverd door te reflecteren op een samenwerking met het Toezicht Sociaal Domein en aandacht te vragen voor de uitvoering van integrale toezicht.
9 https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2021/05/19/discussienota-toekomst-ggz
10 https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2021/11/30/toekomstscenarios-wmo-toezicht
11 https://www.bjutijdschriften.nl/tijdschrift/tijdschrifttoezicht/2021/2/TvT_1879-8705_2021_012_002_002