Egypten
Joost van den Vondel
bron
Joost van den Vondel, Het Pascha ofte de Verlossinge Israëls uyt Egypten. Dirck Cornelisz.
Houthaeck, Amsterdam 1636 (herdruk)
Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/vond001pasc02_01/colofon.php
© 2011 dbnl
III
Den dichter VVenscht den goetwiligen leser heyl ende saligheydt.
D'Oude wyse Heydenen aenmerckende den aerdt ende verdorventheyt des menschen, ende siende hoe traeg vast een yeder was om langs de trappen der deugden op te klimmen, ende om hoog te stygen in al het gene wat loflijck ende eerlijck by hun mochte genaemt worden, als synde eenen al te steylen berg, soo hebben sy in alle manieren getracht door sekere middelen een yeder te brengen tot een goet, sedig, ende natuerlijck borgerlijck leven, 't sy door eenige Poëtische Fabulen, ende versierde gedichten, ofte door andere bequame Regulen ende Wetten: dan onder andere hebben sy voor goet ingesien de maniere van eenige oude Historien ofte vergeten
Geschiedenissen wederom te ververschen, ende voor al de Werelt op 't Toneel te
stellen: om alsoo door sekere aerdige toegemaeckte Beelden ende Personagien,
levendig wt te drucken ende na te bootsen 't geene tijt ende outheyt met veel verlopen
eeuwen ende afgemaeyde jaren bykans wt 't gedacht gewischt hadde, in voegen als
of die eerst tegenwoordig geschieden: waer inne sy betoonden hoe in 't eynde alle
goet sijn belooninge, ende alle quaet sijne eygen straffe veroorsaeckt op dat selfs
plompe, rouwe ende ongeleerde menschen, die al hoorende doof, ende al siende
blindt waren, sonder bril mochten hun feylen als met den vinger aengewesen, ende
door sprekende Letteren van gesierde Figueren getemt ende gesedigt werden, ende
also volgens de spreuke Horaty 't proffyt met genoechten leeren: Want nademael sy
bevonden dat eenige te kreupel waren, om te graven na de kostelijcke kleynoodien
der leeringen ende geheymenissen die onder de schorsse van gedroomde Fabulen
wech-gescholen ende verborgen lagen, ende hun van greetige Zoeckers ende Yveraers
geerne wilden laten vinden; ende dat den eenen op dese
den anderen op een ander wyse wilde geleert ende onderwesen syn, soo en ist hun niet genoeg geweest of schoon de Boecken van schoone lessen al vervult waren, ende geheel dick op-gehoopt op malkanderen liggende eenen heerlijcken winckel maeckten, ende veel gulden redenen in Koperplaten ende Marbel-steenen konstig gegraveert alsins in 't voor-hooft van treffelijcke gebouwen, de Voorby-gangers al verbaest ophielden: maer sy hebben ook daer beneffens in groote bysondere schouw-plaetsen willen in 't openbaer de schatten der Philosophie in den schoot toe-werpen, de geene die te achtloos waren om daer naer te arbeyden ende te streven:
sy hebben met dit doen oock den geheelen stant ende conditie der Werelt willen
afbeelden, ende die eenen yegelijcken als een levende schoon-verwige schilderye
voor oogen stellen. Want waer by mach het geheele Tafereel of Theatrum deser
Wereldt beter vergeleecken worden, als by een groot openbaer Toneel, daer vast een
yeder geduerende den handt-wylschen tydt van syn vliende leven, syn eygen Rolle
ende Personagie speeldt. D'een vertoogt sig daer op als Koning, ende neemt genuchte
met sijnen bepeerlden Scepter ofte Rycksstaf veel Koningrycken ende Lauden te
gebieden ende te beheerschen, met een gouden Kroone syn Koninglijck hooft om te
drucken, ende bekleedt met een glantsich luysterende purper sig te vertoonen op
synen hoogen Troon, voor wiens Majesteyt d'onderdanen met groote eerbiedinge
buygen ende neder-vallen. Een ander volgt den Kryg-Godt Mars, ende al blauw
gehelmt steeckt syn peerdt met sporen, hebbende in d'eene hant een tweesnyde sweert,
in d'ander een gevelde speere, ryt alsoo midden onder de vyanden, ontsiende nog
leven nog dood, om met thien duysendt Tropheen triumphelijck weder te keeren, oft
int bestoven veldt onder de verslagen Helden, syn graf al met groenen Palm ende
Lauwer bestroydt te hebben. Desen met een verbleeckt gelaedt quelt van liefden,
ende doet met syn beweeglijcke klachten alsins den schallenden Echo in 't holle
gewelf van Veneris Tempel wedergalmen. Die bereydt den woesten Oceaen met een
gevleugelt peerdt, niet ontsiende stormen, winden, zee-vlagen, nog syrten, nog
klippen, nog diepe afgronden, om van 't Oosten in 't Westen te geraken. Een ander
beploegt met een paer Joc-ossen den rugge van onser aller Moeder, om 't synder tydt
de Goddine Ceres d'eerstelingen syner vruchten toe te wyden, &c. T'wylen dus den
eenen in dit, den anderen in een ander besig is, ontgaet hun den vluggen tydt, ende
eer den eenen naer den anderen den laetsten zucht geeft, moeten sy alle met den
Wysen-man ropen, dat alles niet anders isdan Al ydelheyt, Al ydelheyt ende worden
alsoo door onverwachte doodt eer sy hun
V
selven hebben recht leeren kennen, van het Tooneel des Aertbodems achter de Gordyne weg geruckt: daer is den rijcken ende den armen, den wysen ende den sotten, den schoonen ende den leelijcken, den stercken ende den swacken, d'een d'ander gelijck; soo dat met recht over dese onse ydelheyt Heraclitus schreyt, Democritus lacht, ende Timon sich voor de menschen als voor eenen vloeck versteeckt, op hoge bergen, in diepe holen, in dustere wildernissen, ende andere eensaeme plaetsen. Dit aldus aengemerckt synde, kunnen wy ligtelijck vonnissen wat d'oude wyse Heydenen met dese maniere van doen hebben willen te kennen geven, ende dat sy daer inne niet te vergeefs soo vlytig ende besig geweest syn. Jae dat meer is, wie sal dorven ontkennen dat de Wet met al heur ceremonien ende uyterlijcke diensten, als offerhanden, reynigingen, Sabbatthen, nieuwe Maenden, ende al het geene Aarons Priesterschap, ende den Tempel met alle syn cieragien, gereedtschappen, ende toerustingen aenkleeft, soo oock het regiment van 't Rijcke Israels? wie sal (segge ick) dorven verloochenen dat dit alles yet anders geweest sy als een voorspel van 't geene men in den toekomenden Messias te verwagten hadde?
Want doen desen alderheylichsten Hoogenpriester ende Koning alder Koningen quam, doen hadden alle wetteiljcke letterlijcke Priesteren ende Koningen Juda hun rolle volspeelt ende wtgedient: want in Christo houden alle beelden, schaduwen ende figuren op. Ja de bloote parabolen ende gelijckenissen die de Heere onsen Zalichmaker in den Evangelio voorstelt van den mensche die onder de mordenaers gevallen was.
Van den verloren Zone, die al sijns Vaders goet onnuttelijck verquist badde, van den
Rijcken-man die met purper ende kostelijck lynwaet bekleedt synde, leckerlijck leefde,
ende Lasarus vergat: wat syn 't anders, als naekte Comedien, ende Tragedien, om
daer mede te leeren die menschen, dewelcke op geen ander maniere de verborgen
misterien van 't Rijcke der Hemelen verstaen konnen? Ick gae voorby de Boecken
der Koningen: daer eenen hoovaerdigen woedende Saul al rasende ende troosteloos
in syn eygen sweert valt; daer eenen vluchtigen David geduerende syn ballingschap
Hemel ende Aerde te nauw dunckt; daer eenen verwonnen Zedechias gevangelijck
na Babylonien gevoert werdt; daer eenen tyrannischen Nebucadneser Jerusalem ende
des Heeren Tempel verwoest, ende tot eenen steenhoop maeckt, &c. Alle welcke
Personagien ons van den H. Geest tot leerachtige voorbeelden (als op de Scena)
voorgedragen werden: soo hebben wy voor-henen dese Trage-Comedie voor eens
yeders oogen willen op de Stellagie opentlijck vertoonen: Ende alsoo wy bevonden
hebben dat veele daer smaeck lustig ende begeerig
na geweest syn, om 't selve nog eens 't overlesen, niet vernoegt synde dat sy 't gesichte ende 't gehoor daer van genoten hebben, soo hebbe ick ten ernstigen versoecke van eenige geoorloft 't selve (hoewel het gering is ten aensien van 't geene ick daer in gedaen hebbe, nogtans groot ende gewichtig van stoffe) door openbaeren druck eenen ygelijcken gemeen te maken: te meer, om dat het by velen wt myn originael getogen synde, te seer gekrenckt, ende van synen luyster te seer berooft ende onciert werdt:
Wenschende dat het met soodanige vrugtbaerheydt gelesen werde, dat het gedye tot prys van den heyligen ende gebenedyden Name Godts, ende dat door het over-dencken van dese Trage-Comedie ofte dit Bly-eyndig-spel, de droeve Tragaedie of het droevig Treur-spel van ons ellendig leven, mag nemen een vrolijck eynde ende gewenschten uytgang: Amen.
In Amstelredamme, 1612. den 29. Maert.
Den al uwen
J.V. V
ONDELEN.
VII
Op de verlossinghe Israels.
HOe Godt rechtveerdich straft den Pharo obstinaet, Mids sijn hardtneckich hert, en tyrannighen haet,
Over sijn volck verheven,
Hoe hy ook Israel verlosset uyt sijn handt
Door Moysis sijnen knecht, wt het Egyptsche land Speelt V O N D 'L E N hier na 't leven.
