H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel · dbnl

H.K. Poot

bron

H.K. Poot, Gedichten, Tweede deel. Reinier Boitet, Delft 1728.

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/poot001gedi02_01/colofon.htm

© 2003 dbnl

Den heere Willem Vlaerdingerwout,

Vermaert rechtsgeleerde, hopman der burgerye te Delf, enz. enz.

enz.

M

H

,

Ik neem, misschien met eene al te groote vrypostigheit, de gelegentheit waer van

Uwer Ed. dit Tweede Deel myner Gedichten dienstplichtigh toe te wyden

en t'huis te zenden, en meene hiertoe den rechten Man aengetroffen te hebben, aengezien Uwe Ed. alom zoo bekent en geroemt is wegens haere Ronthollantsche gul- en openhartigheden, mitsgaders rechtkundige Wysheit en letterliefde, dat men niet te twyfelen heeft aen de bequaemheden en gesteltenis, vereischt om deze vrymoedigheit en opdragt vriendelyk en gunstigh te verschoonen en aen te nemen, en daerenboven ook om myne geringe kunst, zoo ze dien tytel slechts nogh maer voeren magh, met de letteren van Uwe Eds. naem ten minsten nogh een schoon aengezigt te geven, en de zelve met haere ongemeene bescheidenheit eenigerwyze te dekken en te beschaduwen. Namentlyk het is bekent dat het Uwe Ed. is, (maer ik durf my wel gewislyk verzekeren, dat ze dit liever zoo in haer aengezigt niet zal willen gezeit hebben: doch de klaere waerheit moet 'er by my, als ik van de zelve overtuigt ben, dus

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

maer voor de vuist en ront uit.) het is bekent, zeg ik, dat het Uwe Ed. is, aen wie vrienden, vreemden; ryken, armen; jongen, ouden; en, om zoo te spreken, al de werelt hooglyk en dier verplicht zyn. Want zoude de voorzigtige en nutte raedt, met welken Uwe Ed. iedereen zoo onbaetzuchtigh te baet komt, geene hooge verplichting op een' ieder leggen? en is het dan ook wel te breet opgegeven als men, zoo meniger nut, hun door Uwe Ed. bezorgt en veroorzaekt, aenmerkende, als van de geheele werelt spreekt? Doch hoe dit zy of niet; zulx hiet en is eerst Rechtsgeleertheit: en aldus weten ik en veelen met my al van overlang, dat men in menigerlei voorval, vooral in zaeken die de Gerechtigheit aengaen, zich schier altyt als gedwongen vint om Mr.

W

raedt en bedenkingen eens te hooren en t' overwegen, eer men met de

zaeken voortgaet, of zich vastlyk gerust durft stellen. Zoo zeer we-

ten Uwe Eds. diepe rechtskunde en ongekreukte trouhartigheit (laet my toe dit zoo te zeggen omdat het de waerheit is.) Uwe Ed. en haer oordeel byna overal noodzaeklyk te maken. Ons ontbreken geene voldoende en overtuigende blyken om dit gezeide nadruk te geven en onwederspreeklyk te bekrachtigen. Ik heb my, behalve op de verlede doch onwraekbaere blyken, maer te beroepen op de getuigenis der nogh voorhanden zynde luiden en zaeken die Uwe Ed. danken, omdat ze door haer uit hunne nooden geredt, en aen een' goeden en gewenschten uitslagh geholpen, of voor 't minst op den wegh gebragt zyn om daer rasch toe te komen. Die zouden, schoon ik zweeg, wel zeggen wie Uwe Ed. zy, en wat elk voorts met reden van haer te verwachten heeft. Hieromtrent zou ook de Hooge Vierschaer van Delflant, misschien al zoo out als de Stadt daer ze den naem mede deelt, en, gelyk 't my voorkomt of toe-

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

schynt, niet onaenzienlyker of van minder achtbaerheit dan de Stadsvierschaer zelve, niet in gebreke blyven. In die Hooge Delflantsche Rechtbank, waerin Uwe Ed.

meermaels als Rechter gezeten, en zelfs nogh onlangs verleden als Voorzitter des

Welgeboren Manschaps, den eersten rang bekleet heeft, hebben de goeden en snooden,

en ik zelfs als ooggetuige, Uwe Eds. bequaemheit, en hoe ze gewent is altyt recht

door zee te gaen, gelyk menzeit, wel ondervonden. Maer dit alles overgeslagen; laet

de afgunst, vyantschap, haet, ja de nydigheit zelve, die nochtans altyt gewent is te

schrollen en haer vergift uit te braken op of tegens 't geene dat uitmunt; laet die hier

vry altemael alleen spreken, of myne medegetuigen zyn, en geloof vinden. Deze

hebben, weet men immers, schoon men 'er my ten onrechte al van verdenken wilde,

geen reden altoos tot te hoog eene lofgeving, en zullen dies evenwel myn zeggen,

want daer ben ik door verscheide

bejegeningen verzekert van, rechtuit en rontborstigh gestant doen. Zoodat, volgens de blykbaere waerheit gesproken, Uwe Ed. van elk niet alleen lof verdient maer ook verkrygt; gelyk ze aldus ook den Hopmansdegen, dien de Stadt Delf haer, nevens het daertoe behoorende gezagh, opdroeg, met roem gebruikt en waerneemt, en waeromtrent men niet wenschen magh in oorlogsgevallen grooter reden tot Uwe Eds. prys en krygsglori te ontmoeten. Dus schynen dan, nevens andre treflykheden, de volmaekte Rechtsgeleertheit en vleklooze Rechts-oefening, zonder vleien gezeit, haere woonplaets in Uwe Ed. verkoren te hebben: waerover wy haer van heelen harte ook geluk en Godts milden zegen toewenschen. Doch hoewel ik, beneffens zoo veele anderen, wegens Uwe Eds. bekende deugden, als gedwongen ben haer den verdienden lof, zoo goet als ik kan, na te geven, en haer ook den rechtmatigen dank, waer-

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

toe ik aen haer verplicht ben, met geen reden kan weigeren; (gemerkt zulx een klaer

teken eener zeer groote ongevoeligheit, ja gansch volslage ondankbaerheit zou zyn:)

zoo wil ik echter niet hebben, gelyk 't ook waerlyk zoo niet is, dat iemant denken

zou zulx hier de eenige reden van lofspraek of opdragt, alsof dit leste nogh iet waere,

eenigerwyze te zyn. Gansch niet. Ik beoog en wensch met deze geringe gave alleenlyk

Uwe Eds. goetgunstige aenneming der zelve; ja ook als 't noodwendigh en billyk is,

haere voorspraek en verdediging over dit boek. Daerenboven is ons bekent, dat Uwe

Ed. zelfs te edelmoedigh en groothartigh is tot het ontfangen van geringer erkentenis

voor uitbesteedde weldadigheit, en getrouwen raedt, verre het beste en dierbaerste

van alles wat men ter werelt vinden kan, dan deze opdragt quansuis dan nogh zou

wezen. Hoe 't zy; het mogt my van 't hart niet met de zelve Uwe Ed. over te

slaen, en by die gelegentheit den lof die haer toekomt, en zekerlyk hier te smal uitgemeten is, te verzwygen. Doch zoo ik hier meer van zeide, gelyk 'er waerlyk vry meer van te zeggen valt, ducht ik dat misschien een hiervan onkundigh lezer my voor een' slaefschen vleier zou beginnen aengezien te willen hebben, die ik nochtans in al myn leven noit minder dan hier was. Beide redenloos en onrechtmatigh looven en laken hebben by de verstandigen en wyzen met reden geenen ingang, en gemeenlyk het eerste nogh ruim zoo min als 't leste. Zulx heb ik aen Uwe Ed. en anderen, hoe dun gezaeit ook, wel klaer zien ondervinden: zoodat de vleiery gewislyk hier gansch niet te pas kunnen komen, en de deur wel degelyk voor haer hooft gesloten vinden zou. Ik neem dan de vrymoedigheit van dit Tweede Deel myner Gedichten, zoo goet en quaet als 't is, Uwer Ed. op te dragen: niet om haere weldaden, aen my in per-

