Omgevingsvisies
Leerkring Omgevingswet
9 februari 2017 - Amersfoort
Opzet dag
- Voorstellen - Dilemma’s - Inleidingen
- Sittard-Geleen - Zwolle
- Leeuwarden - Leiden
- Pauze
- Verdieping & korte presentaties per groep
Irma Dekker (irma.dekker@rws.nl) &
Rosa Daamen (rosa.daamen@rws.nl) Website:
www.AandeslagmetdeOmgevingswet.nl
Pilots Omgevingsvisie
- Aanmelden tot woensdag 8 maart
- Vervolg Pilots Omgevingsvisie 2014 – 2016 (I&M) - 10 pilots en 20 partijen in de leerkring
- Per pilot één coach en twee expertmeetings - Omgevingsdagen
Aanmelden via:
http://aandeslagmetdeomgevingswet.nl/ondersteuning/samen-aan- de-slag/pilots/
Thema’s pilots omgevingsvisie
• Cultuurverandering
• Participatie
• Integraliteit
• Gezondheid
• Energietransitie
• Klimaatadaptatie
Omgevingsvisie
- Integrale visie
- Lange termijn-keuzes voor leefomgeving - Beleidsmatige basis
- Vervangt 5 sectorale plannen
• Structuurvisie
• Waterplan
• Milieubeleidsplan
• Verkeers- en vervoerplan
• Natuurvisie
- Verplicht voor rijk, provincie en gemeente - Zelfbindend
Voorbeelden
Vastgesteld:
- Tilburg - Uden
- Sittard-Geleen - Voerendaal
- Westvoorne en Brielle - Opsterland
- Hellendoorn - Hollands Kroon - Ommen
- Overijssel - Gelderland - Groningen
Bron: mijnomgevingsvisie.nl
Dilemma’s
Leerkring Omgevingswet
9 februari 2017 - Amersfoort
Uitvoerbaarheid opgaven
Een Omgevingsvisie moet maximaal 5 A4’tjes zijn
De belangrijkste maatschappelijke opgaven kan en moet je beknopt en scherp neerzetten.
Je mag al blij zijn als een Omgevingsvisie op 200 pagina’s past
Om de maatschappelijke
aanvaardbaarheid goed aan te tonen en de samenhang in beleid te geven, moet je een gedegen stuk schrijven,
Cultuuromslag
De Omgevingsvisie is een goed middel om te
experimenteren met de
cultuuromslag die nodig is voor Omgevingswet.
Met een Omgevingsvisie moet je eigenlijk pas beginnen als de cultuuromslag al (deels) is ingezet.
Integraliteit
Een omgevingsvisie moet zo integraal mogelijk zijn.
Integraliteit bereik je alleen als je dat in één keer doet.
Stapje bij beetje meer
onderwerpen integreren in de omgevingsvisie werkt beter.
Integraal is allesomvattend. Dat lukt niet in één keer
Omgevingsvisie en omgevingsplan
Ze zijn onlosmakelijk met
elkaar verbonden, dus je moet ze gelijktijdig opstellen.
Ofwel: starten met
Omgevingsvisie en dan parallel het Omgevingsplan maken.
Omgevingsvisie en
omgevingsplan staan los van elkaar.
De beslissingen die je in beide planfiguren neemt, zijn van dusdanig ander
abstractieniveau.
Participatie
Participatie bij de
omgevingsvisie moet je smal houden
Het is te abstract voor de
gemiddelde burger en/of het is toch een relatief beleidsneutrale integratie van het beleid in de fysieke leefomgeving.
Participatie bij de
omgevingsvisie moet je zo breed mogelijk insteken.
Het gaat over de toekomst van de gemeente, die gaat iedereen aan. In de omgevingsvisie
worden de belangrijkste keuzes gemaakt.