Ghetrou altijdt.
HEt domme mis-verstant door onbeslepen sinnen Verdoolt vaeck in de keur, en wisselt goet voor quaet, Den siende blindelingh volcht lust voor wysen raedt, En die doet gantsch verkeert verkeerde dingen minnen.
De reden-rijcke mensch kant mis-bruyk haest verwinnen Door deuchdens liefde, die met kennis hooch begaeft Wanneer hy 't heylich woort ziel-yverich hanthaeft Wert hy Gods Rijck-genoot, de wysheyt syn vriendinnen.
Kroont Vondels weerdich hooft heyl graege jongelingen, Die voor d'onkuysche min het hooghste nut leert singen Het welck den geest vervreucht met een inwendich juygen,
Het wroecht niet na de daet, als die snoo leugen dichten Tweesinnich hy verlijckt de oud' en nieuw geschichten:
Doorleest dit sin-rijck boeck het zal u best ghetuyghen.
't Kan verkeeren.
Kort begrijp van de Trage-comedie.
TErwylen Moses de Schapen (syns Sweers Jethro) hoedt in Madian by den Bergh Horeb ofte Sinai, verschynt hem de Heere in de gedaente eens Enghels wt den vlammenden Bosch, ende stelt hem tot een Leydtsman, Herder ende verlosser over 't Huys van Israel: Moses ontschuldicht sich om sijn onbequaeme tonge, dies verzelt hem de Heere met synen Broeder den schoontaligen ende Priesterlijcken Aaron. Dese twee Gebroeders als Ghezanten van Gods hooghe Majesteyt verzoecken de
verlossinghe Jacobs aen den Koningh Pharao met bevestinghe vant eerste wonderteecken huu Slang wordende Roede: maer den hooghmoedigen Koningh verstoct (zo door 't ingeven ende goochelerije van syn Droom-bedieders ende Toovenaers, als door syns zelfs obstinaetheyt) verdruct de Hebreen meerder als voor henen: waerop volgen de thien straffen Godts, als roeden ende gheesselen van syne rechtvaerdicheyt, dies hy bedwongen is hun te verlaeten. Doch de Heere verstoct hem tot wterste straffe van syne hartneckicheyt, ende tot grootmakinge van synen heyligen Name, dat hy met syn Heyr legher, Ruyters, Paerden, ende Wagenen d'Israliten achterhaelt aen 't roode Meir, daer de Heere zyn wtverkorene droogs voets door brenght wt 't geweldt Pharaonis, die hun op 't spoor navolghende zyn droevich Treur-spel eyndight, ende alle hooghmoedige Godt-verachters zynen ondergangh als eenen spiegel voor oogen stelt. D'Israliten verlost, loven (over hun triumphante verlossinghe) den Heere met Lof-zanghen ende Danck-zegginghen. Luystert toe,
&c.
Beelden van 't Bly-eyndich spel.
G O D T DE HEERE.
M
OYSES, A
ARON, C
ORACH, } d'Outste der Hebreen.
I
OSUAen C
ALEB, } d'Outste der Hebreen.
P
HARAO, den Koningh.
T
IPHUS, } Droom-bedieders ende Toovenaers.
S
ERAX, } Droom-bedieders ende Toovenaers.
A
LBINUS, Velt-hooftman met sijn Heyr-legher.
Den Reye der Egyptenaren.
Den Reye der Israëliten.
F
AMA, oft t' vlieghende Gherucht.
C
HOOR, de leerlijckheyt ofte moralisatie van 't Spel.
1
Het Pascha, Ofte
De verlossinge der kind'ren Israëls uyt Egypten,
Het eerste deel.
Moses hoedende sijne Schapen aen den Berghe Horeb, spreeckt:
WEyd hier myn Beestiael, weyt hier myn tier'ge Vee, Golft hier om dit Gebergt mijn wit-gewoelde Zee,
Scheert hier 't groen-hair'ghe loof, spaert kruyt, nog Bloemkens geurigh, T'lacht hier dog altemael, zoet-rokig en couleurig,
Nu wauwelt soo veel gras, soo vet en graeg bedijt, Tot gy van Madian de schoonste kudde zijdt:
Onnos'le Lammerkens, verstroyt u wijt nog verder, Blijft al ontrent den Staf van uwen trouwen Herder, Den Wolf (waer voor ick u soo dickmaels heb beschermt) Is d'onrust die dog steeds naer u mijn Vliesen swermt, Ontwijffelijck hy ligt hier al ontrent gedoken,
Want hy terstondt den snof heeft van sijn aes geroken, Dus blijft my al ontrent, en loopt soo niet verdeelt, Terwijl den Echo hier met mijn gedachten speelt.
Och! oft met desen Staf myn Jaren henen slipten.
Dien Staf my weerder als den Scepter van Egypten, Of ick myn dagen sleet in dese weyden schoon Veel heuchelijcker alst gewelf van Memphis throon:
Veel liever wilde ick hier een soèten bloem-krans plucken, Als met de Nytsche kroon mijn voorhooft prat omdrucken, Geen purper ruylden ick ofte Konincklijck gesmijd, Met mijn omgorden rock, myn herderlijck habijt, Geen wijnen liet ick in een goude schale gieten, Voor eene koelen teug geschept wt dese vlieten, Veel grager wt mijn mael smaeckt dese spijse grof, Als al de leckerny vant Koninghlijcke Hof:
Al schijnet Koninghs Hof te swemmen in wellusten, T' is wederom vermengt met sorgen en onrusten, Nu sal de Koning sijn met purper schoon bekleet, En morgen toegerust met wapens dul en wreedt, Nu sal syn weerdich hooft de groote kroon bedwelmen, En morgen t' harde stael en t' blau van eender helmen, Druckt nu syn stercke hant den Scepter hooch en weert, 'T verandert sanderdaegs licht in een vlammich sweert.
Sit nu syn Majesteyt in syn gewelfde Salen, Nu moet hy na de grents en 't wterst van syn palen.
Ick sie niet dan een sweert aen een sijden draet Steets hangèn boven thoost den Koninglijcken staet.
Ons Vaders hebben dus hun leven laten glijen, En over 't Vee gesocht de soetste heerschappijen:
Abel, en Abraham, Isac en Jacob milt
Syn wel d'aenvangers van t' eenvoudich Herder-gilt, Geen van hun alleen heeft gedreven ander woecker, Als met de geylicheyt van t' Vee hoe langs hoe kloecker, Hun Beesten waren meest hun wercking en hun doen, Ick volg hun stappen naer, en langs de kusten groen, Dus schuwe ick heel gerust 't gewoel van groote Heeren, Doch meer dwingt my den noot als hertelijc begeeren,
'T bloet is noch versch en lauw, waer met ick dese wijl Eens laefden 't dorstich sant by 't stroomen van den Nyl:
Mocht ick den Pharao soo lichtelijc begraven.
En rucken Jacobs huys wt dit geduerig slaven.
3
Tyran! och! oft gy eens begrijpen mocht in 't minst, Dat herderlijck beroep den Koninglijcken dienst Beteeckent t'eenemael, gy bleeft niet soo versteenigt, Saegt gy den Scepter met den Herder-staf vereenigt:
Het Herder-ampt vereyscht, dat hy syn kudde hoet, De Koning dat hy 't volc heerscht met een wijs gemoet, Den herder moet syn kud voor des wolfs tanden vrijen, De Koning weeren al d'uytheemsche tyrannijen, Dat d'Herder-staf geen Lam voor d'ander stoot nog sla, En elck Inwoonder hoort den Scepter even na,
D'een vlies voor d'ander komt de weyde niet ten goeden;
Soo hoort 't Rijck om te staen, om yegelijck te voeden:
Maer Israël, eylaes! gaet op een dorre heyd, Daer den Egyptenaer in 't grasig groene weyt,
D'een is een droeve Slaef, en moet, ocharm! ontbeeren, Dat d'ander zal in weeld' en overvloet verteeren:
De vloer waer op sig den Egyptenaer verlust Veel sachter is als 't bed van d'Isralijtsche rust:
Pharaos Rijcx staf hun verstreckt maer eenen vlegel, Syn kroon een lastich Jock, dat sonder maet of regel, Den Israliten druck: syn wedersnydig stael
Sal den Egyptenaer beschermen t'eenemael, En al hun vyanden verstreeken eenen prickel, Maer Jacobs vrugtbaerheyt afmaeyen als een zickel, Fy ongeregtigheyt! Fy Koninglijcke haef
Waer van d'een Borger is en d'ander eygen slaef:
En of sy schoon met graen al Memphis solders vullen Het kaf is al den loon die sy genieten sullen.
Myn Israliten die soo lang om vryheydt riept, Gy graest om elcke stadt een grondeloose diept, Gy bout syn mueren op, en gaet den Hemel tergen Met Toornen die hun kruyn tot in 't Gesternte bergen, En hoe gy bout, en slaeft met Truffel, Spa, of ploeg, En arbeyt in het sweet uws aenschyn, spad' en vroeg,
Des morgens eer de Son met syne straelen lustert, En 't Manen-zilver met syn gulden Torts verduystert, Tot dat den swarten Nacht beschaduwt Berg en dal, En dat 's doots suster wiegt in slaep den grooten Al:
Nog raset den Tyran, Egypten leyt ten woesten, En sal door ledigheydt van desen swarm verroesten.