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

soon geschiedt, te vergelden, maer om (vergun my dit zoo te zeggen.) d' erkentenis

van geheel de werelt Uwer Ed. in 't openbaer te betuigen; met byvoeging van den

ernstigen wensch (hardt vergen durf ik dit niet.) om eene schuilplaets in de luwte en

lommer van Uwe Eds. naem en bescherming, die zich zoo verre en over zoo veelen

uitstrekken, te mogen genieten, en aldus de nydigheit, indien ze my haere gramschap

en woede mogt waerdigh kennen en willen toevoegen, veiligh, gerust en blymoedigh

t' ontduiken en uit te lachen. Dat ieder dan den prys; dien ik Uwer Ed. verstont

schuldigh te wezen, volkomen gelden en stantgrypen laete: die zal Uwer Ed. zelve,

vermits ze matigh en gansch niet te hoog genomen is, onmogelyk geheel en volstrekt

mishagen, of ik, of de verkiezingen en inzigten der andere menschen mosten zoo

zeer verandert zyn, dat men liever onverdienden laster dan welverdienden lof van

Poot hebben wilde. My doet alleenlyk wee, dat ik Uwer Ed. uit myne dichtarmoede, en die is echter byna alles wat ik, misschien door Godts gunst, tot nogh toe in eigendom bezitte, niet iet aenzienlykers en deftigers dan dus een Werk opofferen en toewyden kan. Doch die van 't beste dat hy heeft, op de gevoeglykste manier en in de beste gelegentheit die hem voorkomt, of die hy waernemen en betrachten kan, iet aen groote deugden en voortreflyke hoedanigheden aenbiedt, gelyk hier gedaen wort, behoort men, myns bedunkens, ten minsten niet onder de geheel ondankbaeren, maer onder de geenen die hunnen dank naer hun vermogen zoeken te bewyzen, te rekenen, en in het kleene getal der lesten aen te schryven. En dus is men aen deugt en geleertheit al het tytlyke heil, 't leven zelfs niet uitgezondert, doorgaens volkomen, en uit dien hoofde ook allerleie soorten van dankplichten, schuldigh.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

De gemelde dingen en aenmerkingen dan, om dit ten besluite nogh eens met een woort indachtigh te maken; de gemelde dingen en hoedanigheden van Uwe Ed. waren de oorzaeken en beweegredenen, die my tot het opdragen dezer Gedichten aen Uwe Ed. genoopt en als met een lieflyk gewelt gedwongen hebben. Ontfang, waerde en welbescheiden Heer, deze toeëigening gunstigh, en gelief het boek, zoo verre zulx met de reden bestaen kan, in Uwe Eds. bescherming te nemen. Wie weet het? ik mogt nogh wel eens zoo gelukkigh worden, dat ik Uwer Ed. iet beters, en 't geene met Uwe Eds. bequaemheden en pryslyke gaven juister dan dit Werk overeen quam, kost aenbieden. Leef ondertusschen in voorspoet en geluk, tot geluk en voorspoet der luiden die raedt by Uwe Ed. zoeken, en daer hun eerlyke baet altyt by vinden;

en der zaeken die Uwe Eds. zorge en toezigt zyn aenbevolen en toebetrout. Leef lang

in

de gunst en hoede des milden Hemels, en versmaed, tegens den aert van Uwe Eds.

zoo lang geoefende bescheidenheit en als aengebore en ingeschape heuscheit, het geringe niet dat Uwer Ed. op 't nedrigste en geheel dienstvaerdigh wort aengeboden en toegewydt door,

M

H

,

Uwe Eds. verplichten dienaer

In Abtswout den 4. van Slagtmaent 1727.

HUBERT KORNELISZOON POOT.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Aen den lezer.

Zoo is het eindelyk daertoe gekomen, dat ik een Tweede Deel myner Gedichten in 't

licht geven, en de zelve door myne eige overziening geheel en onverminkt, dat is te

zeggen, in den stant gelyk ik ze gemaekt heb, den liefhebberen der rymkunste

opleveren en aenbieden kon. Een Tweede Deel, zeg ik; want ik reken dus myne

Gedichten, voor omtrent zes jaren te Delf by Reinier Boitet uitgekomen, en

in den jare M D C C X X V herdrukt, voor het Eerste Deel. Dit zeg ik opdat men, dit tegenwoordigh Werk den naem ziende voeren van Tweede Deel, niet verlegen staen zou, den naem of tytel van Eerste Deel in een voorgaende boek van my nergens vindende. Doch dit is misschien van 't grootste belang niet. Zoo zal ik dan van dit Werk zelf een woort of drie zeggen, en u, Lezer, met het zelve voorts laten beworden.

Het behelst dan altemael vaerzen die ik sedert de uitgave des boeks, dat ik dan voor het Eerste Deel, als gezeit is, aenmerk, gemaekt heb, en nogh noit in dus een' openbaeren Druk geweest zyn. In deze Gedichten, en misschien wel voornamentlyk in de geene die ik Brieven noem en den voorrang in dit Werk gewonnen hebben, hangen, in

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

alle mogelyk juist niet, maer, ik beken het zelf, wel in sommige, de zaeken zoo wat los aeneen: zulxdat d' eene rede of onrede, zoo gy 't hebben wilt, hier en daer vry wat praetachtigh uit d'andere schynt voort te komen, en somtyts ook waerlyk zoo voortkomt. Doch dit meen ik hieromtrent een weinigh tot myne verschooning te dienen: Brieven bevatten meest een' gemeenzaemen praet onder gemeenzaeme vrienden, en die behoeft, dunkt my, juist zoo vierkant en als in den winkelhaek niet te staen. Het is daerin, myns oordeels, genoeg als men zyne meening zoo maer ront en eenvoudigh heen weet te openbaeren: en zulx heb ik zelfs door vernuften waerby ik in geen' eenen aessem, ja op geen' eenen dagh te noemen ben, zien waernemen.

Dit is alles wat my thans in den zin

schoot om tot verdediging van mynen Dichtbriefstyl by te brengen. Op de rymen van anderen aert durf ik die verschooning noch voorwenden noch hoopen. Wat nu voorts de Bruiloftsgezangen betreft, daervan heb ik dit maer te zeggen, dat men die gemeenlyk niet heel hoog gewent is te achten. Bruiloftsdichten zyn maer

bruiloftsdichten, zeit men; en daerin zyn alle bruidegoms wys en degelyk, en alle bruiden kuisch en schoon, en daer hebt gy 't al. Zoo spreekt men over die zaeken en woorden. Maer ik meen evenwel dat 'er naeulyx beter gevallen, zelfs voor de beste poëten en poëzy, kunnen uitkomen dan liefde en huwlyxmin. Wil men in zulke rymschriften der waerheit te kort doen, of een' laffen en lossen toon voeren; men kan 't in gedichten op andere voorvallen veeltyts nogh al

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

zoo gemaklyk doen. Daer blyven de dingen net even goet of quaet om. Altoos, ik betuig voor al de werelt, dat ik in myne Trouzangen, gelyk ook in myne andere rymen, my volgens vermogen naer de waerheit der zaeklykheden geschikt, of ten minsten de paerende gelieven, zoo ik ze in hunn' persoon en verdiensten al niet kende, dierwyze beschreven heb, gelyk ze my door anderen, daer ik met reden geen wantrou van verwachten kost, beschreven waren. Over de verdere verscheide soorten van gedichten, begrepen in dit boek, lust my niet afzonderlyk te spreken; te minder, omdat zulke doorgaens minder verwerping onderworpen zyn. Het gelieve u, gunstige Lezer, slechts overal myne kunstgebreken, waer ze voor mogten komen, met uwe

toegeventheit te bedekken, en door de vingers

te zien. Voorts verzoek ik vriendelyk, dat het u ook niet verveele de Gedichten die eenigszins kerklyk zyn, of kerklyke luiden betreffen, bescheidentlyk en wel op te nemen en ten besten te duiden, mitsgaders de zelve te schatten naer den tyt in welken ze geboren zyn. Vaer wel.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Brieven.

Aen den heere Jan Oudaen.

OUDAEN, sieraet der braven,

Die eêl zyt door uw deugt en flonkerende gaven, Ai hoor hoe myn geruste vlyt

De winterstonden slyt.

'k Val 's avonts drok aen 't lezen.

Men vint my minst alleen, als ik alleen magh wezen.

Thans hemelt Maroos Heldewerk Myn zinnen op door 't zwerk.

Die Mantuaensche Zanger

Gaet in zyn kuische ziel en kiesche harsens zwanger Met meer vernuft, dan Wandelpadt,

Of Tuin, in Pallas stadt.

O dichters, staekt uw pogen.

Hoe magtigh veel verschilt vermeten van vermogen!

Eneas leere u, hoe men koen In denken blyft en doen.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Belet den wil het druischen:

Hy slacht te menigmael de huppelende struisen, Te log van lyf, te schaers van schacht.

Hier vint men moedt by magt.

Het burgerlyke leven

Staet hier, als in een' schilt van eeuwigh gout, gedreven, En hoe de deugt door tegenspoet

Naer glori streven moet.

't Geluit van Maroos snaren

Stut meer den helderoem dan duizent eerpilaren, Of aengebede beeldenprael

Van marmer of metael.

Hier schittren hemelvuuren.

Hier kan men kunst uit kryg, en gout uit graven puuren.