G32 leerkring omgevingswet 9 februari 2017
OMGEVINGSVISIE
SITTARD-GELEEN
PROCES EN PARTICIPATIE
OMGEVINGSVISIE
Instrument om doelen SG te bereiken
Fysieke leefomgeving: visie op ontwikkeling, gebruik, beheer, behoud en bescherming grondgebied Sittard-Geleen
Samenhangend geheel in balans
Koers, geen blauwdruk
Faciliteren en ruimte laten waar mogelijk, sturen waar nodig (ja, tenzij)
OMGEVINGSVISIE 2016:
OPVOLGER STRUCTUURVISIE 2010
PROCES OMGEVINGSVISIE
Afgelopen jaren met veel partijen en in de regio interactief ontwikkeling van Sittard- Geleen vormgegeven
In Omgevingsvisie op basis hiervan integrale koers voor Sittard-Geleen uitgezet en
‘vastgeklikt’
Vervolg is weer interactief traject van visie tot realisatie
‘Haasje over’ (beleids)ontwikkeling gaat continu door, omgevingsvisie is daar een stap in
DE BASIS 1: AANPAK IN DE REGIO
Zuid-Limburg kansen door economische hotspots en ligging in Euregio
Door demografie: ruimte zoekt programma
Oplossing vergt gezamenlijke aanpak in regio
Gestart met Provinciaal Omgevingsplan Limburg, opgesteld in samenspel met de regio’s (Noord, Midden, Zuid)
Nu uitwerkingen in regionale structuurvisies en lokale structuur/omgevingsvisies
In al deze trajecten gerichte participatie
DE BASIS 2: BELEID SG OP ASPECTEN
Beleid SG op aspecten sinds SV 2010 geactualiseerd (zoals groenstructuurvisie, mobiliteitsplan, woonvisie, archeologie en monumenten, IBOR)
Ook nieuwe gebiedsontwikkelingen sinds 2010 (zoals Chemelot, VDL Nedcar, Sittard- Oost, Geleen-Zuid)
Beleidsontwikkeling SG kent maatwerk voor participatie: gericht op relevante overheden, stakeholders en burgerparticipatie
OMGEVINGSVISIE START BIJ IDENTITEIT SITTARD-GELEEN
Focus aanbrengen op basis van prioriteiten
In omgevingsvisie inhoudelijke doelen vertalen naar ruimtelijke kansen en consequenties
In de visie maken we duidelijk welke
ontwikkelingen we van belang vinden en welke
randvoorwaarden we hierbij hanteren om de
kwaliteit van Sittard-Geleen te versterken
OMGEVINGSVISIE ALS RESULTANTE
Integraal beeld verkregen door:
Verzamelen info uit eerdere en lopende trajecten
Gesprekken met regionale partners
Regelmatige themasessies en besprekingen B&W
Sessies begeleidingscommissie Raad
Themasessies en toelichtingen Raad
Stakeholders en burgers geen ‘dubbele’ participatie, immers al in eerdere en lopende trajecten
Wel inspraakperiode, met op verzoek toelichting aan stakeholders
WERKWIJZE OPSTELLEN VISIE
Gesprekken/themasessies/workshops om integraal beeld te laten ontstaan obv bundeling informatie, discussies over scherpe kantjes/bewustwording
Aan de hand van presentaties en besprekingen eindbeeld steeds helderder
Pas helemaal aan eind verwerkt en opgeschreven in document
Omgevingsvisie eerste instrument omgevingswet dat we hebben ingevuld:
hoofdlijnen
Visie biedt basis en overzicht
Kader inspelen op ontwikkelingen en initiatieven
Actief vervolgtraject voorzienbaarheid
Uitvoeringsprogramma’s
Juridische verankering (omgevingsplan)
Vergunningverlening en handhaving
VAN VISIE TOT REALISATIE
PARTICIPATIE VERVOLG
Meenemen burgers en stakeholders in hoofdlijnen met populaire versie, filmpje, stadskrant, website
Maatwerk in verdere uitwerkingen
Brede gesprekken rondom invulling Omgevingsplan
Begeleidingscommissie Raad voor hele traject invoering Omgevingswet