Heeft tydt, en outheydt dus Josephs weldaden groot Wt u gemoet gewischt? denckt, hoe wt synen schoot Egypten werdt gespijst, doen over syn limiten Syn hoorenen den Nyl maer jaerljcks twelf cubiten In seven Jaer verhief, en self de Hemel logt Dy weygerden soo lang heur tranen koel en vogt
Doen u vrouw Ceres, laes! wat sy oock ploegd' of saeyde, Met geene Seyssen krom in seven Oogsten maeyde Doen t'elcken in den Oogst den droeven Ackerman Vervloeckte Ploeg, en Syn, Dorsch vlegel, Eg en Wan, Doen 't heele Ceres-gilt schier niet dan stroo en stoppel In schooven 't samen bondt, in bondels, en gekoppel:
Doen loeg elck Josep toe, doen was hy 's Konincks beelt, Soo lang hy vaderlijck het graen heeft wt gedeelt, Doen hy soo vriendelijck de stralen van syn oogen Op yegelijcken wierp, en niemant heeft ontogen De vrugt syns overvloets, doen syne volheyt pleyn, Gelijck de Sonneschyn, een yeder was gemeyn.
O Josep! al te slegt hebdy gevoedt te veuren De Wolven, die nu 't Schaep van Israël verscheuren, U mildt weldaedig hert dat gy hun hebt betoont, Wort ons met tyranny al t'onverdient beloont:
Hadt ghy ons Vaders dog geweygert dese gaven, En langen tijdt met hun voor onsen tijdt begraven,
Of schoon Abrahams saet in vrugtbarigheydt tiert, Als s'Hemels mantel blau met loovers is geçiert, Oft schoon Isacx geslagt in veelheyt goederhandig Beklijft alst Roode Meyr opworpt syn baren sandig,
5
Oft Jacobs Neven sig verspreyen in saysoen,
Alst loof groeyt wt den schoot van dees valleyen groen:
Wat batet, als hun dus verheert met tyrannije 'T ondraegelijck eeuwig jock van droeve slavernije?
O onser Vad'ren God! wanneer sal eens 't gesmoock Van onse Altaren, als een lieffelijcken roock
Ten Hemel stygen op? waerwaerts, en in wat landen Sal u den wiroock van ons heylige offerhanden Bevallen? och! gedenckt aen 't teecken des verbonts, Besegelt met het woort ws Goddelijcken monts, Dat gy den Scepter nog sult peerlen in ons handen, Die overheeren sal den trots van u vyanden, Bevestigt u beloft, ontreckt ons niet soo ligt De heylige stralen van u Hemelsch aengesigt:
Oft syn wy dus gestraft om onse swaer misdaden?
Wascht ons weer in de Born en Vloet uwer genaden, Soo wyt den morgenstont beschaemt het nagt-seyl swert, Toont dat de gunste streckt van u Vaderlijck hert:
Treet ons met u gerigt niet altijds op de hielen, Worpt uwen Blixem niet op soo veel duysent zielen:
Wy syn dyn handen werck, &c.
Godt verschynt Moysi in den vlammenden Bosch.
Moys.
Aenschout dat heerlijck ligt!
Hoe blinckt in 't sterflijck oog dit wonderlijck gesigt!
't Bosch schynt in vuyr en vlam te sparcken en te gloeyen, Nogtans in 's vuyrs gegolf gebloemt, en bladers bloeyen.
Ick wil my derwaerts spoen. GOD. Sagt, Mose, Mose, beyt.
Moys.
Hier ben ick. GOD. T' is hier van myn tegenwoordigheyt Een dry mael heylig lant, dus wacht u my t' ontmoeten, Eert my, en dese plaets, ontschoeyt terstont u voeten.
'T Bosch dat hier branden schynt, en niet en wort verteert, Daer mede is Israël naeckt afgefigureert,
'T Vuyr is een beeltenis van mynen Geest, die leerlijck De quaedt-doender verteert, de goede loutert heerlijck, En gh'lijck men op den touts het edel dierbaer gout Na dat het is doorvuyrt, veel weerdiger beschout:
Soo sullen oock in 't kruys de twelf Joodsche stammen Groen blyven, alst geboomt in 't golven deser vlammen.
Ick ben Arahams God, de God die 't al besielt, Waer voren sig Isak, en Jacob heeft geknielt.
Moys.
Amy! waer sal ick vlien, in klippen of in kuylen?
God.
Ik was, Ik ben. Ik blyf.
Moys.
Waer sal ik my verschuylen?
God.
Den Hemel is myn throon, d' Aerd mynder voeten-banck, En 't helsche Keyser-rijck 't wit van myn pylen stranck, Dit wonderlijck geheel van Hemel en van Aerde;
Ja tot myn even beeldt den mensche hoog van waerde Ick in ses dagen schiep, de Son is maer een vonck Van myne heerljckheydt, die voor veel Eeuwen blonck:
De God die Abrahams zaet in Isac wilde noemen.
Soo veel als 't sant des meirs of als de Lentsche bloemen;
Ick ben de selfde God die Israëls troubel Zee En groot heyrleger met myn vleugelen bespree.
Worpt slechts op myn beloft den Ancker van u hopen, Want over Jacobs huys staen steeds mijn ooghen open, Myn oor beluystert hun ghebedt van Woort tot woort, Ick heb hun leet ghesien, en hun gheschrey ghehoort!
Myn Zeyssen maeyt nu eens den draet van hun ellenden, Ick zal nu 't wanckel rat van mijn beproevingh wenden, Nu zuldy zien wiens handt den Pharao ontruckt Myn Lely, die zoo langh de Doornen heeft ghedruckt:
Ghy zult den Leydsman zijn, en brengen hun persoonich Met uwen Staf in 't lant dat vloeyt in melck en honinch, Int lant daer Abraham zoo dickwils zach de Maen Heur hooren spieg'len in de glasighe Iordaen.
Daer syn ghehoorsaemheyt my over had ghegheven Syn eenich liefste Kint den Spieghel van syn leven,
7
Daer hy niet en ontzach op Salems hooghte trots Te storten 't bloet syns zoons, tot eenen offer Godts, Daer hy te buyten trat de Vaderlijcke palen, En zach op 't Altaer-plat alree ten Hemel stralen, (Met ooghen des gheloofs, van wil en van gemoet) Tvuyt van syn offerhand, en syn verkoren bloet, Daer hy in asch en stof opt heylighe gesteente, Alree begraven had syn vleesch en sijn ghebeente, Daer hy sijn wandelingh ten eynde heeft ghebrocht, En 't Hemelsch borgherschp hier boven heeft gekocht, Daer synen zoon Isac en Iacob bey te gader
Syn pelgerims geweest, met hunnen ouden Vader, Int lant daer ick de kroon hun drucken zal om 't hooft Die Abraham, Isac, en Iacob is belooft.
Gaet bootschap Pharao wie dat u is verschenen, De wech is al bereydt, dus treckt met vreden henen.
Moys.
Ick ben een sterflijck mensch, ick ken my veel te swack,
God.
Hy maeckt u machtigh, die noyt sterkheyt en ontbrack, En tot een teecken bly, naer u verlossingh veylich Doet my op desen Bergh een offerhande heyligh Van lieflijcken reuck.
Moys.
O Godt ghebenedijt!
Hoe zal ick Iacob doch betyghen wie ghy zijt Die my gezonden hebt?
God.
Iehova, God almachtich
Die hun met synen erm zal helpen sterck en krachtich:
Ick ben, die ick zal zijn, die u de Kroone biet Met wtghereckter handt, en ghy en grijptse niet:
Ick ben die 't al vermach, die uwen Staf bepeerelt Den dans-beleyder wijs van d'een en d'ander weerelt, Ik ben de Heere zelf.
Moys.
De vonck van hun geloof
Is zeer na wtghebluscht in asschen bleeck en doof.
God.
Met wonderdaden dan versterct hun swakeyd teder, Wat hebdy in u hant?
Moys.
Een staf.
God.
Wel worpt hem neder.
Moys.
Wat krunckelt hier alree? hier wemelt, krolt en drilt
8
O Heere staet my by!
God.
Wel grijpt den krommen worme
Moys.
Dits mynen zelfden staf, weer in syn eerst sorme:
O Heere wonderbaer!
God.
Op dat u niets ontbreeckt,
V rechterhant nu eens in dynen boesem steeckt En trecktse weder wt.
Moys.
Myn hant is stijf en kromme Melaets gelijck de sneeu.
God.
Wel druckt nu wederomme V ongheloovich hert,
Moys.
S' is zuyver reyn en klaer.
God.
Ghelooven sy dan niet dees teeckens wonderbaer, Met vochtich water sprengt de vloer die ghy bewandert, T' wert in rootverwich bloet door myne kracht verandert.
Moys.
Om voor den Pharao verschynen ick my schaem, Want, Heer, mijn tonghe lispt, myn stem is onbequaem, Kiest elders een Gezant.
God
Zal my dan yets ontbreken?
Die 't alles schiep wt Niet, in d'eerste weeck der weken, Den Hemel die om u met syne Lichten wielt,
En al wat int begrijp van nat oft drooge krielt, T' ghevoghelt inde locht, dat op de winden swieret, En 't water zuchtich aes, dat na 't vliet water gieret, T' viervoetich veldsch gediert, t' geboomte dat gekromt Van syne vruchten hanght, de dalen vol gebloemt:
Wie heeft den mensch doch eerst 't ghesuysel en 't gehoore Van eenen sachten wint geblasen in sijn oore?
Wie heeft den appel kleyn van syn gezicht bepaelt?
Waer mede hy alsins myn heerlickheyt bestraelt;
Wie heeft doch geconsijt sijn milde tong schoon-talich?
Waer met den mont ontvloeyt sijn rijpe worden salich;
En oft ick schoon u tongh ghebreckelijcken liet Om u hartneckicheyt: wat dunckt u kan ick niet Ghebruycken neffens u voor Israel en Pharon De zoetvloeyende tael van uwen broeder Aaron Moys.
God.
Leeft met hem zo ghy wilt, tot eenen aertschen Godt Zijt ghy van my ghesalft.
Moys.
En blijft hy onbewogen God.
Zo dreyght hem mynen toorn, met mijn gespannen bogen,
9
Myn pijlen hangen ree gescherpt in mijnen tros En naer myn dreyghement, zoo gaen mijn pesen los.
Moys.