O Napels, sier de tombe vry Der Heldenpoëzy.

Als dan de Krygstrompetter

My welvernoegt laet gaen, treet Flakkus toe, wiens letter Haer' vrienden 't eeuwigh leven schenkt,

Door geenen ramp gekrenkt.

Zoo lang de Tiber stroome,

Toont dees zyn gulde lier, tot luister van out Rome.

Och scheen myn kunst zoo na de zyn,

Als zyn geslacht het myn!

OUDAEN, myn roem en voordeel,

Gy zont my 't kleene lyf, zoo groot van geest en oordeel, Maer gaeft het eerst een Duitsche tong.

Dus wort d' aeloutheit jong.

Dees Zwaen verstrekt in 't zingen

Een Proteus, uitgeleert in kunstveranderingen.

Het is voorwaer een handigh man Die hem recht vangen kan.

Zoo sterkt uw wyze handel

Myn blyde Zangheldin, in haer' bekrompen wandel.

't Genieten uwer vriendlykheên Geeft spoet aen myne schreên.

Hoe zal ik u beloonen?

Helaes! gansch Helikon weet my geen' schat te toonen Die by de waere vrientschap haelt,

Of gulle gunst betaelt.

Ik wensch hun leet en pynen,

Die laffe vleiers zyn, en milde vrienden schynen.

Uw ryke heuscheit geeft, noch groet, Dan met een ront gemoet.

Gevlei en Baetzucht dekken

Hun disschen voor een' Heer, om baet uit schâ te trekken, Door gierige milddadigheit

En minzaem onbescheit.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Ook werpt, in 's werelts vyver,

Elk, net of angel uit, en bukt met blinden yver Meest neder tusschen ruigt en riet.

Zoo eert men Febus niet.

Waer ongetelde zorgen,

En ydle moeilykheên de slaefsche ziel verworgen, Is daer Homeer genood? o neen.

Men lei hem elders heen.

De kunst wort veel vertreden;

Maer maek my van root gout, 'k zal worden aengebeden, Al waer ik ja een paddestoel

Die geest heeft noch gevoel.

Doch gy, gy schuwt dees vlekken,

En schaemt u niet myn vlyt een trou Meceen te strekken.

Gy stoot u aen myn' lagen staet Noch ziet op eigenbaet.

Smaek ik uw' tafelzegen;

Gy hangt my boven 't hooft geen' Siciljaenschen degen Van magere of geveinsde gunst.

Noit leerde gy die kunst.

Dies zal myn hart, in 't midden

Der letterbezigheên, voor uwen welstant bidden, En dat M

deugt en trou

U lang gelukkigh hou.

Oprechte Vrient, blyf leven.

Om uw getrouwigheit zal 't heil u noit begeven.

Wacht aen uw rechte zy in druk Een' bode van geluk.

In Loumaent 1723.

Aen den geleerden heer Henrik van Ryn.

Voortreffelyke Helt in 't ryk der letterkennis,

V

R

, ontfang myn' Brief en ongeveinsden groet;

En laet uw wyze deugt, bevryt van druk en schennis, Myn schaersheit niet versmaên, by haeren overvloet.

Ik kruip toch mê, Godtwouts, naer 't blinkend koor dereere, Hoe luttel onderleit van voorraedt op dien togt;

En vorder schier zoo veel, wat ik wy wend of keere, Alsof ik zinneloos met myne schaduw vocht.

'k Schat echter het verstant hoog boven Herkles leven, En zou, zoo 't wiert gestelt in myne keur en magt, Graeg nieuwe werelden om oude wysheit geven,

Al komt daer schip op schip vandaen, met gout bevracht.

'k Heb kortsmyn' traegen geest, langs uw geleerde schriften, Al 't aerdryk door gestuurt, en heden quam hy weêr.

Wat brengt hy, zout of slyk? goê zeden, of snô driften?

Zyn aenkomst levert my juweelen, die 'k waerdeer.

Pythagoras quam noit uit Babel of Egipte Zoo wel voorzien te rug: en Jazons gulden buit

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Woeg lichter, daer zyn kiel Eëtes mede ontslipte.

De waerheit heeft en geeft een overschoon geluit.

Als die ons, hant aen hant, bejegent met de wysheit Zal ik wel dra myn hooft ontdekken, waer het zy.

O kransen voor de jeugt! o staven voor de grysheit!

Gaet myne laege deur toch nimmer koel voorby.

't Gout wint in waerde 't ver van koper, loot en yzer, De wysheit eindeloos van zilver en root gout.

Men voer' my rykdom toe, doch maek' het brein eerst wyzer.

Een schat blinkt naer men is dien hy wort toebetrout.

Wat gelt het klinkend gelt, ontbloot van raedt en lessen?

Een' ryken dwaes gelykt myn oordeel by een kint Dat wispeltuurigh speelt met vier of scherpe messen.

Ontbeer vooral geen' draet in 's rykdoms labyrint.

'k Wil liever, sprak een Heer, myn dochter uitbesteden Ten echt aen eenen man dien gelt ontbreekt en goet, Dan aen het goet en gelt dat in zyn lossigheden

Een' man en zyn bestier geduurigh derven moet.

Kunstnutte Heer

R

, gy staet misschien te denken, Waer Poot met deze tael zoo spoedigh heene wil.

Zie daer, 'k hou u niet op: men tracht den roem te krenken Der wysheit, en verbuigt byna de hemelspil.

'k Heb tydingen nogh jongst van Helikon gekregen,

(Ai denk eens, of ze my niet smarten tot de doot.)

Dat uit een' dollen stryt, dien buiten 's Hemels zegen Het gelt had aengerecht, de wysheit treurigh vloodt.

Zy had al lang haer pleit voor Jupiter gewonnen, Maer Pluto onderschreef zyns broeders vonnis niet:

En daeruit, zegt men my, was deze twist begonnen, Die nogh zoo mislyk duurt tot veeler zielverdriet.

Maeroch, hoe vreemt een kryg! en hoe verdraeit zyn kansen!

Doch zoo verdwaelt het lot in een' verdwaelden tyt.

Laet u met klinkklaer gout omtuinen en beschansen, Of anders zyt gy stem en magt en glori quyt.

't Gaet nogh naer Flakkus woort; men moet van 't gelt beginnen:

Van deugt en wetenschap wanneer men 't gelt bezit.

Voeg twee by drie 't wort vyf. zoo kan men huizen winnen, En hoeven, daer men 't slyk niet vruchtloos ommespit:

Zoo raekt men onbelet op d' eerste riddersbanken Daer 't woelende toneel van Pekelharing klinkt,

Of daer men, klam van zweet, en gram op vreemde stanken, Om Othoos

ongeval in tranen schier verdrinkt.

Wie zal my ook in 't hof de naeste hoorstê weigeren, Terwyl men in 't geding van d' Ezelsschaduw kout?

Indien myn schatten slechts wat boven d' uwe steigeren, Maekt plaets, nu Demostheen een raere zaek ontvout.

O ydelzinnigheit! o zinnen, wuft als vogels!

O wysheit, 'k zie u thans beschut door vest noch myn.

* Zeker Treurspel.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Zoo lang de dwaesheit vecht met kracht van goude kogels Zal uwe tegenweer een o in 't cyfer zyn.

Men zeit nu: naer hy heeft dient elk geacht te worden, En dat ziet maer op gelt. het is vergeefs gepraet, Vergeefs gequinkeleert daer d' al te klinkende orden

Der stapels van dat tuig haer toonen slaen en maet.

Heb kennis, wees oprecht, en blyf de deugt beschermen;

Die goê hoedanigheit weegt meest ter werelt minst, En hoort geen Welkom hier, tenzy ze in bei haer armen

Propvolle horens draeg' van overvloet en winst.

Daer is geen grooter zonde in 't lant dan geldeloosheit.

By haer haelt dootslagh, roof, noch 't quaet dat d' echtkoets schent.

Hebt gy geen middlen, vrient, dat's dekkleên aller boosheit?

'k Wensch u een' goeden dagh, gy zyt my onbekent.

Ai zie,

R

, dit doet den mensch naer rykdom vatten.

De wysheit wort terwyl verschoven van der hant.

Bestel my Krezus gout en andre wereltschatten, Gy geeft my Samsons kracht en Salomons verstant.

't Gelt is vernuft en deugt en schoonheit, frisch van jaren.

't Gelt is welsprekentheit, geleertheit, edeldom, Puikzeden, achtbaerheit, namaegschap, zang en snaren.

Eisch wat gy wilt, 'k voldoe met gelt de gansche som.

Maer zotten! als ge uw' naem by wyzen my ziet spellen,

Of als ik u bedeel met hun waerachtige eer,

Laet dan een' schout gerust my onder voogden stellen, Of sluiten in een hok, opdat ik niemant deer'.