Traject van voorzienbaarheid tot wegbestemmen in goed overleg met betrokkenen
KORTE TOELICHTING INHOUD OMGEVINGSVISIE:
IDENTITEIT EN WAARDEN IN
RUIMTELIJK KADER
INZOOMEN VANAF SCHAALNIVEAU REGIO
POL 2014
complementaire en sterke binnenstad
innovatieve campus in de kennisas
Sportzone Limburg en Zuyderland MC
bedrijventerreinen multimodaal
verbonden
Maasvallei en
bekensysteem
RUIMTELIJKE VISIE
3 prioriteiten:
economische structuur
stedelijke functies
sociale vitaliteit 3 accenten:
stadscentra
wijkgericht werken
profilering stad
concentreren (stedelijke) functies in en rond
stedelijk centrum Sittard
versterken stadsdeel/
dorps/wijk/buurtcentra als ontmoetingsplekken
versterken (sociale) samenhang dorpen
verdunnen/verduurzamen woongebieden
WONEN EN LEVEN
duurzame verankering chemie en automotive
ruimte voor ontwikkeling, waarborgen van kwaliteit
faciliteren ruimtevraag op basis van ‘de ladder’
ruimtevraag relateren aan leegstand en
herontwikkeling
groen, water en erfgoed als ruimtelijke drager
ECONOMISCHE
STRUCTUUR
zones grote ruimtelijke dynamiek (druk)
vormen toekomstige (ontwerp)opgave
groen, water en erfgoed vormen het raamwerk en fungeren als dragers
robuuste ecologische en landschappelijke
verbinding
leefbaarheid en herken- baarheid van de stad
STAD-LAND ZONES
UITWERKING IN ONTWIKKELGEBIEDEN
EN KWALITEITEN
16-2-2017 33
kijk
wij presenteren u...
16-2-2017 34
wij presenteren u...
Omgevingsvisie Zwolle
Plan van aanpak
16-2-2017 35
kijk
Aanloop
• Juni 2008 werd Structuurplan 2020 vastgesteld
• Juli 2008 trad de nieuwe Wro in werking.
• Structuurplan werd structuurvisie.
• Economische crisis brak uit noodzaak update Structuurplan
• In 2014 start herziening structuurplan. Opdracht:
kort, snel en licht proces, lage kosten.
• Noodzaak o.g.v. Omgevingswet: maak Omgevingsvisie.
• Pas op de plaats: evaluatie proces tot dan toe.
Leerpunten uit de evaluatie aanpak
Structuurvisie Zwolle (einde zomer 2016)
• Eerst het beoogde eindresultaat van Omgevingsvisie helder hebben om taken te kunnen verdelen;
• Een heldere opdracht (aanpak en procesontwerp) ten grondslag aan de werkzaamheden;
• Bewuste keuzes worden gemaakt over de balans tussen het externe en interne proces;
• Regelmatige bijsturing plaatsvindt tussen projectteam, management en bestuur, met een helder onderscheid
tussen het ‘wat’ (bestuurlijk-politiek) en het ‘hoe’ (ambtelijk- projectmatig);
• Rollen en taken in het team op basis van competenties.
16-2-2017 36
kijk
Belangrijke stap: bewustwording
• Wat is een Omgevingsvisie nu meer dan een Structuurvisie?
• Wat betekent nu eigenlijk die integrale afweging?
• Hoe ver strekt nu eigenlijk die fysieke leefomgeving
• Welke plek neemt de visie in t.o.v. andere instrumenten?
• Welke competenties nodig om tot visie te komen?
16-2-2017 37
kijk
16-2-2017 38
kijk
Opdracht vanuit bestuur
Omgevingsvisie vaststellen in 2017!
En het was inmiddels al zomer 2016…..
16-2-2017 39
kijk
Gefaseerde aanpak:
• Omgevingsvisie 1.0 (klaar eind 2017). Naar verwachting voor circa 50% ‘Omgevingswet- proof’.
• Direct daaropvolgend: verdere uitwerking van visie in Omgevingsvisie 2.0.
16-2-2017 40
kijk
Gefaseerde aanpak, omdat:
• Tijdspad;
• Wetgeving nog in ontwikkeling nog niet alle consequenties en vereisten van het nieuwe omgevingsrecht bekend.
• de standaarden voor digitale stelsel zijn nog in ontwikkeling.