En oft mijn haters my noch in Egypten vonden.
God.
De doodt heeft lang vernielt die naer u leven stonden.
Dus spoeyt u.
Moys.
Op u woort zal ick my henen spoen,
Myn vliesen zijn hier vast verstroyt, verspreyt int groen, Wel op myn geylich Vee, loop t'huyswaerts voor my henen, Dits voor de laetste mael, den tijt die is verschenen
Dat ick een Herder ben van Iacobs huys bescheert:
Wat schadet dat ick 't aen dees schaepkens heb gheleert?
Binnen.
Corach, Iosua, ende Caleb.
Hoe langh zal Iacob noch betreden dese pleynen?
Daer hy syn oogen maeckt tot schreyende fonteynen?
Hoe langhe zullen noch in syne daghen out Dees groene velden met syn tranen zijn bedout?
Hoe langhe zullen noch syn klaghelijcke lippen Beweghen Bergh en Dal, de rootsen en de klippen Hoe langhe zal hy hier ghelijcken onghestilt Een sneeuwen beelt; dat inde sonneschijn versmilt?
Hoe blijft hy dus van God verworpen droef en smertich?
Wien heeft den Hemel oyt gheweest zo onbarmhertich?
O Heere, niet om ons, maer om u vast verbont, En dry mael heyl'ghen naem verstopt den laster mondt Der Heydenen, die stout en schempich dorven spreken Is dit 't verkoren volck, 't welck voert het Godlijck teken?
Ghy zijt doch onsen God, wy kennen anders gheen, Wy hebben doch noyt beelt van koper noch van steen, Gesternte, Son noch Maen, noch schepsels creatuerlijck, Noch noyt gouden Collos noch zilver-beelt figuerlijck Afgodisch aenghebeen, noch sichtbaer beeltenis In vuyr noch in gheboomt wy noyt gheheymenis
Verblint hebben ghezocht, noch u onsterflijck wesen Den glants benomen van u heerlijckheyt ghepresen, Wy hebben nemmermeer voor Isis onbezielt D'Egypter Afgoddin devotelijck gheknielt, Wy kennen Osiris niet met een blinde zotheydt Voor yet bezonders, oft een dryvuldighe Godheydt.
Met u straffende handt en druckt ons niet altoos Gy kent ons swackheyt teer, en ons natuere broos, Wy zijn doch aerd en stof, wy hebben niet te roemen, Wy zijn niet anders dan verganckelijcke bloemen, Als ghy het stalich licht uws aenschijns van ons went, Zoo zijn wy arm en swack, vol kommer en ellent.
Ziet, hoe ons Gosen, laes, van droefheyt overvloeyt, Hoe ons Pharao heeft gheketent en geboeyt,
Wy zijn 't roockende vlas, wy zijn 't gekroockte riet, Een ander eenen vloeck, ons zelven een verdriet.
Met dat de tonde Son de Hemelsche gordijnen Van syne Koetse schuyft, en doet den nacht verdwijnen, Met dat den Dagheraet treet heur slaepkamer uyt, Die vanden witten Dach den draeyboom open sluyt, Met dat sy heure vlucht gaet inden wagen spannen, Zoo spant terstont int Iock d'Israelijtsche mannen Den slaefschen arrebeyt, met een ghesichte leep, Die steeds ons onvernoecht voort-klatert met syn sweep, Dat elcken druppel hayrs schijnt eenen stroom te sweeten, Wanneer het Son Compas den dach heeft overmeten.
Schelt-woorden is den loon van al ons dienstbaerheyt, Ons wort nau spijs en dranck om leven by geleyt.
Och! oft de bleecke doot ons slavernije susten, Wy hebben hier doch niet daer wy op moghen rusten:
Komt aengename doot, en helpt ons wt dit krijt, En overschrijdet perck, het perck van onsen tijdt:
Want onse slaverny schijnt eeuwich en gedurich, Gelijck de Zee d'een baer op d'ander golft azurich.
11
Een ander roept, ô doot! keert elders uwen boogh, Maer wy, ô zoete doot! komt dwaet ons tranich oogh.
Tis onbestendich al het planten en het zaeyen, Men weder keeren ziet in plucken en afmaeyen, Nu ploegtmen d'aerde swert met 't kouter om end om, Nu scheertmen weer de vrucht met eene zeysse krom, Nu bloeyt de lieve Lent met al heur bloemkens verwich Nu is den Herbst bekroont met gulden ayren terwich, Nu lacht den Somer schoon, nu gnort den Winter grijs, D'een spiegelt sich int groen, en d'ander in het ijs, Nu rijst de Son int oost, nu daelt sy neer int westen, Wanneer de bleecke Maen klimt wt de water vesten, De Mane die heur nu in volle ronde stelt,
En weder heuren glants en zilver-schijn versmelt, Ia zelf der Sterren loop, den Hemel met syn Spheren, Met d'Elementen steeds veranderen en keeren:
Maer onsen droeven staet gelijckt een vaste Pool Die staeg wt een climaet blijft pincken als een kool.
Het geen Godt eens belooft, breeckt Godt dat wederomme Door wispelmericheyt?
Ios.
Neen, Godt als een Colomme
En Pyramide sterck blijft altijt vast gegrondt.
Cor.
Is hy 't niet die hem aen ons Vaderen verbondt?
Ios.
Door ons misdaden is dien Zegel weer gebroken.
Cor.
Hy hevet dog belooft, hy hevet zelf gesproken, Oock heeft hy wel voorzien ons wanckelmoedicheyt, Een Kroon (geen lastig Iock) heeft hy ons toegezeyt, Nog geen Egyptenlant, maer Canaan vrugtbarig Nog geen gehoornden Nyl, maer een Iordane barig.
Cal.
Hy heeft ons dees beloft in geenen tijt gestelt.
Cor.
En heeft syns waerheyts mont niet Abrams zaedt gemelt?
Cal.
Dat streckt sig eyndeloos op ons nakomelingen.
Cor.
Wat heugenis ist ons, als onsen tijt gaet springen?
Cal.
Hy is in zagte rust, die ondertusschen sterft.
Cor.
Waer toe ist dan belooft, alsmen de vrugten derft?
Ios.
Godt hevet niet belooft die sijn gebodt versmaden.
Cor.
Waer wt bewijst gy dat?
Ios.
God bint hem aen geen quaden.
Cor.
Is sijn belofte niet aen Abrams zaet verklaert?
Ios.
Tzaet dat als Abraham oprecht vrugten baert, In liefd', geloof en hoop, en in zachtmoedicheden, In gehoorsamicheyt, in ootmoet en in vreden:
Dat Godt nu syn beloft' in ons niet en vervult Daer zyn wy oorzaeck van om onser sonden schult, Ons ongerechticheyt doet syne liefd' veranderen, De misdaet scheydet Godt en mensche van malkanderen Als eenen stercken muer: want Godt is onbevleckt, Hy heeft den Hemel heel met wolcken overdeckt, Hy went sijn aengesicht, verstoppende sijn ooren, Ons krachteloos gebedt en wil hy niet verhooren.
Cor.
Wat staet ons aan te doen?
Ios.
Tot boete zijn bereyt
Voor hem, die overvloeyt rijck van bermherticheyt, Misschien wy mogen dog syn wijsheyt niet begrijpen Op dat in ons gemoet vruchtbariger mogt rijpen De vruchte des geloofs, heeft hy ons dus bedroeft, God kent ons nutticheyt, en wat de mensch behoeft Weet hy te voren wel.
Cor.
Behoudens u propoosten
Beproeving schijnt nogtans den mensche leyt ten boosten.
Ios.
O neen, den rouwe die ons God heeft toegeveucht Ontwijffelijck beklimt den steylen berg van vreucht, Dat hy ons van hem worpt geschiet maer wt ontfarmen;
Om vaderlijcken ons t' omhelsen met syn ermen:
Wy zijn van oordeel blint, want s'Heeren wil en eysch Meer onser zielen rust zoeckt, dan 't gemack des vleysch.
Cor.
En schiep hy lijf en ziel niet in den Paradijse?
Ios.
D'een tot onsterflijcheyt, en d'ander tot een spijse Der wormen in het graf, waerom hem oock gewis
Veel weerder onse ziel alst sterflijck lichaem is:
De ziele keert tot God, maer na dit tijdlijck slaven Wort 't lichaem weder in syn zelfde stof begraven,
En moet gelijck het graen int aertrijck eerst verrot, Versterven, eer 't verrijst in heerlijckheydt tot Godt:
Dog ons ziel' is een beelt syns heerlijckheydts zelfstandig, Die geen Tyran en mag verdrucken, hoe vyandig,
Gelijck ons teere lijf, ellendig, naeckt en bloot,
Twelck van den menschen boos wert lichtelijck gedoot:
Maer d'edel ziele staet alleen in 's Heeren handen, Al wortse hier beswaert met veelderleye banden, Terwijlse int aertsche dal ons lichaem 't leven geeft, En in 's lijfs hutte vast heur korte wooning heeft:
En oft ons lichaem schoon in alderley wellusten En duysent weelden swom: wat waert? als niet en rusten Ons edel ziel in God den Heere Sebaoth?
Wat baten ons dees winst? wanneer wy namaels 't lot En 't alderhoogste goet den Hemel moesten derven?
'T wort hier dog al opt lest geeyndigt met een sterven:
Gy ziet, hoe hier het glas van onsen tijdt verloopt Geen balling is hy die een borgerschap verhoopt Hier namaels, zijt getroost, het dient ons al ten besten, Dat wy als wandelaers, ons herte niet en vesten, Op een verganglijck Rijck, dwaes is hy die verkiest Het tijdelijck, en daer voor het eeuwige verlieft.
Cor.
Ons Vaders leefden wel voorspoedig en geluckich.
Cal.
God heestse oock al gestelt in syn beproeving druckich.
Cor.