Voorwaer de wysheit is (dat zoudt gy zelf belyden, Zoo gy 't begreept.) een strael van d' ongeschape Zon, Een heining om het lant, een lant van staêg verblyden,

Een vaste zuil van rust, ja aller goedren bron.

Zy is wel out, maer kan zich telkens weêr verjeugden, En redt haer vrienden rasch uit jammer en gequel.

Behalve haer alleen en d' onbesmette deugden Heeft alles schier in ons zyn' oorsprongk in de hel.

En schoon een heiloos lot haer voor het gelt doet wyken;

Zy zal nochtans, al wiert de werelt omgekeert, Haer' ryxgenoten noit ontvlieden of bezwyken,

Maer voeren in de Stadt daer ze eeuwigh triomfeert.

Neen zeker, zy zal eens den stryt zoo wel hervatten, Dat rasch het gout voor haer verdwynen zal als rook, En al zyn heerschappy en luister wech zien spatten,

En al het slaefsch gespuis van zyn trouwanten ook.

Men heeft me op trou verklaert, na myne kinderstuipen, Dat noit de wysheit sneeft. maer als de werelt smelt, Hoe wil 't gesmolten gout dan hem in d' oogen druipen,

Die dat tot zynen troost en godtheit heeft gestelt!

O waerde Vrient

R

, laet ons de wysheit eeren;

Die is een hemelspruit, geteelt tot 's menschen baet,

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Die is de schael door wie men alles moet waerdeeren, Ten trots van elk die breet van 't heil der schatten praet.

Ai merk: daer gaet geen ding voor weldoen en genoegen.

Helpt my een nap vol nats, hoe kleen van rant en boôm, Wat scheelt het my of ik dat scheppe, vry van wroegen,

Uit een bekrompe bron of onbekrompen stroom?

't Gebeurt al veel, dat een die groote watervaten Met Tagus gulden vliet wil vullen, byster snel Voorover valt, en in de golven 't lyf moet laten.

't Ryk worden is geen kunst, 't vroom worden zeker wel.

Dien Godt met deugt, verstant, gezontheit, rykdom, vrede, En met de gaef daerby van 't recht gebruik daervan, Beschonk, brengt waer hy komt een' goeden engel mede,

Ja is een engel zelf en zeer gezegent man.

En dit kan altemael de wysheit ons beschikken, Of leeren wat het zy. welaen, den waerden tyt Dan vlytigh uitgekocht by uur en oogenblikken,

Om in haer gunst te staen voor 't aenzigt van den nyt.

Laet ieder voor haer beelt ootmoedigh nederknielen;

En geef my 's morgens vroeg een lamp en geestigh boek;

Stuit dan ook op den dagh de goude zonnewielen Een weinigh in hunn' loop ten loon van myn verzoek.

Het leven is toch kort, de kunst zeer lang en moeilyk:

Die is de wysheit niet, maer maekt heur paden recht.

In Pallas hooge kerk is niemant meer verfoeilyk

Dan die de kunsten haet en haer heur eer ontzegt.

Dies moet men naer den schat der nutte kennis trachten.

Elk schik zich in 't beroep daer hy toe is geschikt.

Wat deed u, o Virgy1, den paerdestal verachten?

De letters, daer gy nogh de kenners mê verquikt.

En schoon men my zeer naeu thans omziet naer de handen, Omdat ik my niet meer op dorschvloer hou en velt;

Ik volge mê myn lot, en hinder liên noch landen Met zingen, uitgezeit als hen de geelzucht quelt.

Dan heeft men zacht te gaen; het dreunen zou verveelen:

Dan komt' er zangk noch klank noch lier noch zwier te pas.

De glans van 't fynst metael moet, och! die kranken strelen En heelen in hun leet; dat kan viool noch bas.

Maer 'k gun hem zaligheit die 't lastige verdragen Der dwaesheit eerst verzon, en 't andren heeft geleert.

Want stoot eens met uw hooft in dees verwarde dagen Op dikke muuren toe, ik wedt gy u bezeert.

Een gierigh hart versmaet de lessen die niet klinken En blinken in 't kantoor. maer 't zy genoeg. ik zwyg.

Laet my, o wysheit, slechts uit uw fonteinen drinken Van 't breinverlichtend nat, naer 't welk ik vierigh hyg.

Geef my bescheidenheit in 't kiezen en mispryzen, En wys de goutmyn aen waerin men billyk wroet.

Dat allen schynt bekent, is dikwyls voor de wyzen Nogh een zeer diep geheim, dat hen ja zweeten doet.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Voer my by mynen Vrient in uw verheve stoelen.

't Is hier toch zonder u schier alles zonde en schand'.

Zoo veel verschilt een beemt van vuile modderpoelen, En d' ongeruste zee van 't onbeweegbaer lant.

Aen den heer Jan Buis Egbertszoon.

Of u, o waerde B

, behagen mogt misschien Een schets van myn Fortuin in schemerlicht te zien, Ik sta bereit om haer te malen met myn veder.

Schynt ons panneel wat smal; 't behoeft voorwaer niet breder Voor 't klein en mager beelt, dat, half beschaemt, alrê In dootverf u verschynt, en al zyn rykdom mê.

Den horen, hier vertoont, bevont ik altyt ledigh.

Wie Poot ook zyn Fortuin leert vatten, moet wel snedigh

Van geest en harsens zyn: z' is voor en achter kael,

En schynt my van gemoet zoo zacht als steen en stael.

Hoe speelt ze met myn hoop, als zot en uitgelaten!

Zy draegt my water toe met bodemlooze vaten, En ploegt het dorre strant. zoo vormen, breet en wyt, De wolken beelt op beelt dat onder 't groeien slyt.

'k Hou echter fieren moedt. de tyt brengt roode rozen.

De losheit der Fortuin behaegt den goedeloozen.

Wie weet of nu de myn haer' ydlen horen niet Bezwangert met Peru; of in het ryk gebiet

Der Arabieren vult? licht is de vlecht aen 't wassen Waerop ter goeder uur myn hant zal moeten passen Indien ze rykdom zoekt. hoe 't zy, 't aenstaende lot Schuilt in een donkerheit die Linceus oog bespot.

Toen Achemenides de Siciljaensche wouden Doorzworf, en by zich zelf verloren wiert gehouden, Hoe was de man te moê? het yslyk reuzelant

Jaegt hem een' dootschrik aen waer hy de voeten plant.

De doolende Ithakaen had hem op 't strant vergeten.

Hy vreest voor Polifeem, en schuilt in donkre reeten Van bergen, vol elende en wanhoop en gevaer, Alsof hy in den vloek der goôn geboren waer.

Hoe zagh de mensch 'er uit! hoe had hy durven droomen Dat eens Anchizes zoon aen dezen oever komen, En 't vyandlyke schip de rust, door angst vernielt, In hem herstellen zou? en echter dus geviel 't.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Verschoon me, o Vrient, zoo nu de klank van myne snaren Nogh doffer valt dan oit. de stroom der jonge jaren

Voert met zyn' snellen loop ook zorg en onrust aen.

Denk nimmer dat een hoet van groene lauwerblaên U tegens 't onweer dekt der zielbekommeringen, Noch verg myn luit te veel. hoe kan hy geestigh zingen Die naeulyx 't winterkleet des zomers weeven kan, En tot zyn jongkheit zegt: Denk op den ouden man.

De Berg die eeuwigh queelt, hoe staet hy? onbekommert, Met weeldigh kruit begroeit, van heiligh loof belommert.

De Zanggodinnen gaen al meest het huis voorby Dat altyt zorgen moet, bezweet van sloovery.

Als ons de lente streelt en toeriekt, mildt en geurigh, Herleeft de voglestem, voorheene stom en treurigh.

Ik heb van kintsbeen af tot heden, nimmer moê, De Dichtkunst aengebeên, en Febus wierook toe- gezwaeit met hart en zin, en 't zou my zeker baten, Wist maer myn kunst waer ze eens ten lesten my zal laten.

Der brave Dichtren naem en lof vervoerde my (Zie daer een ronde biecht.) schier tot afgodery.

Hoe zwom myn hart in vreugt, boodt my de kunst iet schranders!

Zoo wort het veil gezocht: daerna zal elk wat anders

Begeeren, maer helaes! De lantbou, milde Vrient,

Gevalt my langer niet, noch is met my gedient.

Te vooren kost ik beemt en beek en akker minnen,

Maer och, hoe schichtigh draeit de weerhaen onzer zinnen!

Die thans een ampt verkrygt dat hem verblyden kan, Pryst morgen licht den staet van een' vergeten man.