• Integraal samenwerken moet vorm krijgen
• En versie 1.0 levert al informatie voor opstellen omgevingsplan en vice versa.
16-2-2017 41
kijk
Omgevingsvisie 1.0 is:
• een (echte) integrale visie door de verbinding van sectorale opgaven;
• richt zich op heldere leidende ambitie en een selectief aantal verbindende kernopgaven;
• uitnodigend voor het samen met de stad realiseren van
ontwikkelingen door juist richtinggevend te zijn ten aanzien van de inzet van de gemeente;
• focust op het niveau van de stad - mede vanuit bovenlokale opgaven - en doet waar nodig gebiedsgerichte uitspraken (centrum stedelijk / stadsring / buitengebied);
• wordt primair samen met de strategische partners/stakeholders ontwikkeld.
• Doet geen Mer-plichtige uitspraken 16-2-2017 42
kijk
16-2-2017 43
kijk
Plan van aanpak:
Inventarisatieronde
• van bestaande en ontbrekende kennis en informatie;
• van het bestaande en in ontwikkeling zijnde beleid van Zwolle op het gebied van de fysieke leefomgeving
• Het in beeld brengen van de trends en ontwikkelingen
• Een analyse van de ruimtelijke structuur van Zwolle en de werking van de stedelijke systemen;
• Evaluatie Structuurplan 2020.
16-2-2017 44
kijk
Uitwerking opbrengt inventarisatieronde
• Verwerken opbrengst van inventarisatie tijdens
‘Zwolse werkweken’.
• Oktober/november 2016 plaatsgevonden.
• Daarna is er een werkteam aan de slag om te komen tot eerste versie
• Herijking plan van aanpak en oplevering eerste versie
• Participatieronde
• Bijschaven aan eerste versie om te komen tot verbeterd concept
16-2-2017 45
kijk
Samengevat:
• 1. Structuurvisie herzien 2015
• 2. Evaluatie proces 2016
• 3. Nieuwe opzet: Omgevingsvisie. 2016
• 4. Plan van aanpak
• 5. Inventarisatieronde
• 6. Verwerken inventarisatie via werkweken + participatie
• 7. Levert input voor werkteam eerste concept visie
• 8. Herijken plan van aanpak begin 2017
• 8. Participatie begin 2017
• 9. Vaststellen visie najaar 1217 16-2-2017 46
kijk
Projectorganisatie
16-2-2017 47
kijk
Omgevingsvisie 2.0
• Een gedetailleerdere kaart.
• Liefst al inspelen op digitale verplichtingen
• Onderzoeken (zoals Mer)
• Doorwerking provinciale e/o rijks Omgevingsvisie
• Verdere uitwerking op gebiedsniveau van de opgaven en ambities met accenten die
onderling van elkaar per gebied kunnen verschillen.
16-2-2017 48
kijk
16-2-2017 49
kijk
Roadmap: aanpak omgevingsvisie 1.0 tot dec 2016
aug okt dec
Ambtelijk
Bestuurlijk
2016
sep nov
50% OV
Plan van aanpak
VERNIEUWING
A. INHOUD
B. INTERN PROCES juli
C. EXTERN PROCES
Vaststelling PvA college
Uitgangs- punten Raad
Zwolse werkweek
college- en raadsleden
‘Aanzet keuzes’
Verbindende sessies per kernopgave Inventarisatie bestaande en
ontbrekende informatie Inventarisatie bestaand beleid
Nieuwe trends en ontwikkelingen Analyse ruimtelijke structuur en stedelijke systemen
stakeholderanalyse
Herijking college
Gesprek
Gesprek
college- en raadsleden
‘Ambitie + opgaven’
Zwolse werkweek
16-2-2017 51
kijk
16-2-2017 52
kijk
bedankt voor uw tijd
De Friese Aanpa k
De
Friese
Aanpak
Motto
De Friese Aanpa k
“Doen is het
nieuwe denken”
Niet omdat het moet
De Friese Aanpa k
Uit de behandeling eerste kamer Verslag van de vergadering van 15 maart 2016 (2015/2016 nr. 23) Minister Schultz van Haegen-Maas Geesteranus:
“Ik wil nu ingaan op de paradigmawisseling die hiermee te maken heeft. ...