Noyt in zo harden proef als nu is Iacobs huys.
Ios.
Een yeder dunckt sig 't syn te zijn het swaerste cruys.
Cor.
Heeft God ons niet opt strengst getreden op de hielen.
Ios.
Hy heeft een geessel nog waer met hy na der zielen Den mensche harder straft, een onverganglijck wee, Syn alderscherpste stael steeckt nog in syne schee, Dees waerschouwende straf ons ernstelijck te voren Op een veel grooter wyst, dat niemant gae verloren;
Dus laet ons dese roe waer mede hy ons drieght Waernemen nog in tyts, eer onsen tyt vervliegt:
14
Hy zal ons met syn gunst en vleugelen bespreyen, Indien wy niet te spaed' ons sonden en beschreyen, Gelijck als d'eerste weerlt die Noach al betraent, Had zo veel jaren tot boetveerdicheyt vermaent, Sy bleven onbeweegt, al zagen sy voor oogen Zoo vele Wolcken swert, zoo vele Regenbogen, Tot 't Goddelijck Compas verloopen was te vroeg, En s'Hemels groote Kolck de laetste ure sloeg, Doen heeft God op gestelt syn groote Waterspuyen, En alle Sluysen van syn vochte Regen buyen, De Meiren liepen t' zaem, met alle Stroomen droef, Tot eyndelijck een Zee den Aerden kloot begroef.
Cal.
Ooc doen 't boos wesen hem begonste te verdrieten Van die van Gomorra en stoute Sodomiten,
Hy alsins op hun spoog vuyr-pijlen, damp, en smoock, Zoo datter niets van hun bleef over als den roock.
Ios.
In tegendeel bleef Loth beschaduwt van de vlercken Van s' Heeren Engelen, en Noach vander Arcken:
Dus bout u hoop op hem, die dees twee Heyl'gen puer D'een vryt van s' waters vloet, en d'ander van het vuer.
Cor.
'Tis al vergeefs gehoopt.
Ios.
Vertwijsselt niet in hopen.
Cor.
Ick zie dog geenen weg tot ons verlossing open.
Cal.
Aen duysent middelen 't hem nimmermeer en schort Syn ermen reycken wijt, syn handt is niet verkort:
Doen Ammons vader Loth geraeckt was inde handen Van Kedor Lamors heir, en schenen niet sijn banden Onbrekelijck te zijn? Maer Godt de Heere nam Tot eenig Instrument den ouden Abraham,
Die darwaerts benen met syn knechten is getrocken, Met keyen toegerust, met pijlen en met stocken:
Maer Godt was synen Schildt, den Hemel was sijn Vaen, Waer onder hy dan by den oorsprong der Iordaen Syn vyanden aengreep, die alree met vertzagen Den grootsten Capiteyn had in de vlugt geslagen,
Wie niet ontvlieden mogt viel in syn eygen sweert Aldus verlosten d'een den anderen broeder weert, Die heel verlaten scheen, naer alle menschen oordeel, Want die de Heere helpt heeft altijt 't grootste voordeel.
Cor.
Wy hebben onsen last getrocken zoo veel jaer.
Ios.
Wanneer den tijt verschynt, zo is Gods hulpe daer, De Heere Zebaoth mogt wel Loths kommer stelpen, Eer Abram oyt optrock had hy hem konnen helpen.
Cor.
Waerom en deed hy 't niet?
Ios.
Maer vraegdy dan waerom?
Van syn verlossing was de Wyser nog niet om:
Want Gods voorzienicheyt die eeuwelijck zal dueren, Heeft heuren tyt bestemt, heur dagen en heur uren:
Ghelijck den Ackerman 't goed zaet in d'aerde zaeyt, Waer van hy t' synder tyt de rijpe vrugten maeyt:
Godt is den Bouwer oock die tegens ons genoegen Den acker van ons hert komt door Pharao ploegen, Al wat steenachtig is vermortselt hy geheel, Eer dat hy in ons zaeyt syn goede zaeden eel,
Het zaet syns Godelijck woorts, daer na begraest hy wacker En delvet met syn eggh het zaet in onsen acker,
Als nu de troubel Son van boven wt de logt Heur straelen op ons schiet, op dat te rijcker mogt Syn ingezaeyde zaet is ons vrugtbarig groeyen, Hy eenen regen laet van traenen ons bevloeyen:
Zoo weerdig zyn wy hem, daeromme zyt getroost, Gelijck den Lantman, die op hope van den oogst Zoo vele kommers lydt, zo dickwils moet verzuchten, Hy bout en slaeft alleen op hope van de vruchten.
Cor.
Gy keeret al int best.
Ios.
Geeft gy ons geen geloof,
Zoo proevet by u zelf, en achtet geenen roof Dat God ons dus beproeft, wy hebben hem te loven, Al swermen wy, eylaes, in droeffenis verschoven,
Naer slaven volgt de rust, naer droefheydt volgt de vreught, Wy moeten danckbaer zijn, 't zy wat ons Godt toeveught.
16
Cor.
Hoe onlangs ist? dat nog de Koning had vermeten Ons te verdelgen heel,
Cal.
Gelijck als aen een keten
De Leeuw gesloten staet, die synen Meester viert, Niet langer dan hy wil, zoo wort van God bestiert 'T voornemen des Tyrans, die niet en kan volbrengen Dan 't geene God hem zal toelaten en gehengen, Syn voornemen heeft God ten wtersten beperckt, Die door veel middelen voorsienichlijcken werckt:
Den Prins van Sinear, den Nemrot dagt tyrannich Met synen Scepter wel te trotzen wederspannig Het blauwe Firmament: eylacen, maer syn hert Rees, eer het groot gebouw, tot boven int Gestert, En wert van schaemten root, doen 't Babylons gestamer Leem, kalck, voor steenen bragt, de truffel voor den hamer Syn willen hing aen God, gelijck 't hier merklijck bleeck.
God leyt de Koningen gelijck een waterbeeck:
Niets isser zoo gering van al wat hier mag blicken, Hy heerschet t' zamen door syn wysselijck beschicken:
God is alleen het Roer daer 't heele Schip na zeylt, Tgerechtig Wys compas dat nimmermeer en feylt:
Zoo weynig in een zaeck ghelt 't Koninglijcke spreken, En of hy schoon yet bout, de Heer zal 't weder breken Zoo 't hem niet en behaeght, hun woorden altemael Zyn krachteloos en yl, indien sy in de schael Des Goddelijcken wils niet even op en weghen.
Cor.
Gy spreeckt u zelven en de zuyver waerheyt tegen.
Cal.
Waerom?
Cor.
Het goddeloos bestier van een Tyran,
(Nat wt wys van u reen) daer is God oorzaeck van.
Cal.
Geensins, int minste niet, 't quaet dat hy mag verschaffen, De goede streckt tot heyl, de quade t' synder straffen, Niemant en is tot quaet gedwongen, gh'lijck men ziet, Dat alle quaet door Gods toelating maer geschiet:
'T leed daer ons Pharao met pijnigt ongherichtich, (Op myne woorden let, en oordeelt dan voorzichtich)
Hem 't synder straffe dient: maer ons indien ons vroet Dees kastijdinge leydt tot rechte ware boet,
Die God hier mede eyscht, s'is ons zoo nut en salig, Als sy den Koning is verdoemelijck en dwalig.
Cor.
Gy zegt nogtans, &c.
Moyses ende Aaron.
Moys.
Ontluyct (gelijck een lust dal schoon
Dat in den morgenstont syn bloemen stelt ten toon.
Aar.
Vervrolijckt u, gelijck de vogelkens met lusten De Sonne groeten als sy stijgt wt heurder rusten) Gy die verlaten scheent.
Cor.
Wie oft met vrolijcheyd Ons ongewoon begroet?
Cal.
'T zyn Amrams sonen beyd.
Ios.
O Broeders willekom!
Moys.
U voorhooft wilt vervroyen.
Cor.
Waer in? in sonden druck en jammerlijck verstroyen?
Moys.
Verheft u droef gelaet, ô Israël, en steeckt Nu 't hooft ten Hemel op, die al u banden breeckt, De Heer die is met u, die alle u ellenden
En droevig treur-spel komt met vreugt en blyschap enden.
De God van Abraham, Isac, en Iacob zelf, Die synen Troon pilaert op 't brandende gewelf, Is my verschenen in een blixemende klaerheyt.
Cor.
Ic denc 't is eenen droom.
Moys.
Neen broeders inder waerhz
Doen ick by Sinai was hoedende myn kud Met dees gedoornde mick, my herderlijcke stut,
Zag ick 't groot Horebs bosch een blickig vuyr omranden, 'T welck heel verteeren scheen, en t'zamen te verbranden:
Maer even vrolijck loech blaen, bloemen, kruyt en loof:
Eer desen blixem nog voor myn gezicht verstoof,
Den donder van een stem, ô wonderlijck spectakel!
Verklaerde my den sin, en eysch van dit mirakel.
Op dese wijse, Tbosch waer in dees vlamme speelt, Daer mede is Israël na 't leven afgebeelt,
Die int vervolgings vuyr zal als dit Bosch ontluycken, Ick wil myn Lely schoon nu wt de Doornen pluycken.
Doen dreundent heele Bosch, ick stont geheel bedut, Drymalen heeft den Berg sig bevende verschut:
En als ick niet en wist waer henen te vervlugten, Met een borstkloppig hert en met een swaer verzugten, En schier van vreesen lag begraven in het gras, Doen gaf de Heere my te kennen wie hy was, De Godt Iehova zelf, de God van onsen Vader, Den Schepper van den Al, alleen des leven ader, Den Herder Israëls, die int beloofde Landt Ons nu vervoeren wilt wt Pharaonis hant, Wt al ons slaverny.
Cor.
En deed hy u geen teecken
Van syn Almagtigheyt, dat hy ons leet zal wreecken, Dat hy ontboeyen zal den swerm van zoo veel duyst, Die onder Pharao dus lange zijn gekruyst?