Dus grypt de hant een zaek om haeren lust te boeten, Die na een korte wyl vertreên wort van de voeten.

De losse vreugt verwaeit gelyk de ligte rook.

Dat 's vreemt; maer vreemt en ligt is 't aerdsch verkiezen ook.

Wat haekt de vryerschap naer 't echtverbont met blyheit!

Daer 't huwlyk dikwyls wenscht om d' onverknochte vryheit.

De stedeling, op lucht en lantvermaek gestelt, Verheft de zaligheit van 't quinkeleerend velt.

Hy biet de stadt den rug, en laet karros en wagen Gezin en huisraet snel op zyne hoeven dragen.

De lantman die de stadt op eenen feestdagh ziet Veracht den loggen ploeg, en wil naer buiten niet.

Ik, die de spa niet meer kan aen de citer huwen,

Word van myn' geest genoopt om 't lustigh wout te schuwen.

Ons is het hemelront toch alsins even na.

Bid slechts, dat myn bedryf en toeleg wel besla.

O B

, 't Heelal bestaet by beurtverwisselingen, En draeit en went en keert. de middagstonden dringen

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Den dageraet te rug. de zon, die elk behaegt, Verlaet den rossen Leeu op 't lonken van de Maegt.

Zoo ge u gewaerdigt my na dezen te bezoeken,

Zoo koom in 't bloeiend Delf; daer zult gy voor myn boeken My neêrgebogen zien, en wachten op 't geval,

Zoo dra de nachtegael den Mai verheugen zal.

Leef ondertusschen bly, gerust en mildt gezegent, En sta geduurigh pal, hoe u het lot bejegent.

Ontfang dees kleine gaef, hoewel gy meer verdient, Tot blyk van mynen plicht, en denk om uwen vrient.

MDCCXXIII.

Aen den eerwaerden heer K. Westerbaen W.Z.

Bedienaer des H. Evangeliums onder de remonstrantsche Kristenen in Den Briel.

Om u tot dichten aen te noopen

Vint zich, o W

, myn zangnimf thans bereit.

Die kunst doe u op glori hoopen;

Zy heeft 'er veel behoedt voor 't lot der sterflykheit.

Homerus naem zal noit verdwynen

Met Hektors jongsten snik, en Trojes smookend vuur:

En 't licht van Pindarus blyst schynen,

Schoon lang 't Olimpisch spel zyn' glans verloor en duur.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Virgilius braveert het stryden

Van vorst Priaem en 's ryks godtvruchtigh overschot.

't Ruim wereltront moet zich verblyden Waer gy, o Flakkus, tart der Lierpoëten rot.

Euripides zal eeuwigh leven

Met Seneka, bekent op 't Roomsche treurtooneel.

En schoon des aerdryks Wondren sneven;

De Dichtkunst evenwel blyft schoon en fier en eêl.

Haer vingers slaen op goude snaren,

Die d' eindlooze eeuwigheit beschermt voor breuk en roest.

Der Fenixdichtren faem en blaêren

Roit vier noch yzer uit, dat steên en lant verwoest.

Aldus zal 't nieu Itaelje pryken

Met Tasso en Petrarch zoo lang men kunst waerdeert.

Ronzart noch Bartas zou bezwyken,

Schoon 't strytbaer Leliryk wiert om en om gekeert.

Hoe viert ons Lant om 't kunstigh zingen Den Ridderlyken Drost en Agrippynschen Helt!

Die durven 't staelen noodlot dwingen,

En kampen, voet by voet, daer geest en kennis gelt.

O W

, uw amptgenooten De Branden stegen dus ten gloriheuvel op.

Hun roem leit in geen graf besloten,

Maer blinkt en straelt, en voert de poëzy in top.

Zy hebben d' eeuwigheit verbonden Aen hunnen citerklank en letterwetenschap.

Wat geest, van boven afgezonden,

Of hen gewezen heeft dien hoogen luistertrap?

Neem Vader Brant uit Febus kooren

In Nederlant en zyn doorluchtigh schryverdom, Gy zult min graven klinken hooren,

En menigh heldebeelt zien quynen, dootsch en stom.

Hy had in 't smeên van juiste toonen De zangerige tong tot zyn gehoorzaemheit,

En hief de Deugt op starretroonen,

Of vlocht een' dorenkrans voor 't woedend Onbescheit.

Doch schynt u d' eer te luttel waerdigh

Zoo zie op 't nut het geen de Kunst geschonken wort.

De Macedoner viert ze vaerdigh, Terwyl Darius sneeft, en Thebe nederstort.

'k Zou veel poëten kunnen noemen Die in den ouden tyt als goden zyn geëert,

En ryk begiftigt onder 't roemen,

Maer 'k zwyg, dewyl myn zang hier geen bewys begeert.

Augustus en Meceen doen blyken,

Hoe ver hun eedle zucht omtrent de dichters ga:

En schoon 'er weinigh hun gelyken

In miltheit, acht daerom myn' raedt voor geene schâ.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Want magh men spruiten in de heiden

Eens noemen by 't geboomt van Jupiter uit noodt;

Ik heb my dikwyls in zien leiden

Ten disch daer d' Overvloet den horen leeg op goot.

Zie daer, de naneef magh 't wel weten;

Men plaetste my in 't hoogst' der kamers menigmael, Alwaer, in vrolykheit gezeten,

Om 't welzyn van Parnas gedacht wert met de schael.

Als dan Neptuin en Pan en Liber

En Ceres my vernoegt en vrolyk lieten gaen, Quam Plutus haestigh van den Iber

Nogh met zyn Spaensche gout, om myne beurs te laên.

'k Meld echter dit met geen bravade;

Neen zeker: viel my oit dat lot van zegen toe, Het waren giften van genade:

't Verdienen brogt ik niet, dat nam men my ten goê.

Maer boven tafelvreugt en giften

Won ik veel vrienden aen, en hielt ze waert en dier;

Doch toen myn lot hen eens quam ziften Verloor ik ze altemael behalve drie of vier.

Met die nochtans trotseer ik 't hollen Der doolende Fortuin, en Roelants razerny:

Ook zal myn lust noit suisebollen

Zoo lang myn flaeuwe veêr door hen begunstigt zy.

Doch wilt gy weten wie van allen

Zyn trou my meest bewyst? zie dan myn' Vader aen.

Die laet zyn liefde niet versmallen

Te mywaert, noch als koel my oit verlegen staen.

Te weten, vaders zyn eerst vrienden.

Alle andre vrientschap draeft zoo uit geen recht gemoet.

Wie zyn ze die meer prys verdienden?

Een vader mint zyn kroost al is het niet te goet.

O gryze man, wien ik myn leven

En stant, naest d' Oppermagt des Hemels, schuldigh ben;

Wat zal myn blyde kunst u geven

Voor uwe zorg en zucht, die ik waerdeer en ken?

Ik ken en acht u, en zal maken,

Indien ik na uw doot in droefheit overschiet, Dat niemant zal uw graf genaken

Die niet myn dankbaerheit en uw oprechtheit ziet.

Ik wil Eneas nimmer wyken

In 't eeren, naer myn magt, der vaderlyke deugt.

Maer zie toch spâ de donkre ryken,

En stel geen' hinderpael in 't midden myner vreugt.

Doch dit zyn al te dootsche toonen.

Geleerde W

, wat baert de Kunst al heil!

Hoe passen haer de lauwerkroonen!

En hoe verheft ze zich naer 's hemels helder steil!

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Dan wie door haer op lof wil hoopen

Heeft Cezars moedt en geest, en Xerxes heir vandoen;

En dan ontmoet hy nogh geen open Ten zy 't geluk hem doe als Alexander spoên.

Men dient Apolloos fixe pylen,

En Mavors helm en speer en diamanten schilt Ook klaer te hebben, als bywylen

Het godloos onverstant van boosheit huilt en gilt.

Dan moet men voorts zoo kunstigh raken Als 't fyne blixemvier, dat huizen heel laet staen,

En iet daer binnen neêr kan maken.

Een dichter koome niet dan wel bereit ter baen.

Dat noit de Poëzy gelyke

Den snellen vrouweraedt. kies tyt en overleg.

En opdat niemant droef bezwyke,

Hebbe ieder wetenschap van spraek en weer en wegh.

Dedael vloog langs de witte wolken

In 't midden van de lucht, met zwier en zedigheit;

Maer Ikarus vernoemt de kolken

Der tuimelende zee, door windigh wanbeleit.

Apollo ment den zonnewagen

De hemeltekens door, en rydt te laeg noch hoog:

De zoon doet al de werelt klagen:

Hy zoekt een' berg van eer, en vint den donderboog.

De woestheit is een klip in 't water

Die blinden dichters veel met schipbreuk 't leven rooft.