Zoals de leden allemaal weten, is een wetsvoorstel alleen niet
voldoende. Pas als je in de praktijk tot echte verbetering komt, ben je echt succesvol. Een noodzakelijke eerste stap is dus de stelselwijziging, maar uiteindelijk gaat het ook nadrukkelijk om een verandering in de
werkwijze binnen de bestuurscultuur bij de overheid. Het is van een
"nee, tenzij" naar een "ja, mits", van het verschuilen achter regels naar het lef om besluiten te nemen. Uiteindelijk draait het om een echte
verbetering van de participatie. De gebruiker moet centraal komen te staan. Dat vereist ook een integrale aanpak, want een initiatief dat
genomen wordt, raakt vaak heel veel belangen. Als je die belangen aan de voorkant goed afweegt, kun je met een veel beter voorstel komen. De
Omgevingswet biedt daarvoor instrumenten — dat is nieuw — omdat alle aspecten aan de voorkant worden meegenomen. Daarmee kan
daadwerkelijke emancipatie van onderwerpen als natuur, milieu en water plaatsvinden. Dit vergt echter wel een andere manier van werken en
denken. Het vergt een andere mindset”.
…maar omdat het kan
nog veel onduidelijk Ow dynamiek samenleving duidelijk
complexe veranderopgave gebruiker centraal
één overheid
helder & hanteerbaar beleid
De Friese Aanpa k
De Friese Aanpa k
De
Frisse
Aanpak!
Plan van Aanpak stand van zaken ambitie
aanpak kosten planning
De Friese Aanpa k
Stand van zaken
Veel verschil stavaza visies Bestaande samenwerking
• platform omgevingswet Fryslân
• streekagenda
• energietransitie
• herijking welstand
• bodem en ondergrond
• dataLab
• wonen/bedrijventerreinen/recreatie
De Friese Aanpa k
Ambitie
De Friese Aanpa k
“Veel toekomstvisies zeggen meer over de
tijd waarin ze geschreven zijn
dan over de toekomst.”
Ambitie
Gebruiker centraal
• gelijke en open bronnen
• participatie
• helder & voorspelbaar beleid
Als één overheid werken Delen
kennis/ervaring/netwerk Integraal &
gebiedsoverstijgend
De Friese Aanpa k
De Frisse Aanpak
De Friese Aanpa k
Beeldvorming Oordeelsvorming Besluitvorming
DFA
De Friese Aanpak
De Friese Aanpa k
groep taken wie
Bestuurlijke kerngroep
Vrijgeven budgetten
Bestuurlijke afstemming in VFG
Bestuurders
Projectleider DFA
Ambtelijke kerngroep
Procesvoorbereiding Aansturing werkgroepen
Ambtelijk huidig team (gem/prov/Wetterskip )
werkgroep Bijdragen uitvoering
(kennisdeling/themasessies/
Ambtelijk
deelnemende gemeenten doelgroepe
n
Inbreng vanuit eigen visie/belang
Partijen die willen
burgers Inbreng vanuit eigen visie/belang
Mensen die willen
Baten
digitaal kennis platform
• inventarisatie beleid
• inventarisatie & analyse trends
• resultaten participatie
communicatie: bewustwording participatie: inhoud
organisatie & uitvoering facilitaire kosten, inhuur expertise
De Friese Aanpa k
Kosten
Basis bijdrage € 5.000 per gemeente
variabel 20ct per hoofd bevolking
Provincie € 80.000 Rijk € 30.000
Werkbudget rond € 339.000
De Friese Aanpa k
Planning
< 25 jan : opzet aanb. brief
< 7 feb : PvA in colleges feb : inventarisatie mrt : analyse & start extern
apr-juli : dialoog
sept-okt : presentatie &
verankering
De Friese Aanpa k
Afsluiting
De Friese Aanpa k
Agenda voor de Omgevingsvisie 2040
het hart van Holland
Platform 31
Katwijk Noordwijk Oegstgeest Teylingen Kaag en Braassem Leiderdorp Zoeterwoude Voorschoten Wassenaar Leiden
Amersfoort 9 februari 2017