Moys.
Ia haddy 't zelf ghezien, doen ick ontweeck zo bange Voor desen Staf, die wert een krunckelende Slange;
Een serpentynich dier, in wesen, niet in schyn, En spoog alsins op my heur doodelijck fenyn Met heur gesplitste tong, en lag int gras gescholen, Heur oogen vlamden als twee gloeyendige kolen, Azurig luysterden heur vel, en in myn oogh Geleeckt de Slang die ons Voorouderen bedroogh Int weeldig Paradijs, want waer sy henen swerfde De groenicheyt van 't gras, en 't kruyt alsins verstersde:
Als nu de stemme my den Worm te grijpen hiet Wast weer den zelfden stock? gelijck gy zelver ziet:
Ten bleef hier nog niet by, God smette boven desen Myn hant met lazery, en heeftse weer genesen, En vastelijck belooft, hoe dat ick 't water reyn Verkeeren zal in bloet, door syne kragt alleyn:
Op dat als elcke daet myn woorden volgt waragtig, U en Pharao maer een sterck geloove kragtig
19
En schort, dees boodschap dan breng ick u met der spoet, Met mynen broeder die my is op weg ontmoet,
Die zelf de stemme Gods beval tot myn verschoning, Te spreken neffens my voor Pharao den Koning, En God heeft my gezalft een Leydsman, en een Hooft Van syn verkoren Volck.
Cal.
De Heere zy gelooft,
Die Iacobs aenschyn nu de tranen wil afwassen, En int beloofde lant bedelven eens ons' asschen In ons Voorvaders graf.
Ios.
De Heer zy lof en prijs.
Cor.
Wy zullen niet meer zyn der dieren aes en spijs, Den wreeden Pharao zal ons niet meer verheeren, Den Stamme Iuda nu aenvanget te regeren,
Komt Iuda als een Leeu, klimt nu ten hoogsten staet, Verçiert u met een kroon, en Konincklijck gewaet, Den gulden Sceptes grypt, want God is ons Verzorger, Wy zyn geen Slaven meer, elck Hebree is een Borger Int zoet beloofde landt, daer de Iordane stroomt, Daer ick in mynen slaep zoo dick van heb gedroomt:
Ach lang gewenschte vreucht,
Cal.
Ach heuchelijcke tyding,
Nu straelt den blyden dag, den dag, van ons verblyding,
Ios.
En gy twelf-stammig volck versmoort wel in u verugt' Als gy dit hooren zult.
Cor.
Hoe zal dan met geneugt
Den Donder van dees stem zoet in u ooren klincken?
Als gy alree den glants ziet van u vryheyt blincken.
Moys.
Gaet boodschapt den Hebreen hun wt komst, want int Hof Des Konings, gaen wy beyd' verzoecken ons verlof.
Cor.
En zo hy 't u ontzeyt.
Aar.
Ten mag hem geensins baten:
Want door Gods stercke hant zo moet hy ons verlaten.
Binn.
C H O O R .
Na den Hemel al verbaest, Als den Schipper hoort de buyen
Van den Noord wind 't strandt doorluyen, Is de stilte eerst aldernaest
Zoo oock Godt, wanneer hy droeve Stelt in't harste van syn proeve T'menschelijc schepsel t' eenemael, Is syn gunste soo veel nader, En gelijck een goedich Vader Zoo verzacht by al hun quael.
20
Na syn toornicheyt ontsteken, Zal hy weer syn pijlen breken, En na syn kastyding schier;
Na syn straffinge weldadich Worpt hy wederom genadich Al syn roeden in het vyer.
Want in droefheyt en ellenden Zal de mensch tot God sig wenden:
Maer in weelde en voorspoedt zadt Zal hy wederom vergeten
s'Heeren goetheyt ongemeten, Wyckende van synen padt.
Dat ons God dan proeft ten lesten, Dienet al tot onsen besten,
Oft men't schoon soo niet begrypt:
Zal den Wyngaert vrugtbaer groeyen, Och men moet hem welbesnoeyen, Eer syn gulden vrugte rypt.
Naer een biter sausse schele, Zal den honing onse kele Smaken zoeter en belust.
En na 't lang geduerig slaven Ligt den moeden zagt begraven Inden schoot van stille rust.
Die den Hemel meest beminnet, Dien hy alderliefst besinnet, Meest van droefheyt wert bespoelt:
'T moedig Peerdt dat inden stalle Is wtmuntig boven alle,
Meest syns Heeren spooren voelt.
Ist dan vremt dat God de Joden Inde tranen van veel noden Heeft gewasschen reyn en klaer:
Nu den tijt ooc is verschenen Keert in blyschap al hun weenenen, Nu is hunnen Trooster daer.
Want God voor veel jaren Mosen Amrams sone heeft verkosen Tot een Trooster Israels:
Ziet eens hoe hy hem om-ermde, Hem omhelsden en beschermde Voor Pharaos gramschap hels.
Doen d'afgonstigheyt de sonen Jacobs, zonder te verschoonen, Sweert en water overgaf.
Doen het moederljcke herte Iochebeds zag met veel smerte Mosis wieg aen voor syn graf.
Doen de moeder heur soons leven Moest de baren overgeven,
Als sy had heur kint gekust, Doen de moederlijcke zorgen Lagen met heur kint geborgen In het kistjen ongerust.
Doen sy moest heur zelf verliesen, Van twee quaden 't best te kiesen,
Meer medogen is gedolven Als in s'Konings herte snoo.
God hoe langs hoe goedertierder Van dit scheepken was de Stierder Zelf, met eene wester wint, Die het blies hoe langs hoe lochter Inden schoot van s'Konings dochter, Voor een Engel en geen kint.
'Tkint dat zagmen weder dorsten Naer syn eygen moeders borsten, 'T wies in alle schoonheyt op, In syn voorhooft stont gelettert Hoe 't den Pharao verplettert Noch vertreden zou den kop,
'T groeyden op in manlijcheden En van herren heel besneden Voor des Hofs wellusten hy Koos in ballingschap te swermen, En den Hebree te beschermen In syn droeve slaverny.
Als hy hierom moest vervluchten, En in Madians gehuchten
Weyden 't Herderlijcke vee:
Als den tyt nu was voor handen Dat den Heer syn offerhanden Eysschen zou van den Hebree,
Zoo verschynt hem van den Hemel By Sinai 't licht geschemel
Van des Heeren heerlijckheyt, God laet hem syn stemme hooren, Op dat hy syn wtverkoren In het landt Canaan leyt.
Op dat sy daer zonder smetten Onderhouden syne Wetten,
21
En hem lieflijck met wieroock Eenen zoeten reuck toebrengen, En met Boeken bloet besprengen Syn Altaren met gesmoock.
Op dat danckbaer onverholen Wyder als tusschen de Polen 'T Hemel-licht den nacht beschaemt, Al syn groote wonder daden En syn goerheyt vol genaden Over al mocht zyn besaemt.
Dat den mensche steedts mocht haken, Om hier boven te geraken
Daer 't hem alles looft en pryst,
‘Acht het aertsch dan veel gheringher
‘Als Het Hemelsch, daer de vinger
‘Van syn zoete wet op wyst.
Het tweede deel.
Pharao den Koningh, Tiphus ende Serax, Droombedieders ende Toovenaers.
Den laetst geleden nacht (wat hoef ick my te veynsen) Heeft my belemmert swaer met veelderly gepeynsen, Gelijck de groote kroon gemeynelijck aenkleeft De zorg die altijdts met veel zorgen om ons sweeft, De zorg die s'Konincx hooft met heuren swerm verduyselt, En met een sterck geblas steeds in syn ooren suyselt.
Wanneer de schaduw valt, en dat het sterflijck Dal Snachts vleugelen bespreet, zoo slaept den grooten Al, De Son in Thetis schoot, 't gedierte met vermaken In syne holen rust, 't gevogelt inde tacken
Syn vlercken hangen laet: maer 's Konincx Majesteyt Doch nimmer rust omhelst, oft zoo hy wert verleyt Door eenen zachten slaep, en d'oogen komt te sluyten, Zoo maeckt syn zorge noch, en sluyt syn ruste buyten, Als hy int bedde swemt in Lethes stillen stroom, Syn zorgen werden ijl verkeert in eenen droom.
My docht in mynen slaep ick op den grooten wagen Wert langs het roode Meyrs schum-zandich strant gedragen In volle wapeningh, en rustingh t'eenemael,
Gelijck wanneer de Moor ontziet myn bloedich stael, Den Hemel was gevaecht blau, helder, en azurig, En Phoebus zach in Zee syn spiegel stralen vurig,
Het weder loeg elck toe, men hoorden geen geruys, Zephyrus nau verblies een golfken met gedruys, De schepen lagen stil, dat nau Neptunes gilden Voor 't windeloose weer een zeyl wtspannen wilden, 'T gespan van myne koets den breydel gaf gehoor, En telden, zoo het scheen, hun stappen op het spoor, Als op het onversienst het Meyr bestont te bruyssen Dat geene kielen sich na 't roer en lieten kruyssen, Den sturen Boreas begonst flocx wt der Zee
'T grijs-schuymich baer geberchte te brengen op de ree, Den Hemel wert bekleet met droeve duyster wolcken, En 't voorhooft vande locht omstort met swerte kolcken, Een doncker nacht zeyl blint beschaduwde den dach, Dat 't licht alsins verdween, oft zoomen schynsel zach, Wast blicxem wederlicht, dat met een slincx geflicker Iupijn van boven wierp, met eyssdlijck geklicker, Den donder dreunden met een dommelig geklack, Dat Sirt, klip, rots, en strant Neptunus gramschap brack, Die met syn gaffel scheen den Hemel te beklimmen, En weder't Firmament int roode diep te swemmen, De Tritons trompten op hun groote water-schulp, Dat yeder Palinur de Goden riep om hulp, De schepen stegen op genade na de Polen
En hadden 't wijs compas, en 't roer den wint bevolen.