Myd laege tael en wilt geschater,

En weef in elk gedicht het geen zyn naem belooft.

Ik weet wel dat der wilgen graeuheit

Zich dikwyls in de plaets der frissche groente wint, En dat men in de kleine naeuheit

Der dichten somtyts maelt als in een' Labirinth.

Maer echter dient men zoo te schryven,

(Gy weet het, en ik draeg hier nat in 't ruim der zee.) Dat wy pryswaerde schryvers blyven,

En zeilen met verstant naer een gewenschte reê.

O eedle Dichtkunst, hemelzegen,

En zedenvormster, gy, gy dwingt myn jong gemoet.

Ik voel my gansch tot u genegen,

Maer och, hoe naeu begluurt de kiescheit 't geen gy doet!

Wanneer een schuldenaer zyn' maener

't Al geeft, al is 't te min, zoo heeft hy vol betaelt;

Doch 't is een veel te zotte waener,

Die over Pindus kunst aldus in 't oordeel dwaelt.

Zy moet den eischer gansch vernoegen.

Wie daer te kort in telt verkleent zyn schulden niet;

En daerenboven baert zyn zwoegen En uiterste gepoog bespotting en verdriet.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Een out schoolmeestertje in de wyken

En 't naerste van de stadt ziet jongens om hem staen, Schoon hem de tanden zoo bezwyken

En zinnen, dat hy meer geen goet geluit kan slaen.

Doch als men 't rymen laf behandelt,

Men jaegt het godendom en alle menschen wech, Gelyk de nachtwolf een' die wandelt

En schier van angst bezwymt by een verwarde heg.

Ik heb al lang in wyze boeken

Der dichtren geestigheit t' ontdekken niet geschroomt.

Zoo loopt de visscher voordeel zoeken

Langs 't kristallyn der Schie, of daer de Maesvloet stroomt.

Korts heb ik met vermaek gelezen Van eenen olifant die in den maeneschyn

De kunsten, hem by dagh gewezen,

Zich leerde in eenzaemheit, om vry van straf te zyn.

Zoo most ik me ook voorheene schikken.

Ik zong, en vylde dan by ontyt wat ik zong.

Aldus vermooit de beer door 't likken

Der moeder in zyn jeugt, doch blyft een beerejong.

Dat doe u echter noit vertragen.

Neem my ten voorbeelt niet, maer zie wat lof en eer D' aeloude dichters heenedragen,

En laet dat u een spore en zweep zyn of iet meer.

Zy jaegden d' eer na als met wieken,

En haelden in hunn' zang dies Hybla en Hymet, Of deên hun dicht als Tmolus rieken

Van geurige saffraen die 't brein verheugt en wet.

En zeker, dans, muzyk en wynen

Verveelen eindelyk: goet schrift is altyt zoet.

Maer 't avontlicht is aen 't verdwynen.

Verschoon, o W

, deez' bries, en wees gegroet.

Aen den heer en meester Willem van Loo, Advokaet voor den hove van Hollant.

Voor lang, oprechte Vrient, heb ik al blyk ontfangen Van uw mildadigheit;

Die wort nu door myn kunst, maer met beschaemde wangen, Deez' spaden dank gezeit.

Wat heeft zich menigwerf uw ryke gunst ontloken Voor my in gift op gift!

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Hoe dikwyls lustte 't u myn' yver aen te stoken Met een beleefde drift!

Uw heuscheit heeft my des wel hoog en dier verbonden Tot roemen van uw' naem;

Maer die hecht deugt aen geest, en 'k heb noit pen gevonden, Hiertoe naer eisch bequaem.

Ook waer myn dicht onnut, vermits uw trou en wennis Doen weten wie gy zyt.

Dus dragen Hollants Hof en Akademi kennis Van uw verstant en vlyt.

Ik bid u, stel my niet in 't snood getal der vleiers:

Ik haet hun treken fel.

Zy noden ons te gast, maer schaffen slangeneiers.

Wie voer daer oit mê wel?

Neen zeker, neen: ik durf op 't heiligste betuigen, Dat ik in u bevind,

Wat eer de gunst verdient die minder weet van buigen Dan rotsen in den wint.

Doch 't lust my eenmael van my zelven wat te spreken.

Verschoon dees rymery:

Zoo moete, o Jongeling, u nimmer iet ontbreken Van al wat wenschlyk zy.

Pryswaerde Heer

L

, de boeken, my geschonken

Door u, met gul bescheit,

Doen myn verdwaelde ziel bedaren, schier verzonken In onverschilligheit.

Ik heb my lang vermaekt in zinnelooze wysheit En kennis zonder wigt.

Nu eert gy my met blaên wier eerentfeste grysheit Myn' boezem streelt en sticht.

Uw vrientschap zweemt dus niet naer 't grafschrift der vorstinne

Dat aenboodt, maer niet gaf.

Gy slacht een' braven arts (dat elk uw deugden minne.) Die kranken bergt voor 't graf.

Hiervoor bedank ik u, maer heb'er by te zeggen Wat my weêrvaren is.

't Gewapend zwerkheir scheen zyn magt korts aen te leggen Tot myn verandernis.

Ik zagh Gods blixempyl de zwarte wolken scheuren, By nacht in 't naeuwe ruim:

De donder lichtte schier de goude hemeldeuren.

Van haer' metalen duim:

Het aerdryk beefde alom van 't schor geloei der winden:

D'ysbrokken vielen dicht.

Men kon den ingang toen des dootschen afgronts vinden, Maer maen- noch starrelicht.

't Was zulk een weer misschien omtrent toen Jakobs erven Ontfingen 's Hemels wet;

* Semiramis.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Of toen acht maeiers eens verkeerden by de garven In steenen, half verplet.

'k Vloodt uit een eenzaem velt, en riep de wetenschappen Te hulp met wensch op wensch;

Maer voelde van de doot my op de hielen trappen.

Helaes, wat is een mensch!

Hoe rasch en vlak viel myn filozofy in duigen, Van angst en schrik vermant!

Het blazen van Godts mont kan yzerklippen buigen, En wringen uit haer' stant.

Toen wraekte ik 't heiloos padt van elx ontuchtigh leven, En voelde my bereit

Om door een stil gedragh voorts eene schets te geven Der ingetogenheit.

Vraegt ge ook wat ik nu doe; men dicht wat als we kunnen:

Doch waertoe dit gezegt?

Bezie 't, en koom myn zorg in Abtswout eens verdunnen, 'k Zal wyzen waer het legt.

Ten oosten dezer buurt bespoelt de Schie haer boorden, Ten zuiden blaeut de vest

Van 't smookende Schiedam, Delf heft zich op in 't noorden En Schiplui deist in 't west.

In deze wyk leef ik op heden als een koning,

Dat is, van zorg schier grys;

Ook schier als Adam in den Lusthof, want myn wooning Telt veel verbode spys.

Ja zeker, Abtswout zal naer Eden wat gelyken, Indien men 't wel beziet;

Maer geen gebodt doet ons den boom der kennis wyken;

Die staet 'er thans nogh niet.

'k Zie echter met vermaek daer gras en bloemen groeien, En eer de waerde reên:

Ook wensch ik daer, myn Vrient, dat lang uw geest magh bloeien Tot nut van 't algemeen.

Aen myn outste zuster Klaesje Poot, Huisvrou van Pieter Hodenpyl.

Gy zoudt my zeer verongelyken, O Zuster, zoo gy waenen dorst, Dat oit de gunst kan heenewyken

Die 'k t' uwaert draeg in myne borst.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

O neen, die blyft oprecht en krachtigh.

Myn hart is, (ai aenvaert zyn' groet.) De zusterlyke trou indachtigh

Daer gy 't gestaêg mê hebt ontmoet.

My heugt nogh van d' onnoosle dagen;

De kintsche vrientschap smaekt my nogh, Waerin, met lust en welbehagen,

Wy eertyts leefden, van bedrogh En haet en wrevel ver gescheiden.

Noem dat een' tyt van smydigh gout, En laet ons offers toebereiden

Aen Gode, nu in stadt en wout De zilvren voorts by ons magh duuren.

Die kommerlooze vreugtzon dook.

Nu wacht ons 't koper met zyn uuren, En eindlyk licht het yzer ook.

Dan wort men gemelyk en lastigh, En 't bloet der maegschap traeg en koel.

Wat zyn bejaerde boomen quastigh!

En hoe ontwykt hun 't groen gevoel!

O Zuster, 'k moet uw braefheit roemen, En meen niet dat ik 't recht verkracht, Zoo ik u d' eenigste durf noemen

Die in ons breet en groot geslacht

Myn smal en kleen geschrift wil lezen.

De domheit ziet my mislyk aen;

Maer dat is haer natuurlyk wezen 't Geen zoo gewis zal blyven staen, Of Godt most een aertswonder toonen.