Inhoud:
1. Agenda voor de Omgevingsvisie 2. Klimaatadaptatie 3. Energie
4. Biodiversiteit 5. Integratie
1. Agenda voor de Omgevingsvisie 2040
1. Bijeenkomst raden 2. College conferentie
3. Vaststelling in gemeenten
De werkwijze: inhoud, coalities, kennis
VERSTEDELIJKINGVERSTEDELIJKING Energie
Water
Biodiversiteit
Informatie Analyse Integratie
Scenario 1
Scenario 2
Scenario 3
Scenario 4 Land
Stad
Het Daily urban system
• Structuurvisie Leiden 2025
• Economie
• Identiteit
• Travel light
Hart van Holland
• 10 gemeenten
• 380.000 bewoners
• Schaalsprong
• Horizon 2040
• Nieuwe thema’s
Participatie
Omgevingsvisie
Een integrale visie op de fysieke
leefomgeving
Opgaven
Locatie, locatie, locatie
Landschappen
Visie: het ruimtelijke concept
2. Klimaatadaptatie
Het linkerplaatje geeft de huidige maximale temperatuur in het Midden-Oosten, gemiddeld over 30 jaar. Het middelste plaatje is idem in het RCP4.5 scenario van het IPCC (wat haalbaar is na een krachtig klimaatverdrag). Het rechterplaatje is idem als er geen klimaatbeleid komt.
Het linkerplaatje geeft de huidige maximale temperatuur in het Midden-Oosten, gemiddeld over 30 jaar.
Het middelste plaatje is idem in het RCP4.5 scenario van het IPCC (wat haalbaar is na een krachtig klimaatverdrag).
Het rechterplaatje is idem als er geen klimaatbeleid komt.Het linkerplaatje geeft de huidige maximale temperatuur in het Midden- Oosten, gemiddeld over 30 jaar.
Het middelste plaatje is idem in het RCP4.5 scenario van het IPCC (wat haalbaar is na een krachtig klimaatverdrag).
Het rechterplaatje is idem als er geen klimaatbeleid komt.
Hoe maken we de regio klimaatrobuust?
source:
• Waterveiligheid
• Waterkwaliteit
• Verzilting
• Wateroverlast
• Bodemdaling
• Afvalwater
Binnenstedelijk: Sponge
Cities and densely built areas in the 2
Seas must adapt to more frequent intense rainfall and increased risks of urban
flooding. Traditional public investments in drainage and sewage infrastructure
cannot solve this challenge due to financial and spatial constraints.
Local (water) authorities must resort to alternative, innovative solutions that integrate smart adaptation features in public and private spaces and buildings across their territory. And local
stakeholders must become prominently involved in the implementation of those adaptation measures in/on their own properties.
source:
Pilot areas
SUDS: sustainable urban drainage
source:
source:
3. Energie
Coalitie: energiefestivals
Bijpassende infra
Warmtevisie
• Warmte/koude kaart
• Warmte en all- electric wijken nu& deficit
map (warmte-
koude atlas)
Maatwerk
Andere huizen, andere
maatregelen
source: http://dev.citysdk.waag.org/buildings/
Energie: wat noties
• we zijn niet bevoegd
• hoge proceskosten
• alternatieven zijn duurder
• draagvlak
(bewoners mogen er niet op achteruit gaan)
• onwetendheid
4. Biodiversiteit
Als het klimaat
verandert zullen
de flora en fauna
veranderen. Hoe
zie die natuur er
over 25 jaar uit?
5. Nabranders: integratie van kaartlagen
Vragen?
Verdieping
Leerkring Omgevingswet
9 februari 2017 - Amersfoort
Korte presentaties
Leerkring Omgevingswet
9 februari 2017 - Amersfoort
Tot de volgende keer!
23 maart – DSO (met secundair als onderwerp dienstverlening) 13 april – Bestuurlijke afwegingsruimte
maarten.hoorn@platform31.nl
06-10156708