De paerden zagen nau oock d'onweers stormen leep, Den voerman hoefden toom, noch breydel, nochte sweep, Sy vlogen even dul, een langdurige wijle
Als wt een schijtschen boog den onbedwongen pijle, Veel snelder als de wint, veel snelder als de stroom Schoof op vier raders den beslagen Disselboom Hot, hot, al breydeloos den wagen henen glipten, Ont ziende noch de kroon, noch Scepter van Egypten:
Wat 's Konincx Koetser ook gebaerde oft luyde riep, De redeloose vlucht al even swijmich liep,
23
Nu bin nu buyten spoors, al sonder wech te peylen, Geen schip ons volgen mocht met opgeblasen zeylen.
Dus stoof den voortocht vast als eenen water-vliet Die vant geberchte valt, tot daermen Pharos ziet Weerhoudeloos verbaest in hunnen loop ten vollen, Gelijckmen eenen steen ziet vande klippen rollen, Hoe 't grondeloose diep meer zants en waters spoog, Hoe heftiger verschrickt elck ros om zeerste vloog, Tot door het storm geblas een Crocodille stranden, De grootste die hier oyt gezien mocht zijn te landen, Dicht aenden boort des strants, int minst van drymael vijf Cubiten, over sterck gewapent op het lijf
Met dobbel schelpen hert, 't hooft zeltsaem om aenschouwen, Zoo eysselijck en groot dat het elck dede grouwen,
Scherptandich inden mont: zo haest ons lacht vernam Dit zeltsaem monster, 't welck heel heftig na hun quam, Sy hunnen loop op nieus verdobbelden verbolgen, De koetse mocht geswint heur op het snelste volgen, Alst koppel honden heet het Hert volgt op de hiel, Tot dat een holligheydt den wagen weder hiel, Waer door sy wt 't gespan van hun gareelen raeckten, En krack, krack, tot tweemael den grooten wagen kraecten, Die eyndelijck verswackt, niet wederhouden mocht Met my slack op het strant de beenen inde locht!
Hier lach de dissel, gins het speeck, en daer de raden, Tot ick my smorgens van Morpheus vont verraden.
Den droom bediet wat vreemts, hoe wel hy zomtijts liegt, En met sijn Iden als een schaduwe vervliegt,
Want onlancx zyn gesien de dreygende Cometen, Verscheyden beeltsels oock van bloedie Planeten, En tot dry nachten toe een geestelijck gespoock Is voor wijn slaeps gesicht verswenen als den roock:
De Pyramiden van de Koninglijcke graven
Drymalen zijn beweegt, een vlucht van swarte raven
't Meyr opgeworpen heeft, graf-vogels die graf graf Egypten dreygen gruw met d'een oft d'ander straf De grootste Zarcken vande Tomben zijn gereten, En 't nare Kerck-hof heeft doods-beenders opgesmeten, Isidis heyligh beelt. tot voorspel van ons leet,
Heeft eenen regen vocht van bloedig sweet gesweet!
Osiris na den Nyl heeft sich gekeert verbolgen, Ontwijffelijck hier na moet d'een oft d'ander volgen:
Gy Sienders, my den gront van dese zaeck verklaert.
Tiph.
Den Koning sy hier in bekommert noch beswaert.
Serax.
Den droom rijst wt een hert beslommert met veel zorgen.
Phar.
Hy rijst waer wt hy wil, wat isser in verborgen?
Tiph.
Gantsch niet grootmogent Vorst.
Phar.
Nochtans den droom bediet
En wijst op 't geen daer nae gemeynelijck geschiet.
Tiph.
Pilaer van 't grootste rijck, de droomen zijn verscheden, En eens-deels anders niet dan ydelheyt verbreden;
Ten and'ren Prophetisch, Voorlooper, deens gebaer De komst boodschappen van de suyver waerheyt klaer;
Ten derden, twijfelijck, en doncker int aenschouwen, Daer niemant, dan die wil, 't geloov' op hoeft te bouwen:
Nu 't beelt van s' Konincx droom, ten aenzien ongewis, Van yl, en twyffel t'saem in een versmolten is,
Zoo datter niet en waer yet sekers wt te ramen.
Serax.
Belangende 't gespoock met dees voorteeckens t'samen, Een deele schynet wel tot quaet te zyn geneycht, En acht wy werden van de Goden dus gedreycht, Om dat wy zuymich zyn, en werden lancx hoe sloffer Int heylige gesmoock en dienst van onsen offer, Om d'ander Goden straf t'ontslaen en maken quijt Op den Altaren die den Priesters toegewijt Bevolen zijn van outs, den Koning tot een teecken Van boet, hun heylig doe het offer-vuyt ontsteken, Op dat den Hemel (die ons dreygen schynt met wee)
25
Syn staet mach wederom bekleeden met der schee, End' offerhanden als een zoeten reuck ontfangen Wechnemende de straf, die toornich schynt te hangen Ons alleen boven 't hooft: dat oock den Koning weer De Godsdienst, die allencx vervallen meer en meer Is in het gantsche Rijck, op nieuws mocht wederbaren Geheel op 't oud gebruyck van over vele jaren, Dat oock des Heylichdoms hoochtijt by yeder mocht Devotich zijn geviert, en alles wederbrocht
Wert op den ouden voet, &c.
Moyses ende Aaron tot Pharao.
Moys.
Groot Koning vande stranden
Des Nyls, den Koning die den Scepter voert in handen Van Hemel, Aerd, en Zee, die uwen glantz verdooft, Der Koningen Monarch, en aller Princen Hooft, Heeft ons gezonden hier.
Phar.
Wiens Scepter oft wiens Kroon is
Ontzienelijcker als den Rijcx-staf Pharaonis?
Moys.
'T onsterflijck wesen zelfs, de Heere Zebaoth.
Phar.
Wie kenter neffens my een grooter Heer oft Godt?
Breyt sich myn Heerlijckheyt niet wt aen alle kanten.
Aar.
Van een almachtig Heer wy beyde zyn Gezanten, Van Godt die sijnen Troon op 's Hemels vout pilaert.
Phar.
Regeert hy inde Locht, ick heersch hier op der Aerd.
Aar.
Hy is die 's Hemels loop stiert op de hooge Polen.
Phar.
Ick denck gelijck de Nyl omdraeyt de water-molen.
Aar.
Hy is den Donder-god, en blixemende licht.
Phar.
Den Donder is myn stem, den bliexem myn gesicht.
Aar.
Syn Godelijck woort bewegt de blauwe Firmamenten.
Phar.
Het Aerdrijc schut en beeft van myne dreygementen:
Aar.
De God van Abraham op Pharao begeert
26
Dat hy van 't jock ontslae en buyten de liemiten Egypti trecken laet de slaefsche Israliten, Dat sy hem mogen doen een offerhande vry Van 't Heydensche gezicht, die hem behaeglijck zy Daer Horeb 't voorhooft bercht ten Hemel inde Wolcken.
Dus oorloft nu 't vetreck aen al d'Hebreeusche volken.
Phar.
Genade, ô Iupiter! Wie zyt gy die zoo licht V hielen tegens my den grootsten Koning licht Help Isis, en Osir! Ick zweer u by de sickel Saturni, dat gy 't hooft zult steken aenden prickel Wie isser die sich derf opwerpen tegens my?
Dwing-volck, Kroon drager van de grootste heerschappy:
Ick zweer by 't hoog Tooneel van mijn rechtveerdig leven, Gy hebt u eygen roe my inde handt gegeven:
Als tegens sijnen Heer de Slave sich opwerpt, Noot zakelijcken moet de roede zyn gescherpt, Het lastich jock verswaert, den hals hem overwogen, En sijn hardneckicheyt gebroken en gebogen, Den stouten hoogmoet van sijn vleugelen gekort, Hoe 't bedde sachter is, hoe hy veel trager wort, En hoemen hem meer rechts en voordeels sal aenbieden Hoe hem veel meer te kort sal duncken te geschieden:
't Is weelde die u jeuckt, al lang genoeg verschoont, Best datmen u verdruck en houd in d'oud' gewoont, De roed' is vanden neers en eerst in 't vuyr gesmeten, Nu 't langer niet en smert de strammen zyn vergeten, Gelijck den gladden henghst die op den stal verkoelt Syns Heeren sporen niet in lang en heeft gevolt,
Nog toom, oog breydels dwang, alreede quaet om temmen, Te noo laet sijnen Heer weer op den zadel klemmen, Het steygert en het briescht, van weelden ongesont, Nu schort u oock 't gebit van yser inden mont, 't Is best datmen u weer dees sieckte doe wtsweeten, En voor een vette sop geeft slagen voor u eten:
Gaet henen in 't gareel, gaet henen bout en slaeft, Ick wil dat gy den weg van u vertreck op-graeft.
Aar.
Wy zijn de Boden Gods, dus laet u niet verrucken, Hoort gy syn stemme niet sijn handt die zal u drucken, Daer ligt de Roede tot een teecken opder eert,
Ziet hoe zy in een Slang lichaamelijck verkeert, Sy krunckelt en sy kruypt: indien by u ons spreken Niet eene pluym en weegt: gelooft ons by dit teecken, En looft Israëls Godt, die u 't geloof versterckt, En door dees wonder-daet soo krachtelijcken werckt:
Geloofdy 't niet om 't eerst, gelooft dan met den and'ren, Het tweede als in root bloet het water sal verand'ren, De Visch versterven sal in der Rivieren stanck, Die Godt de Heere slaen sal zeven dagen lanck.
Serax.
En dynenen lieven Godt vertoont hy sich soo brave, Om dat hy in een Slang verandert uwen Stave?