Laet my dan slechts uw heusche gunst Met een' zielrentebrief beloonen,

Getekent in den Raedt der Kunst.

Hou daer; myn letter schenkt u heden, Indien gy haer gelooven wilt, Een' rykdom, op wiens reuzeleden

Het lot vergeefs zyn pylen spilt;

Een' rykdom die de koningsschatten Van Lydie en Egipte tart,

Maer met geen kisten is t' omvatten;

't Zyn pronksieraden voor het hart, Juweelen, die 't gemoet verryken

En schier verenglen, eeuwigh bly.

Gy moogt ze wel wat naeu bekyken:

Daer kent'er weinigh hun waerdy.

Waer zyn ze dan? doe ze ons beschouwen.

Ik zal: geef slechts dit beelt een nis, Dat, schoon 't licht menigh zal mistrouwen,

O goede Godt! gansch hemelsch is.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

De V

ging eens wandelen In 't schoonste van den zomertyt,

En zagh de boeren 't koren handelen, En d' akkers ploegen, wydt en zydt.

Zy zagh meteen hen d' uiers leegen Der koeien, langs den groenen wegh, En dankte Godt voor zynen zegen,

Met een' bescheiden overleg.

Hierna genaekte zy een haven, Betimmert met een ruime Beurs, Daer zy den koopman snel zagh draven,

En eindlyk moê zyn van veel keurs.

Men gingk'er schip op schip ontlasten Van duizent waeren op een ry.

De vlaggen zwierden by de masten, En 't winnen maekte 't woelen bly.

Val, riep men, niet by deze hoopen;

En berg u; daer komt weêr een ton, Zoo moet men 's werelts rykdom koopen.

Wy hebben zee te baet en zon.

Maer wat sprak zy? 'k Heb velt en steden Bezien, en keere nu weêrom.

'k Ben moê gereist, maer wel te vreden:

'k Zagh overal myn' eigendom.

De velden en hun schoone vruchten Zyn altemael myn erf om niet;

Ook steden, dorpen en gehuchten, Paleizen, hoeven, zee en vliet.

En zeker, 't was de loutre waerheit, Want al wat een vernoegt gemoet Beschouwen kan by middagklaerheit

Is 't zyn zoo wel als hem dien 't voedt.

Hebt gy een' hof vol schoone bloemen;

Haer gront is myn, ben ik vernoegt, En gy zult ook alleen niet roemen

Op kleur en geur, terwyl gy zwoegt, En flaeuwe ranken op moet binden.

Het vergenoegen strekt den mensch Een schat, die in ons is te vinden;

Veel grooter dan der dwaezen wensch.

Hoe liet Diogenes zich hooren, By Alexander, uit zyn ton?

Wilt gy myn zoete rust niet storen Zoo moet ge 't schynsel van de zon My door uw schaduw niet beletten;

En spaer uw giften, ver getorst:

Want wie van ons is hoogst te zetten In 't boek des rykdoms, groote Vorst?

My houdt de gaef der nutte kennis

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

In slofheit rein, in armoê ryk.

Ik bou, gy breekt. o schoon en schennis!

Ons doen is groot, maer ongelyk.

Ik zoek geen andre wereltronden,

En smeet myn nap wech, dat het klonk, Toen ik een' jongen had gevonden

Die 't stroomnat uit zyn handen dronk.

Om winst spoeit zich hier elk en rept 'er:

't Vernoegen maekt myn saei satyn, Myn tob een' troon, myn' stok een' schepter,

Myn broot banket, myn water wyn.

Zoek Plato in de hofvertrekken Van Dionys, of aen zyn' disch.

Diogenes, in stadt en vlekken, Is slechts te vinden daer hy is.

Myn Meester

heeft van trots ootmoedigh, En ook van ryk my arm gemaekt.

Maer 'k dank hem, en leef meer voorspoedigh Dan gy, die hebt en eeuwigh haekt

Naer meer, en nimmermeer kunt rusten.

Doch wilt gy eens gelukkigh zyn, Zoo breidel uw verkeerde lusten,

En voeg uw leven naer het myn.

* Antisthenes.

Dus baste 't Hooft der tamme Honden Den Aertsmonarch der Grieken aen.

Maer 'k zal alzulke hontsche vonden Noit hontsch begrimmen of versmaên.

De Filozoof sprak braef en eerlyk, Zoo niet zyn brein heeft en gemoet Het bywoort hol gespelt voor heerlyk

En lui voor laeg, en grootsch voor goet.

De Vorst heeft zelf den Man geprezen, En zei rontborstigh op dat pas:

'k Had liefst Diogenes te wezen, Zoo ik geen Alexander was.

Dan hoe het zy; dit woort is heiligh:

Een wyze en welvernoegde ziel Is zelfs in selle stormen veiligh,

Schoon 't schip zyn want verliest en kiel.

Haer stilheit ziet de werelt dwalen, En wraekt dat met een' stommen mont, Ja blyft, als staet- en geltzucht falen

En vallen, vrolyk en gezont.

In lantgevecht en waterstryden Zal zy zich om bebloede winst En dootsche neêrlaeg niet verblyden

Noch ook ontstellen, meest noch minst.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Zy blyft, hoe 't ga, een ryke lantvrou.

Al brandden al de huizen af, Zy zou Godt eeren met een hantvou,

En bogen nogh op zachte straf.

Wat gelt het, sprak in d' oude dagen Het Ezelkyn, voor wien wy treên?

'k Ben, schoon ik mynen last moet dragen, Met stro en distels wel te vreên.

Laet ons dus ook de rust bewaren.

't Vernoegen leerde my in 't wout Een stofscheikunst die klei en blâren

Verandert in het fynste gout.

'k Zal my met deze kunst behelpen Zoo lang myn leven duuren zal;

En daermê ook de wonden stelpen Van 't hart, bestelpt door 't hardt geval.

Wil ik u iet in stilheit zeggen;

Men reist en rotst en rent in 't ront, Langs zee en zant en hei en heggen,

Om minder dan ons in den mont Zou vallen, zoo wy bleven zitten,

Te vrede met ons lot en deel.

't Lui vleesch voelt zich op rust verhitten;

Het zoekt ze half, en had ze heel.

Zoo greep de Dog, in 't vlak der stroomen, Naer 't spiegelbeelt, en spilde 't aes Dat hy met blyschap had bekomen.

't Verkeert begeeren maekt ons dwaes.

O Godt, ik zal uw mildheit roemen, Ook als gy schaers en spaerzaem geeft;

En noit den mensch een' armen noemen Die zoo veel als genoeg is, heeft.

Laet my dan menigh onder veelen Bezien als een' onnutten last Der aerde, en die in al zyn quelen

Te zelden op hun spelen past;

Ja gruwen dat ik met myn makkers Een' dieren tyt verwekken zal In schuur en kelders, velt en akkers

En beemt en beek en duin en dal;

(Want elk noemt schier de dichters droomers, En toont zich door hun byzyn bang Voor strenge winters, dorre zomers,

En quade jaren duuren lang)

'k Moet echter naer de waerheit streven, En veil geen goet maer goet bescheit.

Ook word ik somtyts licht verheven By 't outer der Stilzwygentheit.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Doch wilt gy eenen hont zien dooden, Noem dan 't getrou en wakker dier Slechts dol by uwe feestgenoden,

Vol dranks gezeten om het vier.

Ik heb geen volle honigkorven, Maer voer ze ditmael in den mont.

Myn goê Fortuin is korts gestorven, En nochtans ga ik even ront.

De Vergenoeging troost my heden, En zal my troosten, altyt rasch, (Dat heeft ze my belooft met eeden.)

Al schokte d' aerdbol uit zyn' as.

Ai zie haer' stant en schoone kaeken, En eer haer' inborst, zonder gal.

Daer kan men vasten staet op maken, Maer noit op u, o los Geval.

Gy huichlares, hebt my waerachtigh Een al te schraele gunst betoont;

Dies zal wel haest uw tombe prachtigh Met deze grafspreuk zyn bekroont:

Hier sluimert Poots Fortuin in 't maenlicht, Door werkeloosheit afgeslooft.

Zy was voor hem niet quaet van aenzigt,

Maer al te kael van achterhooft.

Ja laet de veinzerin maer leggen, En straf my, zoo 'k haer graf bezoek.

Godt dank zult gy min hooren zeggen In 't hof dan in een' armen hoek.

Men wil, dat Epikuur voor dezen Wel hardt wou twisten met Jupyn Wie zaligst van hun bei mogt wezen Door Boekweitbry of Ambrozyn.

De zielrust wort, hoe 't hoog magh boogen, Met purpren rok en goude kroon Niet opgezet of aengetogen,

En schuilt in schatten, toon noch troon.