Is dit sijn hoogste konst? Loopt met u Meersche loopt, En uwe kramery al elders duer verkoopt,
By ons en geldse niet, gaet, gaet, ventse aende dwasen.
Tiph.
Meynt gy den Koning soo in d'ooren wat te blasen?
Meynt gy dat onsen Prins soo lichtelijck is getrootst, Wy hebben 't al te dick voor oogen hem gebootst:
En of gy schoon in bloedt verkeert de Vlieten stormich, Wy sullen 't water oock coleuren gelijck formich.
Aar.
Gy toovert, ick herschep, gy met den schijn bedriegt Den schyn, wins wesens als een schaduwe vervliegt, V goochel-konst en is maer forma en figure, En 't myne lijffelijck verandert van nature:
Want gy door Satan werckt, en ick door kracht gewis Van Godts almachticheyt, die niets onmoog'lijck is:
Schort dees hartneckicheyt, en wilt sijn stemme hooren Die weder desen Staf maeckt als hy was te vooren.
Phar.
Waer toe dit lang sermoen? preeckt elders al u best, En Pharaonis eer niet door eens anders quest:
28
Gaet boodschapt den Hebreen, myn hand is veel geringer Voor desen hun geweest als nu myn kleynste vinger.
Ick voel, ick voel, het jock is hunnen hals te licht, Dies ick dry dobbel moet verswaren hun gewicht, Met Schorpionenen wil ick hun voortaen kastijden, En alle roeden 't vuyr en uwen Godt toewijden Tot eender offerhand, Den Koning is verleydt Die d'ondersaten meynt tot sich met zoeticheydt Te trecken meer en meer, en siet hy niet te veuren, Sy sullen sijn gebiedt van hunnen halse scheuren, En stellen 't Rijck in roer, en roepen 't za wel aen, Laet ons den swaren last van 's Konincx Kroon ontslaen, Wat roert ost gaen ons aen sijn ingestelde Wetten, Een yeder breeck de boey en schakel van sijn ketten.
Moys.
Verheft u herte niet, want s'Heeren straffe dra, Volgt u alree gelijck de schaduw 't lichaem na, Der bergen 't zoppen die sich in de locht verheffen, Afgrijselijck men ziet de slinxsche blixems treffen:
Heer Koning, luystert hoe Godts gramschap weder schalt Verschuylt, verschuylt u, eer den Hemel op u valt, T'wyl u Godts goetheyt noot, sijn straf komt met vetragen Naer den godloosen toe, maer komt met sware slagen Op der Tyrannen kop: dus wt den grootschen tret Uws obstinaetheyts wijckt, en van u stout opset, Haelt flocx de zeylen in, gy moogt hem niet ontslippen, Oft gy hem schoon ontvlucht, zoo raeckt gy op de klippen Van uwen ondergang, en oft gy u verschuylt,
In 't alderhelschte diep, in 't donckerste gekuylt, Geen duysternissen daer sijn oog u niet zal mercken, Geen schilden mogen u voor sijnen schicht bevlercken, Alsins vint gy u inde kaken opgespert
Van sijn rechtveerdicheyt, en inden strick verwert Van sijnen grimmen toorn, die altijdt nae der zielen En na den lichaem u sal treden op de hielen
Van u versteent gemoedt: wat baet doch, kroon oft Staf, Als hy u kroone breckt die u den Scepter gaf
Met sijnen stercken arm, dus neemt tot geen verschooning V troetelende macht, die steeds den hoogsten Koning Moet onderworpen zijn, Want Godts almogentheyt Belacht, eylaes! den trots die u omhelst en vleyt Met een vermomt gelaet.
Phar.
Waer toe dees lange rollen?
Serax.
Heer Koning, laet den zot 't hert met sijn tong wtbollen.
Tiph.
Wat worpt ons Pluto op?
Aar.
Volgt tijdelijck den raet
Des Heeren, die u met ons stemme wecken laet Wt desen diepen slaep, ontwaeckt, eer u te spade De helder Son begeeft het licht van sijn genade.
Phar.
Help Aerde! wonder ist, dat gy 't u niet en belgt, En dees Trotzeeders in u swerte keel verswelgt:
Past flocx het groot gewelf van Memphis Hoft te ruymen, Eer 's Konincx gramschap als een zee begint te schuymen, Hy heeft sijn planten swaer op 't Aaertrijck neer geset, Verstapt hy, elcken tret een Koningrijck verplet:
Zoo gy den blixem soeckt, Iupijn is hier te vinden:
Dus wacht u wel den Leeu sijn keten te ontbinden,
Schuym-boeven van myn Rijc, gaet boodschapt den Hebreeuw Dat 't glas verloopen is van sijnen gulden eeuw,
De laetster ure is lang geslagen aan de Wyser, En in Pharaos Hof is sijnen kerf-stock yser:
Gaet henen maeckt hem kont wien dat u sijn verstant Den stock om hem te slaen gaf in sijn rechter hant, Gaet brengt dees blyde maer aen al d'wtheemsche Slaven Dat lang voor hun vertreck den weg is opgeraven:
En ist dat uwen Godt niet vast en zit geschroeft, Hy doe sijn boodschap zelf, indien hy yets beboeft.
Binnen.
Moys.
Syn hert is onbeweegt veel grooter als de rotzen.
Aar.
Wie dorst den Hemel doch oyt obstinater trotzen?
Moys.
't Hert ligt hem veel te hoog geschoten inden krop.
Aar.
Hy worpt den steen die hem zal vallen op den kop.
Moys.
Hy heeft Godt opgeweckt met sijn grootmoedich baffen.
Aar.
'T za gaen wy, want door ons zal hem de Heere straffen.
Binnen.
C H O O R .
Steenen Pharao wilt swichten, Want syn schichten
Haelt den Hemel wt den trots:
Pyramiden wacht u spitsen Voor syn flitsen:
O daer gaen syn pijlen los!
Nylus schreyt nu al bedolven In syn golven,
Om de Visch die in syn kruijck Sterft, om dat de waterbaren Aldus varen
Bloedich over syn paruijck,
Vorschen, Luysen, Wormen krielen Waer syn hielen
Den Egyptenaer verzet:
Heptapolis groot geweste Oock met peste
Doodelijcken is besmet.
't Vluchtich vogelken met ylen Van heur pijlen
Onversiens wert achterhaelt, Dat sijn vleugels aende sterren Wt ging sperren,
Inde baren nederdaelt.
't Lockich schaepken sterft int bleyten, En de Geyten
Vallen voor den Herder-stock, Waer de Bouwer ploeght al wacker Ziet hy 't Acker,
Vee begraven onder 't juck,
Nu druckt hun de hant des Heeren Weer met zeeren,
Met onreynich puyst gedroomt, Menschen ende beesten voelen, En bevoele
's Hemels grimmacheyt vertoont.
Nu dreygt hun AEt her vierich, Al wraeck gierich,
Met syn kromme blixem root, Nu laet hy Egypten vallen Van crystallen
Een diluvie inden schoot,
Nu zoo dreygt hy hun afgrijsich Met een ysich
Donders drommelich gheklack,
Nu jaeght Godt met haghels ronden Om hun zonden
Al d'Egypters onder 't dack.
D'Eyck en schynet nu den Elsen Niet 't omhelsen,
D'Aerde droef en onbespreedt Mist heur rancken en heur noppen, Mist heur knoppen
En heur groen geschildert kleedt.
Nu beschaduwt hy hun banen Met Sprinck-hanen,
Die voorts rooven 't eenegaer Al de vruchten die sy zaeyden En afmaeyden
Inden schoot van 't ronde Jaer.
Nu houdt Phoebus sich ghescholen Inde Polen,
En vertreckt sijn blonde hooft, t' Licht van sijnen gulden Wagen Hy dry daghen
Hunnen Horizont berooft.
Noch blyft desen Koningh trotze Als een Rotze
Die gheen golven en ontsiet, Als een klippe die gheduerich Klieft azurich
't Schuymsel van Neptunes spriet.
Want Godt in syn stoutheyt krieghel Tot elcx spieghel
Heeft verstockt syn steenich hert, Niet om met een welbehagen
Hem te jaghen
In 's doodts stricken al verwert.
Maer om straffen zyn voorleden Godloosheden,
En om Israel bequaem Stof te geven om te zinghen Zonderlinghen
D'eer van synen heyl'ghen Naem.
Het derde deel.
Pharao den Koningh.
Hoe wel wy op den throon als Aertsche Goden prachtich Een werelt buygen schier met onsen Scepter krachtich, Hoe wel ons goude kroon blinckt met den diadem, Daer is een grooter Heer, daer is een hooger stem, Daer is een Koning noch die onsen glants verduystert, En een bepeerlden Staf die heerlijcker luystert,
Daer is een Hemelsch rijc, 't welck 't wereltsch rijc omvangt, Daer alle mogentheyt den Scepter van ontfanght:
't Is hy die boven woont, en heerscht oock hier beneden, Die onse Zetels doet verschricken voor sijn treden, Der Princen overhooft, der Koningen Monarch, Die 't alles oversiet van sijnen hoogen berch, Die op 't verhemelt ront gebout heeft sijnen troone, De louter sterren zijn maer loovers van sijn kroone, Die met sijn donder-stem den sterflijcken verschrickt, En met het vuyrich root van sijnen blixem blick.
Meer pylen heeft hy op Egyptenlant gescherpt Als zants; en barich schuym het roode Meyr opwerpet, Als koren aders rijp den vochten Nyl besproeyt, Wanneer van sijnen stroom de vliet-kruyt overvloeyt.
Wat baet my nu op 't hooft de kroone van Afriken?
Oft dat ick 't derdendeel van al des werelts Rijcken Op myne globes zie? wat baet dar ick alleen Maeck een triumphe van hooveerdige tropheen?
Oft dat ick op den boort van mynen vloet doe swieren Dees vendelen gecruyst, dees bloedige banieren?