Houdt gy, o Zuster, u te vreden Met uwen staet, al schynt hy kleen;

Zoo heb ik 't hart wel, en met reden, Om u door 't ruim der werelt heen Voor een welwyze vrou te roemen,

Ja voor de rykste die 'er leeft.

En 'k sta u toe myn doen te doemen Indien 't oit slaefsch en ydel streeft Naer gout, ten smaet des Noitgezienen.

Het gelt is veeltyts een tieran.

Die 't kroont en zweert zal 't moeten dienen, Maer is 'er geen bezitter van.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Laet ons naer raedt en reden hooren, En zoeken by 't vernoegen baet.

Het schepsel is nogh ongeboren Daer 's Hemels zorg niet over gaet.

Dit schryf ik tot een vrientschapsteken Aen u, uit ons geboortewout.

Aen myne vreugt zou niets ontbreken, Zoo gy hier vrolyk wiert aenschouwt.

Leef met uw' Man en Huwlyxlooten In heil, en schat de vrekken domst.

De visschen mesten in de slooten Zich tegens U Liên overkomst.

Aen den heer en meester Adriaen Zwalmius.

Draeg thans, o Zangheldin, met spoet

Aen Z

myn' brief en groet,

En meld hem, met een dankbaer wezen,

Hoe zeer zyn edelmoedigh schrift

En goude gaef myn liefdedrift

Naer u doen streven, als voor dezen.

Of schaemt gy u in 't endt myn min;

En heb ik, balling van uw' zin, Den groenen Helikon te myden?

O neen: ik ken uw' zoeten lonk, Dien gy verdubbelt nu een vonk Van gul geluk ons komt verblyden.

Voorwaer ik meende dat men Poot Al lang gerekent had voor doot, Zoo maelt men in verwarde kansen.

'k Zei dikwyls: nu 't geluk my haet Kan ik in eene korenmaet

Wel ront met al myn vrienden dansen.

Want die uw waen als vrienden eert, Zyn haters, als gy heil ontbeert.

Dus wykt de zwaluw 't winterkrimpen.

'k Noem hen een Echo, en dat sluit;

Zy zyn een lichaemloos geluit,

Slechts klaer met snoodt gevlei of schimpen.

Maer 't gaet hier anders. 't lot draeit goet.

Wy worden door een trou gemoet Met onverwachte gunst bejegent.

Kalliope, nu ly geen frons In 't aengezigt; wy vinden ons Nogh niet vergeten, daer men zegent.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Mecenas Z

, zie neêr;

Of kent gy deze hant niet meer, Door 't lang verloop der korte tyden?

Z' is Poots; dat zal haer styl en tael Doen blyken in dit kort verhael Waerin we ons om uw deugt verblyden.

Gy hebt my (en dat zou myn ziel Onthouden, schoon de hemel viel) Met weldaên dikwyls overladen.

Gy gaeft: en had ik meer begeert, Uw gulheit had my meer vereert.

Hoe kan de malsche gunst u raden!

Uw heuscheit weet wel, dat de prys Des aerdschen rykdoms byster ryz', Maer schenkt my echter eer en giften:

Dies zal ook uw roemwaerde naem Lang klinken uit den mont der Faem, En luister geven aen myn schriften.

Hoe heeft my uw gelukkigh huis Geborgen tegens lastigh kruis, Dat my bywylen drukt en teistert!

Hoe vrolyk schaftte uw ryke hof My levendige vreugdestof,

Als 't lot myn' boezem had ontheistert!

En schoon haest elk naer hoogheit tracht, Gy stelde uw out en eêl geslacht

Voor my niet zelden heusch ter zyde.

Ik weet dat gy geen' boer versmaet, Indien hy oit met wys beraet

Zyn zucht en vlyt de deugden wydde.

Dat dies u 't juichend Hemelryk Met zegen overstroom', gelyk De milde Nyl zyn ryke zoomen.

Dat nimmer druk het heil belett' 't Geen gy met uwe E

In 't eerbaer huwlyk hebt bekomen.

Hier zou ik (want myn tyt valt dier) Besluiten, maer het breet papier Wil gaerne nogh iet laten lezen.

Zie daer dan een wel vreemde print Waervan men 't leven naeulyx vint.

Hoe helder blinkt dit hemelsch wezen!

Een eerelyk en dengtzaem man Is waerder dan men schryven kan:

Ook heeft hy geenen roem van nooden.

Zyn doen bestelt hem rust en vrê, En hy ontziet in geene stê

Het wraekgeweer van gramme goden.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Het noodlot met zyn hoog gebiet En wetten, wederstreeft hy niet, Maer haet den dwaezen wellust bitter.

Hoe triomfeert hy met zyn reên En zeden over d' ydelheên!

Men vier' hem als een ryxbezitter.

Al woelt en woet de dwinglandy, Hy vint zich in de boeien vry, En wankelt niet in weêrspoetswinden.

Ja als de Waterman uit haet 't Gekeerde jaer met sneeu belaedt Kan hy alom een' zomer vinden.

't Genoegen houdt hem altyt ryk.

Men ziet hem, als een mol in 't slyk, Niet blint naer losse schatten wroeten.

Hy went zich tot weldadigheit, En overwint het onbescheit, En maekt het misdryf radde voeten.

O vrekken, die uw hart verslaeft

Aen 't geen een moor uit d' aerde graeft,

En weêr by u in d' aerde schimmelt,

Wat weet gy weinigh hoe het gelt

Voor broot en wyn dient uitgetelt,

Terwyl uw kop van zorgen grimmelt!

Hoe veel eet toch een knecht wel meer Op eenen wegh dan vrou en heer, Wier zwaren spyskorf hy moet dragen?

't Lot hoede my voor overvloet, Die my noch andren voordeel doet.

Wien kan onnut metael behagen?

Myn Vroomaert pryst de middelmaet In doen en laten, en leeft raedt

In alles met de billykheden.

De roode gramschap stookt geen' stryt In hem: ook is de vaele nyt

Noit in zyn reine ziel gegleden.

Sta pal, o Helt; ik eer u des.

Langs dezen wegh is Herkules Ten trans der starren opgevaren.

Dit spoor geleidde Pollux mê Naer 's hemels kreitsen, ryk van vrê, Zoo hoog by d' eeuwigblyde scharen.

Langs deze koningklyke baen Is Z

tot nogh gegaen.

Dat hem een heilzaem endt beloone.

Maer Vrient, uw scheiden dreigt ons schâ.

Beërf by 't vroom geslacht, doch spâ, Den gloripronk der beste kroone.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel

Aen *****

Ik ben, o Vrient, zeer graeg thans om te weten, Hoe 't met uw' levenswelstant zy,

En of ge, aen 't eind der zilvre Maes gezeten, Nogh zucht draegt tot myn mymery.

Het is al styf een vliegend jaer geleden Dat ik uw byzyn jongst genoot.

Die tyt schynt my een kring van eeuwigheden, Zoo hoog acht ik een' vrient en groot.

Ontfang myn' groet, en leef by alle braven In ryken voorspoet naer myn' wensch.

't Geluk doe u bezeilen 't heil der haven Wiens weelde paelen kent noch grens.

En schoon gy my moogt voor ondankbaer schelden, Omdat ik uw weldadigheit

Zoo armelyk met letters koom vergelden;

'k Hoop evenwel op heusch bescheit.

Een schuldenaer maekt zich somwylen zuiver By deelen, als 't geheel wat faelt.

En telt men my, schoon langkzaem, voor een' stuiver

Acht duiten, 'k schryf nochtans: Betaelt.

Ik zal u licht nogh plagen met myn zangen, En stelen uwen dierbren tyt.

Myn zangnimf toont schier onbeschaemde wangen By luiden daer men rontheit lyt.

Wat kan ik u, o waerde Vrient, ook geven Dan altemet een vrolyk liedt?

Zoo lang ik by verstandigen magh leven Ontstelt zich myn geringheit niet.

En dat ik my niet dapper zie gezegent Door 't Avontuur en magtigh Gelt,

Geschiedt omdat myn veêr hen schots bejegent, En niet by d' eerste goden stelt.

Want zeker 't gout en 't los geluk bezorgen Het nut der zotten: zonder dat

Zou 't lot gewis hen voor den naesten morgen Verstooten met hun faem en schat.

Maer zet de deugt en wysheit op de stranden Van vreemde kusten moedernaekt, Zy zullen zich van alle hinderbanden Ontslaen, terwyl haer luister blaekt.

Wie my ook zeit, dat zonder deugt en wysheit Een mensch gelukkigh wezen kan,

Is nogh gansch jong, of byster kintsch van grysheit, En niet te tellen voor een' man.

H.K. Poot, Gedichten. Tweede deel